Wildebeest analysis examples for:   tav-tav   .    February 11, 2023 at 19:40    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  Ocõo bairo Jesucristo cʉ ñicʉa wame ã. Ʉpaʉ David ãnacʉ pãramina cãñupʉ Jesucristo. Abraham pãramipʉna cãñupʉ David.
23215  MAT 1:2  Abraham macʉ cãñupʉ Isaá. Isaá macʉ Jacobo cãñupʉ. Jacobo punaa cãñuparã Judá cʉ yarã mena.
23216  MAT 1:3  Judá maca Tamá cawamecʉcore nʉmocʉtiri Fares, Sara capunaa cʉjupʉ. Fares macʉ Esrom cãñupʉ. Esrom macʉ Aram cãñupʉ.
23217  MAT 1:4  Aram macʉ Aminadá cãñupʉ. Aminadá macʉ Naasón cãñupʉ. Naasón macʉ Salmón cãñupʉ.
23218  MAT 1:5  Salmón canʉmo cʉjupʉ Rahabo cawamecʉcore. Na macʉ Booz cãñupʉ. Booz canʉmo cʉjupʉ Rut. Na macʉ Obé cãñupʉ. Obé macʉ Isaí cãñupʉ.
23219  MAT 1:6  Isaí macʉ David cãñupʉ. Uría nʉmo cãnibatacore canʉmo cʉjupʉ David. Na macʉ Salomón cãñupʉ.
23220  MAT 1:7  Salomón macʉ Roboam cãñupʉ. Roboam macʉ Abías cãñupʉ. Abías macʉ Asa cãñupʉ.
23221  MAT 1:8  Asa macʉ Josafá cãñupʉ. Josafá macʉ Joram cãñupʉ. Joram macʉ Usías cãñupʉ.
23222  MAT 1:9  Usías macʉ Jotam cãñupʉ. Jotam macʉ Acás cãñupʉ. Acás macʉ Esequías cãñupʉ.
23223  MAT 1:10  Esequías macʉ Manasé cãñupʉ. Manasé macʉ Amón cãñupʉ. Amón macʉ Josía cãñupʉ.
23224  MAT 1:11  Josía punaa Jeconía cʉ bairã mena cãñuparã Babilonia maja Israel majare na ya macapʉre na cajee aáti yʉteapʉre.
23225  MAT 1:12  To bairi Jeconía Babiloniapʉre Israel maja menare cʉ na cane aátacʉ Saratié pacʉ cãñupʉ. Cabero Saratié Sorobabére camacʉ cʉjupʉ.
23226  MAT 1:13  Sorobabé macʉ Abiú cãñupʉ. Abiú macʉ Eliaquim cãñupʉ. Eliaquim macʉ Asor cãñupʉ.
23227  MAT 1:14  Asor macʉ Sadó cãñupʉ. Sadó macʉ Aquim cãñupʉ. Aquim macʉ Eliú cãñupʉ.
23228  MAT 1:15  Eliú macʉ Eleasar cãñupʉ. Eleasar macʉ Matán cãñupʉ. Matán macʉ Jacobo cãñupʉ.
23229  MAT 1:16  Jacobo macʉ José cãñupʉ. José maca María manapʉ cãñupʉ. María Jesu paco cãñupo. Dio cʉ cajooricʉ, Cristo paco cãñupo yua.
23230  MAT 1:17  To bairi Abraham berore catorce poari bero macacʉ cãñupʉ David. David bero aperã catorce poari bero cãñuparã tunu Babiloniapʉre Israel majare na na cajee aáti paʉre. Ti paʉ macacʉ berore aperã catorce poari bero cãñupʉ Cristo yua.
23231  MAT 1:18  Ocõo bairo cãñupe Jesucristo cʉ cabuiarique. Cʉ paco María José nʉmo cãnipao cãñupo cõa. José mena co cãniparo jʉgoyepʉna mere ʉta cãñupo Dio Espíritu Santo cʉ carotiro menare.
