23233	MAT 1:20	Kam ngae, to Ngoldaip ka engyel ther gi pis he kngam tmik kim e Yosep ponit he kreng te, “Vae, Yosep, e Devit kaes to yin. Ngior kam vu kta papat nngia nngia mang e Maria, ko a sie to mnam ka vrek tpis ekam E Nunu A Totur mruo. To tok, ngiak vaeng a vlom to endo ngok mrek en kam vle ko kmin.
23234	MAT 1:21	Va koknaik nera kol a sie to a ngokol, he ngiak mon te, e Yesus ko tennik E Nut ther reng khal to en te, Yesusulgim ilaro mia mruo ko ngira lol ngaro kerkeknen patgiang ngaiting.”
23236	MAT 1:23	“Vae, a vlom langto lurokol ngat lo ehang vop, ner kael ka nam he kol a sie to a ngokol va o mia ngara kilegem te, e Emanuel”. To kam hortgem ka munik to enda ka pun ta vle te, “E Nut ta kmor he.”
23240	MAT 2:2	Ngat pis he kaelha kam mamnganang o mia te, “O Yuda nga taven to knan tgi gnua kol namriem? Ko ngota vle oguon malhagenmok he ka vle kvokom a ketor ko ther gia hurpis ko he ksap kvuut. He ekam tok, ngot kaol ngte kam nngiar ngang va kam totu pum.”
23242	MAT 2:4	To ekam tok, e Herot tvaeng o Yuda ngaro pris ruk laol va ngaro pattermia kmo pos kam mnganang ngar te, “O propet ngata ktar kpavap mang Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen ko knan nak kol mnam ani rengmat to lsir?”
23243	MAT 2:5	Va ngat koripang te, “Mnam e Betlehem to kun mnam a mhe to e Yudea kmikkiem gi enang ko a propet langto ta ktar kpavap mang gi enang tok tennik ko tittiegom E Nut karo mur rhek mruo te:
23244	MAT 2:6	‘Vanang a rengmat to e Betlehem kun mnam a mhe to e Yudea ila munik nak ho mi kut laut hak ekam ko ngora tavger a taven langto kun pgegom yin mruo kam sir ko kmuk he nera ktong kuaro mia ruk lIsrael he ktoot mang ngar.’”
23246	MAT 2:8	Ngat mon a kolkha to endo, to e Herot ta kle pe gia havaeng ngar te, “Mguak ngae ngogut mBetlehem he sim ktua kngae ko kim o mia kam mamnganang ngar kam smia mnor mang a sie to endo, ngola? Mgua re kpis mang, va mguak kaeknik ngte khavaeng dok, dok vat kam kle kngae kpis ka nngiar ngang kam totu pum kat.”
23251	MAT 2:13	O hirtek ngat ngorpok he, to Ngoldaip ka engyel ta le kpis ko kim e Yosep vat, he kngam tmik kim ponit he khavaeng te, “Hop, he kol a sie to endo va vaeng knan he ngorpok orom min ngogu mIsip ekam ko e Herot ta re kam riring a sie to endo kmim kngam a yoror. He ngiaka vle ko tok kais ko dok mruo ngua mrua havaeng yin kmeknik.”
23253	MAT 2:15	Ngta vle ko tok mIsip kais ko e Herot ta yor. He ekam ko ngta vle ko tok mIsip, E Nut karo rhek ngata pis lmien ko tennik ka propet langto ta ktar kpavap mang khal gi enang tok ko tittiek te, “Ko her vaeng ko hal ko mnam a mhe to e Isip, en kmottek petgim a mhe to endo.”
23256	MAT 2:18	“A rengmat to e Rama ko rkieng a rengmat to e Betlehem ngta vor pa ngaor va ktolpum o ngoven he kaee he kvulhi ku mmie kngae. Ngat kaee kngae mang ngles, he tang tho lo kut kais hak kam hagam mar e, ko ngles ngat her ho yayor tgus hak he.” Ii, her mar e Yesus ka ngausie to e Retsel ta pupur kim mar arhe.
23258	MAT 2:20	Ta reng te, “Hop, kol a sie va vaeng knan he eknik orom min ngoguon mnam o Yuda nga mmie to e Israel ekam ko e Herot mar, endruk ngat en a volou kmim a sie kngam a yoror ngat yayor tgus ngmeang he.”
23261	MAT 2:23	Ta ngae kpis orom a sie to endo ko tok, to hera vle kun mnam a rengmat to e Nasaret. He enang tok, E Nut karo rhek akuruk ngat pis lmien orom a sie to endo ko tennik karo propet akuruk ngta ktar kpavap mang ko ngat ittiek te, “O mia ngara mon en te, en nkong ko mNasaret.”
23263	MAT 3:2	te, “E Nut ka tavgo ther mi pis, he ka vle mo pgegom mor he. He ekam tok, mguak kaitgung mularo kerkeknen.”
23264	MAT 3:3	Ii, endo a propet to e Aisaia ta ktar kpavap mang her e Yoanes arhe. Ko tennik tittiek mang te, “A mhel langto ta vle ko ma kalputmok he ktetger o mia kam re la vlorum ngang ngar mang ngaro kerkeknen te: Mguak verang a ngaelaut ekam Ngoldaip, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen va mguak hopeng kero kleimkor ekam kat.”
23268	MAT 3:7	E Yoanes nam kaeharom mar tok, to ma kolkha langto tvokom o Parisiau kar o Sadyusi kavurgem ko ngat pis ko kim, en kam parrum mar kat. Tvokong ngar tok, to hera reng ngar lserppak te, “Laro inkuol ruk muk orom mularo naprai alomin. Muta pat te, mut kais kam gia parrur kuo mang mularo gi pkor, ko enangthe kam pet a kapnes to E Nut tre kmen ngang nguk, nang kle kat kaeknik kmeharom o kerkeknen gi?
23270	MAT 3:9	Ii, va mguak or kam pat te, mut kais kam pe gi mrua koon mang nguk mruo orom mularo mur rhek kam tok orom mar kam re te, ‘Ngot pal mnam a ngausie ka pun to mkor ngores e Ebrehem, he ekam tok, ngrer lua kol a kapnes to endo e.’ Kmanker muk? Te mut si pal mnam a ngausie to mkor ngores e Ebrehem vanie, vanangko kua havaeng nguk te, si o gi krek ruk endri va E Nut tkais kam gia hortgem mar, mar kam pis te, e Ebrehem kaores msim ruk mar kat, mar kam kle kliepum muk ormar.
23271	MAT 3:10	Kua mien ha, ko langto langto mnam muk tmi kut kaenang a ho to nam kaehi orom karo miel ruk nong lyar. Va her a venloot to E Nut kam hong pum ngma veet kam pis ko kim e Yoanes ko ma kalputmok kam vongnek kim o hi tgus arhe. Ko gi tete ta ka kom ther toto mang a ho atgiang atgiang karo kavgot he o hi tgus ruk ngaro miel ruk nong lyar va nera kovverik he kokovgom mar kngam mar oguo kia paei.”
23272	MAT 3:11	“Vanang a mhel langto nera kaol knaek mang dok vanangko en tlaut mang dok. Va ka serppak tho mi kut laut kir kim dok, he klo vu kais mang en e. Si dok kam gi kokol kalo nhar mkor, va dok klo vu eveep is e, en kam mrua ppir mang en mruo, nang dok kam kokol min. Dok koma parrum o mia akuruk mnam muk orom a gi ye ekam ko mut itgung mularo kerkeknen, vanang Endo Ner Kaol knaek mang dok, en ner le ktua parrum akuruk mnam muk orom E Nunu A Totur ka munik, nang kle kngam akuruk mnam muk oguo kia paei.
23273	MAT 3:12	Ii! Her en tuk to tkais kmeharom ka ngaeha enang tok arhe, ko ka ngaeha ta vle enang a mhel to ta kpom ka kriar ko ta re kam sngam a paei kam mrot o hi ngo kok. Nera mrot to le klol endruk lyar petgim endruk nong lyar, to her le klol endruk lyar kaelik kun ma rek langto. Vanang endruk nong lyar nera ngam mar oguo kia paei to a vleir kam rum mar tgus ngatngae.”
23275	MAT 3:14	Tpis ko kim, vanangko e Yoanes tre ka kser he kre te, “O kman ko ya le kpis mo kmok? Vanang yindo yin kam parrum dok ha.”
23276	MAT 3:15	Va e Yesus tkoripang te, “Na her gia vle tok na, kmaottam E Nut ka svil to kam susulgim o mia tgus.” E Yesus thavae tok, to e Yoanes ta le kngatkal ngang kam parrum.
23278	MAT 3:17	Tvokom tok, va vgum E Nut ka ktui ko tkottek kuon ma volkha he kre te, “Ko hal to yin. Kom vu kaelongtok mang in va ko sei kam higiang in.”
23281	MAT 4:3	To endo yek, e Seten to nam kaenen mkor o mia kmeharom o kerkeknen tkaelha kmegom e Yesus kam kendom ngang kam reng te, “Enang ko E Nut Khal msim to yin, va yin he, reng o krek ri, he nga hortgi el mar o bret, yin kmemik.”
23282	MAT 4:4	Va e Yesus tkokheng kam reng te, “O-o, ngat ittiegom E Nut karo rhek tennik he te, ‘A mhel ka ngorsang tlo gia vle mang kam her gia pat mang o ol ruk o bret he kvenu kmemik e. Nove! A mhel ka ngorsang ka pun msim ta vle mang kam ngan vgum E Nut karo rhek tgus ruk ngat ottek ko vgum.’”
