23231	MAT 1:18	Jipe 'la ruimé ne churigá ochériligo Esukristo: Maríaka tárigame nílekuru José 'yuga newímili nile, 'lige tabilé 'cho 'yuga gojchichi José alué María 'yuga, alué María 'ma wa'lú rojparale u'tátiri ajchágame nile rojpachí, Onorúgame Alawala 'sile napurigá rojparámala alué María.
23233	MAT 1:20	'Lige 'we 'nátale alarigá 'simia, 'lige bilé rukó remule bilé santo ánjeli. 'Lige alué santo ánjeli anele alué José: ―Mué José, mueka Rabí rijimala júkuru, alué 'we 'ya bejtégame. Tase majawa newía alué María 'yuga. Alué napu ranélimili ju María, alueka pecha bilé rió ranala nímalagó, pe Onorúgame Alawala 'sile napurigá ochéramala alué u'tátiri.
23235	MAT 1:22	Suwábaga alarigá ikile napurigá anílige Onorúgame. Alué rió napu ruyame nile napu Onorúgame anele regá anile:
23240	MAT 2:2	'Lige alué ralámuli «mago» alé we'ká riógichi Rusaleni sébaga rukele alué wa'lula Erore: ―¿Koche ajtí alué wa'lula ralámuli jurío nuleme alué napu kulí ochérale? Alé 'nákatu napu rayénali ma'chíname ju jena Rusaleni asiruga aleka enágame etératuru bilé so'pilí, 'lige alué so'pilika pe ruyame ju 'ma ochériligo alué napu Wa'lula nímili ju. Alekeri jsirúpá ramué 'we a'lá nirániliga.
23243	MAT 2:5	'Lige anile alué ralámuli: ―Alé Beleni anilichi ochéramili ke, alé napu Jurea anilime ejiro ju. Alarigá osale alué napu ruyame nílige napu Onorúgame anélige, napu 'ya bejtégame nile. 'Lige regá anime osale:
23246	MAT 2:8	'Liko alé we'ká riógichi Beleni júlale, 'lige anele: ―'Mi alé Belénichi simáwagó alué u'tátiri e'nemia pala ajtigá. 'Lige 'la rewisúká alué u'tátiri, 'liko yati juláwaká bilé rió ne'chí ruyéniliga, néchigó simémpá alemi e'nemia, 'lige 'we a'lá niramia aminami. (Eróreka pe me'lináliga anile alué u'tátiri.)
23251	MAT 2:13	A'kinana napu'lige alué ralámuli «mago» ku ejperélachi simasa, José bilé santo ánjeli etele remuka. 'Lige alué ánjeli anele alué José: ―'Ma asísawa, yati simigá 'ma mutuka alué u'tátiri 'lige 'ma 'yúriwa mué upila, wamí Ejipto anilime we'é bo'ígichi simawa. Alé mochiwa napu'lige ne aní a'lige si. Eróreka alué u'tátiri 'yaga einámala me'lináliga. Alekeri júmasawa jena mochiga.
23253	MAT 2:15	Wamí 'mi alé Ejipto mochile napusí Erore mukusá. Onorúgame 'ya anile alarigá ikimeo. Alekeri lakile napurigá osale bilé rió napu ruyame nile napu anélige Onorúgame. Regá anile: «Neka bayékuru ne inolá alé Ejipto ajtígachi.»
23255	MAT 2:17	'Lige alarigá sébali ikile napurigá osale alué rió napu ruyame nile napu Onorúgame anélige napu Jeremíasi anilime nile, regá anime osilí:
23257	MAT 2:19	Napu'lige Erore mukusá a'kinana, José etele remuka bilé santo ánjeli. Onorúgame nuleme nile alué santo ánjeli. 'Lige alué José Ejipto asale. 'Lige anele alué santo ánjeli alué José:
23263	MAT 3:2	Anile: ―'Ma a'rewa alué chátiri 'nátili. 'Ma ku 'la na'tawa, 'máchigo pe 'we nawámili kame Onorúgame suwábaga ralámuli nulemia.
23264	MAT 3:3	Alué rió napu ruyame nílige napu anélige Onorúgame, 'we 'ya bejtégame nílige, alué napu Isaíasi anilime nile, alué 'sile osá alarigá nochamio alué Juani. Regá anime osale: Bilé ne'ome akerúguru alé napu pee u'kume nile. Regá e'wele ra'icháchane: «Newiwa bilé bowé Wa'lula Onorúgame. Newiwa bilé bowé 'la wajchígame.»
