23243	MAT 2:5	Api wutatuwu awuta priests amintiya awuta scribes pirimi ngini, “Marri kapi Bethlehem,” pirimi. Kiyi wuta pirimi ngini, “Parlingarri ngawa-rringani ngini kuriyuwu nimarra yimi kangi yati tini ngini ngarra prophet api yimi ngini,
23268	MAT 3:7	Kiyi tayikuwapi alawuruwi purruwuriyi kapi awarra John the Baptist. Wuta pirimamula (called) awuta alawuruwi Pharisees amintiya scribes. Api karri wuta papi pirimi kangi awarra John the Baptist api ngarra yimi kangi wutawa, “Nuwa nginingaji taringuwi,” yimi, “pili awuta taringuwi karri yikwani awunu-wuja api wuta kalikali wurimakirrimi. Api nuwatuwu awanuwanga kalikali ngimpiri-makirrimi kangilawa ngini ngiya baptise ngimata-kirimi nuwa pili nuwa arrami ngimpiri-makirri awarra yikwani kapi ngarra maputiti japuja.
23269	MAT 3:8	Kayi,” yimi awarra John the Baptist kapi awuta alawuruwi, “Putuputuwu nyirra-kiray-amiya awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani (the wrong you have done) api ngarra wiyi ngawa-rringani putuputuwu apakirayi (forgive) nuwa. Kiyi nyirra-mwari awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani (the wrong you have done) api papurajuwi tiwi nyirrama. Api karri ngawa-rringani apakuluwunyi ngini nuwa papurajuwi ngintirima api ngarra awungarri wiyi arimajawu ngini nuwa waya ngimpapunya angatawa pupuka jarrumoka.”
23284	MAT 4:6	Kiyi maputiti yimi ngini, “Kutupi tami kapi yakuluwuni,” yimi. “Ngajiti nimpaja-makirri pili awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu awarra ngini nginja nimpiri-mamula (call) ngarra nginja-rringani api ngarra wiyi apamangi nginja. Parlingarri wuta papaluwi pirikirimi (wrote) ngini-ngatawa ngirramini kangi awarra punkaringini ngini, ‘Nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngatawa ngirramini awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu api ngarra wiyi awuntiyarra awuta angeluwi ngini wupamangi nuwa nginingaji karri nuwa waya yinkitayi pirlamarri (by accident) ngimpiri-pirn-amiya kapi waranga api awuta angeluwi wiyi wupamanipayi (lift you up) nuwa api awinyirra waranga arnuka ampiri-pirni nuwa malapwara.’ Parlingarri awuta papaluwi pirikirimi (wrote) awarra ngirramini kangi punkaringini,” yimi maputiti kapi ngawa-yuwuni.
23327	MAT 5:24	Pakinya tuwariyi kapi awarra nginja-mantani ngini nginja jirti jiyikirimi kangatawa api nanginta tami awarra ngini putuputuwu yimata-kirayi nginja. Api ngini ngarra awarra nginja-mantani arimi ngini, ‘Waya manya’ api tayakupawurli kapi jurra api tamarruriyi awarra kunawuni yilaruwu kapi jurra kiyi tayakirayi awarra kunawuni kapi ngawa-rringani.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tiwi. Kiyi yimi kangi wutawa, “Nuwa ngajiti ngimpaja-kirayi kunawuni kapi ngawa-rringani karri awuta nuwa-mamanta nanuwanga wuni jirti ngirramini (trouble) kangi nuwula.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23413	MAT 7:28	Kiyi karri ngawa-yuwuni yipapaya (finished) ngini nimarra yimi kapi ngarra-mamanta amintiya awuta tayikuwapi tiwi api awuta tiwi pirimi kangi wutamiya ngini, “Pupuni awarra ngirramini ngini ngarra nimarra arimi.
23425	MAT 8:11	Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Parlinginari (later) tayikuwapi arikutumunuwi kapi wuta arnuka Jews awuta kapi japuja wurimi kapi yingarti murrakupuni api wuta wiyi kuwa wurimi kangilawa. Wuta wiyi awuta arikutumunuwi wuriyi kuriyuwu kapi ngawa-rringani japuja api awungarruwu wuta wiyi wuwapa pupuni yinkiti wutiyati ngawa-ampi Abraham amintiya Isaac amintiya Jacob. Wuta wiyi awungarri warntirrana kukunari wurimi awuta tayikuwapi kapi wuta arnuka Jews awuta kapi kuwa wurimi kangilawa.
23482	MAT 9:34	Yingampa (some) Pharisees awungarruwu purru-wujingi-rritani (were standing) api wuta nimarra pirimajirri, “Ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngarra karluwu yipakirayi awarra naki Jesus power ngini papi yini-mata-mamiyi maputirruwi kapi waya pirripalamiya kapi arikutumunuwi ngini-wutawa purnikapa. Yita awarra ngini ngarra alawura kapi awuta tayikuwapi maputirruwi (Satan) api ngarra awarra ngini apakirayi naki awarra Jesus power ngini papi yini-mata-mamiyi awuta maputirruwi kapi waya pirripalamiya kangi arikutumunuwi ngini-wutawa purnikapa,” pirimajirri.
23488	MAT 10:2	Awuta wamurrara yuwurrara (12) wawurruwi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta api ngawa-yuwuni yimamula (called) awuta apostles. Ngini-ngatawa meaning awarra yintanga apostles api awuta wawurruwi kapi ngawa-yuwuni yuwunga ngini awuta amintiya ngawa-yuwuni wutiyati waki pimatami. Wuta yintanga awuta apostles api ngarra pakinya Simon. Api ngarra nyoni yintanga awarra Simon api Peter. Kiyi ngarruwani Andrew. Kiyi James amintiya ngarruwani John. Wuta-rringani Zebedee awuta yuwurrara.
23489	MAT 10:3	Kiyi Philip, kiyi Bartholomew, kiyi Thomas, kiyi Matthew. Ngarra awarra Matthew pakinya waki yimani ngini (for) awuta Roman alawuruwi amintiya nanginta yimani ngarra-mamanta awuta Jews awarra kunawuni ngini tax. Kiyi naki nyoni ngawa-yuwuni ngarra-mantani api awarra James ngini ngarra-rringani Alphaeus, kiyi Thaddaeus.
23490	MAT 10:4	Kiyi nyoni Simon. Api ngarra nyoni yintanga awarra Simon api Patriot. Wuta pirimamula (called) Patriot awarra Simon amintiya ngarra-mamanta pili wuta jirti purumuwani awuta Romans amintiya jirti ngirramini (trouble) pirripakiray-ani awuta. Kiyi naki nyoni ngarra-mantani ngawa-yuwuni api Judas Iscariot. Ngarra awarra wiyi (later on) traitor yimi kapi ngawa-yuwuni.
23494	MAT 10:8	Kiyi yimi ngini, “Pupuwi nyirra-kirimi kapi wuta jana. Amintiya awuta kapi waya pajuwani api nyirra-kirimi awuta ngini wupukularri yimpanguwi wurimi tuwanga. Amintiya awuta kapi wupumari (have bad sores) api pupuni nyirra-kirimi ngini-wutawa mipurra. Amintiya awuta tiwi kapi wuta maputirruwi waya pirripalamiya kangi wuta purnikapa api papi nyirra-mamiyi awuta maputirruwi kapi wuta purnikapa awuta tiwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Karri nuwa pupuwi ngimpiri-kirimi awuta tiwi kapi purunjuwi api ngajiti nanginta ngimpajami awuta kunawuni. Yita karri ngiya nguruwaluwa (taught) nuwa amintiya karri ngirripakirayi nuwa ngini-ngilawa power api ngiya karluwu nanginta nuwa kunawuni api nuwa wiyarri ngajiti nanginta ngimpajami kunawuni kapi awuta tiwi karri nuwa pupuwi ngimpiri-kirimi awuta.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta ngarra-mamanta.
