23231	MAT 1:18	Awinyirra Mary amintiya nyirra-mantani Joseph awarra ngini ngarra nyirra promise api karri wuta arnuka marriti pirimi nanuwanga api awungarri ngarratuwu awarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yini-pangirri (sent) ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) kapi awinyirra Mary, kiyi ngini-ngatawa power awarra pukwiyi yikirimi awinyirra Mary ngini nyirra papuringanta jiyima.
23232	MAT 1:19	Awarra Joseph karluwu yimajawu ngini awarra pukwiyi ngini-ngatawa power yikirimi awinyirra Mary papuringanta api karri yipakuluwunyi awinyirra Mary ngini nyirra waya papuringanta api ngarra amparrimani yuwarimi ngini ngarra nyoni tini yipirrakirayi awinyirra api yimi kangatamiya ngini, “Tani-waya (no matter) nyirra jiyimarrimili nyoni tini api ngiya karluwu ngimata-marruriyi (won't take) awinyirra kapi awuta alawuruwi kapi jurra ngini ngimata-jiyarra awuta ngini nyirra juwuriyi kapi nyoni tini.” Awarra yimi Joseph kangatamiya. Kiyi yimi ngini, “Ngiya karluwu ngimata-kirimi ngiya-mantanga arliranga. Waya juwa nguwutiyarra awinyirra ngini ngiya waya karluwu ngiya-mantanga awinyirra amintiya ngawa wiyi karluwu marriti ngamatami,” yimi Joseph kangatamiya. Ngarra pupuni tini awarra Joseph api ngarra arnuka yuwutimarti ngini arliranga yimata-kirimi awinyirra Mary.
23233	MAT 1:20	Kiyi awarra Joseph yuwuriyi japuja kiyi yipungintayi (thought about) ngarra-mantanga Mary. Api karri ngarra yimajirripi api tirimini yimi (dreamed) ngini yati ngawa-rringani ngini-ngatawa yingumpunila (angel) papi yimi kangatawa api awarra yingumpunila yimi kangatawa, “Aya, Joseph,” yimi. “Ngajiti nimpaja-mwari awinyirra Mary pili awarra ngawa-rringani ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) waya yini-papirraya (came down) kangi nyitawa api ngini-ngatawa power waya yikirimi awinyirra papuringanta. Yita arnuka tini yipirrakirayi awinyirra Mary,” yimi awarra yingumpunila kapi awarra Joseph.
23234	MAT 1:21	Kiyi awarra yingumpunila nyoni ngirramini yipangiraga ngini, “Karri awarra kirijini wiyi arimulungurrumi api nginja awungarri yintanga tayakirayi Jesus pili awarra yintanga Jesus meaning arimi ngini ngarra awarra wiyi awunyawu awarra jirti ngini awuta tiwi pirikirim-ani (the wrong they have done), awuta kapi ngawa-rringani wiyi arimamula (call) awuta ngarra-mamirampi api wuta wiyi yiloti wurumuwu kuriyuwu kangatawa japuja. Api nginja tamarruriyi awinyirra Mary kapi nginjila japuja api nginja wiyi nginja-purnayinga awinyirra Mary,” yimi awarra yingumpunila kangatawa awarra Joseph karri ngarra tirimini yimi (dreamed).
23235	MAT 1:22	Api karri awarra Joseph yipangipari api kuwa yimi awarra ngirramini ngini awarra yingumpunila yipangiraga api yuwuriyi kapi awinyirra Mary kiyi yimarruriyi awinyirra kapi ngatawa japuja amintiya ngarra yiloti ngarra-purnayinga yimamula (called) awinyirra Mary. Wuta karluwu pirimarrimili nanuwanga. Waya juwa karri nyirra-mwarti wiyi (later on) yimulungurrumi api awungarri wuta pirimarrimili. Awarra ngirramini ngini (about) karri awinyirra Mary nyirra-mwarti yimulungurrumi api ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwutiyarra awarra ngirramini kangi awarra prophet Isaiah. Api kiyi awarra Isaiah yikirimi kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa punkaringini (Old Testament) awarra naki ngirramini ngini, “Nyirra natinga murrukupora angi nyirra arnuka jiyimarrimili awurrini api nyirra wiyi papuringanta ampirimi api nyirra wiyi yati kirijini ampurtiyi. Wuta wiyi wupakirayi yintanga awarra kirijini Immanuel.” Awarra Isaiah yikirimi awarra ngirramini kangi awarra punkaringini. Api awarra yintanga Immanuel meaning arimi ngini, “Awarra ngawa-rringani yini-papirraya (came down) kapi ngawa tiwi api ngawa waya ningani ngawa-rringani ngawiyati ngarimuwu kapi awungarra naki murrakupuni (on the earth).” Awarra ngirramini ngini ngarra awarra Isaiah yikirimi kangi awarra punkaringini api awarra wiyi warntirrana yima (later became true) karri ngawa-yuwuni Jesus yimulungurrumi.
23243	MAT 2:5	Api wutatuwu awuta priests amintiya awuta scribes pirimi ngini, “Marri kapi Bethlehem,” pirimi. Kiyi wuta pirimi ngini, “Parlingarri ngawa-rringani ngini kuriyuwu nimarra yimi kangi yati tini ngini ngarra prophet api yimi ngini,
23251	MAT 2:13	Karri awuta wawurruwi kapi pungintamuwi (clever) purrupumwari awarra murrakupuni Judea api karri japinamini awarra Joseph yimajirripi api ngarra tirimini yimi (dreamed) ngini yati yingumpunila (angel) yinuwuriyi kangatawa. Kiyi awarra yingumpunila yimi ngini, “Kutupi tami api tamarruriyi nginja-purnayinga Mary amintiya nyirra-mwarti Jesus karrampi kapi nayi murrakupuni Egypt. Kalikali tamakirrimi awungarruwu pili awarra Herod wiyi kularlaga arimi awarra kirijini ngini pajuwani yimata-kirimi ngarra. Api karri nuwa papi ngimpirimi kapi Egypt api tangarima takirimi awungarruwu. Ngiya wiyi tuwanga nguwunu-wuriyi kanginjila kiyi wiyi nguwujiyarra nginja karri nginja wiyi nimpini-majakupawurli (bring back) nginja-purnayinga amintiya nyirra-mwarti awungarra.” Awarra yingumpunila yimi awarra kangi Joseph.
23253	MAT 2:15	Api karri awarra Herod nanuwanga yimpangini yimi (still alive) amintiya yimuwu kapi Jerusalem api awarra Joseph amintiya awinyirra Mary amintiya awarra kirijini Jesus purumuwu awungarruwu kapi Egypt.
23257	MAT 2:19	Kiyi awarra Herod ngini ngarra king kapi Judea api ngarra pajuwani yimi. Api awungarri awarra Joseph amintiya awinyirra Mary amintiya awarra kirijini Jesus wuta nanuwanga (still) japuja pirimi awungarruwu kapi Egypt. Kiyi karri japinamini awarra Joseph yimajirripi api tirimini yimi (dreamed) ngini awarra yingumpunila (angel) tuwanga papi yimi kangatawa
23259	MAT 2:21	Api kiyi ngarra Joseph kuwa yimi kapi awarra yingumpunila yipangiraga kiyi yimaja-kupawurli awinyirra Mary amintiya nyirra-mwarti kapi awarra murrakupuni Israel.
23276	MAT 3:15	Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Ngawa-rringani awutimarti ngawa tiwi ngini ngamatu-wariyi kanginjila ngini nginja baptise jimata-kirimi ngawa api nginja baptise jimata-kirimi ngiya. Ngarra awarra ngawa-rringani awutimarti ngawa ngini kuwa ngamatami awarra ngini-ngatawa ngirramini. Tayikuwa-ni (all) ngawa-rringani ngirramini kuwa ngawurrami (must obey),” yimi ngawa-yuwuni. Api yimi John the Baptist ngini, “Manya.” Kiyi baptise yikirimi ngawa-yuwuni awungarruwu kapi makatinga Jordan.
23282	MAT 4:4	Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Karluwu,” yimi, “pili ngarra Moses parlingarri yikirimi (wrote) kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa punkaringini (Old Testament) naki ngirramini ngini ngiya-rringani yipangiraga api yimi ngiya-rringani ngini awarra yinkiti ngini ngawa arikutumunuwi ngawapa api ngawa awarra yimpanguwi ngarimuwu. Api ngarra arnuka wangata yinkiti arikirimi ngawa yimpanguwi. Yita ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini tayikuwa-ni (all) awarra ngirramini api ngini ngawa kuwa ngarimi awarra ngirramini api awarra ngirramini wiyarri yimpanguwi arikirimi ngawa. Ngarra arnuka wangata yinkiti arikirimi ngawa yimpanguwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi awarra maputiti.
