23214	MAT 1:1	E Yesus, ta vle te, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen, va a hor to endo ta vle te, ka ngothoi ko tkaelha orom kalo pupnam ruk e Devit kar e Ebrehem. To kmelha orom a venloot to orom e Ebrehem ka grung kmis orom e Devit, e Yesus karo pupnam her mar ri arhe: E Ebrehem ta teit mang e Isak, e Isak ta teit mang e Yakop, e Yakop ta teit mang e Yuda kar kaornopeik, e Yuda ta teit mang klo hal ruk e Peres va e Sera, ennginduk ngin nan e Temar, e Peres ta teit mang e Hesron, e Hesron ta teit mang e Ram, e Ram ta teit mang e Aminadap, e Aminadap ta teit mang e Nason, e Nason ta teit mang e Salmon, e Salmon ta teit mang e Boas to knan e Rehap, e Boas ta teit mang e Obet to knan e Rut, e Obet ta teit mang e Yesi, e Yesi ta teit mang e Devit to ngat el en a Taven, en kam nho mang lIsrael.
23220	MAT 1:7	To kle kaelha orom a venloot ko tok orom e Devit va ka grung kmis ko lBabilon ngata kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ngok mBabilon, e Yesus karo pupnam her mar ri arhe: E Devit ta teit mang e Solomon vgum e Uraia ktavlom ko tlei orom, e Solomon ta teit mang e Rehoboam, e Rehoboam ta teit mang e Abaisia, e Abaisia ta teit mang e Asa, e Asa ta teit mang e Yehosapat, e Yehosapat ta teit mang e Yehoram, e Yehoram ta teit mang e Usaia, e Usaia ta teit mang e Yotam, e Yotam ta teit mang e Ehas, e Ehas ta teit mang e Hesekia, e Hesekia ta teit mang e Manase, e Manase ta teit mang e Emon, e Emon ta teit mang e Yosaia, e Yosaia ta teit mang e Yekonaia kar kaornopeik ruk ngata vle kun mnam a venloot to lBabilon ngat her kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ngok mBabilon he.
23225	MAT 1:12	To kle kaelha orom a venloot to lBabilon ngta kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar kmis mang e Yesus ko ta pis, e Yesus karo pupnam her mar ri arhe: E Yekonaia ta teit mang e Sialtiel, e Sialtiel ta teit mang e Serababel, e Serababel ta teit mang e Abiut, e Abiut ta teit mang e Elaiakim, e Elaiakim ta teit mang e Esor, e Esor ta teit mang e Sadok, e Sadok ta teit mang e Ekim, e Ekim ta teit mang e Eliut, e Eliut ta teit mang e Elieser, e Elieser ta teit mang e Matan, e Matan ta teit mang e Yakop, e Yakop ta teit mang e Yosep, to tlei orom e Maria to tkol e Yesus, endo o mia ngma mon te, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen.
23230	MAT 1:17	Yu! Her tok arhe. To kam pupam e Yesus karo pupnam ruk endri tgus ko ngata ngamngam mo kim o valngneik tgus ngat kais te, loktiek hori orom korlolo kmelha ko orom a venloot to tkol e Ebrehem ka grung kmis orom e Devit. Va loktiek hori orom korlolo yok vat kam le kaelha ko orom a venloot to tkol e Devit ka grung kmis ko lBabilon ngata kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ngok mBabilon. Va loktiek hori orom korlolo kat kam le kaelha kat orom lBabilon ko ngata kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ka grung kam le kngae her kais orom Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen.
23231	MAT 1:18	To kam keknen mang e Yesus to E Nut Thim Orom Ka Msasaen ko knan tkol ta vle ti te: Tennik, a re ta plok mang e Yosep kre Maria te, min kam lei. E Maria tlo vle ko kim e Yosep vop, nangko ta senkrip ko ka nam he, ekam E Nunu A Totur.
23232	MAT 1:19	Kmikkiem enang tok, ekam ko katngokol to e Yosep en a mhel to nam sim kut kaikkiem E Nut karo pos, tlua svil kam vua ngam a leep mang e Maria ko ma mmok e. He ekam tok, ta kle va ka lgem o rhek te, kam gia kser a lei he vur korim lvongnek, nang o mia tgus kam lua rere pum ma mmok.
23233	MAT 1:20	Kam ngae, to Ngoldaip ka engyel ther gi pis he kngam tmik kim e Yosep ponit he kreng te, “Vae, Yosep, e Devit kaes to yin. Ngior kam vu kta papat nngia nngia mang e Maria, ko a sie to mnam ka vrek tpis ekam E Nunu A Totur mruo. To tok, ngiak vaeng a vlom to endo ngok mrek en kam vle ko kmin.
23238	MAT 1:25	vanangko, tlo konit ko kim kam ngae kais ko te kol a sie to a ngokol. Kam ngae, to knan ta kol, to e Yosep thera mon te, e Yesus.