23500	MAT 10:14	Amintiya kuta maka awarra murrakupuni kapi nuwa ngumpuriyi api arrami yingampa awuta tiwi kapi awarra murrakupuni wurimi kangi nuwa, ‘Pirri. Nyirru-wariyi. Ngawa arnuka ngawutimarti ngini-nuwula ngirramini.’ Api ngini awuta wupangiraga awarra kangi nuwula api nyirra-mwari awarra murrakupuni. Amintiya awanuwanga ngini nuwa ngimpawuriji yilaruwu kuta anginuwanga kurrampali api ngini awuta tiwi wurimi kangi nuwula, ‘Pirri!’ api nyirra-mwari awinyirra kurrampali. Api karri nuwa waya ngimpija api awarra parruwarti kangi ngini-nuwula muntamini api nyirra-nyawu awarra parruwarti. Api awuta tiwi karri wupakuluwunyi nuwa ngini ngumpunyawu awarra parruwarti kangi nuwa muntamini api wuta wiyi awungarri wurimi kangi wutamiya, ‘Arramukuta awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu (God), awarra ngini wuta wurimamula (call) wuta-rringani api ngarra arrami wiyi jirti ngirramini (trouble) amant-akirayi ngawa pili ngawa karluwu nguntu-wutimarti ngini-ngatawa ngirramini.’ Wuta awuta tiwi awarra wiyi wupangiraga kangi wutamiya,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23575	MAT 12:17	Parlingarri ngawa-rringani yuwutiyarra awarra prophet Isaiah ngirramini ngini (about) ngarra ngawa-yuwuni Jesus. Api awarra Isaiah yuwuntiyarra arikutumunuwi awarra ngirramini. Api awarra ngirramini ngini awarra Isaiah yipangiraga ngini (about) ngawa-yuwuni api wiyi parlinginari (later) warntirrana yima (came true).
23596	MAT 12:38	Natinga wumunga awuta yingampa awuta Pharisees amintiya scribes nanginta pirimi ngawa-yuwuni, “Aya mantani,” pirimi. “Ngawa ngawutimarti ngini nginja arikulani mirrikili (miracle) jimata-kirimi api karri ngawa ngapakuluwunyi awarra mirrikili api ngawa wiyi ngarimajawu ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yini-pangirri (sent) nginja kapi ngawa arikutumunuwi.” Wuta awarra pirripangiraga kapi ngawa-yuwuni awuta Pharisees amintiya scribes.
23598	MAT 12:40	Nuwa ngimpiri-majawu ngini awarra Jonah karri ngarra yimuwu api ngarra awarra arikulani muputi yiparungumi (swallowed) awarra Jonah api ngarra yimuwu yirrajirrima wumunga (days) kapi ngarra pitipita awarra arikulani muputi api wiyi (later on) awarra muputi papi yiniri-mamiyi awarra Jonah api kiyi awarra Jonah yipukularri api tuwanga yimpangini. Ngarra awarra mirrikili parlingarri yikirimi ngawa-rringani api ngiya wiyi awanuwanga ngurumuwu yirrajirrima wumunga yilaruwu kapi yakuluwuni (under the earth), karri ngiya pakinya pajuwani ngirimi. Kiyi ngiya-rringani wiyi arikirimi ngiya ngini wiyi yimpangini ngupukularri. Awarra mirrikili nuwa wiyi ngimpakuluwunyi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya scribes.
23694	MAT 14:28	Kiyi awarra Peter yimi kangi ngawa-yuwuni, “Aya, ngini nginja awarra warntirrana ngawa-yuwuni nginja api tajiyarra ngiya ngini ngimata-ngulimayi kanginjila kuriyuwu kapi kukuni,” yimi Peter.
23695	MAT 14:29	Api, “Tuwaripa,” yimi ngawa-yuwuni kangi awarra Peter. Kiyi Peter kuwa yimi kangatawa kiyi kutupi yimi kapi kapala kiyi yipangulimayi kuriyuwu kapi awarra kukuni. Kiyi yuwuriyi kapi ngawa-yuwuni.
23696	MAT 14:30	Api awarra Peter karri ngarra yuwuja kapi ngawa-yuwuni api ngarra awungarri yipakuluwunyi mirripakama api ngarra yimakirri kiyi yipungarti kiyija kangi kukuni. Kiyi ngarra jingawu yimi kapi ngawa-yuwuni, “Yuwuni, tawani ngiya,” yimi.
23697	MAT 14:31	Api yartipili ngawa-yuwuni yuwunga awarra Peter ngini-ngatawa yikara kiyi yipamanipayi (lifted up) ngarra api yimi kangatawa, “Nginja waya juwa kiyija kuwa jiyimi kangilawa. Pilikama nginja karluwu warntirrana kuwa jiyimi ngini ngiya ngimata-wani (can help) nginja ngini jimata-ngulimayi kuriyuwu kangi kukuni,” yimi ngawa-yuwuni kangi awarra Peter.
23698	MAT 14:32	Kiyi ngawa-yuwuni amintiya awarra Peter karri pirripalamiya kangi kapala api awungarri awinyirra wunijaka juwunjarli.
23703	MAT 15:1	Kiyi yingampa Pharisees amintiya yingampa scribes purrupumwari Jerusalem kiyi purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni. Kiyi awuta scribes amintiya awuta Pharisees api wuta awuta nanginta pirimi ngawa-yuwuni Jesus,
23704	MAT 15:2	“Pilikama nginja-mamanta karluwu kuwa wurimi awarra ngirramini (law) ngini ngawa mwarliki ngamatami (should wash) ngini-ngawula yikara karri ngawa waya yinkitayi ngawapa yinkiti pili wuta papaluwi puturupura (left for us) awarra ngirramini (law) ngini ngawa awungani ngamatami (should do that).” Awuta Pharisees amintiya scribes awarra nanginta pirimi ngawa-yuwuni.
23706	MAT 15:4	awarra ngirramini ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yipangiraga awarra ngirramini ngini, ‘Nuwa kuwa nyirrami kangi nuwa-rringanuwi amintiya nuwa-naruwi amintiya nyirra-mangi awuta. Api awuta tiwi kapi jirti wupangiraga kapi wuta-rringanuwi amintiya wuta-naruwi api pajuwani nyirra-kirimi awuta tiwi.’ Ngarra awarra ngirramini ngawa-rringani ngini kuriyuwu parlingarri yipangiraga api nuwa karluwu kuwa ngimpirimi awarra ngirramini,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes.
23707	MAT 15:5	Kiyi yimi ngawa-yuwuni kangi wutawa, “Awarra warntirrana ngini nuwa karluwu kuwa ngimpirimi awarra ngirramini pilikama nuwa nimarra ngimpirimi kapi awuta arikutumunuwi ngini waya rayiti (alright) ngini wuta wuntiyarra wuta-rringanuwi amintiya wuta-naruwi, ‘Ngawa waya karri-kamini yinkiti amintiya kunawuni pili ngawa waya nginti-pakirayi ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngini-ngawula yinkiti amintiya kunawuni.’ Pilikama nuwa Pharisees amintiya nuwa scribes awarra nimarra ngimpirimi kapi awuta arikutumunuwi pili nuwa waya ngimpiri-majawu ngini ngawa ngamata-kirayi (should give) yinkiti amintiya kunawuni kapi ngawa-rringanuwi amintiya ngawa-naruwi. Nuwa awuta Pharisees amintiya nuwa scribes ngumpu-wunu-waluwa (teach) awuta arikutumunuwi awarra jirti ngirramini (law) ngini awuta ngawa-ampi puturupura api nuwa waya nguntu-pumwari (have left) awarra pupuni ngirramini ngini-ngatawa ngawa-rringani ngini kuriyuwu,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes.
