Wildebeest analysis examples for:   tav-tav   Word,    February 11, 2023 at 19:40    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23216  MAT 1:3  Judá maca Tamá cawamecʉcore nʉmocʉtiri Fares, Sara capunaa cʉjupʉ. Fares macʉ Esrom cãñupʉ. Esrom macʉ Aram cãñupʉ.
23229  MAT 1:16  Jacobo macʉ José cãñupʉ. José maca María manapʉ cãñupʉ. María Jesu paco cãñupo. Dio cʉ cajooricʉ, Cristo paco cãñupo yua.
23232  MAT 1:19  Co manapʉ cãnipaʉ José cañuʉ cãñupʉ. To bairi ʉta co cãniere majiri José co canegaquetibajupʉ. To bairi, “Mʉ yʉ nequetigʉ yua,” co caĩgabajupʉ. Aperã bobooro co tʉgooñari, caroo majuu ãmo ĩrema ĩi yajioropʉ co caĩgabajupʉ.
23236  MAT 1:23  Jĩcao cãromio caʉmʉ mena cãniquẽco anibaco quena ʉta anigomo. To bairi caʉmʉ Macʉ cʉtigomo. EMANUEL cʉ wameyegarãma, caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ. Ti wame EMANUEL ĩgaro ĩ, “Dio mani mena ãmi,” ĩgaro ĩ.
23237  MAT 1:24  To bairi José yopi, Dio tʉ macacʉ cʉ carotirore bairona cájupʉ. Cʉ tʉpʉ co caneajupʉ cʉ nʉmore yua.
23239  MAT 2:1  Jesu cabuiayupʉ Belén na caĩri macapʉre, Judea yepapʉ, ti yepa Herode ʉpaʉ cʉ cãni yʉtea cãnopʉ. Cʉ cabuiaro bero muipu cʉ capiya atí nʉgoa cãnopʉ macá yepa macana Jerusalẽpʉre caejayuparã. Ñocoa tʉjʉri catʉgooña maji weorã cãñuparã.
23240  MAT 2:2  Jerusalẽpʉre eja: —¿Noopʉ cʉ ãti mere cabuiaricʉ judío maja ʉpaʉ cãnipaʉ? to macanare na caĩ jeniñañuparã. —Muipu cʉ capiya atí nʉgoa macá mácapʉ jã catʉjʉwʉ ñocore. Cʉ̃ ñocore tʉjʉrã, “Mere buiaricʉmi,” jã caĩ tʉjʉ majiwʉ. To bairi cʉ̃re áti nʉcʉbʉgorã anaa jã baiwʉ, caĩñuparã.
23242  MAT 2:4  To bairo tʉgooñari Herode capi neoñupʉ sacerdote maja ʉparãre, judío majare cabuerã menare. Na pi neo, na cajeniñañupʉ: —¿Noopʉ majuu Cristo mʉja caĩi Dio cʉ cajoopaʉ cʉ buiacʉti? na caĩ jeniñañupʉ.
23243  MAT 2:5  To bairo na cʉ caĩ jeniñaro: —Belén na caĩri macapʉ, Judea yepapʉ. To bairona caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ atiere ucaʉ:
23244  MAT 2:6  Judea yepapʉ ã Belén na caĩri maca. Cãni majuuri maca ã. Ti macapʉ buiagʉmi jĩcaʉ Ʉpaʉ, Israel majare carotipaʉ. Caroaro na cajʉgo ãcʉ anigʉmi Dio yarãre, caĩ ucayupi Dio ye quetire cabuioricʉ tirʉmʉpʉ macacʉ, cʉ caĩñuparã Herodere.
23245  MAT 2:7  To bairo cʉ na caĩro bero aperã na catʉjʉquẽtopʉ ti macapʉ caejaricarãre yajioro na pijori: —¿Diwatipʉ cʉ cabuia jʉgóri cʉ̃ ñoco? na caĩ jeniñañupʉ Herode. To bairo na cʉ caĩ jeniñaro: —To cõopʉ cabuia jʉgówĩ, cʉ caĩ buioyuparã Herodere.
23246  MAT 2:8  To bairo cʉ na caĩ buioro: —Belẽpʉ aánaja. “¿Noopʉ cʉ ãti caʉpaʉ cãnipaʉ mere cabuiaricʉ?” caroaro jeniña macaña to macanare. To bairi jeniña bʉga, cʉ cabairije nipetiro maji peti, yʉ mʉja buiora apá tunu. Yʉ quena cʉ yʉ áti nʉcʉbʉgoʉ aágʉ cʉ̃acãre, ñocore catʉjʉricarãre na caĩtoyupʉ Herode.
23247  MAT 2:9  To bairo na cʉ caĩro apirã, cáaácoajuparã. Nemoopʉre ñoco muipu cʉ capiya atí nʉgoa macá yepapʉ na catʉjʉricʉ na cajʉgo aájupʉ. Na jʉgo aá, cadaquei cʉ cãni paʉ bui majuu caejayupʉ.