23268	MAT 3:7	'Lige jaré rió jurío sébale okaná chojkégame. Ye okaná chojkégame bariseo nile jaré, 'lige saruseo nile jaré. 'We benírame nile napurigá 'we a'lá gatewa bilé nóchali, a'boi 'lina tabiléchigo sébali olame nílekó. Alueka pe jsile najkigá napurigá rewarawa ba'wichí bokobuga Juánite. 'Lige Juani anele e'wele ra'íchaga: ―¡'Émika pe napurigá sinowí 'kúchila alarigá júkuru, asíriga 'yégame júkuru 'emi! ¿Chieri aníbeché júmasiwa napurigá tabilé gastigáriwa?
23275	MAT 3:14	Napu'lige sebasa alué Esusi, 'lige Juánika tabilé rewaránilile alué Esusi, 'lige anele Juani alué Esusi: ―Ne 'nalina rewarárigame nímili júkuru muete. ¿Chonigá najkí mué napurigá ne mué rewarámala?
23276	MAT 3:15	'Lige Esusi anile: ―Abiena 'la julke mué ne'chí rewará. Onorúgameka larigá najkiame, 'la 'we a'lá sébali oliame júkuru napurigá najkí Onorúgame. 'Liko Juani rewarale alué Esusi.
23278	MAT 3:17	'Lige bilé ra'íchame anile 'pa rewigáchika. Regá anile: ―Ye júkuru ne Inolá napu 'we galé ne. Asíriga 'la ganíliga ajtí ne alué 'yuga.
23281	MAT 4:3	'Lige Remónisika a'bé nawile 'yéginiliga Esusi, 'lige anele Remónisi alué Esusi: ―'La bijchiá Onorúgame Inolá níriká, baní gaináriwagó alué we'ká rejté.
23282	MAT 4:4	'Lige Esusi nejele: ―Onorúgame nila ra'íchali aní: «Tase pe go'ámecho go'gá ejperélamala ralámuli, abiena semátiri ra'íchali Onorúgame nila rejcholi 'nátaga ejperélamala ralámuli.»
23284	MAT 4:6	'lige anele: ―'La bijchiá Onorúgame Inolá níriká 'légana o'pachípuagó jena iligá. Regá aní Onorúgame nila ra'íchali: We'ká santo ánjeli julámala ne napurigá mué repúmala. Alué santo ánjeli nokimela mué cha'piá sekate napurigá ta iwégame chibámala mué 'légana wijchí.
23285	MAT 4:7	'Lige Esusi anile: ―Abiena regá aní Onorúgame nila ra'íchali: «Tabilé o'pochípua napurigá Onorúgame mué gu'írimala, mueka pe tonto neraga re'eme kame.»Onorúgameka tabilé najkí napurigá bilé tonto neraga o'pachípua.
23287	MAT 4:9	'lige anele alé o'tosá: ―'Nee, aka e'nébá bochígimi gawichí napu ma'chí 'lige suwábaga ralámuli etéru'é napu ekí mochí jena wijchimoba, aka e'nébá asíriga 'la suwétiri kámpá. 'Lige suwábaga ye 'yámala ne mué 'la chojkóbisiga iligá nirásaká mué ne'chí.
23288	MAT 4:10	'Lige Esúsika anele: ―'Mi simigá mué Satanasi, cha 'yégame ke. Regá aní Onorúgame ra'ichálila: «Pe alué Wa'lula Onorúgamecho 'la niraga etewa, pe alekecho 'la e'wiwa.»
23292	MAT 4:14	Alueka alé simílekuru, alarigáchigo osáligime 'ya bejtégame rió Isaíasi anilime, napu ruyame nílige napu Onorúgame anélige alarigá ikimeo. Regá anime osale:
23295	MAT 4:17	'Lige alé sebasa Esusi, a'lige kulí o'wínale rejcholi beniria. Regá anile: ―'Ma a'rewa alué resítiri nóchali. 'Ma amulí seba raweli napurigá Onorúgame suwábaga ralámuli nulémala. Alekeri 'ma ku 'la 'nátame gainawa.
