23217	MAT 1:4	Mole gongure, Aminadap aibing maulung sire, momia. Mole gongure, Nason aibing maulung sire, momia. Mole gongure, Salmon aibing maulung sire, momia.
23240	MAT 2:2	Dire yu sirin bol tongwi, “Gir ta u tibi pire Yuda ari singaba king monama dungwo i, malgi makena u tibi pire mome? Na yalhobi oona malgi molere, gir i kulmoma u tibi ungwo hanere, doling bole uminia. Makena pai mome? Pi hanere maa e tere, awai ol tenamna dire, uminua”.
23244	MAT 2:6	Yudia ganba Betlehem oo malgi yawe, ni Betlehem malgi i han ya ime sinangwo taman. Ni monga sina i, yasingaba ta u tibi pirere, Isrel ari para weni breng mining a holo sire kene ol tenamua.”
23246	MAT 2:8	Yu direre bai nu si Betlehem oo malgi olungwi. Olere yu ditongwi, “Ni Betlehem malgi pire gir i wa duyo. Wa dure monangwo hanangarai, ure na di na to. Na para pirere, maa e tere awai ol teralua.”
23250	MAT 2:12	Tere pangure ginangwo God kuu ha yu ditongwi, “Ni yalhobi unga memini hol i siina dire, Herot mongwo bani hoyo,” ditongwi. Yu ditomia, yalhobi ere u kwaling ta pirere, nin oo malgi ongwi.
23251	MAT 2:13	Ena ere ongure God kwia ensel nu si olungure, Yosep kuu ha ditongwi, “Ni aire gir ya, aang para, aule ire, te ere pi Isip ganba monana po. Mol i nangere, na ha hon di ni teralga pinania. Herot gir i wa dure si golala dimia po,” ditongwi.
23253	MAT 2:15	Pire mongure, Herot gongwi. Ena yu ongure homa hana togu yal ta God grang pirere, ha mining bol engwo nima namua, dimiraya. “Na wana Isip mongure, na gala diga umua.”
23258	MAT 2:20	“Ni aire gir ire, aang ire dire, ere Isrel ganba bani pire molo. Gir si golala di ongwo hobi irai, haya gol wai simua.”
23260	MAT 2:22	Mole pungure, “Akeleas irang Herot aibing maulung sirere, Yudia singaba momua,” dungwo pungwi. Pirere holi monamba, kul pungwi. Pimba, God Yosep kuu ha di tongwi, “Ni Galili ganba po.
23261	MAT 2:23	Pirere Nasaret oo malgi molo.” Yu dungure Yosep pirere pi Nasaret mongwi. Homa hana togu yal Kraist unangwo pirere ha di engwiwe, kara nimaki namua dungwi. “Nasaret hong yal moma dinamua” dire mining yu bol emiraya.
23268	MAT 3:7	Ena Perisi, te Sadyusi yalhobi nir bilala dire, u pa dungure, Yon hanere, yu ditongwi, “Ni hasu ari onba giri mongwo meri monia, emgi hon sinaa di mena pire, tal nigi dongwo onanga pamia. Pring pai ni tongwiwe, God ni sinamia, ti siina dinanga pamia ara di ni tongure une?
23269	MAT 3:8	Ni yalhobi tal nigi dongwo ol wanga aidole nomani si kulu sire hon olkirala di pire monanga, miling i tibi olan mo?
23272	MAT 3:11	Na nir bil ni tegiwe, arihobi nomani si kulu sire tal nigi dongwo hon olkirala di pinia hangure, bil ni teiwa. Te yal ta emgi na mobina holi unamia. Unangwo yal iwe, God Kwiang bai nu sinangure, ni yon wu binangure, endo gaun bani denama dire unamua. Unangwo yaliwe, singaba bir monangwo, na a ime ol teralga paikimia. Te na gal bala kine teralba, digan moliwa.
23275	MAT 3:14	Omba, Yon Yisas manaa dire yu ditongwi, “Ni na nir bil na tenanga kunu panamia, te talongure ni nir bil ni terale?”