23284	MAT 4:6	To ther kat kaegom kam kleim E Nut karo rhek kam kendom ngang te, “Enang ko E Nut khal msim to yin, va yin he, mur khenam in kam prik ngogu mmie. Ko enang ko ta mien mang in tok, va yi lo kais kam yor e, ko ngat ittiegom E Nut karo rhek mang in he te, ‘E Nut ner gi kaen a re ngang karo engyel mang in, he ngar mia hapong in orom ngakro singni ko kia gan. He ekam tok, si ila nhar ke smeik ngang, va ner lo kais kam gi vrua mot a kre tang hak.’”
23285	MAT 4:7	Va e Yesus ta kta kokheng kat te, “O-o, tennik ngat ittiegom E Nut karo rhek akuruk kat te, ‘Ngior kam kendom ngang Ngoldaip to E Nut, En kam khenam ka serppak ma mmok.’”
23287	MAT 4:9	To e Seten thavaeng te, “Vokom o marhok ri ngakro serppak tgus na, ko ngora slak orom mar ngang in, yin kam nho mang ngar enangthe ngiak tubulkek ku penharom dok he ktotu pum dok.”
23288	MAT 4:10	Va e Yesus tho gia likim te, “Ekenok he Seten! Ko tennik ngat ittiegom E Nut karo rhek kat te, ‘Ngia gia totu pum ildaip to E Nut tuk he gi kaeha ngang En tuk.’”
23293	MAT 4:15	“Vae, muk lSebulun va muk lNaptali muk ruk muta vle ekam a ngaelaut to ta ngae ko vanam a ngaenker to e Galili ko ekam a ye to e Yodan ka ngaiting to ngkun kuon. Muk alo mhe ruk ko rkieng lGalili msim, vanangko o vrong rhek ngta movavaik kun mnam muk.
23294	MAT 4:16	Muk ruk muma vle mnam alo mhe ruk kun ma slommok, mut her vokom a mmok to ta mmok klik kim o mia. Ii, muk ruk muta vle enangthe mut re kam yor kam lo kta kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik, kua havaeng nguk te, a mmok to endo ta valler muk.”
23295	MAT 4:17	To kmelha mnam a venloot to endo kam ngae, e Yesus tkaelha kam tger o mia te, “Mguak kaitgung mularo kerkeknen ekam ko E Nut ka tavgo ther mi pis mo kmuk he.”
23297	MAT 4:19	to hera reng ngin te, “Mae aol ikkiem dok, he ngor kle kaelkim mae kmit o mia ngok kim dok mekam mekam gi enang ko mem kait o singol.”
23306	MAT 5:3	“Endruk ngam mrua pat mang ngar mruo te, ngaro papat ruk mang E Nut ngma tu kim mar, her mar ruk arhe ngata lgekol ekam ko her mar ruk arhe E Nut ka tavgo nera vle kuo mang ngar kuon ma volkha.
23314	MAT 5:11	Va muk ruk o mia ngma sisieng nguk va kol a regesal mang nguk he kerrereng nguk orom o rhek ruk la ppiagar ekam dok, va muk kat muta lgekol ekam ko her muk ruk kat arhe E Nut ther el mula keik to alautar kuon ma volkha kam paneng nguk ko tok. Ii! Mguak sirei he ho ksirei hak ekam ko muta kolkol ekam o propet ruk tennik, ko o mia ngat kol a regesal mang ngar gi enang tok kat.”
23316	MAT 5:13	“Mguaka vle enang a hormnek to orom ka karvuk ekam ko E Nut ther mi kut el muk kun pgegom o mia mo mmie kam vle tok arhe orom mularo keknen ruk lyar. Vanang enangthe a hormnek ka karvuk npa hortgi he knop, va ner kle ka vle nngia, en kam kta hortgi he kta karvuk kat? Nove! Tlo kat kais hak kam kta serppak kat e, ko ther ngae kernonho hak he. He ekam tok, ther gia vavle, he gi kais kam gia ngam ko ekam a ngaelaut, o mia kam gia ngongae karkar mang.”
23317	MAT 5:14	“Ii! Va gi enang tok kat, mguaka vle enang a paei he kpetpaei kim o mia mo mmie kat. Ii, muta pat nngia mang a rengmat to kuon kia vul ko ngta giem a paei? A paei tkais kam tvok kim o mia ngaro kerok ko ngta sir ku kvokom? O-o, nove!
23319	MAT 5:16	He kmikkiem enang tok kat, E Nut tkaendavloum a mmie he el muk ko pgegom o mia orom mularo keknen ruk lyar ko ngaka vle gi enang tok kat, mar kam valler o mia, o mia kam vokong ngar he le khover mu Teit tkuon ma volkha ekmar.”
23320	MAT 5:17	“Mguak or kam pat te, ko her aol kam vrengem E Nut karo pos kar karo rhek ruk mkor o propet e. Nove! Klo pis kam vrengem mar tok e. Ko le ktua pis kam talharik ha.
23323	MAT 5:20	Ii, o Parisiau ngartaro mur keknen mruo gi. Vanangko dok ko kle ktua havaeng nguk ge te, enangthe mgua lo sim ktua papat yok mang E Nut ktaro keknen he kir kim o Parisiau kar o pattermia kmo pos ngartakor ormar, va mut ho lo mi is hak kam vaik kun mnam E Nut karo mia ruk ka tavgo ta komor mar e.”
23324	MAT 5:21	“Tennik mut ngan vgum muorres ko ngat havae te, ‘Ngior kam pormia, va endo na mia pormia, mar ruk laol ngak kael en kam yor kat.’
23325	MAT 5:22	Vanangko dok, ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete te: Si endo nam gi kaesik ngang kaela, her E Nut to arhe ner le kut kael en kam yor ekam ka kerkeknen to kmesik tok arhe. Ii, va tok kat, mut ngan vgum muorres kat ko ngat havae te, ani mhel to nak reng kaela te, ‘Ila lpek ta tok,’ va en nak sir ko kim mor o Yuda ke murgun to e Sanhendren endo nma vongnek kim o rhek. Vanangko dok, kua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Si endo na gi kermuyang kaela enang tok, va her E Nut to arhe ner le kut kael en kam kerkolkol vgum a kapnes to ngogu kim a paei to a vleir ko mGehina vat.
23329	MAT 5:26	Ii, va kua havaeng nguk lmien te, ko tok mnam a hengor to ngira vle mnam, ngir lo kais hak kam kat kottek mnam kais ko ngia ngae ho mi kut rum a keik to ngat el kuon mang yin kmen.”
23330	MAT 5:27	“Va mut ngan muorres ko ngat havae kat te, ‘Ngior kam kpoot mang a lei.
23332	MAT 5:29	He ekam tok, enangthe ila keik to a yar nap koop kmin kam harpeet mnam a kerkeknen tang enang tok, va ngiaka ksir pum a kerkeknen to ila keik tkoop kim yin kmeharom he kpet kngam, gi enangthe a mhel ta kalagam ka keik mruo kat he kpet kngam ko tkoop kim kmeharom a kerkeknen kat. Va enangthe ila miktiek kat, ko en ila ktiek to a yar, nap koop kim yin kam harpeet mnam a kerkeknen tang, va ngiaka ksir pum a kerkeknen to ila miktiek tkoop kim yin kmeharom he kpet kngam gi enangthe a mhel ta kser ka miktiek mruo hak he kpet kngam kat ko tkoop kim kmeharom a kerkeknen. Ngiak pat tok, ekam ko te sei kam ya ngang in, yin kam mrua ngam ke mhe tang ngang yin mruo petgim yin, he kol a ktalhok to kam vle ko kim E Nut ngnik ngnik tok. Nang ner mi ktua kernonho hak ngang in, E Nut kam ngam ila vok tgus kun mnam a paei to a vleir to ko mGehina.”
23334	MAT 5:31	“Va muorres ngat havae kat te, ‘Ani ngokol to npa svil kam kser ka lei, va naka ktar gi kaittiegom a hor tang to her gi kaen ngang ktavlom na, yek endo yek ngina lei na hera ksir.’
23335	MAT 5:32	Vanangko dok, ko le sim ktua talhar a pos to endo ka pun ngang nguk tete te: Endo napa kser ka lei tok, her en arhe ther mi kaeharom ktavlom kam kpoot mang ngina lei tok arhe. Ii, va endo na lei orom a vlom to katngokol tlikim, va a ngokol to kat, ther mi kaeharom a kerkeknen to kam kpoot mang a lei tok kat arhe. Enang tok, a mhel tho lo is hak kam kser a lei. Vanangko a mhel tkais kam kser ka lei kmikkiem ke gi papat ta tuk te, enangthe tang nap kaol mang kaela ktavlom i o katngokol va kaela tkais kam kser ngina lei kmikkiem ke gi mhe to endo tuk.”
23336	MAT 5:33	“Va muta ngan muorres ko tennik ngat havae kat te, ‘Mguak or kam kpoot mang mularo tnangal ruk mum kaelik ngang Ngoldaip, vanangko mgua kle va sim kaikkiem mar lsir.’
23340	MAT 5:37	Mguak kle va re kmel a tnangal, va mgua gia re lsir te, ‘Mare’ i o ‘Nove.’ Va ke lo re ngin ke lo gi vgon ennginduk arhe ngina gi kut kael mit lsir tok arhe. Vanang oni rhek ruk mut kaelik kuo malpgem enngindi kmel a tnangal ormar, ngat ottek ekam e Seten to tho mi kut kernonho hak.”
23341	MAT 5:38	“Va mut ngan ko muorres ngat havae kat te, ‘Yi kais kmoripang ila ko enangthe npa pilgem ila keik agitgiang va ip kais kmoripang kam pilgem kta keik tok kat. Va npa pullom ila gu he ka gu ngang yin ta het va ip kais kmoripang kam pullom ka gu kat he kheter ka gu ngang ko agitgiang tok kat.’