23239	MAT 2:1	E Yesus knan tkol ko mBetlehem kun mnam a mhe to e Yudea mnam o kolkhek ruk lRom ngtel e Herot, en kam vle te, o Yuda nga taven ko tok. Tkol he, to o hirtek akuruk ngat vua mnor mang o ketor ngat kottek ko malhagenmok kun mnam a mhe to a kolkha nma hur mnam he kngae klal kpis ko mYerusalem.
23240	MAT 2:2	Ngat pis he kaelha kam mamnganang o mia te, “O Yuda nga taven to knan tgi gnua kol namriem? Ko ngota vle oguon malhagenmok he ka vle kvokom a ketor ko ther gia hurpis ko he ksap kvuut. He ekam tok, ngot kaol ngte kam nngiar ngang va kam totu pum.”
23241	MAT 2:3	A taven to e Herot ta ngnek mang ngar ko ngta mamnganang o mia mang o Yuda nga taven tok, to en kar lYerusalem kavurgem ruk ko tok mYudea ngaro papat ngat ho mi ktua kervavle mang.
23245	MAT 2:7	E Herot ta ngnek tok, to ther vrua vaeng o hirtek lvongnek he kol a papat mkor mar mang ani kolkha lsir to a ketor to endo ta plok mnam.
23247	MAT 2:9	Ngata ngnek mkor tok, to hera ngae. Ngata ngae kngae, va vgum a ketor to ngata vokom tesgun ko thera ktar ka plok mnam a mhe to a kolkha nma hur mnam he ksap kvuut, ko ngata vle oguon malhagenmok vop. Ta kta pis kat he kta sap kam kta ktong ngar kam ngae kngae kais ko te mia pis he ksir ka vle kuon malpgem a rek to lsir ko a sie ta vle kun mnam.
23248	MAT 2:10	Ngat vokom a ketor tok, to ngat ngae sei kam sirei ge.
23249	MAT 2:11	To ngat pis kvavaik ngogun ma rek, to hera vokom a sie to endo kar knan e Maria. Ngta vokom tok, to hera tubulkek ku penharom a sie to endo to kle kpepet ngaro ngaelpas he khohong ngaro gol va ngaro ku va ngaro vursien ruk ngma mon te, o prekensen, kam nngiar ngang a sie to ormar.
23250	MAT 2:12	Ngat kaeharom tok knop, to ngat hera ngae kmonit. Ngat konit to E Nut ta ngam tmik kim mar ponit he khavaeng ngar kam lo kat kaeknik ngok kim e Herot kat e. He ekam tok, ngat kle vrua ngoropok kaekeknik kmikkiem a ngaelaut langto yok vat kam pis malhagenmok mnam nga rengmat mruo.
23251	MAT 2:13	O hirtek ngat ngorpok he, to Ngoldaip ka engyel ta le kpis ko kim e Yosep vat, he kngam tmik kim ponit he khavaeng te, “Hop, he kol a sie to endo va vaeng knan he ngorpok orom min ngogu mIsip ekam ko e Herot ta re kam riring a sie to endo kmim kngam a yoror. He ngiaka vle ko tok kais ko dok mruo ngua mrua havaeng yin kmeknik.”
23252	MAT 2:14	E Yosep ta kol a engyel ka re tok, to khop kokol a sie to endo va kvaeng knan to hera ngorpok orom min kam ngae ngogu mIsip mnam a segain to endo gi.
23253	MAT 2:15	Ngta vle ko tok mIsip kais ko e Herot ta yor. He ekam ko ngta vle ko tok mIsip, E Nut karo rhek ngata pis lmien ko tennik ka propet langto ta ktar kpavap mang khal gi enang tok ko tittiek te, “Ko her vaeng ko hal ko mnam a mhe to e Isip, en kmottek petgim a mhe to endo.”
23254	MAT 2:16	Ngta vle ku mIsip tok, to e Herot ta tar ko o hirtek ngat her kauyang he. To ta vrek kinkiin, to her kle kaen a volou to kmim o ngnes ruk lurokol tgus endruk ngaro pnes ngat kais mang alo pnes alomin he ka grung, kmikkiem a kolkha to o hirtek ngat mon, endo ko ngat vokom a ketor ko tpis mnam. Enang tok e Herot ten a re kmim o ngnes ruk lurokol tgus kun mnam e Betlehem va kun mnam o maksien ruk kanmok mang e Betlehem kat.
23256	MAT 2:18	“A rengmat to e Rama ko rkieng a rengmat to e Betlehem ngta vor pa ngaor va ktolpum o ngoven he kaee he kvulhi ku mmie kngae. Ngat kaee kngae mang ngles, he tang tho lo kut kais hak kam hagam mar e, ko ngles ngat her ho yayor tgus hak he.” Ii, her mar e Yesus ka ngausie to e Retsel ta pupur kim mar arhe.
23257	MAT 2:19	To ko pekam ko e Herot tyor, Ngoldaip ka engyel ta kta pis ko kim e Yosep he kta ngam tmik kim ponit ko mIsip kat.