23709	MAT 15:7	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga nyoni nginaki ngirramini kapi awuta Pharisees amintiya scribes, “Nuwa ngimpiri-mamuliya nuwulamiya papurajuwi api nuwa karluwu. Yita ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwutiyarra awarra prophet Isaiah awarra naki ngirramini ngini (about) nuwa api yimi ngawa-rringani ngini, ‘Kapinaki arikutumunuwi kunyani wurimamula (call) ngiya pupuni api wuta karluwu wuni ngiya kangi wuta ruwuti. Wuta karluwu warntirrana wuru-kuruwarni (thank) ngiya amintiya awarra ngirramini (law) ngini wuta wunu-waluwa (teach) awuta arikutumunuwi api awuta wuta-ampi pirikirimi awarra ngirramini. Wuta karluwu wunu-waluwa arikutumunuwi ngini-ngilawa ngirramini,’ yimi ngawa-rringani. Ngarra nimarra yimi awarra ngirramini ngini (about) nuwa,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngirramini ngini ngarra ngawa-rringani yipangiraga ngini (about) nuwa api awarra warntirrana,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes.
23714	MAT 15:12	Kiyi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta punuwuriyi kangatawa api pirimi ngini, “Arrami nginja waya nimpirimajawu ngini awuta Pharisees karluwu puranji purumuwu awarra ngirramini ngini nginja jipangiraga kangi wutawa api angi-wutawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry).” Ngawa-yuwuni ngarra-mamanta awarra pirripangiraga kangatawa.
23715	MAT 15:13	Api yimi kangi wutawa, “Ngajiti kuwa ngimpajami awarra ngirramini ngini awuta Pharisees pirripangiraga. Kayi, awuta tiwi kapi karluwu wupapunya ngawa-rringani angatawa jarrumoka api wuta awuta nginingaji yinkilatuwi. Amintiya awuta Pharisees api wuta wiyarri nginingaji yinkilatuwi pili wuta arnuka-nara wupapunya awinyirra jarrumoka angatawa ngawa-rringani api wuta karluwu pimata-wani (can't help) awuta yingampa tiwi ngini warntirrana pimata-punya awinyirra jarrumoka. Awarra nginingaji karri yingampa tiwi kapi yinkilatuwi wunu-wani yingampa (others) kapi yinkilatuwi ngini pimata-ngulimayi api wutiyati wiyi wupakupuraji kangi yangamini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngirramini ngini wuta Pharisees wuntiyarra awuta tiwi api karluwu ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini awarra api ngiya wiyi nguwuntiyarra awuta tiwi ngini, ‘Nuwa ngajiti kuwa ngimpajami awuta Pharisees ngini-wutawa ngirramini,’ ngirimi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23717	MAT 15:15	Kiyi ngarra Peter yipangiraga kapi ngawa-yuwuni, “Awarra ngirramini ngini nginja jipangiraga karri pakinya api kamini awarra meaning arimi,” yimi Peter.
23718	MAT 15:16	Api yimi ngawa-yuwuni kapi awarra Peter amintiya awuta yingampa ngarra-mamanta, “Kama nuwa nanuwanga mayorluwi nuwa ngiya-mamanta. Nuwa nginingaji awuta yingampa tiwi kapi karluwu wurimajawu (don't understand) ngini-ngilawa ngirramini.
23754	MAT 16:13	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kapi awarra murrakupuni ngini ngarra yinkitayi kapi Caesarea-Philippi. Awungarruwu ngawa-yuwuni nimarra yimi kapi ngarra-mamanta, “Nuwa waya ngimpiri-majawu ngini ngiya awarra naki nuwa-yuwuni nuwa tayikuwapi (all) arikutumunuwi api wuta yingampa tiwi kamini wurimamula (call) ngiya?” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta ngarra-mamanta.
23757	MAT 16:16	Api awarra Simon Peter yimi ngini, “Nginja awarra nginaki Christ ngini ngawa-rringani parlingarri yuwuntiyarra papaluwi ngini ngarra wiyi yini-mata-ngirri (would send) nginja kapi ngawa arikutumunuwi. Nginja awarra ngarra-mirani ngawa-rringani ngini kuriyuwu. Ngarra awarra ngawa-rringani wiyi yiloti arimuwu api ngarra awarra ngini yini-pangirri (sent) nginja kapi ngawa.” Ngarra awarra yipangiraga Simon Peter.
23758	MAT 16:17	Api yimi ngawa-yuwuni kapi Simon Peter, “Aya,” yimi. “Awarra ngirramini ngini nginja jipangiraga ngini (about) ngiya api ngarra awarra warntirrana. Karri-kuwapi purru-wutiyarra nginja ngini ngiya awarra nginaki Christ. Waya juwa ngarra ngawa-rringani. Api ngawa-rringani arimi ngini nginja pupuni.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni.
23759	MAT 16:18	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni ngirramini yipangiraga kapi Simon, “Nginja yintanga Peter api awarra ngini-nginjila yintanga meaning arimi arikulanga waranga api ngiya wiyi ngirikirimi tayikuwapi arikutumunuwi ngini pimatu-wariyi kapi awinyirra waranga api wuta wiyi awuta arikutumunuwi wupapunya angilawa jarrumoka. Api awarra maputiti wiyi karluwu yimata-kirimi awuta arikutumunuwi ngini (to) pimata-mwari angilawa jarrumoka.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awarra Simon Peter.
23760	MAT 16:19	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga nyoni ngirramini kapi awarra Simon Peter, “Ngiya wiyi ngirikirimi nginja ngini alawura nimpirimi kapi awuta tiwi kapi wupapunya angilawa jarrumoka api awuta tiwi kapi nginja nimpitimarti awuta ngini wiyi pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa japuja pili wuta kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini api ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu wiyi arimi kangi wutawa, ‘Nyirru-waripa kapi ngiya japuja api nyirra-muwu awungarra.’ Api wutatuwu kapi nginja karluwu nimpitimarti ngini pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani japuja pili wuta karluwu kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini api ngarra ngawa-rringani wiyi arimi kangi wutawa, ‘Nuwa karluwu japuja kangilawa.’ Ngarra wiyi awarra arimi ngawa-rringani kapi awuta tiwi kapi karluwu kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awarra Peter.
23763	MAT 16:22	Kiyi ngarratuwu Peter yimarruriyi aringampi ngawa-yuwuni ngini nimarra pimata-majirri wuta wangata. Ngarra karluwu awarra Peter pupuni yimuwu awarra ngirramini ngini ngarra ngawa-yuwuni nimarra yimi ngini wuta wiyi wuripirni awarra ngawa-yuwuni api yimi awarra Peter kangi ngawa-yuwuni, “Ngajiti awungani nimpajami pili ngarra ngawa-rringani wiyi apamangi nginja api wuta wiyi karluwu pajuwani pimata-kirimi nginja,” yimi Simon Peter kapi ngawa-yuwuni.
23764	MAT 16:23	Api yimi ngawa-yuwuni kangatawa, “Pirri pili nginja nginingaji maputiti. Ngiya-rringani awutimarti ngiya ngini pajuwani ngimatami ngini awarra jirti (for the wrong) ngini nuwa arikutumunuwi ngintiri-kirim-ani (you've done) api nginja karluwu nimpitimarti ngiya ngini kuwa ngimatami awarra ngiya-rringani. Yita nginja karluwu nimpiri-pungintayi (think) nginingaji ngarra ngiya-rringani aripungintayi. Waya juwa nimpiri-pungintayi nginingaji wuta arikutumunuwi wuru-pungintayi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awarra Simon Peter.
23788	MAT 17:19	Kiyi karri ngawa-yuwuni wangata yimuwu api ngarra-mamanta punuwuriyi kangatawa kiyi pirimi ngini, “Pilikama ngawa karluwu papi ngarrija-mamiyi (couldn't bring out) awarra maputiti ngini yipalamiya kapi awarra kirijini ngarra purnikapa?” pirimi.