23345	MAT 5:42	Va enangthe tang na kaurur kmin mang o tgoluk va ngiak kaenik. Ii, ngiaka tting ngang kmel a tol ko kmin, he kaelik ngang kmikkiem ko tkaurur kim yin mang ngar.”
23346	MAT 5:43	“Va mut ngan ko muorres ngat havae kat te, ‘Mguak kaelongtok mang mulenar, nang kle vu kaelat endruk ngam kael imuo ngang nguk.’
23351	MAT 5:48	He ekam tok, mguaka srim E Nut ka keknen, endo kam ya pum endruk ngat vu kaelat muk. Va mguak or kam vrua tu kim tang kam ya mang e, ko mgua ho mi kut kaisis tgus kngae ka ngmeang orom a keknen to endo kam kolkol ekam mu Teit tkuon ma volkha, ko En tho mi kut kais tgus kngae ka ngmeang.”
23352	MAT 6:1	“Enangthe mgua re kmeharom mularo reha ruk ngang E Nut, va mguak ngangreal ngang nguk mruo kam or kam mrua het muk kam khenam mar ma mmok ko pum o mia ngaro kerok mar kam vokong ngar, matok mgua kle lo kta kol mula keik kuon kim mu Teit to E Nut tkuon ma volkha.”
23353	MAT 6:2	“Ii, ko enangthe ngia re kam nngiar ngang o mia ruk ngata tu kmo tgoluk, va ngiak or kmel votgem o mia orom a nglung kmikkiem enang ko endruk ngakro naprai alomin ko ngam kael votgem o mia kmeharom gi enang tok orom a nglung kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes, o mia kam mnor mang ngar he khover mar tok. Lmien te, mar ngma vle tok arhe. Vanangko, muk mguak or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok arhe.
23355	MAT 6:4	He ekam tok, enangthe ipa nngiar la tvok kim o mia ngaro kerok enang tok, va iTeit to nma vokong ilaro reha ruk im kaeharom mar la tvok tok, ner le kaen a keik ngang in kmikkiem enang tok kat.”
23356	MAT 6:5	“Va tok kat, ko endruk ngaro naprai alomin ngam vua svil kam sir ko pum o mia he vua ngarkie ko pum ngaro kerok kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes kat, o mia kam vokom mar tok kat. Ii, lmien ngma vle tok arhe. Vanangko muk, mu or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok kat arhe.
23360	MAT 6:9	He kmikkiem enang tok, mguak kle va kngarkie enang ti: ‘Ngor Teit tkuon ma volkha ila munik tho mi kut laut hak.
23364	MAT 6:13	Va ngot kaurur kmin kat te, Yin kmenserpagam mor kat kam lo mrua ngam mor mruo ekam o ngaegom ruk ngak pis kim mor kat. Vanang ngiak kle va kpet mor petgim e Seten to tho mi kut kernonho hak. [Ngiak kaeharom tok ekam ko her Yindo arhe ima vle ngnik ngnik orom ila serppak kar ila mmok, va mor ruk ilaro mia ngoma vle ku meorom ila tavgo.]’
23366	MAT 6:15	Vanang enangthe mgua lua lol o mia ngaro kerkeknen patgiang ngaiting he kikiangae mang ngar, va mu Teit kat ner lua lol mutakor patgiang ngaiting he lua kikiangae mang ngar kat e.”
23367	MAT 6:16	“Va mguak paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik va mguak or kam mrua pis ormuk ma mmok ko pum o mia kat e. Pat he nok muk endruk ngaro naprai alomin vor ko mar ngam gia pis ormar mruo ma mmok ko ngam mia nho lnganngannes kam kenang o mia te, ngata paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik. Ii, lmien ngma vle gi enang tok arhe. Vanangko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae tok arhe.
23368	MAT 6:17	Vanangko muk, mguak paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik va mguak kle smia nho lsirei, kmeharom tok la tvok o mia kam vokom muk he lua mnor mang nguk te, muta paal kmo ol e. Enang tok, mu Teit to ngom lua vokom, En nma vokong mularo reha ruk la tvok tok, to En ner le kaen a keik ngang nguk kmikkiem enang tok arhe.”
23370	MAT 6:19	“Va mguak or kmel mularo gol ngo pneik ktar ko pum mularo kerok he kaelpas orom mar mo mnam a mmie ta. Ko o soma ngma papaam mar va a mou ka groop nma kering ngar kam lpus va kle o ngauruvik ngat kais kat kam halker mularo rektor he kvaik kaururik kat.
23373	MAT 6:22	Kmikkiem a papat to endo tok, a kalyie tang tlo kais kmel klo taip ngang ktar ko pum kalo keik kmeha ngang ngin tgus ko alomin e. Nove! Ko enangthe na re ka vle tok, va nera namlolo pum min kam ya pum tang, nang kle kernonho mang langto. I o ner kaeha lserppak ngang tang, nang kle kaitgung langto. Va kmikkiem enang tok, muk kat mut lo kais kat kam kaum kael E Nut va mularo gol ngo pneik ko pum mularo kerok tok kat e. Kmikkiem a papat to endo tok, ilalo keik nginma khenam a mmok ngang in kat. Va enangthe ilalo keik nginp smia ya he kol a mmok, va ngir ho gia vle yin tgus hak orom a mmok, nang nop ke vur mhe ngang in orom a slommok e. Vanang enangthe ilalo keik nginp kle kernonho he lua kol a mmok va nginera ngae ho mi ktua slok hak, va yin ngir ho gia vle yin tgus hak orom a slommok, nang nop ke vur mhe ngang in orom a mmok kat e. He ekam tok, ngiak ngangreal ngang yin kam smia kol a mmok, matok koknaik ngira senkrip kim ke mmok to kun mnam yin ko ka mi mit msim ta kle mia vle te, a ho slommok hak he.”
23376	MAT 6:25	E Yesus ta re tok, to kle kreng kalngunes te, “Ekam tok, kua havaeng nguk te, mguak or kam vua ngaungputput mang mula ngorsang te, anito kmem, kmivie i o, oni tgoluk ruk mang mularo pkor kmegenkarik kat e. Pathe nok muta pat te, mularo olngaemik ngat laut he gi kir kim mularo ngorsang vor? I o, nok pathe mularo it ngata laut kir kim mularo pkor kat vor?
23385	MAT 6:34	He ekam tok, mguak or kam vua ngaungputput tete mang o vnek ruk ngara pagis koknaik kat ge, ko a kolkha langto langto karo mur kut vnek mruo ge he mut lo kais kam kaum klol mar tgus kun mnam a kolkha to atgiang e. He ekam tok, mguaka mnang endruk ngara pagis koknaik he ktua paneng ngartaro mur kolkhek mruo. Mgua kle gi pat mang endruk tuk ngat pagis kim muk gi tete ta.”
23386	MAT 7:1	“Va mguak or kam tutut kam mon o mia orom ngaro kerkeknen, matok E Nut nera mon muk gi enang tok kat orom mutaro kerkeknen kat.
23390	MAT 7:5	O-o mularo naprai alomin hak! Ngiaka ktar khong a ho kla vgon ko pila keik mruo na, yek yin kam le smia nho kam le kpet a kvak to ko pum inopia kta keik vat.”
23391	MAT 7:6	To e Yesus ta koka ngang o mia kat te, “E Nut tel a totu mang ka tavgo ko tkaenang a gol ka pun, he ekam tok mguak or kam koham E Nut ka gol ka pun to endo kmenik ngang o mia ruk ngat kaenang o pendol, matok nga kaesik he kle kaeknik kaelat muk kirpapaam muk ka ngmeang. Ii, mguak or kam koham E Nut ka gol ka pun to endo kmen ngang o mia ruk ngat kaenang o morek kat e, matok nga karkar mang he kenekerik.”
23392	MAT 7:7	“Vanang mguak kaurur kim E Nut mekam mekam mang o papat ruk mang ka tavgo to endo he En ner kaen ngang nguk. Ii, mguak riring ngar ge ko vgum E Nut kat he En ner mrua khenam mar ngang nguk. Va mguak vae ngok kim E Nut mekam mekam, muk kam vaik ku meorom ka tavgo he En nera koregot kim muk kam vaik.
23397	MAT 7:12	Yu! He ekam tok, oni keknen ruk muma svil mulenar kam sim kaeharom mar ngang nguk, va muk kat mguak sim kaeharom mar ngang mulenar kmikkiem gi enang tok kat. Mguak kaeharom gi enang tok ekam ko a papat to endo ta vle te, mor o Yuda nguaro pos va nguaro propet ngaro rhek nga pun msim to ngata sir kuo malpgem.”
23398	MAT 7:13	To e Yesus ta kta koka ngang o mia te, “A ven to ta ktong o mia kmel mar ku meorom E Nut ka tavgo, mar kam kol a ktalhok to kam plong vle ko kim En ngnik ngnik, tvua kellet kmikkiem, he gi o mia lgititge ngam kaikkiem kam pis ko vgum ke gu he kvaik ku meorom ko tok. Vanangko a ngaelaut langto ta klup kta gu tvua slai he ka ktong o mia kam pis mnam a mhe to kam kol a yor. A ngaelaut to enda tkongeik kmikkiem, he o mia kavurgem ngam kaikkiem kam pis ko vgum ka gu to tvua slai. Vanang muk, mguak kaikkiem ke ven to tkoka kaut.”
23400	MAT 7:15	“Va mguak ngangreal ngang nguk mang o propet ruk la ppiagar ko ngaro keknen ngat kaenang o pendol. Ii, ko mar ngam pe gia ngam mang ngar kam mur kael mar mruo enang o hip he kpis ko kmuk enang tok kam kering mularo papat. Ngata nho lya kuo mang ngaro pkor, vanangko ngaro keknen ngat ho mi ktua kernonho hak.