23259	MAT 2:21	To kmikkiem enang ko a engyel ta re, e Yosep thera hop, kol a sie va kvaeng knan he kaeknik orom min ngoguon mIsrael.
23260	MAT 2:22	Tpis ormin ko mIsrael, vanangko ta ktar ru pum a re he te, e Akeleas ta le kol kteit to e Herot ka ngaekam kam nho mang o mia ruk ko mYudea va te sei kam gor mang a sie kam vle orom ko tok. He ekam tok, E Nut ka engyel ta kta ngam tmik kim ponit he kaengorang mang tok, to tle kngorpok ormin ngoguon mnam a mhe to e Galili.
23261	MAT 2:23	Ta ngae kpis orom a sie to endo ko tok, to hera vle kun mnam a rengmat to e Nasaret. He enang tok, E Nut karo rhek akuruk ngat pis lmien orom a sie to endo ko tennik karo propet akuruk ngta ktar kpavap mang ko ngat ittiek te, “O mia ngara mon en te, en nkong ko mNasaret.”
23263	MAT 3:2	te, “E Nut ka tavgo ther mi pis, he ka vle mo pgegom mor he. He ekam tok, mguak kaitgung mularo kerkeknen.”
23264	MAT 3:3	Ii, endo a propet to e Aisaia ta ktar kpavap mang her e Yoanes arhe. Ko tennik tittiek mang te, “A mhel langto ta vle ko ma kalputmok he ktetger o mia kam re la vlorum ngang ngar mang ngaro kerkeknen te: Mguak verang a ngaelaut ekam Ngoldaip, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen va mguak hopeng kero kleimkor ekam kat.”
23265	MAT 3:4	Vanang e Yoanes, nam kaegenkar ka yet to ngat eharom orom a ngaemslang to a kamel karo ngairis. Va nma kleng ka vgon orom a pus to ngat eharom orom a bulmakau ka ptaik. Va nam kaemem o ngorveit va o lup ruk ko ma kalputmok kat.
23266	MAT 3:5	Nma vle tok, he o mia kavurgem ngama mopatap kmotoot pum mar ruk ko mnam a rengmat to e Yerusalem he ngma veet kam pis ko kim e Yoanes ko ma kalputmok kam vongnek kim. Va si mnam a mmie ka mhe to e Yudea karo rengmat tgus va o rengmat kavurgem mnam a ye to e Yodan kalo ngaiting tgus va o mia ngma veet kam pis ko kim ko ma kalputmok kam vongnek kim.
23267	MAT 3:6	Ngma veet ko kim tok, to nam kle kparrum mar orom E Nut ka munik kun mnam a ye to e Yodan ekam ko ngat mrua havae mang ngaro kerkeknen ma mmok.
23268	MAT 3:7	E Yoanes nam kaeharom mar tok, to ma kolkha langto tvokom o Parisiau kar o Sadyusi kavurgem ko ngat pis ko kim, en kam parrum mar kat. Tvokong ngar tok, to hera reng ngar lserppak te, “Laro inkuol ruk muk orom mularo naprai alomin. Muta pat te, mut kais kam gia parrur kuo mang mularo gi pkor, ko enangthe kam pet a kapnes to E Nut tre kmen ngang nguk, nang kle kat kaeknik kmeharom o kerkeknen gi?
23269	MAT 3:8	O-o, ho mi kut nop hak, mguak kle kaeharom o keknen lyar, endruk ngta khenam ngang o mia te, lmien te, mut mi itgung mularo kerkeknen.
23270	MAT 3:9	Ii, va mguak or kam pat te, mut kais kam pe gi mrua koon mang nguk mruo orom mularo mur rhek kam tok orom mar kam re te, ‘Ngot pal mnam a ngausie ka pun to mkor ngores e Ebrehem, he ekam tok, ngrer lua kol a kapnes to endo e.’ Kmanker muk? Te mut si pal mnam a ngausie to mkor ngores e Ebrehem vanie, vanangko kua havaeng nguk te, si o gi krek ruk endri va E Nut tkais kam gia hortgem mar, mar kam pis te, e Ebrehem kaores msim ruk mar kat, mar kam kle kliepum muk ormar.
23271	MAT 3:10	Kua mien ha, ko langto langto mnam muk tmi kut kaenang a ho to nam kaehi orom karo miel ruk nong lyar. Va her a venloot to E Nut kam hong pum ngma veet kam pis ko kim e Yoanes ko ma kalputmok kam vongnek kim o hi tgus arhe. Ko gi tete ta ka kom ther toto mang a ho atgiang atgiang karo kavgot he o hi tgus ruk ngaro miel ruk nong lyar va nera kovverik he kokovgom mar kngam mar oguo kia paei.”