23249  MAT 2:11  To bairi cadaquei cʉ cãni wiipʉ caejayuparã. Eja, jãa, cadaqueire cʉ catʉjʉyuparã cʉ paco mena. Cʉ tʉjʉ, rʉpopatua tuatu ejacumuri cʉ cáti nʉcʉbʉgoyuparã. Cʉ áti nʉcʉbʉgorã na apeye patarire pã, na cacʉgorijere cʉ cajooyuparã. Caajiyarijere, caroa cajʉti ñuurijere, ape wame caroa cajʉti ñuurije cawapa pacarije quenare cʉ cajooyuparã.
23250  MAT 2:12  Cabero Dio na caquẽguerijepʉre ocõo bairo na caĩ jooyupʉ: —Herode tʉ tunu aáqueticõaña, cadaqueire cʉ majiri cʉ jĩaremi ĩrã, na caĩñupʉ ñocore catʉjʉricarãre. To bairo na cʉ caĩro na ya yepapʉre tunu aána ape wãpʉ catunucoajuparã yua.
23251  MAT 2:13  Na catunu aáto bero Dio tʉ macacʉ Josére cabuia ejayupʉ cʉ caquẽguerijepʉre. Buia ejari cʉ caĩñupʉ Josére yua: —¡Yopiya! cʉ caĩñupʉ. —Cadaqueire cʉ paco menare na jʉgo ruti aácʉja Ejiptopʉre. Herode cʉ macari cʉ jĩaremi. Topʉ anicõaña. Mʉ yʉ cabuioropʉ to cõo mʉ tunu atígʉ, cʉ caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ Josére.
23252  MAT 2:14  To bairo cʉ̃re cʉ caĩro api, cayopiyupʉ José. Yopi, cadaqueire, cʉ pacore na cajʉgo aácoajupʉ ñamina, Ejiptopʉre na jʉgo ruti aácʉ.
23253  MAT 2:15  Topʉ eja, cãñupʉ Herode ʉpaʉ cʉ cacatiri yʉtea cõo. To bairi tirʉmʉpʉ Dio ye quetire buiori majocʉ cʉ caĩ ucaricarore bairona cabaiyupe ati wame cabairique: “ ‘Ejiptopʉ cãcʉre yʉ Macʉre cʉ yʉ pijogʉ,’ ĩmi Dio,” caĩ ucayupi Dio ye quetire buiori majocʉ cãniñaricʉ.
23254  MAT 2:16  To bairi Herode ñocoare tʉjʉri tʉgooña maji jʉgoyeyeri maja ape wãpʉ cʉ na caneto tunu aátiere majiri seeto capunijiniñupʉ. Punijini, cʉ yarã polisía majare caʉmʉa cawimarãacãre na cajĩa rotiyupʉ Belén cãnare, Belén tʉacã cãna quenare. “Judío maja ʉpaʉ anigʉmi cadaquei,” na caĩro na cajĩa rotiyupʉ. Pʉga cʉma cacʉgorã, caẽorobʉjana cãna quenare cajĩa re rotiyupʉ, ñocoa tʉjʉri maja, “Mere pʉga cʉma netocoapa cʉ̃ ñoco cʉ cabuiaricaro bero,” cʉ na caĩ buioricaro tʉgooñari.
23256  MAT 2:18  Ramá na caĩri macapʉ seeto tʉgooñarique paibana, seeto otigarãma. Raquel co pãramerãpʉ seeto tʉgooñarique paigarãma. Aperã dope bairo na tʉgooña tutuarique joo majiquetigarãma, na punaare aperã nare na cajĩa rebojaro, caĩ ucayupi Jeremía tirʉmʉpʉ macacʉ Herode cʉ cajĩa rotipere.
23257  MAT 2:19  José, María, Jesuacã Ejiptopʉ na cãno Herode cabai yajiyupʉ yua. Herode cʉ cabai yajiro bero Ejiptopʉre Josére cʉ caquẽguerijepʉ Dio tʉ macacʉ cʉ tʉpʉ cabuia ejayupʉ tunu. Cʉ buia ejari, Josére cʉ caĩñupʉ:
23258  MAT 2:20  —¡Yopiya! Cawimaʉre cʉ paco menare Israel yepapʉ cʉ jʉ́go tunu aácʉja. Mere cʉ̃re cajĩagabatana cabai yaji peticoama, cʉ caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ ángel.
23259  MAT 2:21  To bairo cʉ caĩro api, nemoo cawimaʉre cʉ paco menare na cajʉgo tunu aájupʉ José Israel yepapʉre yua.
23260  MAT 2:22  Aá, Arquelau cawamecʉcʉ cʉ pacʉ Herode bero Judeapʉre ʉpaʉ cʉ cãniere caqueti apiyupʉ. To bairi topʉ cáaá uwiyupʉ José. Cabero, “Judeapʉre aáquẽja,” cʉ caquẽguerijepʉre Dio tʉ macacʉ cʉ̃re cʉ caĩro, Galilea na caĩri yepapʉ cáaájupʉ.
