23233	MAT 1:20	Kiyi awarra Joseph yuwuriyi japuja kiyi yipungintayi (thought about) ngarra-mantanga Mary. Api karri ngarra yimajirripi api tirimini yimi (dreamed) ngini yati ngawa-rringani ngini-ngatawa yingumpunila (angel) papi yimi kangatawa api awarra yingumpunila yimi kangatawa, “Aya, Joseph,” yimi. “Ngajiti nimpaja-mwari awinyirra Mary pili awarra ngawa-rringani ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) waya yini-papirraya (came down) kangi nyitawa api ngini-ngatawa power waya yikirimi awinyirra papuringanta. Yita arnuka tini yipirrakirayi awinyirra Mary,” yimi awarra yingumpunila kapi awarra Joseph.
23234	MAT 1:21	Kiyi awarra yingumpunila nyoni ngirramini yipangiraga ngini, “Karri awarra kirijini wiyi arimulungurrumi api nginja awungarri yintanga tayakirayi Jesus pili awarra yintanga Jesus meaning arimi ngini ngarra awarra wiyi awunyawu awarra jirti ngini awuta tiwi pirikirim-ani (the wrong they have done), awuta kapi ngawa-rringani wiyi arimamula (call) awuta ngarra-mamirampi api wuta wiyi yiloti wurumuwu kuriyuwu kangatawa japuja. Api nginja tamarruriyi awinyirra Mary kapi nginjila japuja api nginja wiyi nginja-purnayinga awinyirra Mary,” yimi awarra yingumpunila kangatawa awarra Joseph karri ngarra tirimini yimi (dreamed).
23235	MAT 1:22	Api karri awarra Joseph yipangipari api kuwa yimi awarra ngirramini ngini awarra yingumpunila yipangiraga api yuwuriyi kapi awinyirra Mary kiyi yimarruriyi awinyirra kapi ngatawa japuja amintiya ngarra yiloti ngarra-purnayinga yimamula (called) awinyirra Mary. Wuta karluwu pirimarrimili nanuwanga. Waya juwa karri nyirra-mwarti wiyi (later on) yimulungurrumi api awungarri wuta pirimarrimili. Awarra ngirramini ngini (about) karri awinyirra Mary nyirra-mwarti yimulungurrumi api ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwutiyarra awarra ngirramini kangi awarra prophet Isaiah. Api kiyi awarra Isaiah yikirimi kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa punkaringini (Old Testament) awarra naki ngirramini ngini, “Nyirra natinga murrukupora angi nyirra arnuka jiyimarrimili awurrini api nyirra wiyi papuringanta ampirimi api nyirra wiyi yati kirijini ampurtiyi. Wuta wiyi wupakirayi yintanga awarra kirijini Immanuel.” Awarra Isaiah yikirimi awarra ngirramini kangi awarra punkaringini. Api awarra yintanga Immanuel meaning arimi ngini, “Awarra ngawa-rringani yini-papirraya (came down) kapi ngawa tiwi api ngawa waya ningani ngawa-rringani ngawiyati ngarimuwu kapi awungarra naki murrakupuni (on the earth).” Awarra ngirramini ngini ngarra awarra Isaiah yikirimi kangi awarra punkaringini api awarra wiyi warntirrana yima (later became true) karri ngawa-yuwuni Jesus yimulungurrumi.