23232  MAT 1:19  Co manapʉ cãnipaʉ José cañuʉ cãñupʉ. To bairi ʉta co cãniere majiri José co canegaquetibajupʉ. To bairi, “Mʉ yʉ nequetigʉ yua,” co caĩgabajupʉ. Aperã bobooro co tʉgooñari, caroo majuu ãmo ĩrema ĩi yajioropʉ co caĩgabajupʉ.
23233  MAT 1:20  To bairo cʉ caĩ tʉgooñari paʉna cʉ caquẽguerijepʉre Dio tʉ macacʉ jĩcaʉ ángel cʉ tʉpʉ buia ejari ocõo bairo cʉ caĩñupʉ Josére David tirʉmʉpʉ macacʉ pãramire: —José, cʉ caĩñupʉ. —Maríare mʉ nʉmo cãnipaore co tee tʉgooñaquẽja ʉta co cãnibato quenare. Dio cʉ Espíritu Santo cʉ carotiro mena ʉta ãmo.
23234  MAT 1:21  Caʉmʉ Macʉ cʉtigomo. Cʉ yarã caroorije na cátiere na camajiriobojapaʉ anigʉmi cʉ̃a. To bairi JESU cʉ mʉ wameyegʉ.
23235  MAT 1:22  To bairona Dio ye quetire buiori majocʉ tirʉmʉpʉ macacʉ cʉ caĩ ucaricarore bairona cabaiyupe. Ocõo bairo caucayupi buio jʉgoyeyei:
23236  MAT 1:23  Jĩcao cãromio caʉmʉ mena cãniquẽco anibaco quena ʉta anigomo. To bairi caʉmʉ Macʉ cʉtigomo. EMANUEL cʉ wameyegarãma, caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ. Ti wame EMANUEL ĩgaro ĩ, “Dio mani mena ãmi,” ĩgaro ĩ.
23237  MAT 1:24  To bairi José yopi, Dio tʉ macacʉ cʉ carotirore bairona cájupʉ. Cʉ tʉpʉ co caneajupʉ cʉ nʉmore yua.
23238  MAT 1:25  To bairo átibacʉ quena co mena cãniquẽjupʉ co Macʉ cʉ cabuiaparo jʉgoye. Co Macʉ cʉ cabuiaro JESU cʉ cawameyeyupʉ.
23239  MAT 2:1  Jesu cabuiayupʉ Belén na caĩri macapʉre, Judea yepapʉ, ti yepa Herode ʉpaʉ cʉ cãni yʉtea cãnopʉ. Cʉ cabuiaro bero muipu cʉ capiya atí nʉgoa cãnopʉ macá yepa macana Jerusalẽpʉre caejayuparã. Ñocoa tʉjʉri catʉgooña maji weorã cãñuparã.
23240  MAT 2:2  Jerusalẽpʉre eja: —¿Noopʉ cʉ ãti mere cabuiaricʉ judío maja ʉpaʉ cãnipaʉ? to macanare na caĩ jeniñañuparã. —Muipu cʉ capiya atí nʉgoa macá mácapʉ jã catʉjʉwʉ ñocore. Cʉ̃ ñocore tʉjʉrã, “Mere buiaricʉmi,” jã caĩ tʉjʉ majiwʉ. To bairi cʉ̃re áti nʉcʉbʉgorã anaa jã baiwʉ, caĩñuparã.
23241  MAT 2:3  Ʉpaʉ Herode to bairo na caĩ jeniñaro apii seeto catʉgooñañupʉ. Jerusalén macana quena to bairona seeto catʉgooñañuparã.
23242  MAT 2:4  To bairo tʉgooñari Herode capi neoñupʉ sacerdote maja ʉparãre, judío majare cabuerã menare. Na pi neo, na cajeniñañupʉ: —¿Noopʉ majuu Cristo mʉja caĩi Dio cʉ cajoopaʉ cʉ buiacʉti? na caĩ jeniñañupʉ.