23405	MAT 7:20	Ii, va mguer kais kam mia vokom o propet ruk la ppiagar ngaro kerkeknen he kam mnor mang ngar tok kat, gi enang ko muma mnor mang o hi ruk nong lyar ko ngam kaehi orom ngaro miel ruk nong lyar kat.”
23406	MAT 7:21	“Ii, kua mien tok arhe ko mguak or kam pat te, o mia tgus ruk ngam gia kvam dok te, ‘Ngoldaip, Ngoldaip,’ ngara vaik ku meorom E Nut ka tavgo e. Nop hak! Gi o mia ruk ngam sim kut kaikkiem E Titou to tkuon ma volkha ka svil, her gi mar ruk arhe ngara vaik ku meorom ka tavgo.
23407	MAT 7:22	Enang tok, ko mnam a kolkha to a kser kim, o mia kavurgem ngar kaur kim dok te, ‘Koldaip-o, te kom lua havaeng o mia mang yin orom ila serppak gi? Va kom lua kerer o kool orom ila serppak kat gi? Va kom lo kaeharom o reha kavurgem ruk lserpgue hak orom ila serppak kat gi?’ Ngar kaur kim dok tok
23408	MAT 7:23	vanangko ngora likim mar lsir pum ngaro kerok he ka klai mang ngar te, ‘Ko ngae ho lo ktua mnor mang nguk hak! He mu ehenok petgim dok, muk ruk mum kael mularo yaik ngang E Nut he kaeharom o keknen ruk ngat ho mi kut kernonho hak.’”
23409	MAT 7:24	“He kmikkiem enang tok, endruk ngma lol kuaro rhek ruk endri he kaikkiem mar mekam mekam ngat kaenang a mhel to te smia ngangam kim ko tsim kaeharom ka rek to tvua serppak ko thong a nho ngku hak he kvat o ngtek ko engnang a kre to klalaut kun mnam a mmie.
23412	MAT 7:27	Thover krum to a ngausgi tkaol he ka spom ka rek klik va a kus tkaerik he a ye tkottek to ka lel ta klung engnang ka rek to her gia kvet kol kngorom ngatngae.”
23416	MAT 8:2	Ngta ngae va vgum a mhel to tkol a yor to a lepra ko tpis ko kim e Yesus he ktubulkek ku penharom he kaurur kim te, “O, Kolaip, enangthe ngia svil va yi kais kmeharom dok, he dok kam kta vle la mmok ko pum E Nut kalo keik kat.”
23417	MAT 8:3	To e Yesus ta tuom ka ktiek he gi kaehang va gia reng te, “Mare, kua svil! Ila vok na ngae gia mmok.” A gi hi to tgia re tok, ka yor ther gi nop kuo mang ngatngae va ther ngae gi mmok ko pum E Nut kalo keik kat.
23418	MAT 8:4	To e Yesus thera reng te, “Ngiak or kam havaeng a mhel tang hak mang a ngaeha to ko eharom ngang yin. Vanang ngiak kle va kngae ngok kim a pris tang, en kmehehang yin, en kam tting mang in te, lmien te, yi ho mi mmok kat ko pum E Nut kalo keik. Ngiak kaeharom tok, to kle kngae ngok mnam E Nut ka maksien kam nngiar ngang E Nut, kmikkiem enang ko e Moses ka pos langto ta keknen tok mang a yor to endo ko yi her ottek mnam he. Ngiak kaeharom gi enang tok, nang o mia ngaro ngaongtok kmisis mang yin te, lmien te, yi ho mi mmok kat ko pum E Nut kalo keik.”
23420	MAT 8:6	Tpis to kreng te, “Koldaip, kolkayie langto ta kru ku mrek ko te sei kam nganngannes hak orom ka yor to a gigruk ko tngae ho mi kut panaem hak.”
23421	MAT 8:7	E Yesus ta ngnek tok, to koripang te, “Yu, ngor kaikkiem yin ngok mrek he kaeharom ilkayie, en kam kta ya kat.”
23422	MAT 8:8	Va a mhel to endo tkoripang te, “O-o, Kolaip dok klo vu eveep is miik, yin kam mrua ppir miik kmaol ngte kim dok e. Vanangko ngia her gia mon a re ke vgon tang, yek kolkayie ka yor na her gia ngan vgum yin he knop kuo mang.
23423	MAT 8:9	Yi kais kmeharom tok, ekam ko gi enang dok kat koma ngan vgum endruk ngta laut va ka nho mang dok, vanang le kreng endruk ngma kar va tomten mko meorom dok kat ko kua nho kmar va mar ngam her gia ngan vgum dok kat. Ko kom re gia reng a mhel ta te, ‘Ngae,’ va en nam her gia ngan vgum dok he kngae. I o kom re gia vaeng a mhel to en tko gut te, ‘Aol, ngte kim dok na’ va en nam mi kaol ngte kim dok. Va kom re gia reng kolkayie kat te, ‘Eharom a ngaeha ta,’ va en nam her gia ngan vgum dok he kaeharom.”
23424	MAT 8:10	E Yesus ta ngan karo rhek ruk endruk ko ngat kaeti te, tvu kor mnam en mang en tok, va tho mi kut senkrip hak, to kreng a mumu to ta veet kaikkiem te, “Kua havaeng nguk te, a mhel ta en tpua vle te, en a vrong rhek langto tvu kor mnam en mang dok hak, vanang si kun mnam muk lIsrael lsir hak klo vur pis mang tang ko tkor mnam en mang dok enang ti e.
23425	MAT 8:11	Ii, ta sir tok ko, kua havaeng nguk te, tennik, muk lIsrael, E Nut ther ktar kmon muk mang mularo ngaekmol ruk mguak lol ko mguak tuur kun mnam ka pnes to nera kpom mnam a kolkha to ka tavgo nak komor o mia tgus. Vanangko o vrong rhek ngar le kottek ko mnam a mmie kalo ngaiting ruk ngma nku va ngma nkuon he kaum kam liepum muk kam lol mularo ngaekmol ko tok, mar kam kle ktua tuur mnam E Nut ka pnes kar e Ebrehem va e Isak va e Yakop. Ii, ngara pis enang tok he klol mularo ngaekmol kam lol ngang ngar mruo, nang E Nut ner kle ktua likim muk ruk ta ktar mon muk kam vle ku meorom ka tavgo, kngam muk ngku mnok ma slommok petgim karo mia ruk ka tavgo ta komor mar. He enang tok, mguer kle va ka vle ku mnok he ksovet kmeteti he khem mularo ngnorok mo kmar.”
23427	MAT 8:13	E Yesus thavae tok ngang a mumu to endo knop, to kle kreng lRom nga ngaomevek ka rkan langto ngalaip to endo te, “Ngiak ngae he, ekam ko ngor kaeharom ilkayie kmikkiem enang ko yi her kor mnam yin mang dok kmeharom tok arhe.” Thavae tok ko kim a mhel to endo, nang ko mrek kalkayie ther gi ya ngatngae gi kun mnam ke vgon to endo ge ko e Yesus ta re tok.
23431	MAT 8:17	Vanangko E Yesus nam kaeharom o reha ruk endruk kmaottam E Nut ka propet to e Aisaia karo rhek ko e Aisaia ta ktar kpavap mang ormar te: “Nguaro nganngannes va nguaro yor en mruo tmur petik petgim mor.”
23433	MAT 8:19	E Yesus tre kam kar mnam a langail va vgum a pattermia kmo pos langto ko tkaol kpis ko kim he kreng te, “Pattermia, ngor mi kaikkiem in ngok mnam oni mhetor tgus ruk ngiak ngae mnam mar.”
23434	MAT 8:20	Va e Yesus tkoripang te, “O-o, yi her ketoptop kmikkiem dok he, ko si o pendol ngartaro nhotor ruk kmonit mnam mar, va o iningol ruk kuon kia gan ngaro ngainirik kat, vanang A Mhel To Nkong Man Ma Volkha nop ke vur ngaekam tang ngang, en kam vur konget ka sai e.”
23435	MAT 8:21	E Yesus ta re tok, to kalkayie langto vat thavaeng te, “Kolaip dok kat, vanangko ngiaka ktar gi vur orim dok na, he E Titou na yor na, he ngua eguyang, to endo yek ngua le kaikkiem yin kat.”
23436	MAT 8:22	Va e Yesus, tkokheng te, “Nove! Ngiak kaikkiem dok gi tete ha, he mnang o mia ruk ngara yor he koknaik lua kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik mar kam mrua kaeguyang ngaro mur yoror mruo.”
23439	MAT 8:25	To kalngunes ngata ngae ko kim he kvotgem to khavaeng te, “Ngoldaip, ngiak sulgim mor ko ketasuo mor kam vvuo he.”
23440	MAT 8:26	To e Yesus ta psom mar te, “Her muk ruk arhe muk ruk mut ho mi ktua kenhor mang dok hak! Kman ko mute ksei kam gor?” To ta kle khop ksir he gia rere kam kser a ngausgi va o vlung, to ngint her mia nop to ngae gi nning.
23441	MAT 8:27	To kalngunes ngta vokom tok, to ngat ngae gi mrua sor kmar kim, to hera mo mnganang ngar mruo te, “Hai-e! Ani mhel ta, ko si a ngausgi va o vlung ngata ngan vgum kat ge?”
23443	MAT 8:29	Nginta pis ko kim, va vgum a koot langto kun mnam langto mnam min ko ta rere klik te, “E Nut Khal Msim to yin he ngot lua mtom yin kam pis ktoop kim mor mo e. Va kman ko ya kaeloong mnam a kolkha to E Nut tmur el kmen a kapnes ngang ngor ruk o kool he kpis moti kam kering ngor tete?”