23281	MAT 4:3	Mongure Seten kera hong yal i mala ungwi. Urere yu ditongwi, “Ni God wang weni monanga, kwahulu mala i dingere, u homena nangwo nenaminba”.
23284	MAT 4:6	Pi molere, yu ditongwi, “Ni God wang kara weni monanga, iri so. Iri sinanga, ta bolkinania, ha mining ganing ta yu pamiraya, God kwia ensel hobi grang ha ditongwo pirere ni kene ol momia. Ure ni aki dinangwo hulu kebin ta bolkinanga pamua.”
23287	MAT 4:9	Yisas yu ditongwi, “Ni ikwi bol na tere, maa e na tenanga, talhan hanga hobi para muru ni ni teralua.”
23291	MAT 4:13	Pirere Nasaret i holia olere, pi Kapaneam malgi ongwi. Malgi iwe, Galili nir digan bina Sebyulan Naptalai kunu holi mongwi.
23293	MAT 4:15	Sebyulan ganba, te Naptalai ganba homaulung nir bina ere u Yodan ongwo kuni yawe. Galili yamoni mongwo yalhobo, yal al ha maing nomani si pirkirere, si bongwo ala mongwo hobi gin ta ha maing pirere, u ari sungwo bani monamua.
23297	MAT 4:19	Mongure Yisas yu ditongwi, “Ni yasuri ure na dolna bolo. Bonanga, honagi tau nibil di ni tegere, pisi honagi nega dire onga meri na honagi nega dire ole ari tau i na tenanua.”
23314	MAT 5:11	Na na tege erere, dolna bonangiwe, yal tau ni hanere, gaun ha sirere, ol gogo dal ni terere, ni sinangwiwe, miling panania.
23319	MAT 5:16	Kewa dongwo meri iwe, ni yalhobi monania. Te si bongwo meri iwe, ari ha maing pirkungwo hobi monamua. Ni ha maing pir sina ere tal dime dire ol i nangiwe, ari ha maing pirkungwo hobi au di tenania, arihobi hanere, Hamen Nabe maa e tere pir hobo kul tenamua.
23320	MAT 5:17	Ni yalhobi na molga maing nomani si pinga talwa di pine? God krehaman ha di taning engwo te, hana togu yalhobi ha dungwo, si ime olala dire, u pa dikia. God krehaman ha wine olkio ditekiwa. Na ha maing bling memini weni di tibi olala dire u pa diiwa.
23321	MAT 5:18	Ni piro. Hamen ganba ya dinangwo meri God Lo krehaman ha para ya dinamua. Te mining obil weni taga i bangi ta olekinanua.
23325	MAT 5:22	Dimba na iwe, di ni teralia piro. Yal ta ebering nigi de hanere, yong ki e tenangwo yal i, ha hol inama di piriwa. Te yal ta ebering ha yong i tenangwo yal iwe, kaunsil hobi ku bolere, ha hol bir ol tenama, di piriwa. Te yal ta molere yong ki ere ‘Ni du dinua’ di tenangwo yal iwe, endo de pangwo bani nama di piriwa.
23329	MAT 5:26	Tenangure yal i ni aule i pire ni halabusi sinamia. Yu onangwo pangwo ipire ni yal ta taling nenanga prin panangwo iwe, ni mong yu ol tenanga pamua. Na ha weni di ni teiwa.
23330	MAT 5:27	Ena kwiana moiya ha yu di na tomia, “Ni wiing eung irere, pisole al ta wou sire olkio.”
23336	MAT 5:33	Ena kwiana moiya ha ta homa yu di engwo piniraya. Ni God maulung bani ha di tibi olangiwe, nima namia emgi hon hasu di kul sikio. God maulung bani di yulang bongiwe, para bonia, dinga meri wine ongere nima namua.
23337	MAT 5:34	Yu dimba te, na iwe, di ni teralia piro. Ni yalhobi God maulung bani pirere, ha di erin bominua dingiwe, para pisolo. Te hamen bani hanere ha di erin bominua di pingiwe, pisolo.
23340	MAT 5:37	Ni yalhobi ha pangwo meri dinangiwe, wai panamua. I dikire pia si albe ole boling bani dinangiwe, nigi denamua.