23285	MAT 4:7	Api yimi ngawa-yuwuni, “Ngiya arnuka kutupi ngimatami kapi yakuluwuni pili awarra Moses nyoni awarra ngirramini parlingarri yikirimi kangi awarra punkaringini, awarra ngirramini ngini ngiya-rringani yuwuntiyarra ngarra ngini, ‘Nuwa arikutumunuwi ngajiti ngimpaja-jiyarra ngiya ngini ngimata-wani nuwa (I have to help you),’ yimi ngiya-rringani. Awarra Moses awarra ngirramini parlingarri yikirimi kapi awarra punkaringini,” yimi ngawa-yuwuni Jesus kapi awarra maputiti.
23288	MAT 4:10	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kapi maputiti, “Tuwariyi. Ngiya arnuka ngimata-kuruwarni (thank) nginja pili ngarra Moses parlingarri yikirimi kapi awarra punkaringini awarra naki ngirramini ngini ngarra ngiya-rringani yipangiraga api yikirimi (wrote) ngini, ‘Nyirra-kuruwarni (thank) ngiya pili ngiya alawura ngirimi kangi nuwa. Amintiya waki nyirrami ngini (for) ngiya. Karri-kuwani nyoni,’ yimi ngiya-rringani. Api nginja tuwariyi maputiti,” yimi ngawa-yuwuni.
23334	MAT 5:31	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus nyoni nginaki ngirramini yimi kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, yimi ngini, “Nuwa ngimpiri-majawu awarra ngirramini (law) ngini-ngatawa Moses ngini (that) awuta wawurruwi kapi wutimarti ngini pimata-mwari wuta-purnayuwi api wuta awuta pakinya pimata-kirimi (should write) kapi punkaringini (paper) ngini wuta waya arnuka wuta-purnayuwi awuta maminikuwi api kiyi wuta pimata-kirayi awarra punkaringini kapi awuta maminikuwi. Ngarra awarra Moses parlingarri yuwuntiyarra awarra ngirramini (law) kapi ngawa-maninguwi
23397	MAT 7:12	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Moses amintiya awuta prophets parlingarri purru-wuntiyarra awuta arikutumunuwi yingarti ngirramini (laws) api ngiyatuwu waya karuwa ngirikirimi awarra ngirramini api awarra naki karuwa ngirramini ngini, ‘Nuwa ngimpitimarti nuwa-mamanta ngini pimata-pungintayi (think about) nuwa amintiya awanuwanga ngimpitimarti awuta ngini pimata-wani (to help) nuwa api nuwa pakinya nyirra-pungintayi (think about) awuta nuwa-mamanta kiyi wunta-wani awuta.’ Awarra ngirramini warntirrana (most important).” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23407	MAT 7:22	Kiyi yimi kangi wutawa, “Tayikuwapi tiwi karri ngiya wiyi judge ngirimi awuta karri naki awarra murrakupuni wiyi apapaya (this earth will finish) api wuta wiyi awungarri manya nimarra wurimi ngini, ‘Ngawa ngintiri-kirim-ani yingarti mirrikili (miracles). Nginja jipakirayi ngawa ngini-nginjila power api ngawa ngintiri-kirimi awarra mirrikili.’ Wuta awarra wiyi wupangiraga kangilawa awuta kapi kunyani wurimi ngini ngiya alawura ngirimi kangi wutawa,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Wuta awuta tiwi wiyi awanuwanga wupangiraga kangi ngiya, ‘Awuta maputirruwi kapi pirripalamiya yilaruwu kapi yingampa tiwi purnikapa api ngawa papi ngintiniri-mamiyi awuta maputirruwi. Nginja jipakirayi ngawa ngini-nginjila power api ngawa papi ngintiri-mamiyi awuta maputirruwi. Amintiya ngawa nguntu-wuntiyarra awuta arikutumunuwi ngini-ngatawa ngawa-rringani ngirramini pili nginja juwutiyarra ngawa ngini ngawutiyarra awuta tiwi ngini-ngatawa ngirramini.’ Manya wiyi awarra wurimi kangilawa awuta kapi kunyani wurimi ngini ngiya alawura ngirimi kangi wutawa,” yimi ngawa-yuwuni.
23418	MAT 8:4	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni nginaki ngirramini yimi kapi awarra tini, “Ngajiti nimpaja-jiyarra yingampa arikutumunuwi ngini ngiya pupuni ngirikirimi nginja. Api kuwa tami awarra ngirramini (law) ngini Moses parlingarri yikirimi kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa (Old Testament) api pakinya tuwariyi kapi awarra priest awungarruwu kapi jurra amintiya tayakirayi ngarra yuwurrara tokampuwi kapi kakirijuwi. Api awarra priest wiyi apakuluwunyi nginja ngini nginja waya pupuni api ngarra wiyi arimi kanginjila, ‘Nginja waya pupuni jiyima api tayakupawurli kanginjila japuja.’ Awarra priest wiyi arimi awarra kanginjila. Api awungarri awuta yingampa arikutumunuwi wiyi wurimajawu ngini nginja waya pupuni.” Ngawa-yuwuni yimi awarra kangi awarra tini.
23421	MAT 8:7	Api ngawa-yuwuni yimi kapi awarra alawura, “Manya, ngiya wiyi nguwuja kanginjila japuja kiyi pupuni ngirikirimi awarra ngini ngarra jana,” yimi ngawa-yuwuni.
23489	MAT 10:3	Kiyi Philip, kiyi Bartholomew, kiyi Thomas, kiyi Matthew. Ngarra awarra Matthew pakinya waki yimani ngini (for) awuta Roman alawuruwi amintiya nanginta yimani ngarra-mamanta awuta Jews awarra kunawuni ngini tax. Kiyi naki nyoni ngawa-yuwuni ngarra-mantani api awarra James ngini ngarra-rringani Alphaeus, kiyi Thaddaeus.
23705	MAT 15:3	Api yimi ngawa-yuwuni, “Marri nuwa! Nuwa waya juwa kuwa ngimpirimi ngawa-ampi ngini-wutawa ngirramini api nuwa karluwu warntirrana kuwa ngimpirimi ngawa-rringani,
23756	MAT 16:15	Api yimi ngawa-yuwuni, “Marri nuwa? Nuwa kuwani ngimpiri-mamula (call) ngiya?”
23817	MAT 18:21	Kiyi Peter yuwuriyi kapi ngawa-yuwuni Jesus kiyi yimi ngini, “Arrami ngiya-mantani wiyi jirti arikirimi (do wrong) kangi ngiya, nginingaji ngarra wiyi mitaya arimi ngini-ngilawa kunawuni, arramukuta ngarra wiyi kunyani arimi ngini (about) ngiya kangi yingampa arikutumunuwi, arramukuta ngarra wiyi arimarrimili ngiya-purnayinga. Ngini ngarra awarra jirti arikirimi (does that wrong) kangiya api ngiya ngirimajawu ngini ngiya putuputuwu api ngiya ngirimajawu ngini ngiya putuputuwu ngimata-kirayi (should forgive) ngarra. Api ngini ngarra tuwanga jirti arikirimi kangiya api ngiya tuwanga putuputuwu ngimata-kirayi ngarra. Api ngini ngarra awungani-la jirti arikirimi kangi ngiya api ngiya awungan-ari (how many times) ngiya putuputuwu ngimata-kirayi ngarra? Arramukuta walimani (7) times ngiya putuputuwu ngimata-kirayi ngarra. Marri?” yimi awarra Peter kapi ngawa-yuwuni.
23825	MAT 18:29	Kiyi ngarra-mantani yipamukuri ngini-ngatawa yirrara yimpula (knelt) kapi yakuluwuni yinkitayi kapi awarra tini kiyi yimi ngini, “Mantani, arnapa. Wiyi pangarri ngiya ngipakirayi nginja awarra kiyija kunawuni ngini nginja jipakirayi ngiya,” yimi ngarra-mantani kangi awarra tini.