23243  MAT 2:5  To bairo na cʉ caĩ jeniñaro: —Belén na caĩri macapʉ, Judea yepapʉ. To bairona caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ atiere ucaʉ:
23244  MAT 2:6  Judea yepapʉ ã Belén na caĩri maca. Cãni majuuri maca ã. Ti macapʉ buiagʉmi jĩcaʉ Ʉpaʉ, Israel majare carotipaʉ. Caroaro na cajʉgo ãcʉ anigʉmi Dio yarãre, caĩ ucayupi Dio ye quetire cabuioricʉ tirʉmʉpʉ macacʉ, cʉ caĩñuparã Herodere.
23245  MAT 2:7  To bairo cʉ na caĩro bero aperã na catʉjʉquẽtopʉ ti macapʉ caejaricarãre yajioro na pijori: —¿Diwatipʉ cʉ cabuia jʉgóri cʉ̃ ñoco? na caĩ jeniñañupʉ Herode. To bairo na cʉ caĩ jeniñaro: —To cõopʉ cabuia jʉgówĩ, cʉ caĩ buioyuparã Herodere.
23246  MAT 2:8  To bairo cʉ na caĩ buioro: —Belẽpʉ aánaja. “¿Noopʉ cʉ ãti caʉpaʉ cãnipaʉ mere cabuiaricʉ?” caroaro jeniña macaña to macanare. To bairi jeniña bʉga, cʉ cabairije nipetiro maji peti, yʉ mʉja buiora apá tunu. Yʉ quena cʉ yʉ áti nʉcʉbʉgoʉ aágʉ cʉ̃acãre, ñocore catʉjʉricarãre na caĩtoyupʉ Herode.
23247  MAT 2:9  To bairo na cʉ caĩro apirã, cáaácoajuparã. Nemoopʉre ñoco muipu cʉ capiya atí nʉgoa macá yepapʉ na catʉjʉricʉ na cajʉgo aájupʉ. Na jʉgo aá, cadaquei cʉ cãni paʉ bui majuu caejayupʉ.
23248  MAT 2:10  To bairo ñoco jõpʉ na catʉjʉricʉ na cʉ cajʉgo aáto tʉjʉrã seeto cawariñuuñuparã.
23249  MAT 2:11  To bairi cadaquei cʉ cãni wiipʉ caejayuparã. Eja, jãa, cadaqueire cʉ catʉjʉyuparã cʉ paco mena. Cʉ tʉjʉ, rʉpopatua tuatu ejacumuri cʉ cáti nʉcʉbʉgoyuparã. Cʉ áti nʉcʉbʉgorã na apeye patarire pã, na cacʉgorijere cʉ cajooyuparã. Caajiyarijere, caroa cajʉti ñuurijere, ape wame caroa cajʉti ñuurije cawapa pacarije quenare cʉ cajooyuparã.
23250  MAT 2:12  Cabero Dio na caquẽguerijepʉre ocõo bairo na caĩ jooyupʉ: —Herode tʉ tunu aáqueticõaña, cadaqueire cʉ majiri cʉ jĩaremi ĩrã, na caĩñupʉ ñocore catʉjʉricarãre. To bairo na cʉ caĩro na ya yepapʉre tunu aána ape wãpʉ catunucoajuparã yua.
23251  MAT 2:13  Na catunu aáto bero Dio tʉ macacʉ Josére cabuia ejayupʉ cʉ caquẽguerijepʉre. Buia ejari cʉ caĩñupʉ Josére yua: —¡Yopiya! cʉ caĩñupʉ. —Cadaqueire cʉ paco menare na jʉgo ruti aácʉja Ejiptopʉre. Herode cʉ macari cʉ jĩaremi. Topʉ anicõaña. Mʉ yʉ cabuioropʉ to cõo mʉ tunu atígʉ, cʉ caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ Josére.
23252  MAT 2:14  To bairo cʉ̃re cʉ caĩro api, cayopiyupʉ José. Yopi, cadaqueire, cʉ pacore na cajʉgo aácoajupʉ ñamina, Ejiptopʉre na jʉgo ruti aácʉ.
23253  MAT 2:15  Topʉ eja, cãñupʉ Herode ʉpaʉ cʉ cacatiri yʉtea cõo. To bairi tirʉmʉpʉ Dio ye quetire buiori majocʉ cʉ caĩ ucaricarore bairona cabaiyupe ati wame cabairique: “ ‘Ejiptopʉ cãcʉre yʉ Macʉre cʉ yʉ pijogʉ,’ ĩmi Dio,” caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ.