23445	MAT 8:31	To o kool ruk ngata viging ngin ngta kle kaurur kim te, “Enang ko ngiak pet mor petgim alo mhel ri va ngiak meng ngor kam vaik kun mnam o morek ruk ngata hohek ko guon ho.”
23446	MAT 8:32	Ngata re tok, to e Yesus ther gia reng ngar te, “Yu, mguak ngae he!” Tgia re enang tok, to ngat kottek mnam alo mhel ruk ennginduk, nang kle kngae kviging o morek. Ngata viging ngar, va vgum o morek tgus ko ngat her gia kolaspa kam sap ngpirik ekam a veik kam ngae kpis kvuvvuo kun mnam a ngaenker kyayor tgus ngmeang.
23450	MAT 9:2	Ngata pis, va vgum o mia ko ngta kokol a mhel langto orom ka hep ko ta kru mnam ko ka vok tgus tyor. Ngat pis ngok kim e Yesus va e Yesus tvokom mar ko ngat vu kor mnam mar mang en enang tok, to thera reng a mhel to endo te, “Kambis, ngiak sirei na, ko dok mruo ko lol ilaro kerkeknen patgiang ngaiting he kikiangae mang ngar hak.”
23451	MAT 9:3	E Yesus ta re tok, va vgum akuruk mnam o pattermia kmo pos ko ngata rere kun pgegom mar mruo te, “Hai-e, en ta kerrereng E Nut ka munik enang tok arhe!”
23452	MAT 9:4	Nangko e Yesus ther tar ngaro papat ko ngat vua rere porom mar enang tok, to ta kle ka mnganang ngar te, “Kman ko mularo vurkul ngma tagur pum o kerpapat ruk endruk he ka mngan pum kua serppak to kam lol o mia ngaro kerkeknen patgiang ngaiting he kikiangae mang ngar tok?
23453	MAT 9:5	Ani ngaeha to ta koppet kam khenam ma mmok? A ngaeha to kam gi reng a mhel ta te, ‘Ko lol ilaro kerkeknen patgiang ngaiting,’ i o endo kam mi kaeharom a mhel ta, he en kam mia hop he kngae ko pum mularo kerok?
23454	MAT 9:6	Vanangko tgia ya kat e, ko ngor mia khenam ma mmok ngang nguk te, E Nut tmi kaen a serppak ngang A Mhel To Nkong Man Ma Volkha to dok, dok kam lol o mia ngaro kerkeknen patgiang ngaiting mo mmie he kikiangae mang ngar.” Thavaeng ngar tok, to her gia reng a mhel to ka vok tgus tyor te, “Hop he, tolpum ila hep he kngae ngok mrek.”
23457	MAT 9:9	E Yesus teharom tok, to hera parem a mhe to endo to kta ngae va tvokom a mhel langto ka munik e Matyu ko tkorsang kun mnam o kermia ruk ngam kaelha klol o takis nga rek to kmelpas mnam. E Yesus tpis ko kim to kreng te, “Ngiak kaikkiem dok!” To e Matyu ther gia hop to her gi kaikkiem.
23459	MAT 9:11	To o Parisiau ngata vokom ko e Yesus tkaum kaemik kar mar tok, to hera kirhek pum e Yesus kam palsie kim kalngunes te, “Kman ko mula pattermia tkaemik ko kim o kermia ruk ngam kaelha klol o takis kar o Yuda akuruk, endruk ngolmialaol ngma keyang ngar ko ngam lo sim kaikkiem mor o Yuda nguaro keknen?”
23460	MAT 9:12	E Yesus ta ngnek tok, to tle ktootkinre kmoripang ngar te, “Muk, mguak lol o papat mang E Nut ka re to enda na, he smia ngangam kim muk ekam, ko E Nut ta re orom karo mur rhek mruo te, ‘A keknen to koma mtom ta vle ti te, muk kam mrung mulenar, nang nong mang endo kam gia nngiar ngang dok kun mnam kua maksien e.’ Ii, mgua smia ngangam kim muk ekam o rhek ruk endruk ko ‘A mhel to nam kaeharom o mia nma vle mang endruk ngo yor kmeharom mar, nang nam lua vle mang endruk ngat gia ya e.’ He gi enang tok kat, ko her pis mo mmie kam vle mang endruk o mia ngma keyang ngar pum ngaro kerkeknen, he nang dok kam tger mar kmitgung ngar. Nang klua pis kam vle mang endruk ngam mrua kansgum mar mruo kam pat mang ngar mruo te, ngaro keknen ngat ho mi kut sir hak ko pum E Nut kalo keik e.”
23462	MAT 9:14	E Yesus ta hivuo kmemik vop, to e Yoanes kalngunes vat ngata pis he le kta mngan pum e Yesus mang ngaro keknen ruk nkong ngar tennik kat te, “Ngua keknen to kam paal kmo ol nkong ngar tennik, nang nong lgunngae nkong ngar tete e. He ekam tok, kman ko mor kar o Parisiau ngom kaikkiem ngua keknen to nkong ngar tennik, endo kam paal kmo ol tgus ko pum E Nut kalo keik he smia ngarkie ngang, vanang itlengunes ngam kle kaeharom a keknen to a gunngar ta yek, endo kam venu mang a ngaemik?”
23463	MAT 9:15	Va e Yesus ta tootkinre ngang ngar kam re lkoon mang ka yor mruo te, “Mnam a kolkha to msim ko a mhel tkaenkim ktavlom, klenar ngat lo kais kam gia mrung en he ktivik pum en e. Ho mi kut nop hak. Ko o kolkhek ruk kam tivik mnam mar ngrok ge. Ngara pis ko ngaka vret a mhel to endo mkor kalngunes, yek endo yek, kalngunes ngara mrung he ktivgim ko yek.”
23464	MAT 9:16	Ta tootkinre tok knop, to kle kaenserpagam ka papat to endo mang en mruo kat te, “Mu vokom na, a mhel nam lua vatvat a yet ka kae to a gunngar engnang endo ka sgan e, matok naka plum va ka kae to a gunngar nera vui to kaursie to kait endo ka sgan to kle ho gi kael a pammok a ho laut hak kir kim endo tesgun ko ta vatvat.
23465	MAT 9:17	Ii, va ngam lo kaeharom a ye to a vaen, endo a gunngar kun mnam ka merrip ko ka sgan kat e, ko a merrip to ka sgan ta karrai he nera khir. Ngam lo kaeharom tok, ekam ko a vaen ka serppak, ko nak hop kun mnam ka merrip ner kaur mang ka merrip to endo ka sgan he khalker. To a vaen nera gussuk. He enang tok, a vaen ka merrip nera kernonho ekam ko nera khir va a vaen nera gussuk kat. Nove, o mia ngam lo kaeharom tok e. Ngam kle va kaeharom a vaen to a gunngar kun mnam ka merrip to a gunngar kat ko tgi kongeik, nang min tgus kam vle lya.”
23466	MAT 9:18	E Yesus ta rere kngae tok, va a taip langto nma nho mang o Yuda ngarta rek to kam rere mnam tvaik kun mnam e Matyu ka rek he kpis ko kim e Yesus ktubulkek ku penharom he kaurur kim te, “O-kola-o, ko kvek te gnua yor tete ta, vanangko ip kaol he gi kaehang va nap kais kam kta hop he kta vle kat.”
23468	MAT 9:20	Ngata ngae ekam a ngaelaut va vgum a vlom langto ko ta pis ko kim. A vlom ta, ta kerkolkol vgum a yor to a vaeip kais mang o pnes ruk loktiek hori orom alomin. Tmur kor mnam en mruo te, “Enangthe ngua re gi vur ehang si ka yet va ngor gia ya he.” To ther gia knaek ekam e Yesus kpis to gi vur ehang ka yet ke gi gu mko ge.
23470	MAT 9:22	A gi hi to tehang tok, a vlom to endo ka yor ther gi nop ngatngae. To e Yesus thortgi he kvokong to kreng te, “Kolkheng, ngiak sirei na ko ye her ya he, ekam ko ya kor mnam yin mang dok.”
23472	MAT 9:24	Tvokom o mia tok, to hera reng ngar te, “Mu ehenok ko, ko a vlom sie to enda tlua vle enang a mi yor e. Tgia vle enang a kalyie to tgi onit ko ner kta hop kat.” Ta re tok, va o mia ngat le gia kol a klel orom.
23475	MAT 9:27	E Yesus tkaeharom a vlom to endo knop, to le kparem a mhe to endo to kngae va alo vivisker aloruk ngint kaikkiem kngae he kvui orom ekam a ngaelaut te, “O-e Devit Kaes to yin, ngiaka mrung nguo vanie.”
23476	MAT 9:28	Nginta vui orom kngae tok, to e Yesus tpis kun mnam a rengmat langto he kvaik kun ma rek va alo vivisker ri ngint kaol ngok kim to ta mnganang ngin te, “Nngia orom mae, met kor mnam mae mang dok te, ko kais kmeharom mealo keik, mae kam nho kat?” Va ngint koripang te, “Ge, mare Moldaip.”
23477	MAT 9:29	To e Yesus tkaehang nginalo keik he khavaeng ngin te, “Kmikkiem enang ko meta kor mnam mae mang dok tok ko kaeharom mae he.”
23478	MAT 9:30	E Yesus tgia re tok, to nginalo keik ngint ya he nginta nho. To e Yesus ther kaen a re lserpgar ngang ngin te, “Meak or kam havaeng a mhel tang mang kua ngaeha to enda.”
23481	MAT 9:33	To e Yesus ta kerer a koot petgim a mhel knop, to a mhel to endo ka gu ta mrer he kta rere kat. Va a mumu to ta vle ko kat ngat ho mi kut sor kmar he kre te, “O reha lserpgue ruk endri ngot lo vokom mar tennik kais mang tete mo mIsrael.”