23297	MAT 4:19	'Lige anele Esusi alué oká rió: ―Jeka simasi ne'chí 'yuga. Jípeko 'emi nokimela ralámuli gu'iria buyana chátiri bowechi e'yéname.
23306	MAT 5:3	Regá anile Esusi: ―Onorúgameka 'we ganíliga eteme ju (yolí ra'íchagaká ‹‹dichoso›› anime chujkú) alué ralámuli 'la machime rokárikó Onorúgame a'walila. Onorúgame 'we a'lá nulémala alué ralámuli.
23312	MAT 5:9	› Onorúgame 'we ganíliga eteme ju alué ralámuli napu gu'írime ju uché jaré ralámuli, napurigá alué uché jaré ralámuli 'la bi'lepi 'nátame nímala. Alué ralámulika regá anéwali Onorúgamete: «'Émika ne 'kúchila ju.»
23323	MAT 5:20	Neka anéguru 'emi: Alué bariseo 'lige alué Moisesi nila nulalila benírame, 'we ra'íchame ju Onorúgame nulalila tabiléchigo sébali olame júkó rekó lanime ke. 'Emi tabilé e'wásaká napu nulá Onorúgame me'tagá alué bariseo 'lige alué Moisesi nila nulalí benírame, Onorúgame tabilé nulémala 'emi.
23324	MAT 5:21	› 'Emi 'we a'lá machí regá anélirigo alué 'ya mochígame: «Tase me'ligá ilírowa ralámuli. Apiépiri rió uché bilé rió me'lisá, alueka wa'lú gastigo rewimeli ju.»
23325	MAT 5:22	Neka regáchigo anígó: Apiépiri rió napu ayóniga eté uché jaré ralámuli, abiena wa'lú gastigo 'yáwili ju Onorúgamete rekó ta me'ae. 'Lige bilé ralámuli tabilé 'la ra'ichasa uché jaré ralámuli olagá, alueka gastigáriwili ju alué e'wélalate napu nuleme ju ralámuli jurío. 'Lige bilé rió anesa chebilé rió: «Mueka pecha najtékame júkó, mueka pe tonto ju», alué alanímeká gastigáriwili ju Onorúgamete na'ichí e'kósiga 'légana injiérnochi.
23330	MAT 5:27	› 'Émika 'we a'lá machí regá anélirigo alué 'ya mochígame: «Tase 'yuga gochiboa uché jaré umugí alué napu tabilé 'emi 'yula ju.»
23331	MAT 5:28	Neka regáchigo anígó: Bilé rió rekó tabilé gochié uché bilé mukí 'yuga, 'lige pe 'we 'yuga gochináliga etesa 'liko alué rioka 'ma resítiri alawégame nímili júkuru rekó ta 'yuga gochié.
23334	MAT 5:31	› Abiena anime nile 'ya mochígame: «Bilé rió mukí a'resa bo'né 'yula, 'liko bilé apeli i'lime júkuru anigá 'ma a'réguru mué mukí.»
23336	MAT 5:33	› Abiena 'we a'lá machí 'emi regá anélirigo alué 'ya mochígame: «Onorúgame e'negá ajtí 'la sébali olamio ne, alekeri 'la sébali olámala ne.»
23337	MAT 5:34	Tase aniboa: «Onorúgame 'la e'negá ajtí alekeri 'la sébali olámala ne.» Pe 'la sébali olawa. 'Lige tase aniboa: «'La sébali olámala ne, 'la e'negá ajtigame rewagá.» Tase regá aniboa: «Alé rewagachi nulá ajtigame Onorúgame.»
23338	MAT 5:35	Tase aniboa: «Gawí 'la machí 'la sébali olamio ne.» Tase aniboa alieti, gawika kame napu teka ajtí Onorúgame. 'Lige tase alarigá aniboa: «Rusalénika 'we a'lá machí 'la sébali olámala ne.» Tase alarigá aniboa alué Rusalénika Onorúgame nila kame.
23339	MAT 5:36	Tase aniboa: «Ne bo'né mo'ola 'la machiame 'we a'lá sébali olamio ne.» Tase alarigá aniboa mueka pecha gainámalagó newá rosákame o chókame mué bo'né gupala, nibilé bi'lepi gupá.
