23214	MAT 1:1	Geka gilumana naka Yesu Keliso googana ubeihi, Yesu gogana Dawita ma Dawitana a goga i nenei naka Abelaham a guguni uyahinei.
23215	MAT 1:2	Abelaham natuna Isako, ma Isako natuna Yakobo, ma Yakobo natunatuna Yuda walewalehina mitehi.
23216	MAT 1:3	Yuda natunatuna Pelesi ma Dela, hinahi Tema. Pelesi natuna Esiloni, ma Esiloni natuna Lama,
23217	MAT 1:4	ma Lama natuna Amidana, ma Amidana natuna Nahasoni, ma Nahasoni natuna Salimoni,
23218	MAT 1:5	ma Salimoni natuna Bowasa. Bowasana hinana Lehaba, ma Bowasana agona Luti. Luti ma Bowasa natuhi Obedi, ma Obedi natuna Yese.
23219	MAT 1:6	Yese natuna Dawita, tauna tu wasawasa. Dawitana Ulaiya hiwapena i lawagi po natuhi Solomona hi guni.
23220	MAT 1:7	Solomona natuna Lebom, ma Lebom natuna Abiya, ma Abiya natuna Esa.
23221	MAT 1:8	Esa natuna Yosepata, ma Yosepata natuna Yolam, ma Yolam natuna Usaya.
23222	MAT 1:9	Usaya natuna Yotam, ma Yotam natuna Ahasa, ma Ahasa natuna Hesekaya.
23223	MAT 1:10	Hesekaya natuna Manase, ma Manase natuna Amoni, ma Amoni natuna Yosaya.
23224	MAT 1:11	Yosaya natunatuna Yekonaya walewalehina mitehi, tauhi hai houga uyahina, ma mi Babiloni hi nei po mi Yudeya hi panipanihi po hi niyehi u Babiloni, po hi wihewahewa.
23225	MAT 1:12	Hougana u Babiloni hi memae po Yekonaya natuna Satiyeli i guni, ma Satiyeli natuna Selubabe,
23226	MAT 1:13	ma Selubabe natuna Abiuda, ma Abiuda natuna Eliyakim, ma Eliyakim natuna Eso.
23227	MAT 1:14	Eso natuna Sadoka ma Sadoka natuna Ekim, ma Ekim natuna Eliuda.
23228	MAT 1:15	Eliuda natuna Eliyesa ma Eliyesa natuna Matani, ma Matani natuna Yakobo.
23229	MAT 1:16	Yakobo natuna Yosepa tauna agona gowana Maliya, po Maliyana uyahinei Yesu i guni po Yesuna hi wigowaya po hi pa, Besinana lawana.
23230	MAT 1:17	Apo Abelaham a houga uyahina ma ta hiyawi po ina nei Dawita a houga uyahina naka hapa magouhi 14. Ma Dawita a houga uyahina, ma ta hiyawi po ina nei po hi niniyehi u Babiloni hougana uyahina naka hapa magouhi 14. Ma hai mae Babiloni uyahinei ta hiyawi po ina nei Besinana lawana a houga guni uyahina naka hapa magouhi 14.
23231	MAT 1:18	Geka pitenana Yesu Keliso a houga wawala tahayana. Yesu hinana Maliya, ma guguhinina hewali gowana Yosepa uyahina hi bigeya, ma yohola ega hita meluwaga ma Maliya i koiba. Ma a koibana ma Alugo Woiyawa a wawala Maliya uyahina.
23232	MAT 1:19	Ma agona Yosepa lawa dumadumaluna po ega ipa Maliya i koikoiba ina wiyahonena niyeya a lawa uyahihi, ma i nugohiyahiyawa po ipa ina wihinigigiyena gowadeya.
23233	MAT 1:20	Yosepa nugonugona i bagibagi po i eno hilage, ma Guyau a tu winoyanoya gehouna luboni uyahinei i paliweleya i pa, ‘Yosepa, Dawita gogana, ega una matomatouta Maliya i koikoiba binei, naka Alugo Woiyawa uyahinei, yaka kidahi ma agom una lawagi.