23482	MAT 9:34	Vanang o Parisiau ngat kle ktua kokheng a mumu kam kerrereng e Yesus te, “O-o, o kool ngalaip ka serppak ta ti arhe a mhel to enda ta kemmeng kam paeim a mhel to endo orom ti he kerer karo valngneik mruo ruk o kool.”
23485	MAT 9:37	E Yesus tvokong ngar tok, to tkoka ngang kalngunes mang o mia ruk enang endri te, “O mia ri ngat kaenang E Nut ka loot to ther tettek he, he kpaneng o mia kam lluol mnam, ko o mia ri ngat her gia toot he kpaneng endruk kam havaeng ngar mang E Nut ka tavgo. Ii, o mia vang kun mnam E Nut ka loot ngat tettek tok, vanangko o mia ruk kam lluol mnam ka loot, mar lgititge e.
23486	MAT 9:38	He ekam tok, mguak kaurur kim E Nut to ta nho mang ka loot to orom mar, En kmen a re ngang karo mia mruo kam meng ngar kam lluol kun mnam ka loot.”
23491	MAT 10:5	Her mar ruk arhe e Yesus ten a serppak ngang ngar to her smia papsim mar he kmeng ngar orom karo rhek ruk endri te, “Mguak ngae ngok kim lIsrael tuk ko ngta vraik petgim E Nut kam vle malhagenmok mang vgum ngaro kerkeknen he gia vle enang o sipsip ruk ngta sosop he gi vrong kaolol ko nop ngaortek ngang ngar kam toot mang ngar. Vanang mguak or kam ngae kun mnam o vrong rhek ngaro mhetor. Va si kun mnam a rengmat tang ko mkor o Samaria kat, va mguak or kam vaik kun mnam kat.
23493	MAT 10:7	Mguak ngae va mgua smia polger o rhek ngang ngar te, ‘E Nut ka tavgo ther mi pis he ka vle mo pgegom muk he.’
23501	MAT 10:15	Kua mien ha, mguak kaeharom tok arhe ko kua havaeng nguk te, ner vur kongeik ngang o kermia ruk lSodom va lGomora mnam a kolkha to ngak sir ko pum E Nut kalo keik. Vanang a rengmat to na lua ngatkal mang nguk, ner ho mi ktua kernonho ngang hak.”
23502	MAT 10:16	“Muk ruk mut kaenang o sipsip ruk o sital, mu vokom na, kua meng nguk kun pgegom o mia ruk ngat kaenang o pendol kam polger o rhek mang dok. Mguak ngae he kting kim mar, va mguak sim kut kael ekmuk mang ngar enang o vimol, nang kle kya pum mar kat ge, enang o gennes ruk ngma ya mang nglenar kat.
23511	MAT 10:25	Ko a pattermia kalngunes ngaro ngaongtok ngak kaisis mang nga pattermia kam kol vgum karo vnek gi enang o mia ruk ngam kaeha ngang ngalaip ngaro ngaongtok ngak kaisis mang ngalaip tok kat kam kol vgum ktaro vnek. Mare, va kmikkiem enang tok kat, enangthe a valngan kteit msim napa kerkol vgum o mia ko ngapa kermuyang kam mon en te, en e Beelsebup va ta khenam te, ka valngan kat ngara kerkol vgum mar tok kat.”
23512	MAT 10:26	“Enang tok, mguak or kam gorang endruk ngara kol a regesal mang nguk. Ko tesgun E Nut ta tuvgom karo papat kim o mia, vanang tete ta svil muk kam kle kpolger o rhek mang ngar ma mmok. Ii, tesgun E Nut nma kir mang karo papat ruk endruk, vanangko tete ta svil muk kam kle krere orom o rhek mang ngar ma mmok.
23521	MAT 10:35	Ii, ko her kaol kpis mo mmie kmeharom gi enang tok kmaottam a propet langto karo rhek ruk tennik ta ktar kpavap mang tok arhe te, ‘A ngokol nera sir kim kteit va a vlom nera sir kim knan va a vlom ka vla nera sir kim ka vla mruo kat.
23522	MAT 10:36	He kmikkiem enang tok, a mhel karo imuo ngara vle te, karo valngneik msim ormar arhe.’
23525	MAT 10:39	Ko endo nam vu kaelongtok mang ka ngorsang to mo mmie, en ner lua kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik e. Vanang endo nam mrua slak orom ka ngorsang to mo mmie ekam ko tkor mnam en mang dok, va her a mhel to arhe nera kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik.”
23526	MAT 10:40	“Ani mhel to ta ngatkal mang nguk, ther mia ngatkal mang dok tok kat. Va endo ta ngatkal mang dok tok, ther mia ngatkal mang E Nut to ta meng dok kat arhe.
23528	MAT 10:42	Va ani mhel to na gi kaen a ye ke mhe to ta menglol ngang o gi vrong mia ruk ngarlenar ngam lua nho orom mar ko mar kolngunes ruk mar, va kua havaeng nguk lmien te, E Nut ner lo kais kam kikiangae hak mang a mhel to endo ka keik kat e.”
23531	MAT 11:3	kam mnganang te, “Ngola, yin msim to o propet ngta ktar kpavap mang te, nak kaol, i o tang ko ngnok vop, mor kam paneng he ka nho mkor te, en kam sulgim mor?”
23532	MAT 11:4	Va e Yesus ta kle koripang ngin te, “Meak kaeknik, he khavaeng e Yoanes mang o reha ruk endri ko met her vokong ngar. Ko akro vivisker ngata nonho va akro nharyor ngata ngongae, akro yor ruk o lepra ngata yaya ko pum E Nut kalo keik, va akro ngaelatok ngata ngongnek, va akro yoror ngata hohop. Va meak havaeng mang kuaro rhek ruk met her nganik ko dok koma knovvur orom e Seten ngang endruk ngma tu kmo tgoluk ko E Nut ka serppak tkir kim he.
23534	MAT 11:6	He enang tok, endruk ngata mokpom kar dok he lua lopumtang pum dok he lua ksir petgim dok, her mar ruk arhe ngata lgekol.”
23535	MAT 11:7	E Yesus thavae tok, to e Yoanes klo kaloyie ngint kaeknik, nang e Yesus ta kle kaelha kam keknen ngang a mumu mang e Yoanes te, “Muta veet ngok ma kalputmok kam vokom e Yoanes ko en ta vle nngia? Pathe nok kam vokom a mhel to ta vle enang a mguit to a ngausgi nma koom vor ngola? O-o, nove! E Yoanes nam lua vle tok e.
23538	MAT 11:10	Ekam ko her endo a propet langto ta ktar kpavap mang arhe, ko tennik E Nut treng Endo Thim Orom Ka Msasaen mang te, ‘Vokom na, kua re kam meng kua propet langto, en kam ktar mang in, he en kam verang a ngaelaut ekam in ktar mang in kam pis.’
23543	MAT 11:15	Muk ruk muta vongnek kim dok, mgua sim kael rela ekam kuaro rhek ri kam sim kut kaikkiem mar.”
23544	MAT 11:16	E Yesus thavae tok to le kekner mar te, “Yu! Te ma te muk o mia nga main to tete muta vle enang erie mar e? Nok mut kaenang alo valngan ruk orom o ngnes ko ngma kees kam tting ngang ngarlenar ko nginta kaum ko pum a gaep ka pun he kureik kmel ngakro ktui kim mar mruo, kmit ngarlenar kam khanier kar mar ko langto ta kni te,
23545	MAT 11:17	‘Ngota pum a kamop kmit muk kmerep, vanang muma kees kam tting kmerep.’ Va langto tkoripang kam kni kat te, ‘Ngota kni orom a kni to a tningel kmit muk kmaee, vanangko muma kees kam tting kmaee kat.’
23546	MAT 11:18	Ii, mut kaenang ngar tok arhe, ko e Yoanes to nma parrum o mia ther aol he ikkiem ka keknen to kam paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik va kam paal kmiviem a ye to a serpgar, he kureik kmel ka ktui kim muk kmit muk tok kat, vanang muk muta kees kam tting mang en, he krere kim te, ‘Hai-e, a mhel to enda a koot tim he envevem.’
23547	MAT 11:19	Ii, mu vokom Endo Nkong Man Ma Volkha to dok kat ko ko her kaol ngte kat, he kom kaikkiem kua keknen to kam venu kmemik he kaiviem a ye to a serpgar, he kureik kmel kua ktui kim muk kmit muk tok kat, vanang muk muma kees kam tting mang dok kat, to kle krere kim dok kat te, ‘Hai-e, mu vokom na, a mhel to enda nma vle pum ka keknen to kam vu kaemik va kam vu kaivie he kveve, va nma kambisam o kermia ruk ngam kaelha klol o takis kar endruk o Yuda ngalmialaol ngama keyang ngar ekam ko ngam lo sim kut kaikkiem ngaro keknen.’ Muk, mut gi kureik kmel mularo ktui kim muo tok, vanangko si enang tok, ‘E Nut To Tho Mi Kut Sir Hak karo reha ngaro miel msim ngar mur kaimim kim o rhek mang karo keknen mruo.’”
23549	MAT 11:21	Ta kle kukueng ngar te, “O-suvrum muk ruk lKorasin va muk ruk lBetsaida ko enangthe o reha ruk lserpgue ruk endri ngap pis kun pgegom o kermia ruk lTaira va lSaidon va si mar ngap ho lo mi hus hak tiok he, kmitgung ngaro kerkeknen. Ii, va ngap lo hus kat kam vor pa ngaor va ktolpum o ngoven kam khenam ma mmok te, ngat mrua mrung ngar mruo vgum ngaro kerkeknen ruk ngat eharom mar. Vanang suvrum kelenar ruk lKorasin va lBetsaida ko o reha ruk lserpgue ruk endri ngat sia pis ko kmuk vanang muk, mut ho lo vur itgung mularo kerkeknen e.