23345	MAT 5:42	Te yal ta talhan ta na to, dire, hong dinangworai mining bole to. Te yal ta talhan ta na to. Na nere emgi ere malgi uralga, hon ni te aibing olalua dinangworai mining bole to.
23346	MAT 5:43	Ena homa kwian moiya ha ta yu di engwo piniraya. Ni yalhobi ari mala monangwo hobi yon milni para to. Tere te, kiani yalhobi nigi de pir to.
23348	MAT 5:45	Yu onangiwe, Hamen Nabe wang aung weni monanua. Ari de ime ol na tongwiwe, yal wai digan mongwo bani para de na tomua. Te nimin, si ime na tongwiwe, si yal wai mongwo bani ere, yal digan mongwo bani ere dimua.
23349	MAT 5:46	Ni nin enin tau hobi obil yon milni tere awai ol tenangiwe, God tobo ni tenam mo? I ta ni tekinama. Te moni takis ingwo yalhobi iwe, ere para yu onamua.
23351	MAT 5:48	Yu olere, ni yalhobi Hamen Nabe amane mongwo meri monanga pamua.
23352	MAT 6:1	Ena ni yalhobi ha maing honagi ol warere, ari na hanama hanama di pire nin gaun pir yuwo ere wakio. Pir yuwo ere wanangiwe, Nabin hamen bani mongwi tobo ta ni tekinangwo pamua.
23353	MAT 6:2	Te ni ari tau awai ol tenangiwe, yal tau na hanama hanama di pire nin gaun pir yuwo ere nugun bol tekio. Nugun bol tenangiwe, nugun bol tere ari hobi wine onama dire nin wine olkungwo hobi ha maing oo ala te hol bangi ongwo tali onanua. Yalhobiwe, ha maing honagi olere tal dime dire olalga ari na hanere hana a yuwo olama di pire, hol bangi yu ol wanangwo hananua. Hananiba, yu onangwo yalhobiwe, ganba baniya hang awala gangwo i tobo haya i pisolamua. Na ha weni kara di ni teiya.
23355	MAT 6:4	Olanga, ni awai ol tengiwe, memini kul si ali pamia. Te Nabin hamen bani mongwiwe, talhan kul si onangi han pa dungwo hong yal momia, hanere tobo ni tenangwo inanga pamua.
23356	MAT 6:5	Ena ni yalhobi God kina hawai olala di pinangiwe, hasu ari ongwo meri olkio. Yalhobiwe, ha maing oo ala i God ha ditere, homaulung bangi God ha di terere, yu olgere ari para weni na hanama hanama di pirere, nin gaung pir yuwo ere tal yu ol wamua. Wamiba ganba baniya hang awala gangwo i tobo para i pisolimua. Na ha weni kara di ni teiya.
23357	MAT 6:6	Te ni yalhobi God kina hawai olala di pinangiwe, God kina hawai ol tere tere onanga oo ala i pire onanga pamua. Kul si mole onangiwe, hamen Nabin gumang hankinga yali ni haya hamua. Hanere tobo ni tenangwo inanga pamua.
23359	MAT 6:8	Ni yalhobi tal ongwo meri olkio. Nabe hamen bani mongwiwe, homena han ta wai sinangwo ma dinangwo i nerale, di pinangiwe, God homa hanangwo ni emgi hanere, God ha ditenanua.
23360	MAT 6:9	Di tenangiwe, yu dinania. Nabe, hamen bani monia ni hani awala gale maa e ni te i omo.
23361	MAT 6:10	Ni ure, yona sina te, ganba sina ya, kene ole kwi mol na to. Hamen bani ni gran wine ole momia, te ganba bani na yalhobi mominga bani ereyu wine ole moli namna.
23365	MAT 6:14	Te ari tau tal nigi dongwo ol ni tenangure pring panangwo i kri di olanga meri iwe, Nabin hamen bani mongwi tal nigi dongwo onga prin ereyu kri di ole ni tenamua.