23261  MAT 2:23  Topʉ aá, Nasaré na caĩri macapʉ cãñupʉ yua. To bairona cʉ cabaipere cajʉgoyepʉna caĩ ucayupa Dio ye quetire buiori maja ãnana: “ ‘Nasaré macacʉ ãmi,’ cʉ ĩgarãma,” caĩ ucayupa Jesu cʉ cabaipere.
23263  MAT 3:2  Topʉ ãcʉ ocõo bairo Dio ye quetire cabuionucuñupʉ Juan: —Mʉjaa caroorije mʉja cátiere seeto tʉgooñarique pairi, Dio yucʉacãna ati yepapʉ carotipaʉ majuure joogʉmi ĩrã mʉja yeri wajoaya.
23264  MAT 3:3  Juan cãñupʉ, “Apeĩ anigʉmi,” Isaía ãnacʉ Dio ye quetire buiori majocʉ cʉ caĩricʉ. Ocõo bairo caĩ ucayupi Isaía ãnacʉ Juan cʉ cabaipere: Jĩcaʉ camaja na camanopʉ awajari ocõo bairo ĩ buiogʉmi cʉ tʉpʉ caejarãre: “Caroaro quenoo yuuya mʉja yerire, cariape tʉgooñari mani Ʉpaʉ cʉ cáatíparo jʉgoye. Caroa macare ája,” ĩ buiogʉmi, caĩ ucayupi Isaía tirʉmʉpʉ macacʉ.
23265  MAT 3:4  Jutii cajañanucuñupʉ Juan cameyo na caĩrã caballore bairã na poa mena juarica wʉre. Waibʉcʉ ajerona cawẽanucuñupʉ. To bairi ñimiare caʉgaricarã cʉtinucuñupʉ. Nare ʉga, beroa oco quenare caetinucuñupʉ.
23266  MAT 3:5  Dio Wadarique cʉ cabuiori paʉpʉ cʉ tʉpʉ caejayuparã Jerusalén maca macana, Judea yepa macana, Jordán na caĩri ya tʉ macana quena.
23267  MAT 3:6  Cʉ tʉpʉ eja, “Caroorije cácʉ yʉ ã,” Diore ĩri Juãre, “Jã bautisaya,” cʉ caĩñuparã, Jordán na caĩri yapʉ.
23268  MAT 3:7  Fariseo maja, saduceo maja mena cʉ na cabautisa rotirã ejaro tʉjʉʉ ocõo bairo na caĩñupʉ Juan: —Caroorije pairã mʉja ã. Yʉre mʉja bautisa rotirã ejabapa. Mʉja popiyeyegʉmi Dio mʉja cayeri wajoaquẽpata.
23269  MAT 3:8  To bairi mʉjaare Dio cʉ capopiyeyepere Diore netoo rotiri caroa macare ája mʉjaa. Caroare mʉja cáto tʉjʉʉ, “Na yeri wajoama,” mʉja ĩ tʉjʉ majigʉmi Dio yua, na caĩñupʉ Juan.
23272  MAT 3:11  Mʉjaare yʉ bautisa oco mena, “Caroorije jã cátie jʉtiritiri jã yeri wajoagarã,” mʉja caĩro. Yʉ bero anigʉmi yʉ netoro cãcʉ. Cʉ mena cawatoa cãcʉ majuu yʉ ã yʉa. Cʉ maca Dio Espíritu Santore mʉja joogʉmi mʉja yeripʉ caroorije mʉja cátiere majiriori.
23273  MAT 3:12  Caroorãre na beje regʉmi, cʉ yarã jetore na jeegʉ. Arusu caroorije caajeri beje papu joe rericarore bairona caroorãre na regʉmi. Caroare cũrica paʉpʉ cũricarore bairona na átigʉmi cʉ yarã jetore. Aperã macare pero capetiqueti peropʉ na regʉmi, na caĩ buioyupʉ Juan.
23274  MAT 3:13  To bairi Jesu Galilea na caĩri yepa cãnacʉ caejayupʉ Jordán na caĩri yapʉre. Caejayupʉ Juan tʉpʉre, cʉ bautisa rotii ejaʉ.
23275  MAT 3:14  Nemoopʉre Juan cʉ cabautisagaquetibajupʉ Jesure. —¿Nope ĩi yʉ macare yʉ mʉ bautisa rotiti? Mʉ maca yʉre cabautisapaʉ mʉ anibapa, Jesure cʉ caĩñupʉ.
23276  MAT 3:15  To bairo cʉ caĩro: —To bairona Dio cʉ caboori wame nipetiro mani cátipe ã. To bairi yʉ bautisaya, Juãre cʉ caĩñupʉ Jesu. To bairo Jesu cʉ caĩro Juan cabautisayupʉ Jesure yua.
23278  MAT 3:17  To bairo cabairi paʉna Dio ʉmʉrecoopʉ ocõo bairo caĩ wadayupʉ: —Ani yʉ Macʉ, yʉ camaii ãmi. Cʉ mena yʉ wariñuu, caĩ wadayupʉ Dio.