23272	MAT 3:11	“Vanang a mhel langto nera kaol knaek mang dok vanangko en tlaut mang dok. Va ka serppak tho mi kut laut kir kim dok, he klo vu kais mang en e. Si dok kam gi kokol kalo nhar mkor, va dok klo vu eveep is e, en kam mrua ppir mang en mruo, nang dok kam kokol min. Dok koma parrum o mia akuruk mnam muk orom a gi ye ekam ko mut itgung mularo kerkeknen, vanang Endo Ner Kaol knaek mang dok, en ner le ktua parrum akuruk mnam muk orom E Nunu A Totur ka munik, nang kle kngam akuruk mnam muk oguo kia paei.
23273	MAT 3:12	Ii! Her en tuk to tkais kmeharom ka ngaeha enang tok arhe, ko ka ngaeha ta vle enang a mhel to ta kpom ka kriar ko ta re kam sngam a paei kam mrot o hi ngo kok. Nera mrot to le klol endruk lyar petgim endruk nong lyar, to her le klol endruk lyar kaelik kun ma rek langto. Vanang endruk nong lyar nera ngam mar oguo kia paei to a vleir kam rum mar tgus ngatngae.”
23274	MAT 3:13	To mnam a venloot to e Yoanes ta vle ko ma kalputmok, e Yesus tottek kuon mnam a mhe to e Galili he ka grung ngogu ma ye to e Yodan ngok kim e Yoanes, en kam parrum kat.
23276	MAT 3:15	Va e Yesus tkoripang te, “Na her gia vle tok na, kmaottam E Nut ka svil to kam susulgim o mia tgus.” E Yesus thavae tok, to e Yoanes ta le kngatkal ngang kam parrum.
23277	MAT 3:16	E Yoanes ta parrum e Yesus orom E Nut ka munik knop, to e Yesus ther gia hop ku mnam a ye, va vgum a volkha ko tmommenik. Tmommenik, to e Yesus tvokom E Nunu A Totur ko E Nut ta meng, he ta nho enang a ngaining to a giu. Tvokom ko ta grung he kar kuon mang.
23278	MAT 3:17	Tvokom tok, va vgum E Nut ka ktui ko tkottek kuon ma volkha he kre te, “Ko hal to yin. Kom vu kaelongtok mang in va ko sei kam higiang in.”
23279	MAT 4:1	To E Nunu A Totur ta ktong e Yesus ngok ma kalputmok ka mhe langto ko yok vat, he nang e Seten kam kendom ngang e Yesus kmeharom o kerkeknen ko tok.
23280	MAT 4:2	Va ekam ko e Yesus ta pal kmo ol kais mnam o kolkhek va o rsegain ruk alo mhelom alomin, te sei kam vang.
23282	MAT 4:4	Va e Yesus tkokheng kam reng te, “O-o, ngat ittiegom E Nut karo rhek tennik he te, ‘A mhel ka ngorsang tlo gia vle mang kam her gia pat mang o ol ruk o bret he kvenu kmemik e. Nove! A mhel ka ngorsang ka pun msim ta vle mang kam ngan vgum E Nut karo rhek tgus ruk ngat ottek ko vgum.’”
23283	MAT 4:5	E Yesus ta re tok, to e Seten ta kle kta ktong ngok mnam E Nut ka maksien to ko mnam a rengmat to a totur to e Yerusalem, to ka srim kuon kim E Nut ka maksien ka rek ka keik to kuo plut hak.
23284	MAT 4:6	To ther kat kaegom kam kleim E Nut karo rhek kam kendom ngang te, “Enang ko E Nut khal msim to yin, va yin he, mur khenam in kam prik ngogu mmie. Ko enang ko ta mien mang in tok, va yi lo kais kam yor e, ko ngat ittiegom E Nut karo rhek mang in he te, ‘E Nut ner gi kaen a re ngang karo engyel mang in, he ngar mia hapong in orom ngakro singni ko kia gan. He ekam tok, si ila nhar ke smeik ngang, va ner lo kais kam gi vrua mot a kre tang hak.’”
23286	MAT 4:8	E Seten ta ngnek tok, to ther kta ktong e Yesus ngoguon kia vul to la hogor hak to ta khenam o marhok ngakro mhetor tgus orom ngakro gol ngang.
23289	MAT 4:11	E Seten ta ngnek tok, to hera ngae kparem, va vgum E Nut karo engyel ko ngat kle kpis ko kim e Yesus he kturang kmelha kam klang mo ol.
23291	MAT 4:13	kam ngae ka mlom ko tok mNasaret kam kle kngae korsang mKaparnam ko tok mnam a mhe to e Galili. Tngae tok, he korsang ko vanam a ngaenker to e Galili ko rkieng alo mhe ruk e Sebulun va e Naptali.
23293	MAT 4:15	“Vae, muk lSebulun va muk lNaptali muk ruk muta vle ekam a ngaelaut to ta ngae ko vanam a ngaenker to e Galili ko ekam a ye to e Yodan ka ngaiting to ngkun kuon. Muk alo mhe ruk ko rkieng lGalili msim, vanangko o vrong rhek ngta movavaik kun mnam muk.