23254  MAT 2:16  To bairi Herode ñocoare tʉjʉri tʉgooña maji jʉgoyeyeri maja ape wãpʉ cʉ na caneto tunu aátiere majiri seeto capunijiniñupʉ. Punijini, cʉ yarã polisía majare caʉmʉa cawimarãacãre na cajĩa rotiyupʉ Belén cãnare, Belén tʉacã cãna quenare. “Judío maja ʉpaʉ anigʉmi cadaquei,” na caĩro na cajĩa rotiyupʉ. Pʉga cʉma cacʉgorã, caẽorobʉjana cãna quenare cajĩa re rotiyupʉ, ñocoa tʉjʉri maja, “Mere pʉga cʉma netocoapa cʉ̃ ñoco cʉ cabuiaricaro bero,” cʉ na caĩ buioricaro tʉgooñari.
23255  MAT 2:17  Cajʉgoyepʉna to bairo Herode cʉ cátipere caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ Jeremía cawamecʉcʉ. Ocõo bairo caucayupi:
23256  MAT 2:18  Ramá na caĩri macapʉ seeto tʉgooñarique paibana, seeto otigarãma. Raquel co pãramerãpʉ seeto tʉgooñarique paigarãma. Aperã dope bairo na tʉgooña tutuarique joo majiquetigarãma, na punaare aperã nare na cajĩa rebojaro, caĩ ucayupi Jeremía tirʉmʉpʉ macacʉ Herode cʉ cajĩa rotipere.
23257  MAT 2:19  José, María, Jesuacã Ejiptopʉ na cãno Herode cabai yajiyupʉ yua. Herode cʉ cabai yajiro bero Ejiptopʉre Josére cʉ caquẽguerijepʉ Dio tʉ macacʉ cʉ tʉpʉ cabuia ejayupʉ tunu. Cʉ buia ejari, Josére cʉ caĩñupʉ:
23258  MAT 2:20  —¡Yopiya! Cawimaʉre cʉ paco menare Israel yepapʉ cʉ jʉ́go tunu aácʉja. Mere cʉ̃re cajĩagabatana cabai yaji peticoama, cʉ caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ ángel.
23259  MAT 2:21  To bairo cʉ caĩro api, nemoo cawimaʉre cʉ paco menare na cajʉgo tunu aájupʉ José Israel yepapʉre yua.
23260  MAT 2:22  Aá, Arquelau cawamecʉcʉ cʉ pacʉ Herode bero Judeapʉre ʉpaʉ cʉ cãniere caqueti apiyupʉ. To bairi topʉ cáaá uwiyupʉ José. Cabero, “Judeapʉre aáquẽja,” cʉ caquẽguerijepʉre Dio tʉ macacʉ cʉ̃re cʉ caĩro, Galilea na caĩri yepapʉ cáaájupʉ.
23261  MAT 2:23  Topʉ aá, Nasaré na caĩri macapʉ cãñupʉ yua. To bairona cʉ cabaipere cajʉgoyepʉna caĩ ucayupa Dio ye quetire buiori maja ãnana: “ ‘Nasaré macacʉ ãmi,’ cʉ ĩgarãma,” caĩ ucayupa Jesu cʉ cabaipere.
23262  MAT 3:1  Ti rʉmʉrina Jesu Nasarépʉ cʉ cãnitoye Juan bautisari majocʉ Judea yepapʉ camaja mani paʉpʉ Dio ye quetire cabuionucuñupʉ cʉ tʉpʉ caejarãre.
23263  MAT 3:2  Topʉ ãcʉ ocõo bairo Dio ye quetire cabuionucuñupʉ Juan: —Mʉjaa caroorije mʉja cátiere seeto tʉgooñarique pairi, Dio yucʉacãna ati yepapʉ carotipaʉ majuure joogʉmi ĩrã mʉja yeri wajoaya.