23925	MAT 21:30	Kiyi awarra tini yuwuriyi kapi ngarra-mirani ngini ngarra yintinila api yimi kangatawa, ‘Aya, mirani, ningani nginja tuwariyi kapi ngini-ngilawa garden api awungarruwu waki tami,’ yimi. Kiyi awarra ngini ngarra yintinila yimi kangi ngarra-rringani, ‘Manya, ngirringani, ngiya nguwuja waki ngirimi awungarruwu kapi ngini-nginjila garden,’ yimi awarra ngini yintinila api ngarra karluwu yuwuriyi kapi awarra garden ngini waki yimatami.” Awarra ngirramini (story) ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta alawuruwi.
24205	MAT 27:7	Api kiyi pirimajirri ngini, “Ngawa awungana (what) ngamata-kirimi (do with) nginaki pwaja?” Api awungarruwu kapi awarra murrakupuni yati tini yimuwu ngini ngarra yuwuni (had) ngini-ngatawa kirijini murrakupuni api awungaji kapi awarra kirijini murrakupuni ngarra yuwunga-mini parruwarti ngini yikirim-ani wurika (dishes). Api awuta alawuruwi pirimi kangi wutamiya ngini, “Ngawurliyi ngarimarruriyi naki pwaja kapi awarra tini api nanginta ngarimi awarra tini ngini yimata-kirayi ngawa ngini-ngatawa kirijini murrakupuni api awuta tiwi kapi wuta nyoni murrakupuni api japuja wurikirimi awungarra api karri wuta pajuwani wurimi api ngawa wiyi ngarikijika awuta kapi awarra kirijini murrakupuni.” Wuta awarra pirimi awuta alawuruwi. Kiyi wuta wiyi (later on) pirimarruriyi awarra pwaja kapi awarra tini api nanginta pirimi ngarra ngini yimata-kirayi awuta awarra ngini-ngatawa murrakupuni. Api “Manya,” yimi awarra tini. Kiyi pirripakirayi ngarra awarra pwaja.
24206	MAT 27:8	Wuta wiyi (later) pirimamula (called) awarra kirijini murrakupuni Majipani (blood land) pili awuta alawuruwi pirripakirayi awarra pwaja kapi awarra Judas pili ngarra traitor yimi kapi ngawa-yuwuni api awuta alawuruwi wiyi (later) pajuwani pirikirimi awarra ngawa-yuwuni api ngarra ngawa-yuwuni ngini-ngatawa majipani awungarri alala yimi. Api wiyi wuta pirimamula (called) awarra murrakupuni Majipani. Wuta nanuwanga wurimamula awarra murrakupuni Majipani.
24263	MAT 27:65	Kiyi awarra Pilate yimi kangi wuta, “Manya! Nyirru-wariyi nyirra-jiyarra awuta soldiers ngini wuta wurra-mangi awarra cave,” yimi.
24277	MAT 28:13	Api ngini yingampa tiwi nanginta wurimi nuwa ngini, ‘Maka awarra Jesus ngarra purnikapa?’ api nyirra-jiyarra awuta ngini ngarra-mamanta punuwuriyi kapi awarra cave karri japinamini karri nuwa ngintiri-majirripi api wuta mitaya pirimi ngarra purnikapa awarra Jesus.
24302	MRK 1:18	Api wutatuwu pirimi ngini, “Manya, ngawurliyi.” Ninkiyi, pirripumori awinyirra panapa, kiyi pirripapunya ngawa-yuwuni.
24322	MRK 1:38	Api awarra ngawa-yuwuni yimi ngini, “Ngiya karluwu ngimata-kupawurli kapi awarra town Capernaum. Yita wanga ngawuriyi nyoni murrakupuni pili-ngini ngiya nguwuntiyarra yingampa (other) arikutumunuwi ngiya-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Ngiya-rringani yini-pangirri (sent) ngiya kapi tayikuwapi arikutumunuwi pili-ngini nguwuntiyarra awuta ngini-ngatawa ngirramini. Api waya ngawurniyi awungarruwu kapi nyoni murrakupuni pili-ngini ngiya nimarra ngimatami kapi awuta tiwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Api wutatuwu pirimi ngini, “Manya awarra. Ngawurniyi,” pirimi.
24345	MRK 2:16	Awuta yingampa Pharisees kapi purru-wunu-waluwa (taught) arikutumunuwi ngini-ngatawa Moses ngirramini (law) api wuta pirripakuluwunyi ngini wutiyati purruwapa yinkiti kapi Levi ngarra tangarima, ngawa-yuwuni amintiya kapinaki arikutumunuwi kapi awuta Pharisees pirimi ngini wuta jajiruwi. Api awuta Pharisees purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta kiyi nanginta pirimi awuta, “Pilikama nuwa-alawura Jesus amintiya kapinaki jajiruwi arikutumunuwi wutiyati wujing-apa yinkiti?” Awarra pirimi awuta Pharisees kangi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta.
24373	MRK 3:16	Awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta kapi ngawa-yuwuni yuwunga api ngarra yati Simon. Api ngawa-yuwuni yipakirayi awarra Simon nyoni yintanga Peter. Kiyi yingampa ngawa-yuwuni ngarra-mamanta api James amintiya John. Api awarra James amintiya awarra John api wuta-rringani ngarra yintanga Zebedee. Api wuta awuta yuwurrara, James amintiya John api ngawa-yuwuni yipakirayi awuta nyoni yintanga, Boanerges. Awarra yintanga Boanerges mean arimi ngini wuta yimpaja angi-wutawa yiminga jurrumumi jiyimani (used to become angry) nginingaji pumurali jingawu ampirimi. Kiyi yingampa ngawa-yuwuni ngarra-mamanta api Andrew, kiyi Philip, kiyi Bartholomew, kiyi Matthew, kiyi Thomas, kiyi Thaddaeus. Kiyi naki nyoni ngawa-yuwuni ngarra-mantani api awarra James ngini ngarra-rringani Alphaeus. Kiyi nyoni Simon. Api wuta pirimamula (called) awarra Simon nyoni yintanga Patriot pili awarra Simon amintiya ngarra-mamanta wuta jirti purumuwani awuta arikutumunuwi kapi wuta Romans amintiya jirti ngirramini pirripakiray-ani awuta. Kiyi naki nyoni ngarra-mantani ngawa-yuwuni api Judas Iscariot. Ngarra awarra wiyi (later on) traitor yimi kapi ngawa-yuwuni. Api awuta wamurrara yuwurrara wawurruwi api wuta awuta ngawa-yuwuni yimamula (called) awuta apostles.
24402	MRK 4:10	Kiyi ngawa-yuwuni amintiya ngarra-mamanta, awuta wamurrara yuwurrara (12) amintiya awuta yingampa ngarra-mamanta, karri wuta wangatamiya purumuwu api awuta ngarra-mamanta nanginta pirimi ngawa-yuwuni ngini (about) awarra ngirramini (story), pirimi ngini, “Manya, tajiyarra ngawa ngini (about) awarra ngirramini ngini nginja juwutiyarra ngawa ngini (about) awarra tini ngini yuwunyawu wheat kurukura kapi yakuluwuni. Api kamini awarra ngirramini mean arimi pili karri nginja juwutiyarra ngawa awarra ngirramini api nginja karluwu juwutiyarra ngawa ngini-ngatawa meaning awarra ngirramini,” pirimi ngarra-mamanta kangatawa.
24445	MRK 5:12	Api kiyi awuta maputirruwi pirimi kangi ngawa-yuwuni, “Aya, ngawa ngawutimarti nginja ngini jimata-ngirri (send) ngawa kapi awuta pikipikuwi api ngawa wiyi ngapawuriji yilaruwu kapi wuta purnikapa.” Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Manya awarra. Nyirru-wariyi,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta maputirruwi. Kiyi awuta maputirruwi papi pinirimi (came out) kapi awarra tini ngarra purnikapa api purruwuriyi kapi awuta pikipikuwi, kiyi pirripawuriji yilaruwu kangi wuta purnikapa. Kiyi karri awuta maputirruwi pirripawuriji yilaruwu kangi awuta pikipikuwi wuta purnikapa api awungarri awuta pikipikuwi kalikali pirimi api purrupumwari awarra jupunyini kiyi pirripapirraya kapi awarra lake kiyi kiyija mwarliki pirimi api purrupungarti (sank) kapi awarra lake. Api awuta tayikuwapi pikipikuwi pajuwani pirimi. Awuta pikipikuwi wuta tayikuwapi, nginingaji 2000.