23234	MAT 1:21	Apo natuna olotona ina guni yaka una wigowaya Yesu, babana tauna apo a lawa hai apapoe uyahihiyei ina wiluyagohanihi.’
23235	MAT 1:22	Ginouli geka hi gelegeleta matababahi ipa Guyau a bahapiko ina lugeleteya tu bahapiko odubona i bahebaheya pite i pa,
23236	MAT 1:23	‘Guguhini totopana apo ina koiba po natuna olotona ina guni yaka gowana hina hiyawi Imanuwela.’ Gowana a bui, Yaubada miteta.
23239	MAT 2:1	Yesu a guni u Betelehem Yudeya u tuponana Heloda a houga wiwasawasa uyahina. Naka hougana uyahina tu hanahanapu hi nei tupo kaluwabugei po hi nae u Yelusalem,
23240	MAT 2:2	po hi lubayada hi pa, ‘Meka mi Yudeya omi wasawasa wouna hi guni? Amaka to hanapugeya babana hoi tupo kaluwabu a wekiwekilala ubona i geleta po to galeya yaka to nei uyahina ipa to wotalagiyeya.’
23242	MAT 2:4	Ega yaka Heloda mi Yudeya hai tu witalaguyaba babadahi po lugagayo tanitaniwagahi i baha po hi’mboina gogona ma i lubayadehi i pa, ‘Meka hotana Besinana lawana hi guni?’
23243	MAT 2:5	Ega yaka hi paliweleya hi pa, ‘U Betelehem naka Yudeya meyageina gehouna, mei tu bahapiko gehouna a baha i bahebaheya i pa,
23244	MAT 2:6	“Betelehem meyageina apo meyagai baneina po wasawasana Yudeya dobuna atapuna uyahina apo una gelagonihi, babana uyahimgei mi Isalaela omi wasawasa apo ina geleta. Tauna u lawa omi tu galena itete.” ’
23245	MAT 2:7	Ega yaka tu hanahanapu Heloda i otugena gowadehi po i lubayadehi i pa, ‘Meyanai a ubona i geleta po o galeya?’
23246	MAT 2:8	Tu hanahanapu hai wibaabani atapuna Heloda i noonoli po i kokoe, ma i paliwelehi i pa, ‘Ona nae u Betelehem po ona bihena imahiyeya po tewelana ona tuhagaya yaka ona gunawilena memi po ona paliweleu po apo tau a nae po a wotalagiyeya.’
23249	MAT 2:11	Ma hi lui numa u hinena po tewelana hinana Maliya mitehi hi galehi, ma hi polou tewelana uyahina po hi wotalagiyeya. Ma hai ani’mbenena humahi hi hoenihi po tewelana uyahina hi hounihi naka gole ma mayau dimudimumuna talaguyaba binei ma wakatu dimudimumuna.
23250	MAT 2:12	Ma Yaubada luboniyei i guduhi po i pa, ‘Ega Heloda uyahina ona gunagunawilemi.’ Yaka tahaya tapunei hi gunawilena mehi po hi nae hai dobu uyahina.
23251	MAT 2:13	Tu hanahanapu hi nenae ma uguwana Yosepa i eneno ma Guyau a tu winoyanoya yadei i geleta po eno luboniyei i paliweleya i pa, ‘Yosepa, una towolo po tewela hinana mitehi una lowogehi po ona nae u Isipita po noka hotanana ona memae a sigana a paliwelemi yaka apo ona gunawilemi. Omi lowo matababana Heloda tewela e bibiheya ipa ina lihilageni.’
23253	MAT 2:15	U Isipita hi memae a sigana Heloda i hilage ma apoma hi gunawilena mehi. Hai mae u Isipita ipa Guyau a baha ina lugeleteya tu bahapiko odubona i bahebaheya pite i pa, ‘Isipitagei natuwe a otugena meya.’