23264  MAT 3:3  Juan cãñupʉ, “Apeĩ anigʉmi,” Isaía ãnacʉ Dio ye quetire buiori majocʉ cʉ caĩricʉ. Ocõo bairo caĩ ucayupi Isaía ãnacʉ Juan cʉ cabaipere: Jĩcaʉ camaja na camanopʉ awajari ocõo bairo ĩ buiogʉmi cʉ tʉpʉ caejarãre: “Caroaro quenoo yuuya mʉja yerire, cariape tʉgooñari mani Ʉpaʉ cʉ cáatíparo jʉgoye. Caroa macare ája,” ĩ buiogʉmi, caĩ ucayupi Isaía tirʉmʉpʉ macacʉ.
23265  MAT 3:4  Jutii cajañanucuñupʉ Juan cameyo na caĩrã caballore bairã na poa mena juarica wʉre. Waibʉcʉ ajerona cawẽanucuñupʉ. To bairi ñimiare caʉgaricarã cʉtinucuñupʉ. Nare ʉga, beroa oco quenare caetinucuñupʉ.
23266  MAT 3:5  Dio Wadarique cʉ cabuiori paʉpʉ cʉ tʉpʉ caejayuparã Jerusalén maca macana, Judea yepa macana, Jordán na caĩri ya tʉ macana quena.
23267  MAT 3:6  Cʉ tʉpʉ eja, “Caroorije cácʉ yʉ ã,” Diore ĩri Juãre, “Jã bautisaya,” cʉ caĩñuparã, Jordán na caĩri yapʉ.
23268  MAT 3:7  Fariseo maja, saduceo maja mena cʉ na cabautisa rotirã ejaro tʉjʉʉ ocõo bairo na caĩñupʉ Juan: —Caroorije pairã mʉja ã. Yʉre mʉja bautisa rotirã ejabapa. Mʉja popiyeyegʉmi Dio mʉja cayeri wajoaquẽpata.
23269  MAT 3:8  To bairi mʉjaare Dio cʉ capopiyeyepere Diore netoo rotiri caroa macare ája mʉjaa. Caroare mʉja cáto tʉjʉʉ, “Na yeri wajoama,” mʉja ĩ tʉjʉ majigʉmi Dio yua, na caĩñupʉ Juan.
23270  MAT 3:9  —“Abraham pãramerãpʉ cãna mani ã. To bairi Dio yarã mani ã,” ĩ tʉgooñaqueticõaña. Dio atie ʉ̃ta rupaarena áti jeñoo majimi aperã Abraham pãramerãre nare cʉ caboonemoata. Mʉja yeri cawajoape macare boomi Dio cʉ yarã cãninemoparãre.
23271  MAT 3:10  Caroa macare mʉja cátiquẽpata yucʉacã mʉja regʉmi Dio. Yucʉ carica maniire quetí joe rocaricarore bairona mʉja átigʉmi Dio.
23272  MAT 3:11  Mʉjaare yʉ bautisa oco mena, “Caroorije jã cátie jʉtiritiri jã yeri wajoagarã,” mʉja caĩro. Yʉ bero anigʉmi yʉ netoro cãcʉ. Cʉ mena cawatoa cãcʉ majuu yʉ ã yʉa. Cʉ maca Dio Espíritu Santore mʉja joogʉmi mʉja yeripʉ caroorije mʉja cátiere majiriori.
23273  MAT 3:12  Caroorãre na beje regʉmi, cʉ yarã jetore na jeegʉ. Arusu caroorije caajeri beje papu joe rericarore bairona caroorãre na regʉmi. Caroare cũrica paʉpʉ cũricarore bairona na átigʉmi cʉ yarã jetore. Aperã macare pero capetiqueti peropʉ na regʉmi, na caĩ buioyupʉ Juan.
23274  MAT 3:13  To bairi Jesu Galilea na caĩri yepa cãnacʉ caejayupʉ Jordán na caĩri yapʉre. Caejayupʉ Juan tʉpʉre, cʉ bautisa rotii ejaʉ.