23279  MAT 4:1  Atie bero Dio Espíritu Santo camaja na camanopʉ, cayucʉ manopʉ Jesure cʉ cajʉgo aájupʉ. Topʉ Jesu cʉ caejaro Sataná, ¿Diore cʉ bai netoobocʉti? ĩi caroorijere cʉ cáti rotibajupʉ.
23281  MAT 4:3  To bairo cʉ cabairo Sataná, “Caroorije ája,” cʉ ĩ wadajãgʉ cʉ tʉpʉ caejayupʉ. Cʉ tʉpʉ eja, ocõo bairo cʉ caĩñupʉ yua Jesure: —Dio Macʉ mʉ cãmata mʉ camajirije mena atie ʉ̃ta rupaare ʉgarique jeñooña, cʉ caĩñupʉ Jesure.
23282  MAT 4:4  To bairo cʉ caĩro: —Dio Wadarique ocõo bairo ĩ, cʉ caĩñupʉ Jesu. —“Camaja ʉgarique ʉgabana quena caroaro mani ani majiquẽe. To bairi mani caʉgape jetore catʉgooñaquetipe ã. Dio Wadarique macare apiʉjari caroaro mani anicõa maji. To bairi tiere catʉgooñape ã,” ĩ Dio Wadarique, Satanáre cʉ caboca ĩñupʉ Jesu maca.
23283  MAT 4:5  Cabero Jerusalẽpʉ Jesure cʉ cajʉ́go aájupʉ Sataná. Topʉ cʉ jʉ́go aá, Dio wii buipʉ cʉ catʉjʉnucu rotiyupʉ Jesure Sataná maca.
23284  MAT 4:6  Dio wii bui cʉ tʉjʉnucu rotiri ocõo bairo cʉ caĩñupʉ: —Dio Macʉ mʉ cãmata bapa ña aácʉja. Mʉ yajiquẽcʉ. Dio Wadarique ocõo bairo ĩ: “Dio cʉ tʉ macanare mʉ cote rotigʉmi. Mʉ boca ñegarãma, ʉ̃tapʉre mʉ caroca peaquetiparore bairo ĩrã,” ĩ Dio Wadarique, cʉ caĩñupʉ Sataná Jesure.
23286  MAT 4:8  Cabero tunu Sataná cʉ cajʉ́go aájupʉ ʉ̃taʉ buipʉ. Cʉ jʉgo aá, ati yepa nipetiri macari, ati yepa macaje nipetiro caroare cʉ caiñooñupʉ Sataná Jesure.
23287  MAT 4:9  Tiere cʉ iñoori ocõo bairo cʉ caĩñupʉ: —Atie tʉjʉya, caroa ati yepa macaje. Nipetirore mʉ yʉ joogʉ yʉ tʉpʉ ejacumuri yʉre mʉ cajeni nʉcʉbʉgoata, cʉ caĩñupʉ Sataná.
23288  MAT 4:10  To bairo cʉ caĩro ocõo bairo cʉ caĩñupʉ Jesu: —Aácʉja, Sataná. Dio Wadarique ocõo bairo ĩ: “Dio jĩcaʉna ãmi Caʉpaʉ cáti nʉcʉbʉgopaʉ. Cʉ jeto cʉ carotirijere ája,” ĩ Dio Wadarique, cʉ caĩñupʉ Jesu.
23289  MAT 4:11  To bairo cʉ caĩro cʉ ĩ janari cáaácoajupʉ Sataná yua. Cabero Dio tʉ macana atí, Jesure cʉ cátinemoñuparã.
23290  MAT 4:12  Ti rʉmʉrina Juan bautisari majocʉre cʉ capreso jooyuparã ʉparã. To bairo cʉ na cátajere apii Jesu cʉ cabʉtirica macapʉ, Nasarépʉ catunucoajupʉ, Galilea na caĩri yepapʉ.
23291  MAT 4:13  Topʉ eja, yoaro mee ani, canetocoajupʉ. Neto aá, Capernaum na caĩri macapʉ cãñupʉ. Sabulón, Neptalí na caĩri paʉri tʉacã cãñupe Capernaum.
23293  MAT 4:15  Sabulón na caĩri paʉ, Neptalí na caĩri paʉ, Galilea na caĩri ra tʉ, Jordán na caĩri ya jʉgoye, Galileapʉ ti yepari macana ãma aperã, judío maja cãniquẽna.
23294  MAT 4:16  To macana Dio yere majiquetibana quena cʉ ye quetire api majigarãma. Cayajiboricarã anibana quena to cãnacã rʉmʉ na yeri Dio tʉpʉ catirique bʉgagarãma. Canaitĩaropʉ cãnibatana cabujuropʉ catʉjʉrãre bairo tʉgooña majigarãma, wariñuurique mena Dio yere api majiri, caĩ ucayupi Isaía cajʉgoyepʉna.