23817	MAT 18:21	Kiyi Peter yuwuriyi kapi ngawa-yuwuni Jesus kiyi yimi ngini, “Arrami ngiya-mantani wiyi jirti arikirimi (do wrong) kangi ngiya, nginingaji ngarra wiyi mitaya arimi ngini-ngilawa kunawuni, arramukuta ngarra wiyi kunyani arimi ngini (about) ngiya kangi yingampa arikutumunuwi, arramukuta ngarra wiyi arimarrimili ngiya-purnayinga. Ngini ngarra awarra jirti arikirimi (does that wrong) kangiya api ngiya ngirimajawu ngini ngiya putuputuwu api ngiya ngirimajawu ngini ngiya putuputuwu ngimata-kirayi (should forgive) ngarra. Api ngini ngarra tuwanga jirti arikirimi kangiya api ngiya tuwanga putuputuwu ngimata-kirayi ngarra. Api ngini ngarra awungani-la jirti arikirimi kangi ngiya api ngiya awungan-ari (how many times) ngiya putuputuwu ngimata-kirayi ngarra? Arramukuta walimani (7) times ngiya putuputuwu ngimata-kirayi ngarra. Marri?” yimi awarra Peter kapi ngawa-yuwuni.
23818	MAT 18:22	Api ngawa-yuwuni yimi kangi ngarra, “Karluwu. Yita yimpaja putuputuwu tayakirayi nginja-mantani karri ngarra jirti arikirimi kangi nginja. Ngajiti waya juwa walimani times putuputuwu nimpaja-kirayi ngarra. Putuputuwu tayakirayi ngarra yiloti,” yimi ngawa-yuwuni kangi Peter.
23819	MAT 18:23	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi awarra Peter amintiya awuta yingampa ngarra-mamanta, “Ngawa-rringani ngini kuriyuwu awutimarti ngawa ngini putuputuwu ngamata-kiray-ajirri (forgive each other) api ngini ngawa karluwu putuputuwu ngapakiray-ajirri api ngarra wiyi awanuwanga karluwu putuputuwu yimata-kirayi (forgive) ngawa,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi ngawa-yuwuni naki ngirramini (story) yuwuntiyarra awuta ngarra-mamanta, yimi ngini, “Naki ngirramini ngini ngiya nimarra ngiyimami kangi nuwa ngini (about) yati alawura. Kayi, awuta tiwi kapi wuta waki pirimi ngini (for) awarra alawura api yingampini (sometimes) wuta nanginta pirimani kunawuni awarra alawura api ngarra yipakiray-ani (lent) awuta tiwi awarra kunawuni ngini wuta nanginta pirimani ngarra.” Kiyi natinga wumunga (one day) awarra alawura jingawu yimi kapi awuta tiwi kapi waki pirimi ngini (for) ngarra ngini pini-matu-wariyi kangatawa. Api karri wuta punuwuriyi kangatawa api ngarra yimi kangi wuta ngini, “Ngiya nguwutimarti awarra kunawuni ngini ngiya ngirripakirayi nuwa,” yimi awarra alawura.
23822	MAT 18:26	Kiyi awarra tini yipamukuri ngini-ngatawa yirrara yimpula (knelt down) kapi yakuluwuni yinkitayi kapi awarra alawura, kiyi ngarra pirlikiti yimi amintiya yimi kangatawa, “Arnapa. Putuputuwu tayakirayi ngiya api ngiya wiyi ngipakiray-awurl (give back) nginja tayikuwa-ni (all) awarra kunawuni ngini nginja jipakirayi ngiya,” yimi kangi awarra alawura.
23828	MAT 18:32	Karri awarra alawura yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini wuta pirripangiraga awuta kapi waki pirimi ngini ngarra api ngarra awanuwanga jurrumumi jiyimi angatawa yiminga (became angry) pili awarra tini yimarruriyi awarra ngarra-mantani kapi jail. Kiyi awarra alawura yipangirri (sent) awuta tiwi kapi awarra tini ngini wuta pini-mata-marruriyi ngarra kangatawa. Api karri awuta tiwi piniri-marruriyi awarra tini kangi awarra alawura api awarra alawura yimi kangatawa, ‘Nginja jirti tini. Ngiya putuputuwu ngirripakirayi (forgave you) nginja pili nginja nanginta jiyimi ngini putuputuwu ngimata-kirayi nginja api ngiya ngurru-wutiyarra nginja ngini nginja karluwu jimata-kiray-awurli (don't have to give back) ngiya awarra yingarti kunawuni ngini ngiya ngirripakirayi nginja. Nginjatuwu awanuwanga putuputuwu nyimarri-pakirayi (should have forgiven) nginja-mantani awarra kiyija kunawuni ngini nginja jipakirayi ngarra. Api ngiya jurrumumi jiyimi angilawa yiminga (became angry) pili nginja karluwu putuputuwu jipakirayi nginja-mantani. Api kiyi ngiya wiyi ngipangirri (send) nginja kapi jail,’ yimi awarra alawura kangi awarra tini. Kiyi awuta tiwi kapi waki pirimi ngini (for) awarra alawura api pirimarruriyi awarra tini kapi majatawi api purru-wuntiyarra awuta ngini, ‘Nyirra-mukuri naki awarra tini yilaruwu kapi jail. Awungarruwu nyirra-pirni ngarra. Waya juwa karri awarra naki tini wiyi apakiray-awurli (give back) awarra alawura awarra yingarti kunawuni api ngarra wiyi awungarri papi awunirimi kapi awarra jail,’ yimi awarra alawura kangi awuta majatawi.” Awarra ngirramini (story) ngawa-yuwuni yuwuntiyarra Peter amintiya awuta yingampa ngarra-mamanta.
23918	MAT 21:23	Kiyi karri pangarri ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta wuta pirripakupawurli kapi Jerusalem api purruwuriyi kapi awinyirra arikulanga jurra angi-wutawa Jews. Kiyi karri wuta papi pirimi awungarruwu kapi awinyirra jurra api wuta purruwuriyi kapi awarra yard, api ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Kiyi awuta priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta yingampa alawuruwi, wuta purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni api nanginta pirimi ngatawa, “Aya, mantani, nginja japini jinu-wuriyi awungarra kapi anaki jurra api juwuriyi kapi awuta arikutumunuwi kapi wuta sellim purru-wujingi-mani animuluwi awungarra kapi naki yard api kiyi nginja juwuntiyarra awuta arikutumunuuwi ngini wuta karluwu sellim pimatami awuta animuluwi awungarra kiyi nginja juwuntiyarra awuta ngini pimatu-wariyi kapi nyoni murrakupuni (place). Kuwani yuwutiyarra nginja ngini “Pirri,” jimatami kangi awuta? Kuwani yini-pangirri (sent) nginja awungarra kangi ngawa arikutumunuwi?” pirimi awuta alawuruwi kapi ngawa-yuwuni.
23919	MAT 21:24	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa, “Arnapa. Pakinya ngiya nanginta ngimatami nuwa naki ngirramini (question). Karri nuwa ngimparringa (answer) ngiya api awungarri ngiya wiyi nguwujiyarra nuwa ngini kuwani ngarra yini-pangirri (sent) ngiya awungarra,” yimi ngawa-yuwuni kangi awuta alawuruwi.