24467	MRK 5:34	Api ngarra yimi ngini, “Mantanga, nginja pupuka jiyima pili nginja kuwa jiyimi ngini ngiya pupuka ngimata-kirimi nginja,” yimi ngawa-yuwuni kangi awinyirra tinga. Kiyi yimi kangi nyitawa, “Awarra jana ngini nginja juwuni (had) api waya yiloti yipumwari nginja purnikapa. Api ngajiti tuwanga worry nimpajami amintiya tuwariyi tangarima,” yimi ngawa-yuwuni kangi nyitawa.
24493	MRK 6:17	Awarra King Herod yuwutimarti ngarra-marrikuluwuni Philip ngarra-purnayinga api ngarra yuwunga awinyirra. Nyirratuwu awinyirra yimpalinya nyirra yintanga Herodias. Awarra King Herod ngarra alawura kapi awarra murrakupuni Galilee. Kiyi ngarra awarra John the Baptist yuwuriyi kapi awarra King Herod, kiyi yimi ngini, “Pilikama nginja juwunga nginja-marrikuluwuni ngarra-purnayinga? Yita nginja waya juwawurrini (broke) awarra Moses ngini-ngatawa ngirramini (law),” yimi awarra John the Baptist kangi awarra King Herod. Karri awarra King Herod yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini John the Baptist yipangiraga api angatawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry) kiyi ngarra jingawu yimi kapi awuta wawurruwi kapi waki pirimani ngini (for) ngarra, yimi ngini, “Nyirra-marruriyi awarra naki John the Baptist kapi majatawi pili-ngini wuta pimata-mukuri ngarra yilaruwu kapi jail,” yimi awarra King Herod kapi awuta wawurruwi kapi waki pirimani ngini ngarra. Kiyi awuta wawurruwi pirimarruriyi awarra John the Baptist kapi awuta majatawi kiyi wuta pirripamukuri ngarra yilaruwu kapi jail.
24506	MRK 6:30	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus ngarra-mamanta karri wuta pirripapaya awarra waki ngini ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta ngini pimata-kirimi (do) ngini (for) ngarra api wuta pirripakupawurli kapi ngawa-yuwuni. Api karri papi pirimi kangatawa api ngarra nanginta yimi awuta, “Marri?” Api wuta pirimi ngini, “Yita waya ngawa nguntu-wuntiyarra tayikuwapi arikutumunuwi ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngini-ngatawa ngirramini amintiya ngawa pupuwi ngintiri-kirimi tayikuwapi arikutumunuwi kapi wuta purunjuwi,” pirimi.
24514	MRK 6:38	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa, “Awungan-ari nuwa ngimpini pamantarri? Nyirru-wariyi api nyirra-kirijipaya (count) awarra yinkiti ngini nuwa ngimpini,” yimi ngawa-yuwuni kangi ngarra-mamanta. Kiyi wuta purruwuriyi pirripakuluwunyi awarra yinkiti ngini wuta purruwuni kiyi pirimarruriyi awarra yinkiti kapi ngawa-yuwuni. Api ngarra yimi ngini, “Marri?” Api wutatuwu pirimi ngini, “Yita pinginingita pamantarri amintiya yirrara muputuwi,” pirimi.
24532	MRK 6:56	Karri ngawa-yuwuni kularlaga yuwujingi-mani kapi awarra arikulani murrakupuni api yingampini (sometimes) ngarra yuwuriyi kapi tayikuwapi arikutumunuwi purumuwu amintiya yingampini yuwuriyi kapi kiyija-nara arikutumunuwi purumuwu amintiya awanuwanga yingampini yuwuriyi kapi yingampa arikutumunuwi waki purru-wujingi-mani kapi ngini-wutawa garden. Api kuta maka kapi ngawa-yuwuni yuwuriyi api awuta tayikuwapi maka kapi ngawa-yuwuni yuwuriyi api awuta tayikuwapi arikutumunuwi pirripakuturruwa kapi palapala wuta-mamanta kapi wuta purunjuwi kiyi pirripamukuri awuta kapi turruwuni awungarruwu kapi wuta sellim pirimani yinkiti. Api karri ngawa-yuwuni yinuwuriyi yinkitayi kapi awuta kapi wuta purunjuwi api awuta purunjuwi pirimi kangatawa, “Aya, mantani, ngawa ngawutimarti ngini ngamata-mukuri ngini-ngawula yikara kangi anginjila kuluji,” pirimi awuta kapi purunjuwi. Api ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa ngini, “Manya awarra.” Api kiyi awuta tayikuwapi kapi purunjuwi pirripamukuri ngini-wutawa yikara kangi angatawa kuluji api ngawa-yuwuni ngini-ngatawa power pupuwi yikirimi awuta.
24560	MRK 7:28	Api nyirra jiyimi ngini, “Kuwa. Waya awarra pupuni. Awuta kakirijuwi pakinya wuwapa yinkiti. Api karri wuta wujingapa yinkiti api jukurruka (pieces of food) apakupuraji kapi yakuluwuni api awuta pulangumwawi wuwapa awarra jukurruka,” jiyimi awinyirra tinga. Api jiyimi kangi nyitamiya, “Awuta Jews wuta nginingaji awuta kakirijuwi kapi wuta pakinya wuwapa yinkiti api naki Jesus ngarra awutimarti ngini pakinya yimata-wani (to help) awuta Jews. Amintiya ngawa kapi arnuka Jews api ngawa nginingaji awuta pulangumwawi kapi wuta wuwapa jukurruka kapi yakuluwuni api arrami ngarra wiyi aminu-wani ngiya kiyija,” jiyimi kangi nyitamiya. Api kiyi nyirra jiyimi kangi ngawa-yuwuni, “Tawani ngiya kiyija! Marri?” jiyimi awinyirra yimpalinya kapi ngawa-yuwuni.
24561	MRK 7:29	Ngawa-yuwuni yimajawu awarra ngini nyirra jiyimi kangi nyitamiya api ngarra yimi kangi nyitawa, “Pupuni awarra ngini nginja jipangiraga api ngiya waya papi nginiri-mamiyi awarra maputiti kapi nyirra purnikapa nginja-mwaringa api nyirra waya pupuka jiyima. Manya waya tipuwariyi kanginjila japuja.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awinyirra yimpalinya.
24564	MRK 7:32	Awungarruwu kapi awarra murrakupuni Decapolis yingampa arikutumunuwi piniri-marruriyi wuta-mantani kangi ngawa-yuwuni. Ngarra kalanjarrini awarra tini amintiya karluwu pupuni nimarra yirrijami (couldn't talk well). Karri wuta papi pirimi kapi ngawa-yuwuni api pirimi kangatawa, “Aya, mantani. Tawani ngawa-mantani pili ngarra kalanjarrini amintiya karluwu pupuni nimarra arimi. Tayamukuri nginjila yikara kangi ngarra pungintaga pili-ngini ngarra pupuni yimatama,” pirimi awuta tiwi. Api ngarratuwu ngawa-yuwuni yimi ngini, “Manya awarra.”
24591	MRK 8:22	Ninkiyi, ngawa-yuwuni wuta ngarra-mamanta purruwuriyi awarra murrakupuni Bethsaida. Api karri papi pirimi awungarruwu wutatuwu yingompa arikutumunuwi pinirimarruriyi yati arikutumunini ngini yinkirlatini. Wuta pirimi ngini, “Aya. Manya nginja pupuni jimatakirimi naki nginingatawa pijara. Api taningiya ngarra purnikapa ngini pupuni yimataama ngini ngatawa pijara,” pirimi. Api ngarratuwu ngawa-yuwuni yimi ngini,
24592	MRK 8:23	“Manya awarra,” yimi. Kiyi ngawa-yuwuni yuwuriyi yikiringa awarra ngini yinkirlatini, kiyi yimarruriyi yilimpayanga kapi karrikuwapi. Karri waya wuta wangata, api juwarti yuwunyawamiya ngarra yikara amintiya yipapika awarra juwarti kangi nginingatawa pijara awarra tini. Kiyi, yuwayorri awarra tini, “Marri? Kamini waya nimpakuluwunyi?” yimi.
24595	MRK 8:26	Ninkiyi, ngawa-yuwuni yuwurtiyarra awarra tini, yimi ngini, “Manya, tipuwariyi kapi nginjila murrakupuni. Ngajiti nimpajakupawurli kapi awarra murrakupuni kapi juwunyayi ngiya,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi, awarra tini kuwa yimi ngini ngawa-yuwuni yuwurtiyarra, api yuwuriyi kapi ngatawa tangarima.