23340	MAT 5:37	Napu'lige 'la sébali olámorisá mué, 'la sébali olawa. Tabilé gainásaká sébali olá, pe aniboa: «Tabilé ikíromala ne.» Tabilé siné 'yégili rupoa. 'Yégiliká pe Remónisi ra'ichálila ju.
23341	MAT 5:38	› Abiena 'we a'lá machí 'emi regá aníligo alué 'ya mochígame: «Bilé ralámuli busila ma'chí pasa uché bilé rió, 'liko a'chigóriga oliame júkuru alué ralámuli. Bilé ralámuli ramé o'linasa uché bilé rió, 'liko a'chigóriga o'linálime júkuru alué rió ramalá.»
23342	MAT 5:39	Neka regá aní: «Tase ayóniwa bilé rió 'we nejkome. Bilé rió nejchósaká bilena banichí, uchéchigo bilena gu'líwaká napurigá uché bilena banachí o'chómala.
23346	MAT 5:43	› Abiena 'we a'lá machí 'emi regá anélirigo alué 'ya mochígame: «'La galewa mué amígola, 'lige tase galewa mué saíla.»
23347	MAT 5:44	Neka regá aní: 'La 'we a'lá galewa mué saíla. 'La 'we a'lá gu'íriwa alué ralámuli, alué napu tabilé ganílime ju 'emi 'yuga. 'La tániwa Onorúgame napurigá Onorúgame 'la gu'írimala alué chátiri ra'íchame ralámuli, abiena alué napu cha nokame ralámuli ju 'emi 'yuga.
23352	MAT 6:1	› Tase che nokigá nokiboa napurigá ralámuli etémala 'emi napu'lige Onorúgame nulá. Tase anigá e'yénawa: «Ramueka 'we a'lá Onorúgame oyérame niru.» Pe alieti 'nátaga nokisáká 'emi, 'liko 'emi O'nola 'pa rewagachi ajtígame tabilé 'yámala 'emi semati raweli.
23354	MAT 6:3	Napu'lige ralámuli tabilé nígame gu'íria mué, napu'lige tabilé 'wesi riógachi a'lige gu'íriwaká. 'Lige aminami tabilé 'wesi ruyéwaká, nibilé mué amígola rekó 'we a'lá amigo ke. (Ralámuli israelita regá anime nile: «Tase a'rewa napurigá mué sekala o'iná ilígame etémala napu 'siá 'smi mué sekala wajtoná ilígame.»)
23360	MAT 6:9	Alekeri napu'lige ra'ichalia Onorúgame 'yuga, regá anewa: Mué O'nó 'pa rewagachi ajtígame, ramueka najkiáke'é napurigá nerawa mué ralámulite,
23364	MAT 6:13	Pe rekó anáchaga 'yáwagó a'walí ramué napurigá 'la umérowa Remónisi napu'lige alué Remónisi se'wí 'lúnilichi ramué. Tase a'rewa ramué napurigá na'tawa alué chátiri 'nátili. 'Lige Esusi anile:
23375	MAT 6:24	› Oká e'wélala 'yuga nóchame nísaká alué pioni, pe tabilé ganíliga eteme ju bilé alué wa'lula, 'lige uché bilé wa'lúlaka 'la ganíliga eteme ju. 'Lige alué pioni bilé wa'lula 'la niraga etémala, 'lige bilé tabilé niraga etémala. Yeka anime ju: Bilé rió tabilé gainámala Onorúgame 'yuga 'nata, pe we'ká enomí mékame na'tásaká. 'Lige alarigáká tabilé gainámala Onorúgame oyeria.
23376	MAT 6:25	› Neka alekeri aníguru: Tase regá na'tawa: «Jipe rawé ¿tachiri go'póaché?, 'lige ¿tachiri bajíwaché?, peka i'tékuru ba'wí. 'Lige ¿tachiri o'pachátuwaché? Peka i'tékuru napurigá raliboa nuebo o'pacha.» ¿Tacha abé najteme júkó alawá me'tigá go'ame? 'Lige ¿tacha abé najteme júkó mué alawala me'tigá alué o'pacha?
23377	MAT 6:26	Onorúgameka abiena 'la nejímili júkuru go'ame 'lige o'páchatiri. 'We a'lá na'táwabala aka alué chulugí i'niga oyame: tabilé echame ke, tajsiné 'wime ka'e, 'lige tajsiné gateme ke go'ame rekóachi. Onorúgameka alué napu 'pa rewagachi ajtígame ju 'la 'yame ká'é go'ame. ¿Tacha abé najtékame ju 'emi me'tigá alué chulugí?