23920	MAT 21:25	Api kiyi ngarra nanginta yimi awuta, “Awarra John the Baptist api nayi kuwani awarra ngini yuwutiyarra ngarra ngini ngarra baptise yimata-kirimi arikutumunuwi kapi makatinga? Arramukuta nuwa ngimpirimi ngini ngawa-rringani ngini kuriyuwu yuwutiyarra ngarra ngini awarra waki yimatami. Arramukuta nuwa ngimpirimi ngini nyoni tini awarra yuwutiyarra ngarra. Api nyirra-jiyarra ngiya ngini kuwani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini baptise yimata-kirimi awuta arikutumunuwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta alawuruwi. Kiyi awuta alawuruwi jukuta pirimajirri (whispered) ngini, “Awungana ngawa nimarra ngamatami kapi awarra naki Jesus ngini kuwani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini baptise yimata-kirimi awuta arikutumunuwi? Ngini ngawa ngarimi ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini awarra waki yimatami api awarra naki Jesus wiyi nanginta arimi ngawa, ‘Pilikama nuwa arnuka kuwa ngintirimi awarra ngirramini ngini awarra John yuwutiyarra nuwa?’ Api ngawa karluwu ngamatami kangatawa ngini ngarra ngawa-rringani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini baptise yimata-kirimi arikutumunuwi.” Awarra nimarra pirimajirri awuta alawuruwi.
24199	MAT 27:1	Karri japinari karri warnarringa jini-papurti api awuta tayikuwapi priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta yingampa alawuruwi kapi wuta Jews api wuta mimpa pirimi kiyi nimarra pirimajirri ngini, “Awarra naki Jesus pajuwani yimatami (should die) api awungana ngamatama?” pirimi. Kiyi pirimi ngini, “Ngawa ngawurra-marruriyi ngarra kapi awarra Pilate api ngarra Pilate wiyi awuntiyarra awuta soldiers ngini pajuwani pimata-kirimi ngarra.” Awarra pirimi awuta alawuruwi.
24200	MAT 27:2	Kiyi wuta purruwunga arlipurringa api pirikimirna ngawa-yuwuni ngarra yikara ngini pimatu-wariyi ngarra kapi awarra alawura Pilate ngarra japuja. Awarra Pilate api ngini-ngatawa murrakupuni Rome api ngarra alawura kapi awarra murrakupuni Judea.
24202	MAT 27:4	Kiyi awarra Judas yimi kangi awuta alawuruwi, “Awi,” yimi. “Ngarra pupuni tini awarra Jesus api jirti awarra ngini ngiya ngurru-wutiyarra nuwa kapi (where) ngarra Jesus yimuwu pili nuwa ngimpitimarti ngini pajuwani nginti-mata-kirimi ngarra.” Ngarra awarra Judas yipangiraga. Api pirimi awuta alawuruwi kapi awarra Judas, “Pilikama awarra juwutiyarra ngawa pili nginja nginjila awarra ngirramini,” pirimi.
24260	MAT 27:62	Karri pangarri karri Sabbath Day (Saturday) api awungarri awuta priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta Pharisees, wuta purruwuriyi kapi Pilate kiyi nimarra pirimi kangatawa,
24261	MAT 27:63	“Aya,” pirimi. “Ngawa ngarimajawu ngini awarra Jesus karri ngarra nanuwanga (still) yimpangini api ngarra manya yimi ngini, ‘Karri ngiya wiyi pajuwani ngirimi yirrajirrima wumunga (days) api awungarri ngiya wiyi ngupukularri api tuwanga yimpangini ngirimi.’ Awarra Jesus yimi awarra karri ngarra nanuwanga yimpangini yimi,” pirimi awuta alawuruwi kapi awarra Pilate.
24262	MAT 27:64	Kiyi wuta pirimi kapi awarra Pilate, “Tajiyarra yingampa soldiers ngini wurru-wariyi kapi awarra cave kapi awarra Jesus ngarra purnikapa apalamiya api ngini wurra-mangi (must watch) awarra cave pili arramukuta ngarra-mamanta wiyi mitaya wurimi Jesus ngarra purnikapa. Ngini wuta mitaya wurimi ngini-ngatawa purnikapa api wuta wiyi wuntiyarra tayikuwapi tiwi ngini awarra Jesus waya yipukularri api ngini tuwanga yimpangini yima. Ngini ngarra-mamanta wiyi wuntiyarra arikutumunuwi ngini awarra Jesus waya yipukularri api tuwanga yimpangini yima api awuta arikutumunuwi wiyi arrami kuwa wurimi awarra ngirramini. Api awarra warntirrana jirti pili awuta ngarra-mantawi wiyi awarra kunyani wurimi. Api awuta soldiers wurra-mangi (must look after) awarra cave.” Wuta awarra pirimi kapi Pilate, awuta priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta Pharisees.
24263	MAT 27:65	Kiyi awarra Pilate yimi kangi wuta, “Manya! Nyirru-wariyi nyirra-jiyarra awuta soldiers ngini wuta wurra-mangi awarra cave,” yimi.
24275	MAT 28:11	Parlinginari (later on) yingampa awuta soldiers kapi pirripamangi awarra cave api wuta pirripakupawurli kapi Jerusalem api purruwuriyi kapi awuta priests kapi wuta alawuruwi kiyi purru-wuntiyarra awuta, “Yati yingumpunila (angel) yinuwuriyi kapi awarra cave kiyi yipangirri (pushed away) awinyirra waranga angi kunji jiyimi awarra yangamini kapi awarra cave api karri ngawa nginti-pakuluwunyi yilaruwu kapi awarra cave api awarra Jesus ngarra purnikapa waya yipamulijipa (disappeared).” Awarra pirimi awuta soldiers kapi awuta priests kapi wuta alawuruwi.
24278	MAT 28:14	Amintiya ngini awarra alawura Pilate wiyi ari-pitingaya (hears) ngini nuwa ngintiri-majirripi amintiya ngini nuwa karluwu warntirrana nginti-pamangi awarra cave api arramukuta ngarra wiyi awutimarti ngini jirti ngirramini (trouble) yimata-kirayi nuwa. Api ngajiti worry ngimpajami pili ngawa alawuruwi wiyi nimarra ngarimi kapi awarra Pilate ngini ngarra karluwu yimata-kirayi jirti ngirramini kangi nuwa,” pirimi awuta alawuruwi kapi awuta soldiers.
24299	MRK 1:15	“Parlingarri ngawa-rringani yimi ngini ngarra wiyi apamangi arikutumurnuwi, amintiya yimi ngini ngarra wiyi alawura arimuwu kangi awuta arikutumurnuwi. Api waya yinkitayi karri ngarra wiyi apamangi awuta, api ngini nuwa pungintaga yimatayajapurnimaya kapi ngawa-rringani, amintiya nuwa kuwa ngintimataami ngini ngarra ngirramini,” yimi ngawa-yuwuni kangi awuta arikutumurnuwi.
24300	MRK 1:16	Ninkiyi, yuwuriyi kapi awarra yirringarni Galilee. Awungarruwu yintulinga yimi kapi awarra yirringarni. Kiyi, yuwuninyayi yuwurrara wawurruwi wuta ngarruwani. Panapa purruwujingunyawani kapi awarra yirringarni ngini pimatapirni miputi. Ngarratuwu ngini arikulani api ngarra yintanga Simon Peter, ngarratuwu ngini ngarra yipapunya api ngarra yintanga Andrew.
24307	MRK 1:23	Kiyi yati tini yini-pawuriji yilaruwu kapi awinyirra jurra api awarra tini yuwuni (had) maputiti yilaruwu kangi ngarra purnikapa. Karri awarra tini yuwunyayi ngawa-yuwuni api awarra maputiti ngini yimuwu kapi ngarra purnikapa api ngarra kuwayi yimi kangi ngawa-yuwuni, “Aya. Nginja japuja nimpirimi awungarruwu kapi awarra town Nazareth. Ngiya waya ngirimajawu nginja. Awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu (God) yini-pangirri (sent) nginja awungarra. Nginja warntirrana pupuni. Pilikama jinu-wuriyi awungarra? Arramukuta nginja nimpitimarti ngini jimata-pirni ngawa kapi maputirruwi,” yimi awarra maputiti ngini yimuwu yilaruwu kangi ngarra purnikapa awarra tini.