23295  MAT 4:17  Ti paʉna Jesu cabuio jʉgóyupʉ Dio ye quetire. —Dio jootʉgami mere Ʉpaʉ ati yepapʉ carotipaʉ majuure. To bairi caroorije mʉja cátie jʉtiritiri mʉja yeri wajoaya, caĩ buio jʉgóyupʉ Jesu.
23296  MAT 4:18  Jesu Galilea na caĩri ra tʉjaro canʉgo aájupʉ. Nʉgo aá, Simón — ape wame quena Pedro cawamecʉcʉre, cʉ bai André menare na catʉjʉyupʉ. Na maca wai jĩari cajoo wapatari maja cãñuparã. To bairi wai wajarã cájuparã.
23297  MAT 4:19  To bairo na cáto Jesu na tʉjʉ: —Adʉja yʉ mena. Caroaro mʉja wai waja maji. Yucʉra yʉ mena aána camajare Dio ye quetire mʉja buio majigarã. To bairo mʉja caĩ buiorijere apirã na quena Diore caapiʉjarã anigarãma, na caĩñupʉ Jesu.
23298  MAT 4:20  To bairo cʉ caĩro apirã nemoona na bapi yucʉre cáaá weocoajuparã, Jesu mena aána.
23299  MAT 4:21  To bairi Jesu petoacã aánemobacʉna tunu aperã pʉgarãre catʉjʉyupʉ Sebedeo punaare. Jacobo, cʉ bai Juan cawame cʉjuparã. Na pacʉ Sebedeo mena cumuapʉ na bapi yucʉ cawooriquere cajia quenoo jañañuparã. To bairo na cáto tʉjʉ, na quenare na capiyupʉ Jesu.
23300  MAT 4:22  Na cʉ capirijere apirã to cõona na cumua, na pacʉre cáaá weocoajuparã, Jesu mena aána yua.
23302  MAT 4:24  To bairo cʉ cátiere caqueti apiyuparã Siria na caĩri yepa macana nipetirã. Queti apirã na quena nipetirã na yarã cariaye cʉnare cʉ tʉpʉ na cajee ajuparã. To cãnacã wame cariayecʉna, cawijiorã, capuni ecoorã, cawãtiacʉna, cañama riayecʉna, cáaá majiquẽnare cʉ tʉpʉ na cajee ejayuparã. To bairo na cáto nipetirãre na canetooñupʉ Jesu yua.
23303  MAT 4:25  To bairi camaja capãarã cʉ caʉja teñañuparã. Galilea yepa macana, Decápoli na caĩri paʉ macana, Jerusalén maca macana, Judea yepa macana, Jordán na caĩri ya ape nʉgoa macana capãarã cʉ caʉja teñañuparã yua.
23304  MAT 5:1  Camaja capãarã cʉ na caʉja teñaro tʉjʉʉ ʉ̃taʉpʉ cáaácoajupʉ Jesu. Aá, topʉ caruiyupʉ. To bairo cʉ caruiro cʉ buerã cʉ tʉpʉ caneñapoyuparã.
23308  MAT 5:5  ’ “Carotii mee yʉ ã,” caĩ tʉgooñarã wariñuugarãma, ati yepa macajere carotiparã aniri.
23310  MAT 5:7  ’Aperãre na cabopaca tʉjʉrãre wariñuuriquere na joogʉmi Dio, na quenare na bopaca tʉjʉri.
23311  MAT 5:8  ’Na yeripʉ caroa macajere Dio cʉ caboorijere catʉgooñanucurã wariñuugarãma, Diore catʉjʉparã aniri.
23312  MAT 5:9  ’Aperã mena caame tutirãre caroaro na caame jʉgo ãno caĩrã wariñuugarãma, Dio, “Yʉ punaa ãma,” cʉ caĩrã aniri.
23313  MAT 5:10  ’Dio cʉ caboorijere cána caroare na cátibato quena aperã nare na capopiyeyero wariñuugarãma, Ʉpaʉ Dio cʉ cãnie wariñuurique cʉ cajooparã aniri.
23315  MAT 5:12  To bairona Dio ye quetire buiori maja mʉja jʉgoye macana ãnana quenare na capopiyeyenucuñuparã. To bairi caroaro wariñuuña, Dio tʉpʉ caroare wariñuurique cʉ cajooparã aniri, na caĩñupʉ Jesu.
23316  MAT 5:13  Ocõo bairo caĩnemoñupʉ Jesu: —Camaja moa jãma ʉgariquepʉre, caroaro to ʉjeato ĩrã. To bairona mʉja quena caroaro Dio mena cãna ati yepa macana watoapʉ mʉja ã. To bairi caroaro Dio mena mʉja cãno tʉjʉrã aperã quena, “Nare bairona caroaro cãnipe ã mani quenare,” ĩgarãma. To bairi moa caocaaquẽpata ñuuquetiboro. Dope bairo átiri ocaa tunuo majiña maa. Camaja na cáaáti paʉpʉ maca yepapʉ reborãma cañuuquẽto tʉjʉri. To bairona mʉja quena, “Dio yarã jã ã,” caĩrã anibana quena mʉja majuuna cañuuquẽna mʉja cãmata aperãre, “Caroaro ája,” jocarãna na mʉja ĩborã.