23382	MAT 6:31	'Liko tabilé we'ká 'nata mochiwa: «¿Tachiri go'póbeché jipe? ¿Tachiri bajíwaché jipe? ¿Tachiri o'pachátawaché jipe?»
23385	MAT 6:34	Alekeri tabilé na'támili ju: «Chukimeli ju ne be'lí.» Iligá napu 'nata ajtí mué jipe alué 'lina na'táwaguru. Asíriga we'ká nerúkuru napurigá gatewa jipe yati. Be'lika uché bilé rawé ju.
23388	MAT 7:3	'Lige ta machisá mué bo'né wa'lú wejkolí ajchágame ko mué bo'né busílachi, 'liko ¿chonigá regá aneme ju mué uché jaré ralámuli: «Muérigo, aka ne ma'chí pátirigo alué u'tá wejkolí mué busílachi ajtígame.» 'La ma'chí pápua mué bo'né bajchá alué wa'lú wejkolí mué busílachi ajtígame, a'liko 'la ma'chí pámala mué alué u'tá wejkolí alué rió busílachi ajtígame. (Yeka aniame ju 'emi chojkila neraga che'wásaká uché jaré pe u'tá tábiriti kachi, tabilé 'nátaga mué bo'né abéchigo chojkila ke, tabilé 'la ju.)
23389	MAT 7:4	Mué 'we resítiri nocha asisá, ¿chonémala mué bilé amigo? ¿Regá anémala mué?: «Ne 'la nejkúrimala ma'chí paa alué resítiri napu mué nocha ajtí.»
23391	MAT 7:6	› Tase 'yáwaká go'ame o'kochí alué go'ame Onorúgame kógirime nísaká. 'Lige aminami tase 'lúpuaká alemi napu uchú gowí alué 'we najteme rejté. Mué alarigá olásaká, 'liko gowika pe re'keka e'yénamala, 'lige siné kachi ku gu'liga 'emi i'kímala alué gowí. (Ye tétali júkuru aniame: 'We a'lá na'táwará napu'lige Onorúgame nila ra'íchali ruyá alué tabilé Onorúgame oyérame ralámuli 'yuga. Jaré ralámuli tabilé galeme ju alué ra'íchali.)
23407	MAT 7:22	Napu'lige seba raweli napu Onorúgame gustisia olámala (napu Onorúgame animela chieri 'la sébali oláligo 'lige chieri tabile 'la sébali oláligo), we'ká ralámuli anémala ne'chí: «Mué Wa'lula nulame, mué a'walila gite ramueka 'we a'lá rejcholi 'yáruturu ralámuli, 'lige abiena buináruturu u'kuchípala remónisi napu ralámuli mochiga mochílige, 'lige abiena sa'wáruturu nayúkame.»
23408	MAT 7:23	Alarigá animela. 'Lige neka 'we a'lá ma'chígime ruyémala regá: «Neka pecha siné machime kétego 'emi. 'Émika tabilé a'lá nóchali nóchame júkuru. 'Mi simíbaga.»
23416	MAT 8:2	'Liko bilé rió nayume sa'pachí amoba chojkóbisiga ilíbale 'na o'weka neraga napu enale alué Esusi. 'Lige anile: ―Muérigo Wa'lula, mué 'la 'yónalisiká ne'chí, ne'chí 'yówaká napurigá ne 'la lisensia nígame nímala napurigá bajkimela ne alé re'obachi pachá.
23417	MAT 8:3	'Lige Esusi nochale bo'né sekálate alué rió, 'lige anile: ―'La nímala, 'ma 'la sa'wígame nímala mué. 'Lige yati neraga sa'wile alué rió.
23418	MAT 8:4	'Lige anele Esusi alué rió: ―Tabilé 'wesi ruyéwaká ne mué sa'wáligo. Iligá simibóká balé ajtígichi napurigá etémala mué 'ma sa'wígame ko. 'Lige go'ame kógiwaká Onorúgame napurigá nulálige Moisesi. 'La suwábaga alarigá olásaká mué, 'liko uchéchigo siné 'we a'lá sébali niraga etewa mué ralámulite.