23368	MAT 6:17	Na ha weni kara di ni teiya. Te, ni yalhobi God pir tere, homena mai tere monangiwe, gaun bigi sire guman nimni monangure kir wa ha dire molo.
23376	MAT 6:25	Ena ni yalhobi mol pai onanga maing di ni tominia piro. Homena ma dinangwo nerale? Nir ma dinangwo nerale? Gal kul ma dinangwo irale? yu dire kraun aulekio. Te homena nenangiwe, wai panamba te, hon monangiwe, wai weni panamia. Te galsina wai dinangwo wanangiwe, para wai pamba te, gaun wigi sire wai dinangwiwe, wai weni panamia.
23377	MAT 6:26	Te ni yalhobi hahoba wangwiwe, maing para hania. Homena yare bule yu ala ere nom mo? I ta nekima. Nabe hamen bani mongwiwe, hahoba kene ol tere, homena nin tongwo nomia. Te hahoba talwo i kene ol tomba, te ni arihobi nomani bolo ni ol emia ni kene wai weni ol ni tomua.
23378	MAT 6:27	Te omaga golal mo? emgi golal mo? dire nomani si gogo dalkio. Nomani si gogo dale moli nangiwe, emgi weni golalua di pinangi kunu panamo? I ta paikinama. Gonanga haung nin ta pirkinia, nomani gogo sikio.
23381	MAT 6:30	Er kuung iwe, God ol emia. Ol engwo kuung sungwo kenba haniba, ongi hama sire uli di yanangwo ganba dal i namua. God er yung kene ol momia, ni para ni kene ol molkinamo? Monamia. Galsina ya, talhan hobi para ni tenamia. Ni ogolo nomani si pir kun olekino?
23382	MAT 6:31	Homena ma dinangwo nerale? Nir ma dinangwo nerale?
23383	MAT 6:32	Galsina ma dinangwo irale? yu di pirkio. Ari wiyol ha maing pirkungwo hobi iwe, nomani yu si pire talhan i wa dunamia. God nomani paikimo? Nomani bir pamia, talhan tau irere, gaun dirin dinangwo monangiwe, God nin pirere, aki di ni tenamia. Ni tenangwo ipire, ni pir gogo dalkio.
23385	MAT 6:34	Ni yalhobi ongi mol pai ol i nanga tal olale? dire, pir gogo dalkio.Pir gogo danangiwe, gul nin mobin hol i dimia emgi u guman holi unangwo hananua. Hamen haung haung honagi ol i nanga meri gaun gul inanga nomani si pirkio.
23388	MAT 7:3	Ni omin bani er dulung bir ta dungwo i pia si kul si olere, enin ta omeling bani molo dungwo i talongwo i tibi ol tene? Er dulung bir omin bani si pera di dungwi, omin gi dinamia, i ole teralga kunu paikinamua di pirkino? Ni yahunanin ta omeling molo dimua dingiwe, ni hasu dinia, ni nin omin bani palan dulung bir ta si pera di dungwo i, homa i olekino? Yu olere, ebin molo dinangwo emgi i ole tenanga pamia. Homa ni nin isime enangiwe, emgi enin tau hobi para isime e tenanga pamua.
23396	MAT 7:11	Ni yalhobi digan moniba, te wani hobi tal yu wenin ta ol tekinia tal wai moni ol tenua. Ol tenga meri iwe, hamen Nabe ditenanga para weni ni te uning sinamua.
23398	MAT 7:13	Ni yalhobi iwe, hona grang migiga dungwo holi po. Honanga hogal ai endo de pangwo bani hona grang bir weni au dire dimia, nanga pamua.
23402	MAT 7:17	Te kewa bongwo bani iwe, paba ta sinam mo? I ta sikinama. Er wai dungwo bani iwe, miling wai hongure, nenua. Nenba, er nigi dongwo bani iwe, miling digan hongure, ta pe nekinua.
23405	MAT 7:20	Ni yalhobi nomani sina pamia, ha maing hasu di wangwo tisa hobi iwe, tal gogo ol wanangwo nin han po sinanua.
23406	MAT 7:21	Yal Yisas ye, Yisas ye, yu di na tongwo yalhobi tau God kene ongwo bani ta honamua. Te hamen Nabe haang pirere, wine ongwo yalhobi obil nangwo pamua.