24660	MRK 10:3	Api ngarratuwu ngawa-yuwuni yimi ngini, “Pakinya ngiya nguruwayorri nuwa. Awarra ngirramini ngini parlingarri Moses yikirimi kiyi yuwurimpura, awarra ngirramini ngini nuwa nupapunya, karri nupumori nuwa-purnayuwi, api kamini awarra ngirramini?” yimi ngawa-yuwuni.
24661	MRK 10:4	Api wutatuwu pirimi ngini, “Marri ngarratuwu Moses yuwurimpura ngini, ‘Karri yati tini awutimarti ngini apumori ngarra-purnayinga, api ngarra pakinya yimataanga pukaringini, api kiyi, kangi awarra pukaringini ngarra jurra yimatakirimi ngini waya arnuka ngarra-purnayinga, kiyi yimatayakirayi awarra pukaringini kangi awinyirra ngarra-purnayinga, api awungarri yimatamori awinyirra.’ Awarra Moses yuwurimpura awarra ngirramini parlingarri,” pirimi awuta Pharisees.
24662	MRK 10:5	Api ngarratuwu yimi ngini, “Yita wanga awarra Moses yuwurimpura awarra ngirramini pili nuwa-ampi nuwa-maninguwi jajiruwi. Wuta paparluwi jirti pungintaga purruwuni. Awanuwanga nuwa wiyarri jirti pungintaga nuwuni,” yimi ngawa-yuwuni.
24677	MRK 10:20	Api awarra tini yimi kangi ngawa-yuwuni, “Rapayi, yita ngiya waya kuwa ngirimani tayikuwa-ni (all) awarra ngirramini (law). Karri ngiya kirijini api kuwa ngirimani awarra ngirramini amintiya awanuwanga ngiya nanuwanga (still) kuwa ngirimi awarra ngirramini,” yimi awarra tini. Awarra yintanga Rapayi mean arimi awarra tini ngini awunu-waluwa (teaches) arikutumunuwi awarra Moses ngini-ngatawa ngirramini.
24770	MRK 12:28	Kiyi yingampa Sadducees punuwuriyi kapi ngawa-yuwuni Jesus api wuta pirimajirri. Kiyi yati tini ngini ngarra waki yimi ngini yuwunu-waluwa (taught) awuta tiwi ngini-ngatawa Moses ngirramini (law) api ngarra awarra yinuwuriyi kangi wutawa. Ngarra yipitingaya (heard) ngawa-yuwuni ngini pupuni yipangiraga kapi awuta Sadducees api ngarra yimi kapi ngawa-yuwuni, “Ngawa Jews ngapakuturruwa (hold onto) yingarti ngirramini (laws) api nginuwani warntirrana (most important) ngini ngawa ngamata-kuturruwa awarra ngirramini?” Ngarra awarra yipangiraga awarra tini kapi ngawa-yuwuni.
24771	MRK 12:29	Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Awarra Moses parlingarri yuwuntiyarra ngawa-maninguwi awarra naki ngirramini ngini ngarra (it) warntirrana (most important) api yimi ngini, ‘Awi, awarra naki ngirramini warntirrana ngini ngawa ngawurra-pungintayi (must think about) ngawa-rringani ngini kuriyuwu amintiya puranji ngawurra-muwu (must love) ngatawa. Ngawa warntirrana puranji ngawurra-muwu awarra ngawa-rringani. Awarra ngirramini warntirrana. Ngarra waya yati ngatawa ngawa-rringani. Ngawa-alawura awarra ngawa awuta kapi ngawa murrakupuni Israel.’ Ngarra awarra yipangiraga Moses,” yimi ngawa-yuwuni kangi awarra tini.
24773	MRK 12:31	Kiyi tuwanga yimi ngini, “Naki nyoni ngirramini awanuwanga warntirrana ngini ngawa puranji ngawurra-muwu ngawa-mamanta. Ngawa puranji ngarimuw-amiya amintiya ngapamang-amiya api ngawa awanuwanga puranji ngawurra-muwu ngawa-mamanta amintiya ngawurra-mangi awuta. Awarra yirrara ngirramini warntirrana. Ngarratuwu nyoni ngirramini (other laws) karlu-nara.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awarra tini ngini yuwunu-waluwa (taught) ngini-ngatawa Moses ngirramini kapi awuta tiwi.
24789	MRK 13:3	Kiyi ngawa-yuwuni amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kuriyuwu kapi awarra arikulani jupunyini (mountain). Awarra jupunyini ngarra yintanga Mount of Olives. Awungarruwu wuta purumuwu api pirripakuluwunyi awinyirra jurra. Kiyi karri ngarra ngawa-yuwuni wangata yimuwu api awuta yukurri ngarra-mamanta purruwuriyi kangatawa, awuta Peter amintiya James kiyi John amintiya Andrew api nanginta pirimi awarra ngawa-yuwuni,
24943	MRK 16:1	Kiyi karri Sunday karri awinyirra warnarringa mampara jini-papurti api awinyirra Mary Magdalene amintiya awinyirra Salome kiyi awinyirra nyonga Mary angi nyirra-mwarti James wuta purruwuriyi kapi awarra cave pili-ngini pimata-mukuri awarra mirrijini (ointment) kangi ngawa-yuwuni ngarra purnikapa.
24968	LUK 1:6	Ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu pupuwi yimamula (called) awarra Zechariah amintiya ngarra-purnayinga Elizabeth, pili wuta warntirrana kuwa pirimani ngini-ngatawa ngirramini (law) ngini ngarra yipakirayi Moses parlingarri.
24988	LUK 1:26	Kapi awarra town Nazareth awungarruwu kapi awarra arikulani murrakupuni Galilee api natinga murrukupora japuja jiyimi awungaji. Nyirra yintanga Mary. Api nyirra karluwu jiyimarrimili tini. Awarra nyirra-purnayi ngini nyirra promise api ngarra yintanga Joseph api wuta karluwu marriti pirimi nanuwanga. Api nyirra karluwu awanuwanga jiyimarrimili ngarra. Ngarra awarra Joseph ngarra-amini King David awarra ngini ngarra parlingarri yimuwu. Awinyirra Mary api nyirra-ngirimuka nyirra awinyirra Elizabeth. Kiyi karri awinyirra Elizabeth waya kiringarra wurlini (six months) papuringanta jiyimuwu api ngarra ngawa-rringani yini-pangirri (sent) awarra yingumpunila (angel) Gabriel kapi awinyirra Mary.
24990	LUK 1:28	Api awarra yingumpunila yipangiraga kapi awinyirra, “Aga,” yimi. “Ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu awarra ngini ngarra ngawa-alawura api ngarra kukunari kapi nginja amintiya ngarra wiyi yimpaja aminyu-wani (help) nginja,” yimi awarra yingumpunila kangi awinyirra Mary.
24991	LUK 1:29	Api nyirra Mary karluwu jiyimajawu (understand) awarra ngini ngarra yipangiraga amintiya nyirra jiyimakirri. Nyirra jiyimi kangi nyitamiya ngini, “Pilikama awarra yimi awarra yingumpunila kangilawa?” jiyimi.
24992	LUK 1:30	Kiyi awarra yingumpunila yimi kapi awinyirra Mary, “Ngajiti nimpaja-wanga pili ngarra ngawa-rringani kukunari kapi nginja
24994	LUK 1:32	Awarra nginja-mwarti karri ngarra wiyi arikulani arima api ngarra wiyi ngatawa amintiya tayikuwapi arikutumunuwi wiyi wurimajawu ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngarra-mirani awarra. Amintiya ngawa-rringani yimi ngini awarra ngarra-mirani ngini nginja wiyi nimpurtiyi api ngarra wiyi alawura arimi nginingaji awarra King David,” yimi awarra yingumpunila Gabriel kapi awinyirra Mary. Awarra King David api parlingarri ngarra king yimi kapi awuta arikutumunuwi kapi tangarima pirimi kapi awarra murrakupuni Israel.
24995	LUK 1:33	Kiyi awarra yingumpunila yimi kapi awinyirra Mary, “Nginja-mwarti wiyi yiloti alawura arimi kapi awuta tiwi kapi wutiyati wuta-amini Jacob, awuta kapi wuta ningani wurumuwu amintiya awuta kapi nanuwanga wunu-wuja.” Awarra yimi awarra yingumpunila kapi awinyirra Mary. Awarra Jacob ngarra nyoni yintanga Israel.