24309	MRK 1:25	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kapi awarra maputiti, “Tawunjarli. Papi tamuwa (come out) kapi awarra tini ngarra purnikapa,” yimi ngawa-yuwuni.
24313	MRK 1:29	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta purrupumwari awinyirra jurra. Kiyi wuta purruwuriyi kapi Simon Peter amintiya Andrew wuta tangarima kiyi ngawa-yuwuni amintiya awuta yukurri ngarra-mamanta, James amintiya John kiyi Simon Peter amintiya Andrew pirripawuriji yilaruwu kapi awinyirra kurrampali.
24314	MRK 1:30	Simon Peter ngarra-ngimpirinyuwa jiyimajirripi kangi palapala pili nyirra jana. Nyirra yikwanari jiyimi. Api kiyi wuta pirimi kapi ngawa-yuwuni, “Yita Simon ngarra-ngimpirinyuwa jana,” pirimi.
24344	MRK 2:15	Kiyi awarra Levi yimarruriyi ngawa-yuwuni amintiya ngarra-mamanta kangatawa japuja kiyi yuwunt-akirayi awuta yinkiti. Yingampa wawurruwi kapi wuta nanginta pirimani awuta wuta-mamanta kapi Jews awarra kunawuni ngini tax api wuta pirripapunya ngawa-yuwuni wuturiyi yingampa (other) arikutumunuwi kapi wuta Pharisees pirimi ngini wuta jajiruwi. Wuta awuta arikutumunuwi wiyarri purruwapa yinkiti kapi Levi ngarra japuja wutiyati ngawa-yuwuni amintiya ngarra-mamanta.
24345	MRK 2:16	Awuta yingampa Pharisees kapi purru-wunu-waluwa (taught) arikutumunuwi ngini-ngatawa Moses ngirramini (law) api wuta pirripakuluwunyi ngini wutiyati purruwapa yinkiti kapi Levi ngarra tangarima, ngawa-yuwuni amintiya kapinaki arikutumunuwi kapi awuta Pharisees pirimi ngini wuta jajiruwi. Api awuta Pharisees purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta kiyi nanginta pirimi awuta, “Pilikama nuwa-alawura Jesus amintiya kapinaki jajiruwi arikutumunuwi wutiyati wujing-apa yinkiti?” Awarra pirimi awuta Pharisees kangi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta.
24346	MRK 2:17	Api ngawa-yuwuni, karri yipitingaya (heard) awarra ngini awuta Pharisees pirripangiraga api ngarra yimi kangi wutawa, “Awarra tokuta karluwu awuriyi kapi awuta arikutumunuwi kapi yimpanguwi (healthy) ngini pupuwi yimata-kirimi awuta. Waya juwa ngarra awuriyi kapi awuta kapi purunjuwi. Api ngiyatuwu awanuwanga ngunuwuriyi awungarra kapi naki murrakupuni (to this earth) ngini ngimata-jiyarra ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini kapi awuta tiwi kapi wurimajawu ngini wuta jajiruwi pili-ngini wuta wiyi kuwa pimatami awarra ngirramini. Ngiya karluwu ngunuwuriyi awungarra ngini ngimata-jiyarra ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini kapi awuta arikutumunuwi kapi wuri-mamuliya pupuwi. Api ngawiyati ngawapa yinkiti ngiya amintiya kapinaki tiwi kapi wuta jajiruwi.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awuta Pharisees.
24358	MRK 3:1	Karri yati Sabbath Day (Saturday) ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kangi awinyirra jurra angi-wutawa Jews kiyi pirripawuriji yilaruwu. Awungaji wuta purruwunyayi yati tini ngini ngarra kirikayini (couldn't use his hand) pili ngarra yikara yimurrarijipa (folded over). Yilaruwu kapi awinyirra jurra yingampa Pharisees wiyarri purru-wujingi-muwani. Wuta karluwu pupuni purumuwu awarra ngawa-yuwuni api purru-wutimarti ngini ngarra yimata-wurrini ngini-wutawa ngirramini (law) awuta Jews pili-ngini wuta pimata-jiyarra awuta alawuruwi kapi wuta Jews ngini (about) ngarra. Api kiyi awuta Pharisees pirripakuluwunyi awarra ngawa-yuwuni pili wuta purru-wutimarti ngini pimata-kuluwunyi ngawa-yuwuni ngini ngarra wiyi waki arimi ngini pupuni yimata-kirimi awarra tini ngini-ngatawa yikara. Wuta awungani pirimi pili ngini-wutawa ngirramini (law) ngini wuta karluwu waki pimatami karri Sabbath Day. Api wuta pirimajirri ngini, “Ngini naki awarra Jesus ningani pupuni arikirimi naki tini ngarra yikara api ngawa wiyi ngarimi ngini ngarra jirti tini.” Awarra pirimajirri awuta Pharisees.
24361	MRK 3:4	Kiyi ngarra ngawa-yuwuni yimi kangi awuta Pharisees, “Awi, kamini ngini-ngawula ngirramini (law) ngini (about) anaki awinyirra wumunga Sabbath Day (Saturday)? Ngawa awungana ngamatama karri awinyirra wumunga? Arramukuta ngawa pupuni ngamata-kirimi (do good), arramukuta ngawa jirti ngamata-kirimi (do wrong)? Nuwatuwu awungana? Amintiya arramukuta ngawa pupuwi ngamata-kirimi awuta tiwi kapi wuta purunjuwi pili-ngini wuta wiyi yimpanguwi wurima. Arramukuta ngawa pajuwani ngamata-kirimi awuta. Awungana nuwatuwu?” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees. Api karri ngarra yipangiraga awarra api awuta Pharisees karri-kamini nimarra pirimi kangatawa.
24362	MRK 3:5	Kiyi ngarra ngawa-yuwuni yipakuluwunyi awuta Pharisees api angatawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry) amintiya ngarra arliranga yimi kangi awuta pili wuta arnuka putuputuwu pirripakirayi awarra tini ngini ngarra kirikayini amintiya karluwu purru-wutimarti ngini ngarra pupuni yimata-kirimi karri Sabbath Day (Saturday) awarra tini ngini ngarra kirikayini. Kiyi ngarra yimi kapi awarra tini ngini ngarra kirikayini, “Aya tayakurupa (hold out) ngini-nginjila yikara,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi awarra tini yipakurupa ngini-ngatawa yikara api awungarri ngini-ngatawa yikara pupuni yima.
24363	MRK 3:6	Kiyi awuta Pharisees kapi purru-wujingi-muwani awungarruwu kapi awinyirra jurra, karri wuta pirripakuluwunyi ngawa-yuwuni ngini pupuni yikirimi awarra tini api angi-wutawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry) kangi ngawa-yuwuni. Kiyi yingampa awuta Pharisees purrupumwari awinyirra jurra kiyi purruwuriyi kapi wuta-mamanta kapi wuta pirripapunya-mini awarra alawura Herod. Karri awuta Pharisees papi pirimi awungarruwu kapi wuta-mamanta purumuwu api wuta purruwuntiyarra awuta wuta-mamanta ngini ngawa-yuwuni pupuni yikirimi awarra tini karri Sabbath Day api kiyi awuta Pharisees amintiya wuta-mamanta nimarra pirimajirri, “Awungana ngamatama pili ngawa ngawutimarti ngini pajuwani ngamata-kirimi awarra nayi Jesus?” pirimajirri.