23317  MAT 5:14  ’Camaja jĩa bujuma, canaitĩaropʉ na catʉjʉ majiparore bairo ĩrã. To bairo na cajĩa bujurore bairona mʉja cũmi Dio cʉ̃re caapiʉjarãre ati yepapʉre aperã quena na caapiʉja nutuaparore bairo ĩi. To bairi Dio yere mʉja camajiri wame cõona aperãre camajioparã mʉja ã. Camaja na ya maca buuro bui to cãmata jõpʉ tʉjʉjoricaro bau. Jõpʉ tʉjʉjoricarore bairona caroaro tʉjʉgarãma aperã cañuurijere Dio cʉ caboorije mʉja cátinucurijere. Caroaro mʉja cátinucurijere tʉjʉrã na quena, “Nare bairona Dio cʉ caboorijere mani átigarã mani quena,” ĩgarãma aperã.
23318  MAT 5:15  Jĩa bujuricaro jotʉ muu cũricaro ẽoropʉ camaja jĩa bujuquẽnama. Jõ bui maca peoma jĩa bujuricarore, wii cãnare caroaro to ʉ̃ bujubojaato ĩrã.
23319  MAT 5:16  To bairona mʉjaa, Dio yere mʉja camajiri wame cõo yajioquẽnana aperãre na majioña. Dio cʉ caboori wame cañuurije mʉja cáto tʉjʉrã na quena mani Pacʉ ʉmʉrecoo macacʉre cáti nʉcʉbʉgorã anigarãma aperã, caroaro mʉja cátinucurijere tʉjʉri yua.
23320  MAT 5:17  ’ “Moisé tirʉmʉpʉ macacʉ cʉ carotirique, aperã quena Dio ye quetire buiori maja ãnana na caucarique regʉmi Jesu,” yʉ ĩ tʉgooñaqueticõaña. Tiere rei acʉ́ mee yʉ bai. Tierena átii acʉ́ yʉ cabaiwʉ, na caĩrica wamere bairona cabaii aniri.
23321  MAT 5:18  Jocʉ mee ocõo bairo mʉjaare yʉ ĩ: Ati ʉmʉrecoo, ati yepa capetiparo jʉgoye Dio Wadarique jĩca wameacã maca requetigʉmi. “To bairona anigaro,” cʉ Wadarique cʉ caĩricarore bairona baigaro. Dio cʉ caĩrica wame cõona baigaro yua.
23322  MAT 5:19  To bairi Dio cʉ carotirique jĩca wameacãna cabai botioʉ ũcʉ, aperã quenare, “Tiere bai botioya,” na caĩi ũcʉ Ʉpaʉ Dio cʉ cãnopʉ aperã to cãna ẽoro majuu anigʉmi. Apeĩ Dio cʉ carotiriquere cácʉ maca, aperã quenare cariapena tiere na ĩ buio, Ʉpaʉ Dio cʉ cãnopʉ cãni majuʉ anigʉmi cʉ̃a.
23323  MAT 5:20  Cariape mʉjaare yʉ ĩ: Judío majare cabuerã, fariseo maja quena caroare átitoma naa. To bairi mʉja maca caroare na cátitorijere bairo mee, cariapena caroare Dio cʉ caboori wame majuu ája. To bairo cariape maca mʉja cátiquẽpata Dio tʉpʉ mʉja aáquetigarã.
23326  MAT 5:23  ’To bairi Dio wiipʉ aána Diore áti nʉcʉbʉgorã joe buje mʉgorica tutu bui apeye unie cʉ joogarã, “Apeĩre rooro cʉ yʉ cátie wapa yʉ tutibʉjaʉmi,” mʉja catʉgooña bʉgaata, Diore mʉja cajoobopere topʉna cũña mai. Tiere cũri mʉjaare catutii mena ame quenooña. Ame quenoo yaparo to cõona Dio wiipʉ cʉ mʉja cajoogarijere cʉ jooya Dio macare yua.
23328  MAT 5:25  ’Apeĩ, “Rooro yʉ mʉ ájupa, to bairi yʉ mʉ wapamo,” mʉjaare ĩ tutiri ʉparã tʉpʉ mʉjaare cʉ cañe aágata diwatina cʉ mena ame quenooña. Cʉ mena mʉja caame quenooquẽpata jues tʉpʉ mʉja jooboʉmi. To bairo mʉja cʉ cápata polisíare presopʉ mʉja joo rotiboʉmi jues.
23330  MAT 5:27  ’Tirʉmʉpʉre mʉja jʉgoye macanare, “Epericarã cʉtiqueticõaña,” Moisé cʉ cãni yʉteapʉre Dio na cʉ carotirica wame mʉja maji.