23552	MAT 11:24	Vanangko kua havaeng nguk kat te, mnam a kolkha to mguak sir ko pum E Nut kalo keik, muk ruk lKaparnam mguera kerkol vgum a kapnes to a ho laut hak kir kim si endo E Nut ner kaen ngang o kermia ruk lSodom.”
23553	MAT 11:25	To mnam a kolkha to endo ke vgon to endo ge, e Yesus ta kle kngarkie ngang E Nut kam kanprim te, “Titou, yin arhe yindo ya kueng a volkha va a mmie. Kua kanprim yin ko yi tuvgong o papat ruk mang ila tavgo to endo kim o mia ruk ngam mrua hover mar mruo vgum ngakro papat ruk vu laol, vanang kle ka khenam mar ma mmok ngang endruk ngat kaenang o ngnes.
23554	MAT 11:26	Mare, Titou yeharom tok, kmikkiem gi enang ko yin mruo yi mur svil kam ring ya mang endruk ngat kaenang o ngnes kmeharom tok ngang ngar.”
23555	MAT 11:27	Tngarkie tok knop, to le kreng a mumu te, “E Nut tel ka serppak tgus ko maktiegom dok, nang nong a mhel tang ta mnor mang E Nut Khal e, gi E Titou tuk. Va nong tang ta mnor mang E Titou kat e, gi Khal mruo tuk, kar endruk kua re pmar kam khenam En ngang ngar.”
23556	MAT 11:28	“Muk ruk muma kerkol vgum o vnek he kngae lo kat kaurur vgum mar, mguak kaol ngte kim dok na, va dok ngor kael a vrek longeik ngang nguk.
23558	MAT 11:30	Ii, mularo vurkul ngara vle tok, ko a tol to koma tolpum o mia orom, kom sim kael, en kam lua hembik ko porom muk. Va a vut to koma him o mia orom kat, kom kael o nni orom, en kam lo kaem o lpetuk.”
23560	MAT 12:2	Ngat kaemik kngae, to o Parisiau akuruk ngta vokong ngar to hera pis kpalsie kim e Yesus te, “Hai-e! Vokom ilengunes na, ko ngata kpoot mang ngua pos to kam paal ma Sabat.”
23561	MAT 12:3	Va e Yesus tkoripang ngar te, “Nok pathe mut lo him a ngothoi to mang e Devit kar klenar ko ngta vang vor?
23565	MAT 12:7	Ii, va muma sovet kam rere pum kolngunes kat te, mar o kermia, vanangko ngat lo kaeharom a kerkeknen tang e. Mu vokom a propet karo rhek na, ko tennik ta le ka ktar khavae mang E Nut ka svil te, ‘A keknen to koma svil mang ta vle ti te, muk kam mrung o mia, nang nong endo kam gia vaik ogun mnam kua maksien he ka nngiar ngang dok e.’ He enangthe mup smia mmok mang E Nut ka re to endo ka pun, va mup lo kais hak kam rere pum mar tok e.
23566	MAT 12:8	He kmikkiem gi enang tok kat, A Mhel To Nkong Man Ma Volkha nma mrung o mia tok kat he ka nho mang a Sabat!”
23568	MAT 12:10	Ta vle ko tok, va vgum a mhel to ka ktiek tyor ko ta vle ko tok kat. To o Parisiau ngat pe gia mnganang e Yesus te, “Kmikkiem mor o Yuda nguaro pos, tkais gi kmeharom o yor, mar kam ya ma Sabat i o nop?” O Parisiau ngat pe gia mnganang tok, ko ngata svil kam pis mang a kerkeknen to kam mon en orom.
23569	MAT 12:11	Va ta mnganang ngar te, “Erieto mnam muk tlo kais kam mamarer kngae kam kpom ka sipsip to agitgiang he khong ko npa vuut ku pa huop ma Sabat?
23570	MAT 12:12	Muta pat te, E Nut nma pat mang o sipsip kir kim o mia? Nop hak! He ekam tok, enangthe mut kais kmeharom o reha ruk lyar ngang o sipsip ma Sabat, va ta sir hak kun mnam o pos kmeharom o reha ruk lyar ngang o mia ma Sabat kat.”
23571	MAT 12:13	Thavae tok, to kreng a mhel to ka ktiek tyor te, “Yin he, tuom ila ktiek na.” A mhel to endo tre kam tuom ka ktiek va te, ka ktiek ther gi ya hak ngatngae, gi lya hak enang ka ktiek langto tok kat.
23576	MAT 12:18	“Mu vokom na, kolkayie msim ta arhe, endo ko mur re pum, he kom kaelongtok mang he ko sei kam higiang. Ngor kaenserpagam orom E Nunu A Totur to tottek mo kmok, en kam havaeng o vrong rhek ruk mo mmie tgus mang ka ngaeha to kam susulgim mar.
23578	MAT 12:20	Vanang ner kle va smia nho mang o mia, endruk ngaro imuo ngma kolaspa mang ngar. Ii, ner smia nho mang ngar enang a mhel to nam smia toot mang ka loot he kael a tataeng orom a veep ko nma kolongret. Ii, va ner lua rum kim o mia ruk ngam lo vua serppak kat e. Nove. Ko en ner lua vle enang a mhel to ta tver a paei ko tgia vur ktep e. Ii, va nera polger o rhek ruk mang kam mokpom kar dok ngang o vrong rhek kais ko kua serppak nak kir kim mar tgus he kua tavgo kam komor mar. He vgum kua tavgo enang tok, o vrong rhek ngar kael ngaro papat lserppak kam nho mkor kolkayie msim ta arhe.”
23581	MAT 12:23	E Yesus teharom tok, to o mia ngat le ksenkrip kim to hera mo mnganang ngar mruo te, “Ngola, nok e Devit Kaes ta arhe?”
23582	MAT 12:24	Vanangko o Parisiau ngta ngan mar ko ngta re tok, to ngat kle kerrereng te, “O-o, o kool ngalaip to e Beelsebul ka serppak ta ti arhe a mhel to enda nma kemmeng kam paeim o mia he kerer karo valngneik mruo ruk o kool orom ti.”
23583	MAT 12:25	Vanangko e Yesus ther mnor mang ngakro kerpapat ko ngta pat tok, to kreng ngar te, “Mu vokom na, a rengmat, a maksien, i o a valngan tang ko a serpgar tlo kais hak kmommenik he kaus kar mar mruo va kmopet mar mruo e, matok ngar mrua kering ngar mruo. Ko enangthe ngpa vle enang tok, va nga serppak ner lua vle lhok e!
23590	MAT 12:32	Va nera vle tok kat, ngang o mia ruk ngta rere vgum A Mhel To Nkong Man Ma Volkha to dok, ko E Nut tkais kam mia lol ngaro rhek patgiang ngaiting. Vanang ani mhel to ta kerrereng E Nunu A Totur, E Nut nera kpom karo rhek he lua lol patgiang ngaiting. Nera kpom mar tete ko a mmie to enda ta vle vop kam ngae kais ngnik ngnik ko a mmie to a gunngar nak pis.”
23591	MAT 12:33	“O mia ngma vokom ka mnor mang a ho karo miel he ka mnor mang te, en a ho a yar, i o en a ho nong a yar. Ko a ho to a yar nam kaehi orom karo miel ruk lyar. Va a ho to nong a yar nam kle kaehi orom ngaro miel ruk nong lyar. He enang tok, muk mguaka vle gi enang tok kat arhe.
23595	MAT 12:37	Nera vle tok, ko langto langto mnam muk, karo rhek mruo, endruk tgi vrong ngam mar ngang klenar, ngar mur kaeknik ngang en mruo kmimim kim o rhek mang, i o karo rhek ruk tgi vrong ngam mar ngang klenar ngara kaeknik ngang en kam mrua mon en orom o kerkeknen.”
23596	MAT 12:38	To o Parisiau akuruk kar o pattermia kmo pos akuruk ngat pis ko kim e Yesus he kreng te, “Pattermia, ngiak kaeharom a ngaelmir tang ko a serpgar mo kmor kam vokom na!”
23597	MAT 12:39	Va e Yesus tkoripang ngar te, “Muk o mia nga main to tete mut ho mi kut kernonho hak. Mut kaenang o mia ruk ngma kpoot mang a lei, ko muma kpoot mang E Nut karo pos he ka ksir petgim En, nang kle sim ktua riring kriring a ngaelmir tang mo krok. Vanangko ngor ho lua khenam tang hak ngang nguk e. Nangko ngor kle va gi kael pat kmuk mang a ngaelmir langto ko tpis lmien orom a propet to e Yona.
23600	MAT 12:42	Ii, va a Kheng to nkong mSiba kat, ta parem ka mmie ka pun he klal kngae ngte kam vongnek kim e Solomon karo papat ruk lvu laol. Vanangko, mu vokom na, a tomhel langta tpis he, enda mo kmuk he, tngae ho mi kut laut hak mang e Solomon va mut lua svil kam mmok mang he lua svil kam ngan vgum kat e. He ekam tok, mnam a kolkha to mguak sir ko pum E Nut kalo keik, a Kheng to endo nera sir kat ko kim E Nut kar muk ruk mula main to tete he kmon muk orom mularo kerkeknen he kael muk kam yor vgum mar gi enang tok kat.”