23275  MAT 3:14  Nemoopʉre Juan cʉ cabautisagaquetibajupʉ Jesure. —¿Nope ĩi yʉ macare yʉ mʉ bautisa rotiti? Mʉ maca yʉre cabautisapaʉ mʉ anibapa, Jesure cʉ caĩñupʉ.
23276  MAT 3:15  To bairo cʉ caĩro: —To bairona Dio cʉ caboori wame nipetiro mani cátipe ã. To bairi yʉ bautisaya, Juãre cʉ caĩñupʉ Jesu. To bairo Jesu cʉ caĩro Juan cabautisayupʉ Jesure yua.
23277  MAT 3:16  Cʉ̃re cʉ cabautisa yaparoro Jesu riapʉ cañujãricʉ camaa nʉcañupʉ. Cʉ camaa nʉcari paʉna ʉmʉrecoo capãñupe. Capãro Dio Espíritu Santo buare baii cʉ bui cʉ carui ejaro catʉjʉyupʉ Jesu.
23278  MAT 3:17  To bairo cabairi paʉna Dio ʉmʉrecoopʉ ocõo bairo caĩ wadayupʉ: —Ani yʉ Macʉ, yʉ camaii ãmi. Cʉ mena yʉ wariñuu, caĩ wadayupʉ Dio.
23279  MAT 4:1  Atie bero Dio Espíritu Santo camaja na camanopʉ, cayucʉ manopʉ Jesure cʉ cajʉgo aájupʉ. Topʉ Jesu cʉ caejaro Sataná, ¿Diore cʉ bai netoobocʉti? ĩi caroorijere cʉ cáti rotibajupʉ.
23280  MAT 4:2  Topʉ ãcʉ cuarenta rʉmʉri majuu caʉgaquẽjupʉ Jesu. To bairi seeto cañigo riabʉjayupʉ.
23281  MAT 4:3  To bairo cʉ cabairo Sataná, “Caroorije ája,” cʉ ĩ wadajãgʉ cʉ tʉpʉ caejayupʉ. Cʉ tʉpʉ eja, ocõo bairo cʉ caĩñupʉ yua Jesure: —Dio Macʉ mʉ cãmata mʉ camajirije mena atie ʉ̃ta rupaare ʉgarique jeñooña, cʉ caĩñupʉ Jesure.
23282  MAT 4:4  To bairo cʉ caĩro: —Dio Wadarique ocõo bairo ĩ, cʉ caĩñupʉ Jesu. —“Camaja ʉgarique ʉgabana quena caroaro mani ani majiquẽe. To bairi mani caʉgape jetore catʉgooñaquetipe ã. Dio Wadarique macare apiʉjari caroaro mani anicõa maji. To bairi tiere catʉgooñape ã,” ĩ Dio Wadarique, Satanáre cʉ caboca ĩñupʉ Jesu maca.
23283  MAT 4:5  Cabero Jerusalẽpʉ Jesure cʉ cajʉ́go aájupʉ Sataná. Topʉ cʉ jʉ́go aá, Dio wii buipʉ cʉ catʉjʉnucu rotiyupʉ Jesure Sataná maca.
23284  MAT 4:6  Dio wii bui cʉ tʉjʉnucu rotiri ocõo bairo cʉ caĩñupʉ: —Dio Macʉ mʉ cãmata bapa ña aácʉja. yajiquẽcʉ. Dio Wadarique ocõo bairo ĩ: “Dio cʉ tʉ macanare mʉ cote rotigʉmi. Mʉ boca ñegarãma, ʉ̃tapʉre mʉ caroca peaquetiparore bairo ĩrã,” ĩ Dio Wadarique, cʉ caĩñupʉ Sataná Jesure.
23285  MAT 4:7  To bairo cʉ caĩro: —Ape wame quena ocõo bairo ĩ Dio Wadarique: “Mʉ Ʉpaʉ Diore nʉcʉbʉgorique manona apeye uniere cʉ áti rotiqueticõaña,” Satanáre cʉ caĩñupʉ Jesu.
23286  MAT 4:8  Cabero tunu Sataná cʉ cajʉ́go aájupʉ ʉ̃taʉ buipʉ. Cʉ jʉgo aá, ati yepa nipetiri macari, ati yepa macaje nipetiro caroare cʉ caiñooñupʉ Sataná Jesure.