23294	MAT 4:16	Muk ruk muma vle mnam alo mhe ruk kun ma slommok, mut her vokom a mmok to ta mmok klik kim o mia. Ii, muk ruk muta vle enangthe mut re kam yor kam lo kta kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik, kua havaeng nguk te, a mmok to endo ta valler muk.”
23296	MAT 4:18	Tie ma kolkha langto, e Yesus ta ngae kaikkiem a ngaenker to e Galili ka ngaiting, va vokom lo monopia ruk e Saimon, endo koknaik e Yesus ta kilegem te, e Pita, kar knopia to e Andru. Tvokom min ko nginta hivuo kam ngam ngina klui kun ma ngaenker, ko min ngina ngaeha to kmit singol. E Yesus tvokom min tok,
23298	MAT 4:20	Ngint re ngan ko ta re tok, to ngint her gi korim ngina ngaeha to kmit singol orom nginaro klui, nang her gi kaikkiem ngatngae.
23299	MAT 4:21	E Yesus tvur kta ngae kat, to kta vokom lo monopia aloruk kat e Yems va e Yoanes. Min e Sepedi klo hal. Tvokong ngin kar ngin teit ko ngata vatvat ngaro klui he kaelel mo kim mar kuo ma langail. Tvokom min to hera vaeng ennginduk kat.
23300	MAT 4:22	A gi hi to ta vaeng ngin, ngint her gia parem ngin teit va korim ngina ngaeha to kmit singol orom ngina langail, nang le kaikkiem ngatngae.
23301	MAT 4:23	Ta vle tok, to e Yesus tkaelha kvaik kottek kun mnam a mhe to e Galili karo rengmat ngakro maksien tgus he kaelha kpatter o mia kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar kun mnam a maksien langto langto. Ko tok nma polger o rhek ruk mang E Nut ka tavgo to tpis he re kam komor o mia. Va tkaeharom o mia pum ngaro yor ngo mamten tgus ruk kuo mang ngar kat.
23302	MAT 4:24	Nam kaeharom mar tok mekam mekam, to o mia ngta ngongnek mang ko ka munik ta vaas kngae kun mnam o rengmat tgus kun mnam a mhe to ko mSiria. He ekam tok, ngata lol endruk ngta yayor ngok kim, en kmeharom mar. Tkaeharom endruk ngakro yor ngo mamten ruk enang o nganngannes ruk laol, endruk o kool ngta viging ngar, endruk a ngoulo tkaim mar, va endruk ngaro mhetor akuruk ngat yor kat.
23303	MAT 4:25	Nam kaeharom mar tok, he o mumu ruk laol orom o mia ngta hohop he kbut kaikkiem. Endruk endri: endruk nkong ngar mnam a mhe to e Galili, akuruk nkong ngar mnam a mhe to ngma mon te, O Rengmat Ruk Loktiek, va akuruk nkong ngar ko mYerusalem va akuruk kun mnam o rengmat akuruk ko mYudea kat va endruk nkong ngar mnam a ye to e Yodan ka ngaiting to ngkun kuon kat.
23304	MAT 5:1	To e Yesus ta vokom o mumu ruk laol ruk endruk, to hera grap ngoguon kim ke vul langto ka ngaiting he korsang ka vle. To kalngunes ngat kaikkiem he kaol kpis ko kim
23306	MAT 5:3	“Endruk ngam mrua pat mang ngar mruo te, ngaro papat ruk mang E Nut ngma tu kim mar, her mar ruk arhe ngata lgekol ekam ko her mar ruk arhe E Nut ka tavgo nera vle kuo mang ngar kuon ma volkha.
23307	MAT 5:4	Va endruk ngma kaee kam mrung o mia ngata lgekol kat ekam ko her mar ruk kat arhe E Nut nam kaen a vrek longeik ngang ngar.
23308	MAT 5:5	Va endruk ngam mrua slak ormar mruo, ngata lgekol kat ekam ko her mar ruk E Nut nera sulgim mar, mar kam vle koknaik ko mnam a mmie to a gunngar.
23309	MAT 5:6	Va endruk ngma vang mang E Nut karo keknen ruk ngta sir, kam sim kut kaikkiem mar, mar kat ngata lgekol ekam ko E Nut ner kaeharom ngaro vurkul kmisis.
23310	MAT 5:7	Va endruk ngma khenam nga mamrung ngang o mia, mar kat ngata lgekol ekam ko E Nut nera khenam ka mamrung ngang ngar tok kat.
23311	MAT 5:8	Va endruk ngam kael E Nut tuk ktar ko pum ngaro kerok, mar ngata lgekol tok kat ekam ko ngara plong vle ko kim En ngnik ngnik.
23312	MAT 5:9	Va endruk ngam kaen a monho kun pgegom endruk ngam mo esik ngang ngar, mar kat ngata lgekol ekam ko mar ngma vle te, E Nut kles msim.