24373	MRK 3:16	Awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta kapi ngawa-yuwuni yuwunga api ngarra yati Simon. Api ngawa-yuwuni yipakirayi awarra Simon nyoni yintanga Peter. Kiyi yingampa ngawa-yuwuni ngarra-mamanta api James amintiya John. Api awarra James amintiya awarra John api wuta-rringani ngarra yintanga Zebedee. Api wuta awuta yuwurrara, James amintiya John api ngawa-yuwuni yipakirayi awuta nyoni yintanga, Boanerges. Awarra yintanga Boanerges mean arimi ngini wuta yimpaja angi-wutawa yiminga jurrumumi jiyimani (used to become angry) nginingaji pumurali jingawu ampirimi. Kiyi yingampa ngawa-yuwuni ngarra-mamanta api Andrew, kiyi Philip, kiyi Bartholomew, kiyi Matthew, kiyi Thomas, kiyi Thaddaeus. Kiyi naki nyoni ngawa-yuwuni ngarra-mantani api awarra James ngini ngarra-rringani Alphaeus. Kiyi nyoni Simon. Api wuta pirimamula (called) awarra Simon nyoni yintanga Patriot pili awarra Simon amintiya ngarra-mamanta wuta jirti purumuwani awuta arikutumunuwi kapi wuta Romans amintiya jirti ngirramini pirripakiray-ani awuta. Kiyi naki nyoni ngarra-mantani ngawa-yuwuni api Judas Iscariot. Ngarra awarra wiyi (later on) traitor yimi kapi ngawa-yuwuni. Api awuta wamurrara yuwurrara wawurruwi api wuta awuta ngawa-yuwuni yimamula (called) awuta apostles.
24432	MRK 4:40	Kiyi ngarra nanginta yimi ngarra-mamanta, “Pilikama nuwa ngintiri-makirri? Nuwa karluwu kuwa ngintirimi ngini ngiya ngimata-mangi nuw-ana?” Awarra ngawa-yuwuni yimi kangi ngarra-mamanta.
24464	MRK 5:31	Kiyi wutatuwu ngawa-yuwuni ngarra-mamanta pirimi kangatawa, “Pilikama awarra jipangiraga? Arramukuta kapinaki arikutumunuwi pirlamarri (by accident) pirripamukuri wuta yikara kanginjila kuluji pili wuta tayikuwapi mimpa pirimi kanginja,” pirimi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta kangatawa.
24470	MRK 5:37	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kapi awuta tayikuwapi tiwi kapi pirripapunya ngarra, “Nuwa arnapa awungarra nuwa tayikuwapi,” yimi. Kiyi nimarra yimi kapi awuta yuwurrajirrima ngarra-mamanta, Peter amintiya James kiyi John api yimi ngini, “Nginja Peter kiyi nginja James amintiya nginjuwani John api nuwa wangata nyirra-punya ngiya. Ngawa ngawuja kapi nginaki alawura ngarra tangarima,” yimi. Kiyi awuta yuwurrajirrima ngarra-mamanta pirripapunya ngawa-yuwuni amintiya awarra Jairus awungarruwu kangatawa tangarima.
24487	MRK 6:11	Ninkiyi, yimi ngini, “Karri nuwuriyi, kuta maka, api arikutumurnuwi kapi awungarruwu japuja wurikirimi api wiyi arrami wurimi ngini, ‘Pirri. Nyirruwariyi. Nuwa arnuka awungarra ngintimatamuwu. Ngawa arnuka ngintimarti ngini ngapirtangaya ngini nuwa nupangiraga.’ Awarra arrami wiyi wurimi yingompa. Api ngini awarra wurimi, api nyirrumori awarra murrakupuni. Api karri waya nuwuja, api nyirrajirri militamuni api nyirrayakinapagi ngini parruwarti wiyi apawurligi, pili wuta jajiruwi japuja arima awungarruwu, pili wuta karluwu wutimarti ngini pimatapirtangaya ngini nuwa nupangiraga ngini ngarra ngawa-rringani ngirramini. Api karri wiyi wupakurluwunyi nuwunyawu awarra parruwarti, api wuta wiyi wurimi kangi wutilamiya ngini, ‘Arramukuta ngatawa ngini kuriyuwu wiyi ngirramini ngini jirti apakirayi ngawa, pili ngawa arnuka ngintiripirtangaya ngini wuta pirripangiraga awuta kapinayi.’ Awarra wiyi wurimi wutilamiya awuta kapi piriparirri nuwa. Api karri waya nupakinapagi militamuni api nyirruwariyi nyoni murrakupuni. Arramukuta papurajuwi awungarruwu japuja arima,” yimi ngawa-yuwuni. “Api waya nyilipuwariyi,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta wamutirrara yirrara ngarra-mamanta karri yuwuntangirri awuta.
24493	MRK 6:17	Awarra King Herod yuwutimarti ngarra-marrikuluwuni Philip ngarra-purnayinga api ngarra yuwunga awinyirra. Nyirratuwu awinyirra yimpalinya nyirra yintanga Herodias. Awarra King Herod ngarra alawura kapi awarra murrakupuni Galilee. Kiyi ngarra awarra John the Baptist yuwuriyi kapi awarra King Herod, kiyi yimi ngini, “Pilikama nginja juwunga nginja-marrikuluwuni ngarra-purnayinga? Yita nginja waya juwawurrini (broke) awarra Moses ngini-ngatawa ngirramini (law),” yimi awarra John the Baptist kangi awarra King Herod. Karri awarra King Herod yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini John the Baptist yipangiraga api angatawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry) kiyi ngarra jingawu yimi kapi awuta wawurruwi kapi waki pirimani ngini (for) ngarra, yimi ngini, “Nyirra-marruriyi awarra naki John the Baptist kapi majatawi pili-ngini wuta pimata-mukuri ngarra yilaruwu kapi jail,” yimi awarra King Herod kapi awuta wawurruwi kapi waki pirimani ngini ngarra. Kiyi awuta wawurruwi pirimarruriyi awarra John the Baptist kapi awuta majatawi kiyi wuta pirripamukuri ngarra yilaruwu kapi jail.
24561	MRK 7:29	Ngawa-yuwuni yimajawu awarra ngini nyirra jiyimi kangi nyitamiya api ngarra yimi kangi nyitawa, “Pupuni awarra ngini nginja jipangiraga api ngiya waya papi nginiri-mamiyi awarra maputiti kapi nyirra purnikapa nginja-mwaringa api nyirra waya pupuka jiyima. Manya waya tipuwariyi kanginjila japuja.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awinyirra yimpalinya.
24659	MRK 10:2	Kiyi yingompa awuta Pharisees purruriyi awungarruwu kapi ngawa-yuwuni yuwaluwamini awuta arikutumunuwi. Awungarruwu wutilajirri nimarra pirimajirri ngini, “Ngawurliyi kapi awarra nginayi Jesus. Arramukuta ngawa wiyi ngarikirimi awarra ngini ariwaluwa ngawa ngini jirti ngirramini,” pirimajirri. Api kiyi, purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni, purruwurtiyarra, “Aya. Ngini yati apumori ngarra-purnayinga, api awarra pupunana?” pirimi awuta Pharisees.
24660	MRK 10:3	Api ngarratuwu ngawa-yuwuni yimi ngini, “Pakinya ngiya nguruwayorri nuwa. Awarra ngirramini ngini parlingarri Moses yikirimi kiyi yuwurimpura, awarra ngirramini ngini nuwa nupapunya, karri nupumori nuwa-purnayuwi, api kamini awarra ngirramini?” yimi ngawa-yuwuni.
24661	MRK 10:4	Api wutatuwu pirimi ngini, “Marri ngarratuwu Moses yuwurimpura ngini, ‘Karri yati tini awutimarti ngini apumori ngarra-purnayinga, api ngarra pakinya yimataanga pukaringini, api kiyi, kangi awarra pukaringini ngarra jurra yimatakirimi ngini waya arnuka ngarra-purnayinga, kiyi yimatayakirayi awarra pukaringini kangi awinyirra ngarra-purnayinga, api awungarri yimatamori awinyirra.’ Awarra Moses yuwurimpura awarra ngirramini parlingarri,” pirimi awuta Pharisees.