23287  MAT 4:9  Tiere cʉ iñoori ocõo bairo cʉ caĩñupʉ: —Atie tʉjʉya, caroa ati yepa macaje. Nipetirore mʉ yʉ joogʉ yʉ tʉpʉ ejacumuri yʉre mʉ cajeni nʉcʉbʉgoata, cʉ caĩñupʉ Sataná.
23288  MAT 4:10  To bairo cʉ caĩro ocõo bairo cʉ caĩñupʉ Jesu: —Aácʉja, Sataná. Dio Wadarique ocõo bairo ĩ: “Dio jĩcaʉna ãmi Caʉpaʉ cáti nʉcʉbʉgopaʉ. Cʉ jeto cʉ carotirijere ája,” ĩ Dio Wadarique, cʉ caĩñupʉ Jesu.
23289  MAT 4:11  To bairo cʉ caĩro cʉ ĩ janari cáaácoajupʉ Sataná yua. Cabero Dio tʉ macana atí, Jesure cʉ cátinemoñuparã.
23290  MAT 4:12  Ti rʉmʉrina Juan bautisari majocʉre cʉ capreso jooyuparã ʉparã. To bairo cʉ na cátajere apii Jesu cʉ cabʉtirica macapʉ, Nasarépʉ catunucoajupʉ, Galilea na caĩri yepapʉ.
23291  MAT 4:13  Topʉ eja, yoaro mee ani, canetocoajupʉ. Neto aá, Capernaum na caĩri macapʉ cãñupʉ. Sabulón, Neptalí na caĩri paʉri tʉacã cãñupe Capernaum.
23293  MAT 4:15  Sabulón na caĩri paʉ, Neptalí na caĩri paʉ, Galilea na caĩri ra tʉ, Jordán na caĩri ya jʉgoye, Galileapʉ ti yepari macana ãma aperã, judío maja cãniquẽna.
23294  MAT 4:16  To macana Dio yere majiquetibana quena cʉ ye quetire api majigarãma. Cayajiboricarã anibana quena to cãnacã rʉmʉ na yeri Dio tʉpʉ catirique bʉgagarãma. Canaitĩaropʉ cãnibatana cabujuropʉ catʉjʉrãre bairo tʉgooña majigarãma, wariñuurique mena Dio yere api majiri, caĩ ucayupi Isaía cajʉgoyepʉna.
23295  MAT 4:17  Ti paʉna Jesu cabuio jʉgóyupʉ Dio ye quetire. —Dio jootʉgami mere Ʉpaʉ ati yepapʉ carotipaʉ majuure. To bairi caroorije mʉja cátie jʉtiritiri mʉja yeri wajoaya, caĩ buio jʉgóyupʉ Jesu.
23296  MAT 4:18  Jesu Galilea na caĩri ra tʉjaro canʉgo aájupʉ. Nʉgo aá, Simón — ape wame quena Pedro cawamecʉcʉre, cʉ bai André menare na catʉjʉyupʉ. Na maca wai jĩari cajoo wapatari maja cãñuparã. To bairi wai wajarã cájuparã.
23297  MAT 4:19  To bairo na cáto Jesu na tʉjʉ: —Adʉja yʉ mena. Caroaro mʉja wai waja maji. Yucʉra yʉ mena aána camajare Dio ye quetire mʉja buio majigarã. To bairo mʉja caĩ buiorijere apirã na quena Diore caapiʉjarã anigarãma, na caĩñupʉ Jesu.
23298  MAT 4:20  To bairo cʉ caĩro apirã nemoona na bapi yucʉre cáaá weocoajuparã, Jesu mena aána.
23299  MAT 4:21  To bairi Jesu petoacã aánemobacʉna tunu aperã pʉgarãre catʉjʉyupʉ Sebedeo punaare. Jacobo, cʉ bai Juan cawame cʉjuparã. Na pacʉ Sebedeo mena cumuapʉ na bapi yucʉ cawooriquere cajia quenoo jañañuparã. To bairo na cáto tʉjʉ, na quenare na capiyupʉ Jesu.