23255	MAT 2:17	Uyahinei tu bahapiko Yelemaya a bahapiko i limoineya i pa,
23257	MAT 2:19	Isipita hi memae ma Heloda i hilage, ma Guyau a tu winoyanoya i himili Yosepa uyahina po i paliweleya eno luboni uyahinei
23258	MAT 2:20	i pa, ‘Yosepa, una towolo po tewela hinana mitehi una weluwinihi po ona gunawilena memi Isalaela, babana tewelana tu wigawiyena amaka i hilage.’
23260	MAT 2:22	Hougana hi gunagunawilena mehi ma lawa tuwega hi paliwelehi hi pa, ‘Heloda amaka i hilage, ma natuna Akeliyo iyawena i peli po e tanitaniwaga mi Yudeya uyahita.’ Yaka Yosepa ega ita luhogaleya ipa ina nae Yudeya babana i matouta, ega yaka luboniyei nugotuhu i weleya po ipa ina nae Galili u tupona.
23261	MAT 2:23	Ega yaka Nasaleta u dobuna hi mae. Hai mae Nasaleta ipa Guyau a bahapiko ina lugeleteya tu bahapiko odubona i bahebaheya pite i pa, ‘Tauna hi wigowaya po hi pa, lawa Nasaletagei.’
23263	MAT 3:2	i pa, ‘Ona nugobui, babana kikina ma Yaubada a taniwaga uyahita ina geleta po ina taniwageta.’
23264	MAT 3:3	Geka bahana naka tu bahapiko odubona gowana Isaiya Yoni binei i ibaabani i pa, ‘Lawa gehouna hoi balabala yabayababa e iototu i pa, “Guyau a tahaya ona wononogogeya. A tahaya ona lidumaluhi.” ’
23265	MAT 3:4	Yoni a mae ega ita dewadewa babana a kaleko kamela apalana, ma a dagilolo gamogamo opina ma a yam madimadi ma tuwoya i ananihi.
23266	MAT 3:5	Yoni hoi balabala i lauguguya ma Yelusalem tu miyehi po Yudeya meyageihi gehouhi po gasi Yodani u liyaliyana tu mae hi liya nae Yoni uyahina,
23268	MAT 3:7	Mei gasi Palisi lawahi po gasi Sadusi hai bolu gehouhi hi nae Yoni uyahina po ipa ina bapatisohi. Ma Yoni i galehi yaka i baha nae uyahihi i pa, ‘Taumi ani galenami mei mota, uyahinei Yaubada a luuyogigai iyetana ipa ona lowo haleya.
23270	MAT 3:9	Ma ega tunawami ona pa, “Gogiyai Abelaham,” naka ginouli yabayababa babana a paliwelemi Yaubada emoemotana po geka gaimahi ina dewahi po Abelaham googana.
23272	MAT 3:11	‘Apo ona nugobui yaka tau goilei a ibapatisomi. Ma lawa gehouna muliugei e nenei tauna i gelagoniu, ma tau ega u dewadewa awai po ipa apo a aehumahuma an’awali. Tau tu nugobui goilei a bapatisomi. Tauna muliugei e nenei apo Alugo Woiyawei po wipoya mei mayau alalatanei ina bapatisomi.
23274	MAT 3:13	Houga noka uyahina Yesu Galili tuponana i nehaleya po i nae Yoni uyahina, po ipa ina bapatisoya Yodani u goilana.
23275	MAT 3:14	Yoni a wileta ipa Yesu ina paliguduya ega yaka i pa, ‘Tam emoemota dumam po una bapatisou ma iyowai po u nei uyahiu po ipa tau a bapatisom?’
23276	MAT 3:15	Ma Yesu a baha i wimiheya i pa, ‘Eega, geka hougana tam i linanam una wibapatisou, po Yaubada a dewadumaluna ta wotagoya.’ Ega yaka Yoni i palihalena meya po Yesu i wibapatisoya.