24663	MRK 10:6	“Api ngawa-rringani ngini kuriyuwu arnuka awutimarti ngini nuwa ngintimatamori nuwa-purnayuwi. Yita wanga ngarra awutimarti ngini nuwa ngintimatamangi nuwa-purnayuwi yiloti. Parlingarri ngarra yikirimi yati arikutumurnini amintiya natinga arikutumuninga ngini pimatamarrimuwajirri. Pili awarra karri yati tini awutimarti ngini yimatamarrimuwu ngarra-purnayinga, api ngarra apumori ngarra-rringani amintiya ngarra-naringa api waya arimarrimuwu awinyirra ngarra-purnayinga kiyi apamangi awinyirra. Api waya nginingaji punyipunyi ruwuti apamartajirri wuta ngarra-purnayinga. Nginingaji wuta wuni yati punyipunyi amintiya ruwuti,” yimi ngawa-yuwuni. “Ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu apajuwurlima wuta ngarra-purnayinga, api wuta karluwu pimatamorajirri,” yimi ngawa-yuwuni kangi awuta Pharisees.
24667	MRK 10:10	Karri ngawa-yuwuni wuta ngarra-mamanta pirripumori awuta Pharisees kiyi pirripawuriji yilaruwu kangi kurrampali api awungarri wutatuwu ngarra-mamanta purruwurtiyarra ngawa-yuwuni, pirimi ngini, “Aya. Awarra ngirramini ngini ninganinara juwuntiyarra awuta Pharisees ngini karrikuwani yimatumori ngarra-purnayinga, api tuwanga tajiyarra ngawa,” pirimi.
24675	MRK 10:18	Api ngawa-yuwuni yimi kangatawa, “Arnapa. Pilikama nginja jiyimi ngini ngiya pupuni? Waya juwa ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngarra pupuni,” yimi ngawa-yuwuni.
24678	MRK 10:21	Kiyi ngawa-yuwuni yinukuni yipakuluwunyi awarra tini api yimi kangatamiya, “Ngiya puranji ngurumuwu awarra naki tini,” yimi ngawa-yuwuni kangatamiya. Api ngarra yimajawu ngini awarra tini yuwuni (had) yingarti kunawuni amintiya arramu-kaminawuti. Amintiya ngarra awanuwanga yimajawu ngini awarra tini warntirrana puranji yimuwu awarra ngini-ngatawa kunawuni amintiya awarra arramu-kaminawuti amintiya ngini ngarra karlu-nara puranji yimuwu ngawa-rringani api awarra ngawa-yuwuni yimi kangatawa, “Pupuni awarra ngini nginja kuwa nimpirimi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini (law) api waya juwa naki nyoni ngini nginja jimata-kirimi (should do) api nginja sellim jimatami awarra yingarti arramu-kaminawuti ngini nginja nimpini. Api awarra kunawuni ngini nginja wiyi nimpanga karri nginja sellim nimpirimi awarra ngini-nginjila arramu-kaminawuti api tamarruriyi awarra kunawuni kapi awuta tiwi kapi karri-kamini kunawuni wuni kiyi tayakirayi awarra kunawuni kangi wutawa. Kiyi karri nginja wiyi nimpakirayi ngini-nginjila kunawuni kapi awuta tiwi kapi karri-kamini kunawuni wuni api awungarri tuwaripa kiyi tayapunya ngiya,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi ngarra tuwanga yimi kapi awarra tini, “Ngini nginja kuwa nimpirimi awarra ngini ngiya waya ngurru-wutiyarra nginja api ngawa-rringani wiyi arimarruriyi nginja kuriyuwu kapi ngatawa tangarima api awungarruwu ngarra wiyi apakirayi nginja arramu-kamini ngini pupuni amintiya nginja wiyi warntirrana kukunari.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awarra tini.
24685	MRK 10:28	Kiyi awarra Peter yimi kangi ngawa-yuwuni, “Aya, yuwuni, ngawa kapi waki ngarimi ngini nginja api ngawa waya nguntu-pumwari ngawa-rringanuwi amintiya ngawa-naruwi. Amintiya awanuwanga nguntu-pumwari ngini-ngawula timani pili ngawa nginti-papunya nginja. Amintiya awanuwanga nguntu-pumwari awarra yingarti arramu-kaminawuti ngini ngawa pakinya nguntu-wuni. Api kamini ngawa-rringani wiyi apakirayi ngawa?” yimi Peter kapi ngawa-yuwuni.
24724	MRK 11:15	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kapi Jerusalem. Karri wuta papi pirimi awungarruwu api wuta purruwuriyi kapi awinyirra arikulanga jurra angi-wutawa Jews. Awungarruwu kapi awarra yard kapi awinyirra jurra api ngawa-yuwuni yuwunyayi yingampa tiwi kapi pirripamangi animuluwi nginingaji pulukuwi amintiya sheepuwi amintiya awanuwanga tokampuwi nginingaji mwapurawayi (dove birds). Awuta tiwi sellim pirimi awuta animuluwi amintiya tokampuwi kapi awuta arikutumunuwi kapi wuta punuwuriyi kapi awinyirra jurra ngini pimata-kuruwarni (thank) ngawa-rringani ngini kuriyuwu. Karri awuta arikutumunuwi purruwunga awuta animuluwi amintiya tokampuwi api wuta pirimarruriyi awuta animuluwi amintiya tokampuwi kangi awarra priest ngini ngarra yimata-pirni awuta amintiya ngini yimatawumi wuta kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa altar. Yingampa tiwi kapi wuta pirripamangi kunawuni api wuta wiyarri waki pirimani awungarruwu kapi awarra yard. Kiyi karri ngawa-yuwuni yuwunyayi awuta tiwi kapi sellim pirimi animuluwi awungarruwu kapi awinyirra jurra api angatawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry) kiyi yimi kapi awuta tiwi, “Nyirra-mwari angawula jurra. Pirri! Nyirru-wariyi!” yimi api awuta tiwi purrupumwari awarra yard ngini awungarruwu kapi awinyirra jurra. Ngarra awanuwanga, “Pirri!” yimi kapi awuta tiwi kapi pirripamangi kunawuni kapi awinyirra jurra. Kiyi ngawa-yuwuni yuwunyawu ngini-wutawa tayipuli kangi yakuluwuni. Amintiya awuta kapi sellim pirimi (sold) awarra mwapurawayi api awanuwanga ngarra yuwunyawu ngini-wutawa tayipuli kangi yakuluwuni.
24789	MRK 13:3	Kiyi ngawa-yuwuni amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kuriyuwu kapi awarra arikulani jupunyini (mountain). Awarra jupunyini ngarra yintanga Mount of Olives. Awungarruwu wuta purumuwu api pirripakuluwunyi awinyirra jurra. Kiyi karri ngarra ngawa-yuwuni wangata yimuwu api awuta yukurri ngarra-mamanta purruwuriyi kangatawa, awuta Peter amintiya James kiyi John amintiya Andrew api nanginta pirimi awarra ngawa-yuwuni,
24791	MRK 13:5	Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Arnapa. Pakinya nguwutiyarra nuwa ngini karri ngiya wiyi ngipakupawurli kuriyuwu kapi ngiya-rringani api wuta yingampa tiwi wiyi yatatila wuriyi kangi nuwula api kunyani wurimi kangi nuwa, ‘Nuwa ngimpiri-majawu ngini ngarra ngawa-rringani parlingarri yimi ngini ngarra wiyi yini-mata-ngirri (would send) awarra Christ kapi nuwa arikutumunuwi. Api ngiya awarra Christ.’ Wuta wiyi awarra wurimi, awuta tiwi kapi wiyi wuri-mamuliya wutalamiya Christ. Api tayikuwapi arikutumunuwi wiyi kuwa wurimi awarra ngirramini ngini awuta tiwi wupangiraga. Api nuwatuwu arrana. Ngajiti kuwa ngimpajami awuta.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta yukurri ngarra-mamanta.