23331  MAT 5:28  Yʉa ati wame maca mʉjaare yʉ ĩ: Ni ũcʉ cãromiore tʉjʉʉ, “Cõre yʉ áti epegabapa,” ĩ tʉgooñari, mere caroorije áami, cʉ yeripʉ co mena áti epe tʉgooñari.
23334  MAT 5:31  ’Tirʉmʉpʉ mʉja jʉgoye macanare, “Jĩcaʉ cʉ nʉmore rocagʉ papera pũuro, ‘Ocõo bairo mʉ cabairije wapa mʉ yʉ rocagʉ,’ ĩrica pũuro cõre cʉ joato,” ĩ rotirica wame cãñupa.
23337  MAT 5:34  Yʉa ati wame maca mʉjaare yʉ ĩ: “Jaʉ, yʉ átigʉ,” ĩri cariapena ti wamere áticõaña. Ape wame: “Yʉ átiquetigʉ,” o “Yʉ átiquẽpʉ,” ĩri jocaquẽnana ĩña mʉjaa. “Dio mena yʉ ĩ,” ĩquẽnana to bairona mʉja caĩri wamere bairona ája. “Ʉmʉrecoo mena yʉ ĩ,” ĩquẽja, ʉmʉrecoo Dio ya paʉ to cãno maca.
23338  MAT 5:35  “Ati yepa mena yʉ ĩ,” ĩquẽja, cʉ ya yepa to cãno ĩrã. “Jerusalén maca mena yʉ ĩ,” ti wame quenare ĩquẽja, mani Ʉpaʉ Dio cʉ camairi maca to cãno maca.
23339  MAT 5:36  “Yʉ rʉpoa mena yʉ ĩ,” tie quenare ĩquẽja mʉja caĩri wame ĩ cũrã. Mʉja poa wẽrire mʉja wajoa majiquẽe, ti wẽriacã mʉja ñio majiquẽe, o mʉja botio majiquẽe. To bairi, “Yʉ rʉpoa mena yʉ ĩ, jocʉna yʉ caĩata yʉ rʉpoare na pa ta rocacõato,” ĩqueticõaña.
23340  MAT 5:37  Cawatoana, “Jaʉ,” o “Baiquẽe,” mʉja caĩri wame ĩ cũrã to bairona ĩña. “Ape wame tie mena yʉ ĩ,” ĩrã caroorije ʉpaʉ Sataná cʉ ĩnemorãre bairo mʉja ĩborã.
23341  MAT 5:38  ’Ape wame quenare tirʉmʉpʉ macá wame mʉja majirã ocõo bairi wame: “Jĩcaʉ apeĩre cʉ quẽ, cʉ capere cʉ capa rooye tuata aperã cʉ capere na quẽ rooye tuato tunu to bairo cʉ cáti jʉgórique wapa. Apeĩ apeĩre cʉ quẽ, cʉ opire cʉ capa waro aperã cʉ opire na pa waato tunu, to bairo cʉ cáti jʉgórique wapa,” ĩrica wame cãñupa.
23343  MAT 5:40  Jĩcaʉ, “Yʉ mʉ wapamo,” ĩri mʉja camisare cʉ caemaata cabui macato jutiiro quenare cʉ jooya.
23344  MAT 5:41  Jĩcaʉ, “Yʉ átibojaya,” mʉja cʉ caĩro mʉja cʉ cáti rotirije netobʉjaro cʉ átibojaya.
23345  MAT 5:42  Jĩcaʉ mʉjaare cʉ cajeniata cʉ jooya. Apeĩ, “Mʉ yere yʉ wajoya,” caĩire, “Mʉ yʉ jooquẽe,” cʉ ĩquẽja.
23348  MAT 5:45  To bairo ána mʉja Pacʉ ʉmʉrecoo macacʉ cʉ punaa, cʉ̃re bairo cãna mʉja anigarã. Dio quena caroorã cʉ̃re cabooquẽna na cãnibato quena caroare na joomi cañuurãre cʉ cajoori wamere bairona. Dio muipure aji rotimi caroarã quenare, caroorã quenare. Joomi oco quenare caroarã, caroorã quenare. To bairi mʉja quena Diore bairo na ája caroorã na cãnibato quena. Caroaro ame ája rooro mʉjaare cána na cãnibato quena.
23349  MAT 5:46  Mʉjaare camairã jetore na mʉja camaiata, “Caroaro camairã ãma,” mʉja ĩ tʉjʉquẽcʉmi Dio. Camaja yere niyeru gobierno ye cãnipere jeebojari maja caroorã anibana quena to bairona mairãma nare camairãre.
23350  MAT 5:47  Mʉja yarã jetore mʉja cañuu rotiro aperã netoro cañuuri wame mʉja átiquẽe aperã nipetirãre mʉja cañuu rotiquẽpata. To bairona na yarãre na ñuu rotima aperã, Diore camajiquẽna anibana quena.