24996	LUK 1:34	Kiyi Mary nanginta jiyimi awarra yingumpunila, “Awungana (how) ngini ngiya papuringanta ngimatama pili ngiya amintiya ngiya-purnayi karluwu marriti ngintirimi nanuwanga?” jiyimi awinyirra Mary.
24998	LUK 1:36	Kiyi ngarra yimi kapi awinyirra Mary, “Nyirratuwu nginja-ngirimuka Elizabeth angi nyirra waya wulikimaka api nyirra waya papuringanta pili ngarra ngawa-rringani waya yikirimi nginja-ngirimuka ngini nyirra waya karluwu palimaringa api karri yirrajirrima wurlini (3 months) nyirra wiyi ampurtiyi nyirra-mwarti.
24999	LUK 1:37	Ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngarra yingarti power awuni (has) api kuta kamini ngini ngarra awutimarti ngini yimata-kirimi (do) api ngarra arikirimi (does) awarra kuta kamini,” yimi awarra yingumpunila (angel) kangi Mary.
25000	LUK 1:38	Kiyi Mary jiyimi kapi awarra yingumpunila, “Ngiya warntirrana kuwa ngirimi ngawa-rringani awarra ngini ngiya-alawura api waya rayiti (alright) ngini ngiya wiyi nguwurtiyi awarra kirijini nginingaji nginja juwutiyarra ngiya,” jiyimi kangi awarra yingumpunila. Kiyi awarra yingumpunila yipumwari Mary.
25001	LUK 1:39	Kiyi Mary jipumwari nyirra japuja kiyi murruka juwuriyi kapi awarra town kapi awarra murrakupuni Judea awungarruwu kapi yingarti jupunyini (hills). Awungarruwu kapi awarra murrakupuni Zechariah japuja yimi wuturiyi ngarra-purnayinga Elizabeth api awinyirra Mary juwuriyi kapi ngini-wutawa japuja. Karri Mary papi jiyimi kapi ngini-wutawa japuja api jipawuriji yilaruwu kapi awinyirra Elizabeth jiyimuwu api jiyimi kangi nyirra, “Awungana mantanga?” jiyimi.
25003	LUK 1:41	Api karri awinyirra Elizabeth jiyipitingaya (heard) awarra ngini nyirra Mary jipangiraga api awungarri Elizabeth nyirra-mwarti kutupi yimi yilaruwu kangi nyirra pitipita amintiya ngawa-rringani ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) yipawuriji yilaruwu kangi Elizabeth nyirra punyipunyi api nyirra kukunari jiyimi api jingawu jiyimi makirrana kapi awinyirra Mary, “Pilikama nginja jinu-wuriyi awungarra kangilawa pili ngiya waya juwa wulikimaka api nginjatuwu awinyirra yimpalinya angi ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngarra yuwunga (picked) nginja ngini nginja wiyi nimpurtiyi awarra kirijini ngarra-mirani pili ngarra kukunari kangi nginja,” jiyimi Elizabeth kangi Mary. Kiyi awinyirra Elizabeth jiyimi kapi Mary, “Karri nginja nimarra jiyimi kangilawa api ngiya-mwarti kukunari yimi api ngarra kutupi yimi yilaruwu kangi ngiya pitipita api awungarri ngiya ngirimajawu ngini awarra kirijini ngini nginja wiyi nimpurtiyi api ngiya wiyi ngirimamula (call) awarra nginja-mwarti ngiya-alawura. Awarra kirijini ngarra wiyi warntirrana pupuni, karluwu nginingaji awuta kakirijuwi kapi yingampa maminikuwi wurtiyi, amintiya ngawa-rringani wiyi kukunari arimi kangatawa.” Awarra jiyimi awinyirra Elizabeth kangi awinyirra Mary.
25007	LUK 1:45	Kiyi nyoni nginaki jiyimi awinyirra Elizabeth, “Ngawa-rringani wiyi warntirrana apamangi nginja pili nginja kuwa jiyimi awarra ngirramini ngini ngawa-rringani ngini-ngatawa yingumpunila (angel) yipangiraga kanginjila.” Awarra jiyimi awinyirra Elizabeth kangi Mary.
25008	LUK 1:46	Awinyirra Mary karri jiyipitingaya (heard) awarra ngini Elizabeth jipangiraga api nyirra jiyimi ngini, “Ngiya nguru-kuruwarni (thank) ngawa-rringani ngini kuriyuwu pili ngarra warntirrana pupuni amintiya ngarra awuni (has) yingarti power.
25009	LUK 1:47	Ngarra apamangi ngiya pili-ngini karluwu arramu-kamini yimatapirni ngiya api ngiya kukunari ngirimi kapi ngarra. Numata ngini ngiya karluwu ngilawa api ngawa-rringani yipungintayi (thought about) ngiya. Api awuta arikutumunuwi kapi ningani wurumuwu kapi naki murrakupuni (on this earth) amintiya awuta kapi nanuwanga wunu-wuja api wuta awuta wiyi wurimi ngini, ‘Ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu warntirrana kukunari kangi awinyirra Mary.’ Wuta wiyi awarra wupangiraga
25011	LUK 1:49	pili ngarra awarra ngawa-rringani waya warntirrana yiminu-wani (helped) ngiya. Ngarra awarra ngawa-rringani karluwu nginingaji ngawa arikutumunuwi. Ngarra awarra warntirrana pupuni,” jiyimi awinyirra Mary.
25012	LUK 1:50	Kiyi awinyirra Mary nyoni ngirramini jipangiraga ngini, “Awarra ngawa-rringani amanu-wani ngawa tiwi kapi ngawa ngarimamula (call) ngarra ngatawa. Karri ngawa jirti ngirramini ngawuni (have trouble) api awungarri ngarra putuputuwu apakirayi (be sorry for) ngawa. Amintiya wiyi putuputuwu apakirayi awuta tiwi kapi nanuwanga wunu-wuja karri wuta wiyi jirti ngirramini (trouble) wuni,” jiyimi awinyirra Mary.
25013	LUK 1:51	Kiyi nyoni nginaki jipangiraga awinyirra Mary, “Ngarra ngawa-rringani waya yikirimi yingarti mirrikili (miracle). Ngarra yingarti power awuni (has) api awuta tiwi kapi wuri-mamuliya pupuwi api ngarra wiyi jirti ngirramini (trouble) awunt-akirayi awuta api wuta wiyi kalikali wurimakirrimi, yingampa nankitawu yingampa nankitawani.
25015	LUK 1:53	Amintiya awuta kapi wuta karri-kamini yinkiti amintiya kuluji api ngarra awunt-akirayi awuta yingarti yinkiti amintiya arramu-kaminawuti ngini pupuni. Amintiya wutatuwu awuta kapi yingarti kunawuni wuni amintiya yingarti arramu-kaminawuti wuni api karri wuta nanginta wurimi awarra ngawa-rringani kuta kamini awarra ngini wuta wutimarti api ngarra karluwu apakirayi awuta awarra arramu-kaminawuti,” jiyimi awinyirra Mary.
25016	LUK 1:54	Kiyi awiyirra Mary nyoni nginaki jiyimi ngini, “Ngawa Jews api ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu api ngarra ngarra-mamirampi ngawa api ngarra ngawa-rringani wiyi yiloti apamangi ngawa pili parlingarri ngarra yuwuntiyarra ngawa-amini Abraham amintiya yingampa ngawa-maninguwi ngini ngarra karluwu yimata-ngiliparra (won't forget) ngawa kapi ngawa ngarra-mawampi awarra Abraham api kuta awungarri ngawa wiyi jirti ngirramini ngawuni (have trouble) api ngarra wiyi yiloti putuputuwu apakirayi ngawa awarra ngawa-rringani.” Nyirra Mary jipangiraga awarra yingarti ngirramini karri jiyikuruwarni (thanked) ngawa-rringani.
25018	LUK 1:56	Nyirra awinyirra Mary japuja jiyikirimi kapi Elizabeth api nginingaji yirrajirrima wurlini (3 months) jiyimuwu kangi nyitawa. Kiyi awinyirra Mary jipakupawurli kapi nyirra japuja.