23407	MAT 7:22	Ari para muru God maulung bani pirere, ha hol bir weni pinamua. Pirere, “Yal Yisas ye, Yisas ye, na yalhobi ni hani pirere, gran wine olere, arihobi ha maing nir si tomingiawe. Ni hani pirere kwia nigi dongwo si hobale olimingiawe. Ni hani pirere arihobi tal gumang hon dongwo i tibi ol tomingiwe,” dinamia.
23408	MAT 7:23	Dinangure “Ni yalhobi na guman ta hankigarawa, na bal na terala di dinia, digan monia ere pio,” diteralua.
23410	MAT 7:25	Nimin bir weni sire, nir sire, hamen hair mu dinba olere, oo i i manbi olala di onangure, ta yakinamua. Oo iwe, hamen hul mini bani nona pare mama dinamua.
23412	MAT 7:27	Nimin bir weni sirere, hamen hair mu dinba olere, oo i i manbi olangure yanamua. Yarere u susu namua.”
23417	MAT 8:3	Dungure Yisas aling sine dire, gaung bani arere, yu ditongwi, “Na kri di ole ni teralga u wai nana di piria, gaun wigi sinangure ya molo.” Dungure nebona i gintani wai sungwi.
23418	MAT 8:4	Wai sungure, Yisas nebona dongwo yali kraung are yu di tongwi, “Piro. Ni awai ol ni tegi ari ta hawai ol tekio. Tekirere, gaun i ha maing oo singaba nibil di tengere, hanamia. Hanangure Moses grang wine olere, homena si gal tengere, gaun wigi sungwo i ari para han po sinamua,” dungwi.
23421	MAT 8:7	Dungure Yisas yu ditongwi, “Na omaga urere, awai ol teralua,” dungwi.
23423	MAT 8:9	Na sina weni molia, yal bir hobi na na kene omba, te na mol kebena ala olungwo hobi kene oliwa. Olere yal ta po diralga namua. Te yal ta wo diralga unamua. Te honagi yal yu olo diralga, onamua.”
23427	MAT 8:13	Yu di te pisolere, Yisas soldia yu ditongwi, “Ni honagi yal na onangwo u wai nama di pingiwe, haya u wai namia, ere malgi po.” Yu dungure nibil ongwo yal i gintani u wai ongwi.
23432	MAT 8:18	Ena ari miki weni u ku bolere, Yisas yobile sina olimia hanere, gamahobo yu ditongwi, “Nan nir bina hoibi namna pano.”
23433	MAT 8:19	Yu dimba, lo ana holo holo kene ongwo tisa ta, Yisas mongwo bani pirere, yu ditongwi, “Tisao. Ni u banta banta nala dinanga holi, na ni dolni bolalgiwe.”
23439	MAT 8:25	Mongure, grang wine ongwo hobi ganulun dire a ho tere uling yurere yu ditongwi, “Nan gonamga pamia aki di na to.”
23440	MAT 8:26	Dungure Yisas, “Na momia di pir na tekino?” Dire, aire, “Nir ya hamen hair olkio” dire, hobang si tomia wai sungwi.
23443	MAT 8:29	Ena yasuri gala bir dire yu dungwi, “Ni God wang weni irawe, na nan hana pamia ni hani pamo? Na gauna gul i na tenanga habang olo mala humia, tal ol na tenane?”
23445	MAT 8:31	Hanere Yisas sirin bol tere yu ditongwi, “Na hobale olanga, kun yong sina i naminba?”
23450	MAT 9:2	U pa dungure yal ta nibil ole, kebering aling meginungwo aule ire, Yisas mongwo bani ungwi. Ungure Yisas au si ungwo yalhobi God onangwo pamia di pir tongwo maing hanere, nibil ongwo yal i yu di tongwi, “Gir wai ye, kulna pirkio. Ni tal nigi dongwo ol wanga God prin ni tongwiwe, haya kri di ole ni tomua.”