23351  MAT 5:48  Mʉja Pacʉ ʉmʉrecoo macacʉ cañuu netoʉ ãmi. To bairi mʉja quena cañuu netorã anicõaña, caĩñupʉ Jesu topʉ cʉ̃re caapirãre.
23352  MAT 6:1  Ocõo bairo caĩ buionemoñupʉ Jesu tunu: —Caroare ána, “Aperã caroa wame yʉ cáto yʉ na tʉjʉato,” ĩ tʉgooñaqueticõaña. To bairo mʉja caĩ tʉgooñaata mani Pacʉ ʉmʉrecoo macacʉ, “Caroaro mʉja áa,” mʉja ĩquetigʉmi. Caroare mʉja wapa jooquetigʉmi.
23353  MAT 6:2  To bairi cabopacoorãre na joorã, “Caroa majuu na yʉ átibojawʉ,” aperãre na ĩ buioqueticõaña. To bairona ĩnucuma aperã maca átitorã cabopacoorãre na joorã. “Caroarã jã ã,” jocarã ĩma. Neñapo buerica wiiripʉ, macari recomaca quena, noo camaja na cãnopʉ aána, “Cabopacoorãre na jã cajooro aperã jãre, ‘Caroarã ãma,’ jã na ĩ nʉcʉbʉgoato,” ĩ tʉgooñama. To bairo aperã, “Caroarã ãma,” nare na caĩ tʉjʉ nʉcʉbʉgobato quena to bairo na ĩ tʉjʉquẽemi Dio to bairo caĩ tʉgooñarãre. Cabopacoorãre na cátinemobatie wapa caroare na jooquetigʉmi Dio. Nare bairo jocarãna caroare cátitorã aniqueticõaña mʉjaa.
23355  MAT 6:4  Aperã mʉja yarã na catʉjʉquetibato quena cabopacoorãre na jooya. To bairo mʉja cáto mani Pacʉ jeto tʉjʉgʉmi na mʉja cajooro. To bairi caroa wamere mʉja cáto tʉjʉ, wariñuuriquere mʉja joogʉmi Dio.
23356  MAT 6:5  ’Diore jeni nʉcʉbʉgorã, “Aperã, ‘Diore caroaro cáti nʉcʉbʉgorã ãnama,’ jãre na tʉjʉ tʉgooñaato,” ĩ tʉgooñaqueticõaña mʉjaa. To bairi wame tʉgooñama aperã, “Caroarã jã ã,” caĩ jocarã. Neñapo buerica wiiripʉ, o maca recomacapʉ noo camaja na cãnopʉ tʉjʉnucuri Diore jenitoma, aperã jãre na tʉjʉ nʉcʉbʉgoato ĩrã. To bairo átitori na caĩ tʉgooñaro caroare na jooquetigʉmi Dio. Nare bairo tʉgooñaqueticõaña, Diore jeni nʉcʉbʉgorã.
23357  MAT 6:6  Mʉja maca jĩcaʉna aperã na catʉjʉquẽtopʉ, noo mʉja ya arʉapʉ jãa, jope turicaro biperi mani Pacʉ Diore cʉ jeni nʉcʉbʉgoya. To bairo jĩcaʉna mʉja cajeni nʉcʉbʉgoro tʉjʉʉ mani Pacʉ jeto mʉja tʉjʉri wariñuuriquere mʉja joogʉmi yua.
23358  MAT 6:7  ’Aperã Diore camajiquẽna caroaro catʉgooñaquẽtie jeto yoaro wadama. “To bairo yoaro yʉ cawadaro yʉ apigʉmi Dio,” ĩ tʉgooñabapa. To bairi catʉgooñaquẽtiere yoaro na cawadarore bairo ĩquẽja mʉjaa, Diore jeni nʉcʉbʉgorã.
23360  MAT 6:9  To bairi Diore jeni nʉcʉbʉgorã, ocõo bairo cʉ ĩña: Jã Pacʉ ʉmʉrecoo macacʉ, jĩcaʉna mʉ ã caroaʉ majuu, cáti nʉcʉbʉgopaʉ.
23365  MAT 6:14  ’To bairi Diore jeni nʉcʉbʉgorã aperã rooro mʉja cátanare, “Rooro jãre mʉja cátajere mʉjaare jã majiriogarã,” na ĩña. To bairo aperã rooro mʉjaare na cátajere na mʉja camajirioro mani Pacʉ ʉmʉrecoo macacʉ mʉja quenare caroorije mʉja cátajere majiriogʉmi.
23367  MAT 6:16  ’Diore áti nʉcʉbʉgorã ʉgaqueti mʉja cabairi paʉ catʉgooñarique pairãre bairo baiqueticõaña. To bairona bautoma aperã, “Caroarã jã ã,” caĩtorã maca. Na maca ʉgaqueti bairã ujaquẽnana, wʉgaquẽnana tʉgooñarique pairãre bairo baitoma, “Caroaro Diore áti nʉcʉbʉgorã ánama,” aperã jãre na ĩato ĩrã. To bairo na cabaitoro caroare na jooquetigʉmi Dio.