23313	MAT 5:10	Va endruk o mia ngma kol a regesal mang ngar ekam ko ngam sim kut kaikkiem E Nut karo keknen ruk ngta sir, mar kat ngata lgekol ekam ko E Nut ka tavgo nera vle kuo mang ngar kuon ma volkha kat.
23314	MAT 5:11	Va muk ruk o mia ngma sisieng nguk va kol a regesal mang nguk he kerrereng nguk orom o rhek ruk la ppiagar ekam dok, va muk kat muta lgekol ekam ko her muk ruk kat arhe E Nut ther el mula keik to alautar kuon ma volkha kam paneng nguk ko tok. Ii! Mguak sirei he ho ksirei hak ekam ko muta kolkol ekam o propet ruk tennik, ko o mia ngat kol a regesal mang ngar gi enang tok kat.”
23316	MAT 5:13	“Mguaka vle enang a hormnek to orom ka karvuk ekam ko E Nut ther mi kut el muk kun pgegom o mia mo mmie kam vle tok arhe orom mularo keknen ruk lyar. Vanang enangthe a hormnek ka karvuk npa hortgi he knop, va ner kle ka vle nngia, en kam kta hortgi he kta karvuk kat? Nove! Tlo kat kais hak kam kta serppak kat e, ko ther ngae kernonho hak he. He ekam tok, ther gia vavle, he gi kais kam gia ngam ko ekam a ngaelaut, o mia kam gia ngongae karkar mang.”
23317	MAT 5:14	“Ii! Va gi enang tok kat, mguaka vle enang a paei he kpetpaei kim o mia mo mmie kat. Ii, muta pat nngia mang a rengmat to kuon kia vul ko ngta giem a paei? A paei tkais kam tvok kim o mia ngaro kerok ko ngta sir ku kvokom? O-o, nove!
23318	MAT 5:15	Gi enang tok kat, a mhel nam lua giem a paei he kle ktotokim orom a plo kat e! Nove! Nam kle va kaendavloum a rek ko pgeik msim he kgiem, en kam mmok kim o mia tgus ruk ngat re kam vavaik kun mnam a rek to endo, mar kam smia nho ma mmok.
23320	MAT 5:17	“Mguak or kam pat te, ko her aol kam vrengem E Nut karo pos kar karo rhek ruk mkor o propet e. Nove! Klo pis kam vrengem mar tok e. Ko le ktua pis kam talharik ha.
23321	MAT 5:18	Ko smia mien ngang nguk te, ke pos ngaro rittiek ke gi vur vgon ngang kun mnam E Nut karo rhek, i o ke gur ke ngaekam ngang kat tho lo is hak kam nop e. Karo rhek tgus ngaka ktar kpis lmien kmel mit na, ktar mang a mmie va a volkha kam nop.
23322	MAT 5:19	He ekam tok, ani mhel to nak kenhor mang ke gi vur pos ke mhe tang mnam endruk, to le kenang klenar kmikkiem ka kerkeknen to tok, va E Nut to nma vle kuon ma volkha nera grung orom a mhel to endo ka munik kun pgegom E Nut karo mia mruo tgus ruk ka tavgo ta vle kuo mang ngar. Vanang ani mhel to na kle sim kut kaikkiem o pos ri va smia kenang klenar kmikkiem mar tok kat, va E Nut ner kle khover a mhel to endo ka munik kun pgegom E Nut karo mia mruo tgus ruk ka tavgo ta komor mar.
23323	MAT 5:20	Ii, o Parisiau ngartaro mur keknen mruo gi. Vanangko dok ko kle ktua havaeng nguk ge te, enangthe mgua lo sim ktua papat yok mang E Nut ktaro keknen he kir kim o Parisiau kar o pattermia kmo pos ngartakor ormar, va mut ho lo mi is hak kam vaik kun mnam E Nut karo mia ruk ka tavgo ta komor mar e.”
23325	MAT 5:22	Vanangko dok, ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete te: Si endo nam gi kaesik ngang kaela, her E Nut to arhe ner le kut kael en kam yor ekam ka kerkeknen to kmesik tok arhe. Ii, va tok kat, mut ngan vgum muorres kat ko ngat havae te, ani mhel to nak reng kaela te, ‘Ila lpek ta tok,’ va en nak sir ko kim mor o Yuda ke murgun to e Sanhendren endo nma vongnek kim o rhek. Vanangko dok, kua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Si endo na gi kermuyang kaela enang tok, va her E Nut to arhe ner le kut kael en kam kerkolkol vgum a kapnes to ngogu kim a paei to a vleir ko mGehina vat.
23327	MAT 5:24	va ngiak korim ila nngiar ko tok na ko ma psen, nang kmarer kaeknik ngok kim ila he ka lgem a guya pum, yek endo yek, ngiak kaeknik ka nngiar ngang E Nut.