25043	LUK 2:1	Karri awinyirra Mary amintiya nyirra-purnayi Joseph purumuwu kapi awarra murrakupuni Galilee api kapi awarra murrakupuni Rome yimuwu yati alawura. Ngarra awarra yintanga King Augustus. Ngarra alawura yimi kapi yingarti murrakupuni amintiya ngarra awanuwanga alawura yimi kapi awarra murrakupuni Galilee amintiya Judea. Api ngarra jingawu yimi kapi yingampa tiwi kapi wuta waki pirimi ngini (for) ngarra ngini wuta pini-matu-wariyi kangatawa. Kiyi karri wuta papi pirimi kangatawa api yimi ngini, “Awi, nyirru-wariyi kapi awarra yingarti murrakupuni kapi ngiya alawura awungarruwu api nyirra-jiyarra awuta tiwi ngini pimatu-wariyi kapi wuta-ampi ngini-wutawa murrakupuni. Awungarruwu wuta kapmanuwi wiyi wurikirimi (write) ngini-wutawa yintanga kangi punkaringini (book).” Awarra alawura yimi awarra kapi wuta waki pirimani ngini (for) ngarra. Api kiyi awuta tiwi kapi wuta waki pirimani ngini awarra alawura, wuta pirimarruriyi ngini-ngatawa ngirramini kapi awuta tiwi kapi awarra yingarti murrakupuni.
25046	LUK 2:4	Wutatuwu Joseph amintiya ngarra-purnayinga Mary wuta awungarri japuja pirimi kapi awarra town Nazareth awungarruwu kapi Galilee. Kiyi ngarra awarra Joseph yuwuriyi kapi awarra town Bethlehem awungarruwu kapi awarra murrakupuni Judea pili-ngini awungarruwu awuta kapmanuwi pimata-kirimi (should write) ngini-ngatawa yintanga kapi awarra punkaringini pili parlingarri awarra Joseph ngarra-amini King David yimulungurrumi awungaji. Awarra Joseph yimarruriyi awinyirra Mary awungarruwu. Nyirra awungarri papuringanta.
25048	LUK 2:6	Karri awarra Joseph amintiya awinyirra Mary papi pirimi awungaji kapi Bethlehem api awungarri awarra kirijini yinkitayi arimulungurrumi. Wuta kularlaga pirimi kurrampali angi wuta pimata-muwu api karri-kamini, pili tayikuwapi tiwi purru-wujingi-muwani yilaruwu kapi awinyirra tayikuwa-nga (all) kurrampali. Kiyi purruwuriyi kapi wuta pulukuwi japuja pirimi. Kiyi awarra kirijini Mary nyirra-mwarti awungarruwu yimulungurrumi. Nyirra Mary mampara juwurtiyi nyirra-mwarti. Kiyi juwunga tayikuwa-nga manipurruwa (lots of material) kiyi jiyikimirna awinyirra kangi nyirra-mwarti. Kiyi jipalami awarra nyirra-mwarti kangi arikulanga wurika (dish) angi wuta pulukuwi purruwapa yinkiti.
25059	LUK 2:17	Awuta wawurruwi karri wuta pirripakuluwunyi awarra kirijini api purru-wuntiyarra awinyirra Mary amintiya awarra Joseph awarra ngirramini ngini awarra yingumpunila nimarra yimi kangi wutawa. Kiyi awuta wawurruwi purrupumwari awarra kirijini amintiya ngarra-naringa amintiya Joseph. Kiyi wuta purruwuriyi kularlaga pirimi kangi awarra murrakupuni kiyi purru-wuntiyarra awuta arikutumunuwi awarra ngirramini ngini awarra yingumpunila yipangiraga ngini (about) awarra kirijini.
25061	LUK 2:19	Nyirratuwu awinyirra Mary karluwu jipangiliparra awarra ngirramini ngini awuta wawurruwi kapi pirripamangi awuta sheepuwi nimarra pirimi kangi nyitawa. Nanuwanga (still) awarra ngirramini yipalamiya kangi nyirra punyipunyi.
25063	LUK 2:21	Kiyi awarra kirijini, karri ngarra punyipunyinga wumunga (8 days old) api awarra Joseph amintiya awinyirra Mary kuwa pirimi awarra ngirramini (law) ngini-wutawa Jews ngini wuta pimata-wurrini mipurra (circumcise) kapi-wutawa kakirijuwi kapi wuta jajingaruwi. Api awungarri Mary amintiya Joseph yintanga pirripakirayi awarra kirijini Jesus. Wuta awarra yintanga pirripakirayi ngarra pili karri ngawa-rringani ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) ngini-ngatawa power karluwu yikirimi awinyirra Mary papuringanta nanuwanga api awarra yingumpunila (angel) nimarra yimi kangi awinyirra Mary ngini nyirra wiyi ampakirayi awarra yintanga kapi awarra nyirra-mwarti karri ngarra wiyi arimulungurrumi.
25064	LUK 2:22	Parlingarri awarra Moses yikirimi (wrote) kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa punkaringini (Old Testament) awarra ngirramini (laws) ngini awuta tiwi kapi Jews kuwa pimatami. Api yati ngirramini ngini Moses yikirimi ngini, “Karri maminikuwi wurtiyi wuta-mwaruwi kapi jajingaruwi api awuta maminikuwi karluwu pimatu-wariyi kapi awinyirra arikulanga jurra (temple) angi-wutawa Jews. Waya juwa karri yati wurlini (one month) apapaya api awungarri wuta waya rayiti (alright) ngini pimatu-wariyi kangi awinyirra jurra.” Awarra ngirramini Moses yikirimi kangi awarra punkaringini. Nyoni ngirramini (law) ngini Moses yikirimi (wrote) kangi awarra punkaringini ngini, “Awarra kirijini ngini aringamini, karri ngarra nginingaji yati wurlini (about one month old) api awungarri ngarra-rringani amintiya ngarra-naringa wuta pimata-marruriyi awarra kirijini kapi awinyirra jurra amintiya pimata-kirayi ngarra kapi ngawa-rringani ngini kuriyuwu. Karri wuta wurimarruriyi awarra kirijini kapi awinyirra jurra api awungarri wuta wiyi awanuwanga pimata-marruriyi (should take) yirrara mwapurawayi (dove birds) kapi jurra kiyi pimata-kirayi awuta mwapurawayi kapi awarra priest pili-ngini ngarra yimata-pirni awuta mwapurawayi kiyi yimata-wumi awuta mwapurawayi kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa altar.” Awarra ngirramini Moses yikirimi kangi punkaringini parlingarri. Awarra kirijini Jesus ngarra-rringani amintiya ngarra-naringa kuwa pirimi awarra yirrara ngirramini (law) ngini awarra Moses yikirimi (wrote) kangi awarra punkaringini api karri awarra kirijini nginingaji yati wurlini (about one month old) api wuta pirimarruriyi ngarra kapi awinyirra arikulanga jurra awungarruwu kapi Jerusalem pili-ngini wuta pimata-kirayi ngarra kangi ngawa-rringani ngini kuriyuwu amintiya awanuwanga pirimarruriyi yirrara mwapurawayi kapi awarra priest ngini yimata-pirni awuta mwapurawayi.
25069	LUK 2:27	Kiyi karri awarra Joseph amintiya awinyirra Mary pirimarruriyi awarra kirijini Jesus kapi awinyirra arikulanga jurra api awungarri awarra pukwiyi yuwutiyarra Simeon, “Yartipili tuwariyi kapi awinyirra arikulanga jurra,” yimi. Kiyi Simeon yuwuriyi kapi awinyirra jurra kiyi yipawuriji yilaruwu.
25070	LUK 2:28	Ngarra awungarri yipakuluwunyi awarra Joseph amintiya awinyirra Mary api yuwuriyi kangi wutawa api yipakuturruwa awarra kirijini Jesus kangi ngatawa kurumuta. Api awarra Simeon yimi kapi ngawa-rringani ngini kuriyuwu, “Aya, ngirringani, ngiya waya waki ngirimani yinukuni ngini (for) nginja api ngiya waya nguwutimarti ngini pajuwani ngimatami pili ngiya ngirimajawu ngini naki kirijini ngarra awarra Christ ngini nginja jini-pangirri (sent) kangawula. Ngiya kukunari ngirimi pili ngiya waya ngirripakuluwunyi awarra ngini ngarra Christ ngini nginja awarra pakinya juwutiyarra ngiya,” yimi awarra Simeon kapi ngawa-rringani. Kiyi ngarra yimi ngini, “Ngiya ngirimajawu ngini naki kirijini api karri ngarra wiyi arikulani arima api ngarra wiyi amanu-wani (help) ngawa karri jirti ngirramini (trouble) papi arimi kangawula. Ngawa tayikuwapi arikutumunuwi wiyi ngarimajawu ngini (about) awarra Christ,” yimi awarra Simeon kapi ngawa-rringani.