23419	MAT 8:5	Napu'lige Esusi Kapernaumi anilichi sébachi, bilé gapitani sontalo romano sébale Esusi ilígichi bilé nejkúrali tániniliga. 'Lige anile alué sontalo gapitani Esusi olagá:
23421	MAT 8:7	'Liko anele Esusi alué gapitani: ―Simé ne 'yomia.
23422	MAT 8:8	'Lige anile alué gapitani: ―Neka tabilé najtékame rió ju napurigá mué bajkimela ne bejtélachi, neka pe apiépiri rió ju. Pe iligá aniboa: «Sa'wisá 'la nímala alué pioni», 'lige alué piónika 'ma sa'wimela, mueka cha wa'lú nígame kame a'walí napurigá alarigá nulámala.
23424	MAT 8:10	'Lige napu'lige Esusi akisá, pe i'kilí ilíbale e'negá. 'Lige Esusi anele alué ralámuli Esusi najátame: ―'La bijchiá ye rioka 'la sébali bijchígame ju 'we a'lá sa'wame ko ne Onorúgame Alawala gite. Jena napu ejperé ralámuli israelita pecha 'wesi ralámuli i'tékó uché abé bijchígame napurigá ye rió.
23427	MAT 8:13	'Lige Esusi anele alué sontalo gapitani: ―Ku simigá galírale. A'chigóriga ikimela napurigá mué bijchígale. 'Liko pe aba'lige yati sa'wile alué pioni.
23431	MAT 8:17	Alarigá 'sile napurigá 'la sébali ikimela napurigá anílige 'ya bejtégame rió Isaíasi anilime napu ruyame nílige napu Onorúgame anele. Regá anile: «Alué bo'né o'tole nawilí napu ramué nayume nírige.»
23433	MAT 8:19	Ta'chó simíbachi, bilé alué Moisesi nila nulalí benírame a'bé nawile Esusi, 'lige anile: ―Neka mué 'yuga inánili panápuri simichi mué.
23434	MAT 8:20	'Liko Esusi anile: ―Geyóchika 'la nígame júkuru resó, 'lige chulugika 'la ra'sógame júkuru. Ne napu nawá 'pa rewagáchika napurigá rió neraga, neka tabilé asé galégame ju napurigá gojchimela.
23435	MAT 8:21	'Liko uchéchigo bilé rió alué Esusi oyérame, anele: ―Mué Wa'lula, neka mué si simela, pe iligá elíwagó ne napurigá ne o'nola tómala, a'lige simé ne mué 'yuga.
23436	MAT 8:22	'Liko Esusi anile: ―Alué ralámuli tabilé Onorúgame oyérame, alué nokimela alué mukúgame toa. Mueka ne'chí 'yuga simiboa.
23439	MAT 8:25	'Liko alué ralámuli Esusi oyérame 'ma ajchale Esusi gojchigá bo'ígichi. 'Lige anele ajchigá: ―¡Muérigo Wa'lula, asá nejkuri, 'ma bokuíchi ye barko!
23440	MAT 8:26	'Lige Esúsika anile: ―¿Chonigá aliena majáliché 'emi? 'Émika tabilé bijchígilia Onorúgame 'la nejkúrimio napurigá 'la tabilé bokuímala ye barko. 'Lige asísale Esusi, 'lige ená anele Esusi alué eká 'lige ba'wítiri. 'Lige 'ma gelale alué eká 'lige ba'wítiri.
23441	MAT 8:27	'Lige alué oyérameka pe i'kilí jábele Esusi e'negá. 'Lige regá anile: ―¿Tachiri a'walí nígame júpeché alué rió 'siá? 'La e'wenti júkuru eká 'lige ba'wí.
23443	MAT 8:29	'Lige e'wele ra'íchale: ―Mué Onorúgame Inolá, ¿chonigá nawá mué jeka ramué mochígichi? ¿Ramué gastigárimia nawá mué? Ta'chó sébachi raweli gastigo narékime.
23445	MAT 8:31	'Lige alué u'kuchípala remónisi 'we tánele Esusi, regá anile: ―Mué buinásaká ramué jena ye riochi mochígichi, 'liko 'mi we'ká gowichi juláwagó ramué.