23278	MAT 3:17	Ma pona yadei i hopu mai i pa, ‘Natuwe geka a luhogaleya, tauna binei a kaoha.’
23279	MAT 4:1	Alugo Woiyawa Yesu i weluwaya po i niyeni hoi balabala yabayababa, ipa Tomodulele a ludadana ina wialoni.
23281	MAT 4:3	Ma tu ludadana i geleta po i baha i pa, ‘Yesu, inapa tam Yaubada Natuna yaka geka gaimahi una baha po hina liyaniyanihi.’
23282	MAT 4:4	Yesu a bahana i wimiheya i pa, ‘Yaubada a Buka u hinena giluma e memae i pa, “Lawa apega yaniyani tunawana uyahinei hina luyagohana. Ma baha Yaubada gamonei he nenei tauna lawa hai ani luyagohana.” ’
23283	MAT 4:5	Ega yaka Tomodulele Yesu i niyeya Yelusalem, po numa dalabu baneina u moyana i houni
23284	MAT 4:6	ma i baha i pa, ‘Inapa tam Yaubada Natuna yaka una lupa hopu, matababana Yaubada a Buka u hinena i baheya i pa, “Yaubada a tu winoyanoya mi yadena apo ina baha po hina galena itetem, ma apo nimahiyei hina wohepam po apega hoi gaima aem una toneya.” ’
23285	MAT 4:7	Yesu a bahana i wimiheya i pa, ‘Yaubada a Buka i bahena meya i pa, “Guyau om Yaubada ega una laudadani.” ’
23287	MAT 4:9	Ma i baha nae i pa, ‘Inapa una polou uyahiu po una wotalagiyeu, yaka ani taniwaga atapuna geka apo a welem.’
23288	MAT 4:10	Ega yaka Yesu i paliweleya i pa, ‘Tomodulele, una nehaleu. Yaubada a Buka u hinena i baheya i pa, “Guyau om Yaubada tam una wotalagae uyahina po tunawana una pupouleya.” ’
23290	MAT 4:12	Hougana Yesu tuwega i nonoli ipa Yoni amaka hi numa panipani po hoi numa panipani hi houni, yaka i gunawilena meya po i nae Nasaleta Galili u tuponana.
23291	MAT 4:13	Ma Nasaleta i nehaleya po i nae Kapaneum boga u liyaliyana po noka hotanana i memae, naka dobuna Sebuloni ma Napatali hai hipuli.
23292	MAT 4:14	I nenae ipa Guyau a bahapiko ina lugeleteya tu bahapiko Isaiya i bahebaheya pite i pa,
23294	MAT 4:16	Noka dobuna uyahina lawa hoi uguwa hi memae ma yayata baneina, uyahihi amaka i geleta po hi galeya ma tauhi hilage meyageina hi meliyaliyani po hi memae ma yayata uyahihi i lugeleteya.’
23295	MAT 4:17	Naka houganana Yesu a bagibagi i wiwawali po i guguya lawa uyahihi ma i ibaabani i pa, ‘Ona nugobui, babana kikina ma Yaubada a taniwaga uyahimi ina geleta po ina taniwagemi.’
23296	MAT 4:18	Iyeta gehouna Yesu Galili bogana liyaliyanei i nenae po tu ebaebaga luwaga i tuhagahi, tauhi hi ebebaga u boga. Gehouna gowana Simona tauna hi wigowaya po hi pa, Pita ma walehina gowana Andulu.
23297	MAT 4:19	Ega yaka i otugehi i pa, ‘Ona wimulitagou po lawa ebagahi a wiatatiyemi.’
23301	MAT 4:23	Yesu Galili meyageina atapuna i wiwileya ma i guguya hai numa tapalolo uyahihi, ma tuwega dewadewana i atatiyeneya Yaubada a witaniwaga lawa uyahihi binei i paliweleneya ma lawa tootogohi i lauyawahihi totogo tapuna po tapuna uyahihiyei.