23601	MAT 12:43	“Ii, mnam a kolkha to muk o Yuda mguak sir ko pum E Nut kalo keik, mularo kerkeknen ngara kaeknik ngang nguk gi enang a koot to nma kaeknik mnam a mhel to mut mur kerer a koot mnam petgim. Ko a koot ka keknen ta vle te, nam kottek petgim a mhel, to nma ktar kngae ngok po turvek kam riring ngaekmol ko ma mngarmok. To tlo pis mang a mhe tang,
23603	MAT 12:45	A koot nma pat tok, to le ka nglum klenar akuruk aktiek hori orom alomin kat, endruk ngat ho mi kut kernonho hak mang en, he ngat kaikkiem kmeknik kaol kpis kviging a mhel to endo to kle ho gi kaim kir kim mang tesgun ko en tuk ta ktar im. Ii, a mhel to endo tkerkol vgum a kapnes tok va muk ruk mula main to tete mut ho mi kut kernonho hak va mguera kerkol vgum a kapnes koknaik gi enang a mhel to endo tok arhe mnam a kolkha to mguak sir ko pum E Nut kalo keik.”
23605	MAT 12:47	To a mhel langto thavaeng e Yesus te, “Vae, inan kar ingornopeik ngta sir ku mnok he ka mngan mang yin kam rere kar in.”]
23606	MAT 12:48	Va e Yesus tkoripang endo thavaeng mang ngar te, “Erie mar ruk koornek va koornopeik ormar e?”
23607	MAT 12:49	Ta mnganang tok, to kngater kalo ktiek kam khenam kalngunes ma mmok to kle ka kvam mar te, “Mu vokom endri na, ko her mar ri arhe koornek va koornopeik ha.
23608	MAT 12:50	Ii, ngta vle tok, ko erieto nam kaikkiem E Titou tkuon ma volkha ka svil her en lsir arhe nguaka kvam te, konopia va koetem va ko nan orom.”
23611	MAT 13:3	To ta rere mang o tgoluk kavurgem ko tgia koka ngang ngar. Ta koka te, “Mnam a kolkha langto a mhel tkaelha kngamngam a ho karo khek kun mnam ka loot.
23616	MAT 13:8	Vanang akuruk ngta vuvuut ko mnam a mmie to a yar, to kpupus he klalaut to kaehi. Akuruk mnam mar ngakro maineik ruk ngam kaehi ngta ngamngam va ngta ngamngam ge, va akuruk vat mnam mar ngakro maineik ruk ngam kaehi ngam vrua ngamngam kais tok va akuruk vat mnam mar ngakro maineik ruk ngam kaehi ngam vrua ngamngam kat ge.”
23617	MAT 13:9	E Yesus ta koka tok knop, to kre te, “Muk ruk muta vongnek kim dok, mgua sim kael rela ekam kuaro rhek ri kam sim kut kaikkiem mar.”
23618	MAT 13:10	To e Yesus kalngunes ngata pis ko kim he ka mnganang te, “Ngola, kman ko ima rere ngang a mumu ta orom o koka?”
23619	MAT 13:11	Va e Yesus tkoripang ngar te, “Tennik kam ngae kais mang tete E Nut tkuon ma volkha nama tuvgom karo papat ruk mang ka tavgo kim o mia. Vanangko tete ta polger o rhek mang ngang nguk kam khenam ka tavgo to endo ma mmok ko kim muk ko ther mi pis ko kim mularo kerok to le komor muk he. Va her muk ruk arhe mut mia vokom kam mnor mang. Vanang a mumu ta, ngat lua svil kam vokom kam mnor mang e.
23621	MAT 13:13	Ii, kom gia koka ngang ngar enang tok, kmikkiem gi enang ko a propet to e Aisaia ta ktar kpavap mang ngar te, ‘Ngam gia vokom E Nut ka tavgo orom ngaro gi pkor, he kaennegiang e. Va ngam sia ngnek ka ngnek mang kat, vanang kle gi kael rela petgim ge.’
23622	MAT 13:14	Ii, a propet to e Aisaia ka re tmia pis lmien orom mar ko ta ktar kpavap mang ngar kat te, ‘Her muk ruk arhe mum pua ngnek ka ngnek mang, vanangko mum ngae lua svil kam smia ngangam kim muk kam mmok mang hak. Va mum pua vokom kvokom, vanang mum kaennegiang he lua svil kam vokom kam mnor mang kat e.
23623	MAT 13:15	Ii, o mia ri ngam lua vokom kam mnor mang, ekam ko ngaro vurkul ngam lua khi mang kuaro rhek e. Ii, ngma ngnek mang, vanangko ngam kle ktok pelam mar he lua ngangam kim mar mang va ngma vutko kim he kaennegiang. He ekam tok, ngam lua mmok mang e. Enangthe ngap lua tok pelam mar he kvutko kim enang tok, va ngap kle kais kam vokom E Nut ka tavgo kam mnor mang va kle ka ngnek mang ka tavgo he kol a papat mang, va ngat kais kam hortgi ngte kim dok va dok kop kais kam lol ngaro kerkeknen patgiang ngaiting.’
23625	MAT 13:17	Ii, kua havaeng nguk lmien te, si o propet kavurgem va endruk kavurgem ruk ngam sim kut kaikkiem E Nut karo pos kat, va ngat ho mi ktua svil hak kam mia vokom E Nut ka tavgo va kngan o rhek mang kat, enang nguk ko muta vokom va ka ngnek mang tete, vanangko E Nut ka tavgo to enda tlo pis ko kim mar e.”
23626	MAT 13:18	To e Yesus tle kreng kalngunes te, “Mgua smia vongnek kim kuaro rhek na, he ngora halger a koka to endo ka pun ngang nguk.
23631	MAT 13:23	Vanang o mia ruk ngma ngan E Nut karo rhek he smia ngangam kmar he ka kpom mar lserppak kun mnam ngaro vurkul, mar ngta vle enang a ho karo khek ruk ngta vuvuut ko mnam a mmie to a yar. Ngta vle tok, ekam ko E Nut karo rhek tgus ngam mi kut kael mit kun mnam mar. He akuruk mnam mar ngaro maineik ruk ngam kaehi ngta ngamngam va ngta ngamngam ge. Va akuruk vat mnam mar ngakro maineik ruk ngam kaehi ngam vrua ngamngam kais tok. Va akuruk vat mnam mar ngakro maineik ruk ngam kaehi ngam vrua ngamngam kat ge.”
23632	MAT 13:24	E Yesus ta rere knop, to ta kle koka ngang ngar orom a koka langto yok vat te, “E Nut ka tavgo ta vle enang ko a mhel langto ta ngamngam ke ho to a vit ngo kok ruk lyar kun mnam ka loot. To ma segain phevgom o mia ko ngata hivuo kmonit, ka imuo ta kle kaol kpis kngamngam o gigi ngaro kok vat kun mnam ka loot to kat to kngorpok.
23635	MAT 13:27	To a mmie kteit kalngunes ngat kaol kpis khavaeng te, ‘Ngola ngolaip, yi lo ngamngam o vit ruk lyar kun mnam ila loot gi? Vanang o gigi ruk ngta rar kun mnam a loot ngta kle kut papagis nngia?’
23636	MAT 13:28	Va a mmie kteit tkoripang ngar te, ‘Ai! Nok ka imuo ngaok teharom tok vor!’ To kalngunes ngta mnganang te, ‘Ya svil te, ngor kam ngae khethetik?’
23637	MAT 13:29	Va tkat koripang ngar te, ‘O-o, klua svil e! Ko matok mgua kle kaum khethetik kar o sigla.
23638	MAT 13:30	Mgua gia mnang min tgus ko na, he ngina gia kaum ka vle tgus, kam ngae kais mnam a kolkha to kam lluol mnam. To mnam a kolkha to endo ngora havaeng endruk kam lluol mnam a loot kam ktar khethet o gigi he ka lgem o ptiek to ka knim a paei pum mar, to endo yek mgua kle mia kaser o sigla he klol ngte he kngetik kun mnam kua rek. Ii, E Nut ka tavgo ta vle gi enang tok.’”
23639	MAT 13:31	To e Yesus ta kta koka ngang o mia te, “E Nut ka tavgo ta vle enang ko a mhel tkol a ho to a mastat ka kok he kavang kun mnam ka loot.
23640	MAT 13:32	Ko a ho to a mastat ka kok ke ho mi laut hak mang o tgoluk tgus ngo kok ruk ngma kap kun mnam a loot, vanangko ko pekam ko a mhel nma kap, va a ho ka kok to endo nma pus he klaut kngae kael en a ho he khop kir kim klenar tgus kun mnam a loot kais mang o iningol ruk kuo kia gan kmaol kpis kngam ngainirik ko vgum karo khator.”
23641	MAT 13:33	To ta kta keknen ngang ngar orom a koka langto vat te, “E Nut to kuon ma volkha ka tavgo ta vle enang ko a vlom langto ta kol a bret ka mit to klalaut he kael ke ngaor to a yis kam movavaik kar. A yis ta movavaik kar he le ho kaeharom a bret ka mit kam himhim orom to a bret ta kle ho gia hibul hak vgum.”
23643	MAT 13:35	Nama koka ngang ngar tok, ekam ko E Nut ka propet langto ta ktar kpavap mang tok te, “Ngor gia koka ngang o mia he kpolger a re to ta tvok kim mar tennik ko a mmie to enda tlo pis vop.”
23644	MAT 13:36	To e Yesus ta parem a mumu to endo to kvaik ngogun mnam a rek langto he kalngunes ngat kaol kpis ko kim he kreng te, “Sim halger a koka to mang o gigi ruk kun ma loot ngang ngor.”
23645	MAT 13:37	To ther kaelha kam halger te, “Endo ta ngamngam o sigla ruk lyar ngo kok, ta vle enang A Mhel To Nkong Man Ma Volkha to dok.
23651	MAT 13:43	Nang E Nut kles ruk ngam sim kut kaikkiem karo pos ngar kle kael ngla mmok he kvaller o mia ekam ko ngma vle ku meorom E Nut ka tavgo. ‘Muk ruk muta vongnek kim dok, mgua sim kael rela ekam kuaro rhek ri kam sim kut kaikkiem mar.’”