23446	MAT 8:32	'Liko Esúsika anele: ―¡Yati simásigó! 'Lige buyásiga yati simíbale, 'liko pachágana gowichi mo'ile, 'liko suwábaga gowí iwégame juma mo'íbele 'légana rejchíkana. 'Ma rujsule wa'lú ba'wí ilígichi, alésíko 'ma suwile.
23450	MAT 9:2	'Lige alé sebasa, bilé rió o'tóleru sujírigame tabilé gayéname eyena. Pe tabachi rekagá o'tóleru. Napu'lige Esusi etesa alué ralámuli 'la bijchígio Esusi 'la umabamio alué sujírigame sa'wá, 'liko Esusi anele alué nayume: ―'We iwera towí, alué chátiri mué na'tálila 'lige napu 'sile mué 'ma e'kárigime ju.
23451	MAT 9:3	'Liko jaré alué Moisesi nila nulalí benírame ralámuli mochile alé, 'lige akele alanichi Esusi, 'lige anile a'bopi 'nátaga: «Pe Onorúgamecho ju napu e'kame ju chátiri 'nátili. Ye rioka bo'nepi mayé Onorúgame ko. 'La enárigarigá julke 'liko.»
23452	MAT 9:4	'Lige Esusi 'we a'lá machile alieri 'nata mochigo alué benírame. 'Lige anele Esusi: ―¿Chonigá aliena chátiri 'nátili 'nata mochípeché 'emi?
23453	MAT 9:5	¿Churigá anilía 'nalina abé a'lá nítéko? ¿Pa'lá regá anilía: «Mué rió 'ma bujé ne mué alué chátiri 'nátili napurigá 'la moinámala mué rewagachi», regáchala aniá: «O'weti ilísiga yati einawa»?
23454	MAT 9:6	Jipe ne napu 'pa rewagáchika nawágame ju napurigá rió neraga, 'la machírimala ne 'emi ralámuli wa'lú a'walí nígame ko ne Onorúgame nila napurigá bujémala ne chátiri 'nátili jena wijchimoba nerúgame. 'Lige Esusi anele alué rió sujírigame: ―Yati ilísiwa. 'Lige yati ku galírale simiboa, 'ma pabega gemá.
23456	MAT 9:8	'Lige ralámuli napu ekí alé mochílige e'negá asíriga ra'sálále. 'Lige anile alué ralámuli: ―Asíriga 'la ju Onorúgame, 'yale a'walí ye rió napurigá ralámuli sa'wámala.
23457	MAT 9:9	'Lige Esusi 'we enale chebilénami simiá, 'lige alué Esusi bilé rió etele i'kilí ajtígame bilena u'tá galichi enomí goblalia, gobierno 'yuga nóchame. Mateo anilime nile alué rió enomí goblálome. 'Liko Esusi anele alué rió: ―Nabá ne 'yuga. 'Lige alué rioka o'weti ilísiga yati simile Esusi 'yuga.
23459	MAT 9:11	'Lige alé sébale jaré bariseo, 'lige anele alué Esusi oyérame olagá: ―Alué 'emi benírame enomí goblálome 'yuga ajtíkuru go'yá, 'lige uché jaré cha nokame ralámulitiri 'yuga. ¿Chonigá alué 'yuga go'áaché?
23460	MAT 9:12	Napu'lige Esusi akisá alué ra'íchali, bilé tétali ruwile: ―Ralámuli 'we a'lá a'ká tabilé nayume, pecha najkime júkó bilé 'yome. Alué 'we nayume ralámulika, 'la najkime ju bilé 'yome. 'Lige uché rajpé ruwile:
23461	MAT 9:13	―Yati simawa beniboa alué napu ne ruimeli ju: «Neka najkí napurigá ralámuli na'temaka járomala a'bopi. Yeka abéchigo najtékame júkó me'tigá go'ame kógilia Onorúgame.» Neka nawákuru ralámuli bayemia napu 'la machime ju cha nokame ko. Neka tabilé nawá ralámuli bayemia napu tabilé bijchígame ju cha nokame ko.