25075	LUK 2:33	Awinyirra Mary amintiya awarra Joseph karri wuta piri-pitingaya (heard) awarra ngirramini ngini ngarra Simeon yipangiraga api wuta pirimarlingiyi (got a surprise) pili awarra Simeon yimajawu ngini ngawa-rringani yini-pangirri (sent) ngini-wutawa kirijini kapi naki murrakupuni (to earth).
25076	LUK 2:34	Kiyi Simeon nanginta yimi ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngini yimata-mangi awarra Joseph amintiya awinyirra Mary amintiya awarra kirijini Jesus. Kiyi ngarra yimi kapi Mary, “Ngawa-rringani ngarra waya yini-pangirri nginja-mwarti kangi ngawa tayikuwapi kapi Jews pili-ngini ngarra yimata-jiyarra ngawa awarra ngirramini ngini-ngatawa ngawa-rringani. Karri ngawa Jews wiyi ngari-pitingaya awarra ngirramini ngini nginja-mwarti apangiraga api ngawa yingampa (some) wiyi kuwa ngarimi kangatawa amintiya wuta yingampa (other) kapi Jews wiyi wurimi ngini nginja-mwarti jirti tini api wuta wiyi karluwu kuwa pimatami kangatawa. Nginja-mwarti wiyi arimajawu ngawa kapi warntirrana kuwa ngarimi kangatawa pili ngarra wiyi arimajawu kuta kamini ngini apalamiya kangi ngawa punyipunyi. Ngawa awuta kapi wiyi kuwa ngarimi kangatawa api ngawa-rringani wiyi amant-amangi ngawa api ngawa awuta kapi karluwu kuwa ngamatami kangatawa api ngawa-rringani wiyi amani-pirni ngawa,” yimi awarra Simeon kangi Mary. Kiyi nyoni nginaki ngirramini yimi kapi Mary, “Karri nginja-mwarti ngarra arikulani arima api yingampa awuta tiwi wuta wiyi jirti ngirramini (trouble) wupakirayi ngarra api nginja wiyi jirti purnikapa nimpirimi amintiya wiyi pirlikiti nimpirimi pili ngarra awarra nginja-mwarti wiyi yingarti ngirramini (trouble) awuni (has).” Awarra Simeon yimi kapi awinyirra Mary.
25080	LUK 2:38	Karri awarra Simeon nimarra yuwujingi-mani kapi awinyirra Mary amintiya awarra Joseph api awinyirra Anna nyirra awungarri jinu-wuriyi kapi awinyirra arikulanga jurra. Kiyi karri nyirra jipakuluwunyi awarra kirijini nyirra jiyimajawu ngini ngarra awarra Christ api nyirra wiyarri jiyikuruwarni (thanked) ngawa-rringani. Api wiyi (later on) nyirra juwuntiyarra tiwi ngini (about) awarra kirijini, awuta tiwi kapi wuta japuja pirimani kapi Jerusalem amintiya kapi purru-wutimarti ngawa-rringani ngini yini-mata-ngirri (to send) awarra Christ ngini yimata-wani (to help) awuta.
25085	LUK 2:43	Api karri pirripapaya awarra Passover api awarra kirijini Jesus ngarra-rringani amintiya ngarra-naringa wuturiyi wuta-ngirimipi amintiya wuta-mamanta purrupumwari Jerusalem kiyi pirripakupawurli kapi wuta japuja kapi Nazareth. Awarra Joseph amintiya Mary wuta amparrimani pirrarimi ngini awarra Jesus yipapunya awuta wuta-ngirimipi amintiya wuta-mamanta api karluwu. Ngarra yuwanjipa awungarruwu kapi Jerusalem. Awarra Joseph amintiya awinyirra Mary pirripangulimayi karri yirrimanuwuni kiyi karri yartijanga wuta purruwunjarli (stopped) ngini pimata-majirripi. Karri wuta kularlaga pirimi ngini-wutawa kirijini Jesus api karluwu purruwunyayi awarra. Kiyi purruwuriyi kapi wuta-ngirimipi amintiya wuta-mamanta api nanginta pirimi wutawa ngini, “Maka awarra kirijini?” Api wuta-ngirimipi amintiya wuta-mamanta pirimi ngini, “Yita karri-kamini awungarra,” pirimi.
25087	LUK 2:45	Api karri awarra Joseph amintiya awinyirra Mary karluwu purruwunyayi awarra kirijini Jesus api pirripakupawurli kapi Jerusalem ngini wuta kularlaga pimatami ngarra awungarruwu.
25090	LUK 2:48	Awarra Joseph amintiya awinyirra Mary karri wuta purruwunyayi awarra kirijini Jesus kapi awinyirra jurra api wuta awanuwanga pirimarlingiyi ngini ngarra warntirrana yipangiraga ngini ngini-wutawa ngirramini (law). Kiyi ngarra-naringa jiyimi kangatawa, “Aya, mwarti, pilikama nginja jipakirayi ngawa nginaki jirti ngirramini (trouble)? Ngawa karluwu ngintiri-majawu ngini maka nginja jiyimi api ngawa worry ngintirimi nginja. Ngawa kularlaga nguntu-wujingi-mani nginja,” jiyimi awinyirra Mary kangi nyirra-mwarti.
25108	LUK 3:14	Kiyi wutatuwu yingampa kapi wuta soldiers nanginta pirimi awarra John the Baptist ngini, “Marri ngawa? Ngawatuwu awungana ngamatama?” pirimi. Api ngarratuwu yimi John the Baptist, “Nuwa yingampa ngimpiri-pirni tiwi amintiya tongwayi ngimpirimi awuta pili-ngini nuwa mitaya nginti-matami kunawuni kangi wuta. Api nuwa ngajiti awungani ngimpajami. Amintiya awarra kunawuni ngini kapi-nuwula alawuruwi wupakirayi nuwa ngini (for) nuwa waki ngimpirimi ngini (for) wuta api nuwa yingampa manya ngimpirimi ngini kiyija ngumpunga. Api nuwa ngajiti awungani ngimpajami. Nuwa kukunari nyirrami ngini awarra kunawuni ngini nuwa ngumpunga,” yimi awarra John the Baptist kapi awuta soldiers.
25282	LUK 7:18	Karri awarra John the Baptist ngarra yimuwu kapi jail api awungarri yingampa ngarra-mamanta purru-wutiyarra awarra John ngini ngarra ngawa-yuwuni Jesus yingarti mirrikili (miracle) yikirimi. Api awarra John the Baptist yimi kapi yuwurrara ngarra-mamanta, “Nyirru-wariyi kapi awarra Jesus api nuwa nanginta nyirrami ngarra, ‘Arrami nginja awarra Christ ngini ngawa-rringani parlingarri yipangiraga ngini ngarra wiyi yini-mata-ngirri (would send) nginja kangawula, arrami nginja karluwu awarra. Marri? Arramukuta ngawa arnapa ngamata-muwu (should wait) karri awarra nyoni wiyi awunu-wuriyi kangawa?’ Awarra nanginta nyirrami awarra Jesus,” yimi awarra John kangi awuta yuwurrara ngarra-mamanta.
25304	LUK 7:40	Ngawa-yuwuni yimajawu awarra ngirramini ngini awarra Pharisee yimi kangatamiya api ngarra yimi kangatawa, “Aya, Simon, ngiya nguwutimarti ngini ngimata-ngiraga kanginja,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi awarra Pharisee yimi ngini, “Manya, tangiraga, mantani.”
25400	LUK 9:30	Kiyi awarra prophet Elijah amintiya awarra Moses kapi wuta parlingarri purumuwu api wuta awungarri papi pirimi awungarruwu kiyi nimarra pirimi kapi ngawa-yuwuni. Ngawa-rringani ngini kuriyuwu yini-pangirri (sent) awuta yuwurrara kapi ngawa-yuwuni. Awarra Elijah amintiya awarra Moses wuta wiyarri ngirri-ngirri pirimi. Awuta yuwurrara amintiya ngawa-yuwuni nimarra pirimajirri ngini (about) ngawa-yuwuni karri ngarra wiyi pajuwani arimi kapi awarra arikitirropurtayi (cross) kapi Jerusalem.