23300  MAT 4:22  Na cʉ capirijere apirã to cõona na cumua, na pacʉre cáaá weocoajuparã, Jesu mena aána yua.
23301  MAT 4:23  Galilea yepa nipetiropʉ caroa quetire Ʉpaʉ Dio cʉ cãniere cabuio teñañupʉ Jesu judío maja na caneñapo buenucuri wiiripʉ. Camaja cariarã quenare na cacatioyupʉ to cãnacã wame cariaye cʉnare.
23302  MAT 4:24  To bairo cʉ cátiere caqueti apiyuparã Siria na caĩri yepa macana nipetirã. Queti apirã na quena nipetirã na yarã cariaye cʉnare cʉ tʉpʉ na cajee ajuparã. To cãnacã wame cariayecʉna, cawijiorã, capuni ecoorã, cawãtiacʉna, cañama riayecʉna, cáaá majiquẽnare cʉ tʉpʉ na cajee ejayuparã. To bairo na cáto nipetirãre na canetooñupʉ Jesu yua.
23303  MAT 4:25  To bairi camaja capãarã cʉ caʉja teñañuparã. Galilea yepa macana, Decápoli na caĩri paʉ macana, Jerusalén maca macana, Judea yepa macana, Jordán na caĩri ya ape nʉgoa macana capãarã cʉ caʉja teñañuparã yua.
23304  MAT 5:1  Camaja capãarã cʉ na caʉja teñaro tʉjʉʉ ʉ̃taʉpʉ cáaácoajupʉ Jesu. Aá, topʉ caruiyupʉ. To bairo cʉ caruiro cʉ buerã cʉ tʉpʉ caneñapoyuparã.
23306  MAT 5:3  —“Dio yere yʉ yeripʉ yʉ camajipe pairo majuu yʉ rʉja,” caĩ tʉgooñarãre Ʉpaʉ Dio cʉ cãnie wariñuuriquere na joogʉmi Dio.
23307  MAT 5:4  ’Catʉgooñarique pairã wariñuugarãma. Tʉgooña tutuariquere na joogʉmi Dio.
23308  MAT 5:5  ’ “Carotii mee yʉ ã,” caĩ tʉgooñarã wariñuugarãma, ati yepa macajere carotiparã aniri.
23309  MAT 5:6  ’ “Caroare Dio cʉ caboori wame seeto yʉ átigacʉpʉ,” caĩrãre wariñuuriquere na joogʉmi Dio. Na átinemogʉmi Dio. Cʉ caboori wame na cáti majiparore bairo na átinemogʉmi Dio maca.
23310  MAT 5:7  ’Aperãre na cabopaca tʉjʉrãre wariñuuriquere na joogʉmi Dio, na quenare na bopaca tʉjʉri.
23311  MAT 5:8  ’Na yeripʉ caroa macajere Dio cʉ caboorijere catʉgooñanucurã wariñuugarãma, Diore catʉjʉparã aniri.
23312  MAT 5:9  ’Aperã mena caame tutirãre caroaro na caame jʉgo ãno caĩrã wariñuugarãma, Dio, “Yʉ punaa ãma,” cʉ caĩrã aniri.
23313  MAT 5:10  ’Dio cʉ caboorijere cána caroare na cátibato quena aperã nare na capopiyeyero wariñuugarãma, Ʉpaʉ Dio cʉ cãnie wariñuurique cʉ cajooparã aniri.
23314  MAT 5:11  ’Aperã mʉjaare pejucʉti tuti popiyeyegarãma yʉre caapiʉjarã mʉja cãno maca. Capee wame rooro mʉja ĩtogarãma naa. To bairo mʉjaare na cátie to cãnibato quena wariñuurique mʉja bʉgagarã.
23315  MAT 5:12  To bairona Dio ye quetire buiori maja mʉja jʉgoye macana ãnana quenare na capopiyeyenucuñuparã. To bairi caroaro wariñuuña, Dio tʉpʉ caroare wariñuurique cʉ cajooparã aniri, na caĩñupʉ Jesu.