23462	MAT 9:14	'Lige pe'tá i'libékorikáchi sébale Juani oyérame ralámuli, alué Juani napu ralámuli rewarame nílige. 'Lige anile alué ralámuli Esusi olagá: ―Ramué 'lige bariseo 'we ayúname niru. Aka mué oyérameka, ¿chonigá tabilé ayúnabeché? 'Lige Esúsika regá anele:
23464	MAT 9:16	'Lige aminami anele: ―Uché bilé tétali ruyémala ne 'emi. Napu'lige o'páchala 'la nisa kárélasa napurigá pachókawa, tase nuebo chinite pachókawa, pe abéchigo we'lé chi'wámala'é ichósiga cho'yoga.
23466	MAT 9:18	Napu'lige Esusi bijí ra'icha ilígichi, bilé rió sébale alemi u'tá re'obachi nulame «sinagoga» anilime, 'lige chojkóbisiga ilíbale alé a'bé napu ilile alué Esusi, 'lige alué rió anele alué Esusi: ―Ne malala pe i'pebi mukú, pe rekó anáchaga, simibóaká sekate nochamia napurigá ku ajánamala.
23469	MAT 9:21	'Lige alué mukí 'nátale: «Pe chébamala ne alué Esusi o'páchala napurigá 'la sa'wimela ne.»
23470	MAT 9:22	'Lige Esusi gu'liga e'nénale alué mukí, 'lige anele: ―'We iwera mué mukí. Mueka 'la bijchígalekurú ne 'la umabamio mué sa'wá, alekeri 'la sa'wíkurú mué jipe. Pe yati neraga sa'wile alué mukí.
23472	MAT 9:24	'Lige anele Esusi alué ralámuli: ―Buyásiga 'emi. Ye iweka pecha mukigá bo'iko, pe gojchigá bo'íkurú. 'Liko alué ralámuli achile alué Esusi lanichi, pe tabilé bijchígale, 'máchigo mukugá bo'íligame.
23475	MAT 9:27	Napu'lige Esusi 'ma boichimi enágichi, oká rió tabilé ma'chílime guwánaka e'yénale e'wele ra'ichasia Esusi olagá: ―¡'La na'temápua ramué, mué Rabí rijimala!
23476	MAT 9:28	Napu'lige Esusi bilena galírale pachami bajkisá, alué oká rió abiena alé sébale. 'Lige rukele Esusi alué oká rió: ―¿'Émika 'la bijchígilia ne 'la umabamio 'emi sa'wá? ―Ramueka 'we a'lá bijchígilia ―anile alué oká rió.
23477	MAT 9:29	'Liko alué Esusi nochale alé alué oká rió busílachi. 'Lige anele nochagá: ―'Emi 'la bijchígasaká ne 'la umabamio 'yoa, 'liko ku 'la gainámala e'nena 'emi.
23478	MAT 9:30	'Liko yati ku 'la ma'chílale. 'Lige Esusi 'we anele alué oká rió: ―Tabilé 'wesi ralámuli ruyéwaká ye alieti.
23481	MAT 9:33	Napu'lige Esusi 'ma buinasa alué u'kuchípala remónisi, 'liko 'ma gayénale ra'icha alué rió. 'Lige suwábaga ralámuli pe i'kilí jale e'negá, 'we ra'sáláme kéréle rekó pe i'kilí jage, 'lige anile: ―Tajsiné alarigá 'ínilituru jena Israeli.
23482	MAT 9:34	'Lige alué bariseo tabilé ganíliga mochile alarigá ikisá. 'Lige anile alué bariseo: ―Pe alué wa'lula remónisi napu Satanasi anilime ju 'smi a'walí 'yaa napurigá ye rió 'la buinámala u'kuchípala remónisi.
23485	MAT 9:37	'Lige Esusi anele alué bo'né gompaniérola: ―Asíriga we'lé ju ri'ligó echerúgime, 'lige alué 'wímeka asíriga u'kabi ju.
23488	MAT 10:2	Jena uchú alué makué oká rió rewalá Esusi 'yuga járome: alué Simoni napu oká rewégame nílige, Pegro anilime níligechigó alué Simoni, 'lige bilé Antresi anilime nílige napu Simoni bonila nílige, 'lige bilé Santiago anilime nílige alué napu Sebereo inolá nílige, 'lige bilé Juani anilime nílige napu Santiago bonila nílige,
23491	MAT 10:5	Ye makué oká rió nulele Esusi regá anigá: ―Tase simáwaká alé tabilé jurío ralámuli ejperélachi. Aminami tabilé simawa alé we'ká riógichi Samaritano ralámuli ejperélachi.