23302	MAT 4:24	Yesu noyana hi nohaya Siliya meyageina atapuna uyahihi, ega yaka tu tootogo gehouhi hi nei uyahina. Tauhi hai totogo hi lata duma po gasi hi witai duma, ma gehouhi gasi alugo apapoehi hi luinihi ma gehouhi wobadebadehi, ma gehouhi gasi waigwameyameyahi atapuhihi Yesu i widewadewahi.
23303	MAT 4:25	Yesu a wipoya hi gagaleya po bolu baneina hi wotagoya, mi Galiliyena po mi Dekapoliyena po mi Yelusalem po mi Yudeya po gasi Yodani goilana tuponana tu miyena tauhi gasi hi wotagoya.
23305	MAT 5:2	Ma Yesu i wiwawala po uyahihi i wiatatiyana i ibaabani i pa,
23306	MAT 5:3	‘Taumi iyawoi nawa nugonugomi o idayadayabugena mehi a kawaidewedewemi, babana yada taniwagana galimiyei.
23308	MAT 5:5	Taumi iyawoi o palihalena memi ona kaoha, babana Yaubada hipuli a taniwaga atapuna apo ina welemi.
23310	MAT 5:7	Tu lunugotootogo lawami ona kaoha, babana Yaubada apo ina lunugotootogogemi.
23311	MAT 5:8	Tu nugoyeuyeu lawami ona kaoha, babana Yaubada apo ona galeya.
23312	MAT 5:9	Tu wihaahalana lawami ona kaoha, babana Yaubada apo ina kawainatunemi.
23313	MAT 5:10	Taumi iyawoi apo dewadumalu binei ma lawa hina igawiyemi yaka ona kaoha, babana Yada taniwagana apo ina wigalimiyei.
23315	MAT 5:12	Ona kaoha po ona gwaugwauyala, babana hoi yada mihami apo ina lata duma. Geka pite apo lawa hina dewadewami mei lawa odubohi tu bahapiko hi laipilipilihi.’
23317	MAT 5:14	‘Taumi mei yayata tu mehipuli ubeihi, taumi mei meyagai oya u tepana po uguwei omi yayata lawa atapuhi hina gagalehi.
23318	MAT 5:15	Ega iyai lampa ita apuya ma gaebagei ita lautataya, tamogi anani tugula uyahina e houni po numa hinena atapuna e yaayahi.
23319	MAT 5:16	Taumi tu mehipuli hai yayata yaka ipa omi yayata ona houna geletehi lawa magomagouhi u matahi po omi bagibagi dewadewahi lawa hina gagalehi, po Amami hoi yada lawa hina wotalagiyeya.’
23320	MAT 5:17	‘Ega ona inugonugotuhu powa po ona pa, a nenei po apo Mose a lugagayo po tu bahapiko hai wiatatiyana a wihalehi. Ega naka pitenana, tau a nenei ipa lugagayo anohi a wogeletena imahiyeya.
23321	MAT 5:18	A baha duma uyahimi, apo hipuli ma yada hina yababa ma lugagayo baneina ma u tipolina po habulu wahagana apega hina kokoe ma anohi hina geleta.
23322	MAT 5:19	Apo tam iyai lugagayo habulu hotana una tulagoni po lawa una wiatatiyena powahi, yaka Yaubada anani taniwaga uyahina apo gowam ina hopu duma, ma inapa taniwaga una wiponawogogeya po una iatatiyaneya yaka apo gowam ina lata duma Yaubada anani taniwaga u hinena.
23324	MAT 5:21	‘Amaka ta hanapugeya lugagayo Yaubada googata i welehi ma i baheya ipa, “Ega ona yamunugo; apo iyai ina yamunugo yaka libahibahi apo ina wialoni.”