23328	MAT 5:25	Ii, va kmikkiem a papat to endo kat, ngiak marer kam ktar ksisrim o rhek kar ila imuo ko va ngaelaut kat ko tre kmit yin kam srim yim ko kim ke valngan to nma vongnek kim o rhek. Ii, ngia mamarer ktar ksisrim o rhek gi enang tok kam rum kim mar ko he, matok koknaik ila imuo na kle kael yin ko maktiegom endo nama momngan kar o mia, to en ner le kael yin ko maktiegom o toot kmo mia, mar kmenpasiker yin kun mnam a hengor.
23330	MAT 5:27	“Va mut ngan muorres ko ngat havae kat te, ‘Ngior kam kpoot mang a lei.
23331	MAT 5:28	Vanangko dok, ngor le sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Endo na gia vokom a vlom tang he kyor mang, va ta vle te, ther mia vret a vlom to endo he kpoot mang ka lei tok arhe kun mnam ka ngaung.
23332	MAT 5:29	He ekam tok, enangthe ila keik to a yar nap koop kmin kam harpeet mnam a kerkeknen tang enang tok, va ngiaka ksir pum a kerkeknen to ila keik tkoop kim yin kmeharom he kpet kngam, gi enangthe a mhel ta kalagam ka keik mruo kat he kpet kngam ko tkoop kim kmeharom a kerkeknen kat. Va enangthe ila miktiek kat, ko en ila ktiek to a yar, nap koop kim yin kam harpeet mnam a kerkeknen tang, va ngiaka ksir pum a kerkeknen to ila miktiek tkoop kim yin kmeharom he kpet kngam gi enangthe a mhel ta kser ka miktiek mruo hak he kpet kngam kat ko tkoop kim kmeharom a kerkeknen. Ngiak pat tok, ekam ko te sei kam ya ngang in, yin kam mrua ngam ke mhe tang ngang yin mruo petgim yin, he kol a ktalhok to kam vle ko kim E Nut ngnik ngnik tok. Nang ner mi ktua kernonho hak ngang in, E Nut kam ngam ila vok tgus kun mnam a paei to a vleir to ko mGehina.”
23335	MAT 5:32	Vanangko dok, ko le sim ktua talhar a pos to endo ka pun ngang nguk tete te: Endo napa kser ka lei tok, her en arhe ther mi kaeharom ktavlom kam kpoot mang ngina lei tok arhe. Ii, va endo na lei orom a vlom to katngokol tlikim, va a ngokol to kat, ther mi kaeharom a kerkeknen to kam kpoot mang a lei tok kat arhe. Enang tok, a mhel tho lo is hak kam kser a lei. Vanangko a mhel tkais kam kser ka lei kmikkiem ke gi papat ta tuk te, enangthe tang nap kaol mang kaela ktavlom i o katngokol va kaela tkais kam kser ngina lei kmikkiem ke gi mhe to endo tuk.”
23337	MAT 5:34	Muta ngnek tok, vanangko dok, ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete te: A volkha ta vle ngang E Nut enang ka ngorsang, En kmorsang ko tok he ka nho mang o mia. Va a mmie ta vle ngang E Nut, En kmel kalo nhar kuo mang kat. Va e Yerusalem ta vle te, a rengmat to mkor A Taven To A Laut Hak. Va si ilaro ngairis mruo kat va ngat lo is kam hortgi kas o katvu kaikkiem ila svil mruo kat e. He ekam tok, mu or kam gi vrong re kvat o tgoluk ruk tok kmelel o tnangal.
23340	MAT 5:37	Mguak kle va re kmel a tnangal, va mgua gia re lsir te, ‘Mare’ i o ‘Nove.’ Va ke lo re ngin ke lo gi vgon ennginduk arhe ngina gi kut kael mit lsir tok arhe. Vanang oni rhek ruk mut kaelik kuo malpgem enngindi kmel a tnangal ormar, ngat ottek ekam e Seten to tho mi kut kernonho hak.”
23341	MAT 5:38	“Va mut ngan ko muorres ngat havae kat te, ‘Yi kais kmoripang ila ko enangthe npa pilgem ila keik agitgiang va ip kais kmoripang kam pilgem kta keik tok kat. Va npa pullom ila gu he ka gu ngang yin ta het va ip kais kmoripang kam pullom ka gu kat he kheter ka gu ngang ko agitgiang tok kat.’
23342	MAT 5:39	Mut ngan o rhek ruk tok, vanangko dok, ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Mguak or kam serppak kim o mia ruk ngata kernonho mang nguk kmoripang ngar. Ii, enangthe tang mnam mar na spom ila pis to a miktiek va ngia hortgi kael langto na spom kat.
23343	MAT 5:40	Va enangthe a mhel tang na kael yin ko maktiegom endruk ngma vongnek kim o rhek, en kam kol ila yet va ngia kle mur kat kaen tang kat malpgem endo kat.
23344	MAT 5:41	Va enangthe a mhel tang npa kolaspa mang yin kam tolpum karo tgoluk ekam a ngaelaut ka vgon to agitgiang va ngia kle mur kat kaen yin kam tolpum karo tgoluk he ksuom a ngaelaut ka vgon tang kat kam ngam nglomin orom malpgem endo atgiang.