23453	MAT 9:5	Ni nomani si pinga tal ha oun dome? Tal nigi dongwo ol wanga God prin ni tongwo i kri di ole ni tomua, ditega, kulang pam mo? Te, aire ere malgi po ditega, kulang pame? Aire ere malgi po diteralga kulang panamo? I ta paikinama.
23457	MAT 9:9	Ena Yisas ere pirere, takisi ingwo yal na hana, Matyu, takisi iga ala ami di molga hangwi. Hanere yu di na tongwi, “Ni urere, na hana wine olere, na dolna bolo.” Yu dungure na aire, Yisas doling bol ogi.
23458	MAT 9:10	Ena gin ta na oo kepaga ala Yisas homena ne mongwi. Ne mongure, takisi ingwo yal miki ire dire, ha maing pirkungwo ari miki ire dire, urere, Yisas grang wine ongwo hobi kina, homena para tani ne momgi.
23461	MAT 9:13	Ha maing buku God yu di emiraya, Na homena si gal na tenanga taman. Awai honagi habang habang ol na tenangi wai pinaminua. Yu di engworai kere memini pir pa dinana pio. Na iwe, ari tibi mongwo hobi i ku bolalga, taman. Ari ha maing pirkungwo hobi i ku bolala dire yaime wiwa,” dungwi.
23462	MAT 9:14	Habang ta Yon, nir bil tongwo yali, grang wine ongwo hobi tau Yisas mongwo bani u pa dire yu sirin bol tongwi, “Na yalhobi Perisi yalhobi kina haung ta homena mai tere mominia, ni gran wine ongwo hobi homena mai tekirere, talongure gogo nome?”
23466	MAT 9:18	Ena Yisas ha i di te mongure, Yudari kene ongwo yal ta ure ikwi bole yu ditongwi, “Na auna omaga gomia, ni ure gaung bani anana namna wo. Ananga si hon ere aire ya monamua.”
23470	MAT 9:22	Dipire angure, Yisas inaa dire, al i yu ditongwi, “Amagir ye, kulna pirkio. Ni na onangwo u wai nala di pir na tengiwe, u wai onua.” Ditongwo gin iwe, nibil i wai sungwo ya mongwi.
23472	MAT 9:24	Hanere, “Ni yalhobi ere maini pio. Ama i ta golkima. Ul pai momia hankino.” Ditongure arihobi Yisas wa gol tongwi.
23476	MAT 9:28	Dungure pisole, oo ala ongure, yasuri pi mongwo bani pa dungwi. Pa dungure Yisas yu ditongwi, “Na ni yasuri omin a pila di ni tenaminga panama, di pin mo?” Dimba, yasuri, “Owa, onanga panamua.”
23477	MAT 9:29	Dungure yasuri omeling arere, yu ditongwi, “Ni na onangwo pamia dire nomani si pir na tenanga meri na ereyu ol ni teralua.”
23478	MAT 9:30	Yu dungure gintani omeling pila dungure, talhan para weni hangwi. Hangure Yisas yasuri kraung are yu ditongwi, “Na tal ol ni tegiwe, ari tau ha wai ol tekio.”
23486	MAT 9:38	Yu omia ni homena hong yal, God irawe, sirin bol tere yu do. Ni homena hong yal monia, homena bulangwo ari tau i tibi ol na tengere, homena i bulangwo, kunu benamua, di to.”
23491	MAT 10:5	Ena grang wine ongwo hobi Yisas nu si olere, yu ditongwi, “Ni yalhobi Isrel ganba obil warere, ari wiyol tau ganba te, Sameria ganba hoyo. Isrel arihobi iwe, kun sipi sipi mongwo meri momia, kene onangwo ari tamangure, wa du momia, po.
23494	MAT 10:8	Nu nibil pangwo hobi awai ol terere, te gongwo hobi uling yu to. Nebona bir hakubi dongwo hobi i ole terere, te kwia nigi dongwo yong sina mongwo hobi si hobale ole to. Tenangiwe, na yulana ya moro ni tominia ni para ya moro awai ol tenana pio.
23498	MAT 10:12	Ni oo ala ta nangiwe, yahuno, moldinio, dito.