23326	MAT 5:23	‘Tam iyai om luhogala ipa om ani’mbenena una niyeya po Yaubada una weleya, ma u nugonugom ina lugeleteya ipa tulam gehouna a nugodubuna e memae om dewa binei,
23327	MAT 5:24	yaka dumadumaluna ipa om ani’mbenena una houni ani witalaguyaba u liyaliyana ma una gunawilena mem po tulam uyahina una lidumalu tahaya, ma apoma una gunawilena mem po om ani’mbenena una houni Yaubada u matana.
23328	MAT 5:25	‘Apo lawa gehouna ina wigoum po ona nae luhetala binei, yaka naka ipa dumalu ona waya po apapoe ona lidumaluya. Ma inapa ega yaka tu wigoum lawana apo ina niyem tu luhetala u nimana po ina houna luiyem hoi numa panipani.
23329	MAT 5:26	A baha duma uyahimi, noka hosi apo una memae a sigana om yaga atapuna una laidumaluya ina hopu po toea emosi uyahina una wikokowi.’
23330	MAT 5:27	‘Amaka ta hanapugeya lugagayo Yaubada googata i welehi, i baheya i pa, “Ega ona matamatamaga.”
23331	MAT 5:28	Ma geka tau a palipaliwelemi, apo lawa awai wawine gehouna uyahina ina luhogala gowagowada, yaka naka lawana amaka u nugonugona apapoe i geleta.
23332	MAT 5:29	Ma apo mata hinebawam ina laipeunim yaka una wahi haleya, po ega hinim atapuna mayau ebebalana ina ialoni ma tamogi wiyuwa baneina gutam emosi hota binei apo una wialoni.
23334	MAT 5:31	‘Lugagayo gehouna Mose i gilugilumi i pa, “Apo lawa awai a luhogala ipa agona ina haleya yaka, a wihulu wekiwekilalana giluma gehouna ina gilumi po ina weleya ma apoma agona ina haleya.”
23335	MAT 5:32	Ma tau a paliwelemi, apo oloto gehouna agona ega ina wihola ma ina haleya, ma apoma wawinena ina nae po oloto tapuna ina lawagi naka e matamatamaga, uyahinei olotona i ihulu tauna a gou babana agona i lipeuya po i tawine damana. Mei gasi oloto gehouna apo ina nae po wawinena ina lawagi yaka naka e matamatamaga.’
23336	MAT 5:33	‘Lugagayo odubona amaka o hanapugeya hi baheya hi pa, “Apo una igwala yaka om bahana ega nugom ina guluguluwi ma awai Guyau uyahina u palipaliwitumaganeya una dewaya po ina lugeleteya.”
23337	MAT 5:34	Ma tau a paliwelemi ega ona igwala gae yada binei, matababana Yaubada anani mae.
23338	MAT 5:35	Ma a paliwelena memi ega hipuli binei ona igwala matababana Yaubada aena ani hounana. Ma ega Yelusalem ona igwaleya, matababana Wasawasa baneina tauna Yaubada a dobu.
23339	MAT 5:36	Ega ununum una igwaleya babana geegeka, ega emoemotam una baha po apalam emosi ina wakeke bo una baha po ina wididibaleya, bo?
23340	MAT 5:37	Ona ibaabani po ona bahabaha dumalu yaka ona pa, “Ee”, ma apo nugonugomi ona bowi yaka ona pa, “Eega”. Apo omi baha ona lauwitani yaka naka tu apapoe a nugotuhugei e nenei.’
23341	MAT 5:38	‘Lugagayo odubona uyahina amaka o hanapugeya hi baheya hi pa, “Mata emosi bigona mata emosi, ma niwo emosi bigona niwo emosi.”
23342	MAT 5:39	Ma tau u lugagayo a paliwelemi ega ona laubigo, apo lawa awai nawatata hinebawam ina launi yaka nawatata kehakeham una weleya po ina launi.
23346	MAT 5:43	‘Googata hai baha amaka o hanapugeya hi bahebaheya hi pa, “Omi lawa ona luhogalehi ma omi gawiya ona wihinigigiyehi.”