23345	MAT 5:42	Va enangthe tang na kaurur kmin mang o tgoluk va ngiak kaenik. Ii, ngiaka tting ngang kmel a tol ko kmin, he kaelik ngang kmikkiem ko tkaurur kim yin mang ngar.”
23347	MAT 5:44	Vanang dok ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Mguak kle kya pum endruk ngat kael imuo ngang nguk he kngarkie mang endruk ngma kol a regesal mang nguk.
23348	MAT 5:45	Mguak kaeharom gi enang tok kam kolkol ekam mu Teit kuon ma volkha ekam ko mu Teit nam kaeharom a kolkha kam nan kim o mia ruk ngat ho mi kut kernonho hak kar endruk lyar kat. Va nma meng a kus kmerik mang endruk ngam sim kut kaikkiem E Nut karo pos kar endruk ngam lo sim kut kaikkiem mar kat. Mguaka vle tok, he mguera vle enang E Nut kles ruk ngma kolkol ekam ngar Teit orom ngaro keknen tok.
23349	MAT 5:46	Mu sim pat na, enangthe mgua gia khen endruk ngam kaelongtok mang nguk va muk ormar, i o enangthe mgua gia khen mulenar ruk ngma rere kar muk va muk ormar tok kat, va mut lo kais hak kam kol a keik ko mkor E Nut e. Ko si o vrong rhek kar o kermia ruk ngam kaelha klol o takis kat, va ngam kaeharom tok ngang ngarlenar mruo.
23351	MAT 5:48	He ekam tok, mguaka srim E Nut ka keknen, endo kam ya pum endruk ngat vu kaelat muk. Va mguak or kam vrua tu kim tang kam ya mang e, ko mgua ho mi kut kaisis tgus kngae ka ngmeang orom a keknen to endo kam kolkol ekam mu Teit tkuon ma volkha, ko En tho mi kut kais tgus kngae ka ngmeang.”
23353	MAT 6:2	“Ii, ko enangthe ngia re kam nngiar ngang o mia ruk ngata tu kmo tgoluk, va ngiak or kmel votgem o mia orom a nglung kmikkiem enang ko endruk ngakro naprai alomin ko ngam kael votgem o mia kmeharom gi enang tok orom a nglung kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes, o mia kam mnor mang ngar he khover mar tok. Lmien te, mar ngma vle tok arhe. Vanangko, muk mguak or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok arhe.
23354	MAT 6:3	Vanangko langto langto mnam muk ngia re kam nngiar ngang o mia ruk ngata tu kmo tgoluk, va ngior kam mas orom E Nut kam tger ila ksienga kam vaeng o mia ngok kim in kam kenang ngar ila ngaeha to endo ko ya re kmeharom orom ila miktiek.
23356	MAT 6:5	“Va tok kat, ko endruk ngaro naprai alomin ngam vua svil kam sir ko pum o mia he vua ngarkie ko pum ngaro kerok kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes kat, o mia kam vokom mar tok kat. Ii, lmien ngma vle tok arhe. Vanangko muk, mu or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok kat arhe.
23357	MAT 6:6	Nangko yin langto langto, ngiaka svil kam ngarkie, ngiak vaik kun mnam ila rek yin tuk he kvat ila ngaegot he kngarkie ko tok ngang iTeit to ngom lua vokom, he En, to nma vokong ilaro reha ruk im kaeharom mar la tvok tok, En ner le kaen a keik ngang in kmikkiem enang tok kat.
23358	MAT 6:7	Ii, va mu or kam vua petpet o rhek kam hoger mularo ngarkie ngang E Nut kat e. Pat he nok muk o vrong rhek ruk ngat lua mnor mang E Nut vor ko mar ngam vua petpet o rhek ngang ngaro Nut ruk la ppiagar. Ii, ko mar ngma petpet o rhek ngang ngar enang tok, ekam ko ngma pat te, ngaro Nut ruk la ppiagar ruk endruk ngara ngan vgum mar ekam ko ngam vua petpet o rhek ngang ngar gi enang tok.
23359	MAT 6:8	Vanangko muk, mguak or kam petpet o rhek ngang mu Teit enang tok e, ko ta mnor mang o tgoluk ruk muta tu kmar, ktar mang ko muma re kmaurur kim mang ngar.
23360	MAT 6:9	He kmikkiem enang tok, mguak kle va kngarkie enang ti: ‘Ngor Teit tkuon ma volkha ila munik tho mi kut laut hak.
23361	MAT 6:10	Va ngot kaurur kmin te, Yin kmaottam ila svil mruo to mang ila tavgo kam vaas kim o mia tgus mo mmie he komor mar tgus kmikkiem enang ko ye her aottam ila svil to mang ila tavgo to kuon ma volkha ko ther vaas kim endruk kuon ma volkha enang tok kat.