23239	MAT 2:1	Karri awarra kirijini Jesus yimulungurrumi kapi awarra town Bethlehem kapi awarra murrakupuni Judea api awungarruwu kapi nyoni murrakupuni api yingampa wawurruwi pirripakuluwunyi awuranka japalinga ngirri-ngirri jiyimi. Awuta wawurruwi api ngini-wutawa murrakupuni karrampi. Wuta pungintamuwi (clever) pili wuta pirimajawu ngini (about) awinyirra tayikuwa-nga (lots) japalinga. Api karri awuta wawurruwi pirripakuluwunyi awinyirra awuranka japalinga api wuta nimarra pirimajirri, “Ningani yati kirijini waya yimulungurrumi api karri ngarra arikulani arima api ngarra wiyi king arimi,” pirimajirri awuta wawurruwi. Kiyi wuta pirripakuluwunyi awinyirra japalinga juwuja kangi yuwunka (sky) api kiyi pirripapunya awinyirra japalinga pili purru-wutimarti ngini pimata-kuluwunyi awarra kirijini ngini yimulungurrumi. Kiyi awinyirra japalinga juwuriyi kuriyuwu kapi awarra murrakupuni Judea kiyi awungarruwu nyirra juwunjarli (stopped). Karri awuta wawurruwi papi pirimi kapi awarra murrakupuni Judea api wuta purruwuriyi kapi Jerusalem. Awarra Jerusalem yinkitayi kapi Bethlehem. Awungarruwu kapi Jerusalem wuta nimarra pirimi kapi yingampa tiwi kapi japuja pirimi awungaji, api pirimi ngini, “Awungarruwu kapi ngini-ngawula murrakupuni ngawa nginti-pakuluwunyi awinyirra japalinga angi awuranka. Api karri nginti-pakuluwunyi awinyirra japalinga api nimarra ngintiri-majirri ngini, ‘Yati kirijini waya yimulungurrumi ngini ngarra wiyi king arimi api ngawa kularlaga ngawurrami (let's look for) awarra kirijini pili-ngini ngawa ngamata-kuruwarni (thank) ngarra,’ ngintiri-majirri. Api kiyi ngawa nginti-papunya awinyirra japalinga awungarra api kapi naki murrakupuni awinyirra japalinga juwunjarli (stopped). Api maka awarra kirijini ngini ngarra wiyi king arimi kangi nuwa kapi nuwa Jews?” Awuta wawurruwi awarra nanginta pirimi awuta tiwi kapi wuta japuja pirimi kapi Jerusalem. Ngarratuwu awarra King Herod api ngarra alawura yimi kapi awuta Jews awungarruwu kapi awarra murrakupuni Judea karri awarra kirijini Jesus yimulungurrumi awungaji amintiya ngarra japuja yimi kapi Jerusalem. Kiyi karri awarra King Herod yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini awuta wawurruwi pirripangiraga ngini (about) awarra kirijini ngini ngarra wiyi king arimi kapi awuta Jews api awarra King Herod worry yimi pili yimi kangatamiya ngini, “Karri awarra nayi kirijini wiyi arikulani arima api kapinaki Jews arrami wiyi wutimarti ngini ngarra wiyi king yimatami kangi wuta api wuta karluwu wutimarti ngiya ngini king ngimatami,” yimi awarra Herod kangatamiya. Wutatuwu awuta Jews kapi japuja pirimi kapi Jerusalem api wuta pirimakirri pili pirimajirri, “Ngini awarra kirijini wiyi awutimarti ngini king arimi kapi ngawa Jews api awarra Herod wiyi jirti ngirramini apakirayi ngawa,” pirimajirri awuta Jews.
23242	MAT 2:4	Kiyi awarra Herod jingawu yimi kapi awuta priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta scribes ngini wuta pini-matu-wariyi kangatawa. Karri awuta priests amintiya scribes papi pirimi kangi awarra King Herod api ngarra yimi kangi wutawa ngini, “Awi,” yimi. “Awarra ngini nuwa Jews ngimpiri-mamula (call) nuwa-rringani ngini kuriyuwu api ngarra parlingarri yuwuntiyarra nuwa-ampi ngini ngarra wiyi yini-mata-ngirri (would send) awarra Christ awungarra kapi naki murrakupuni (to this earth), awarra ngini ngarra wiyi king arimi kangi nuwa Jews. Api maka awarra murrakupuni kapi wuta parlingarri pirripangiraga ngini ngarra wiyi awungaji arimulungurrumi awarra kirijini?” yimi awarra King Herod kangi awuta priests amintiya awuta scribes.
23243	MAT 2:5	Api wutatuwu awuta priests amintiya awuta scribes pirimi ngini, “Marri kapi Bethlehem,” pirimi. Kiyi wuta pirimi ngini, “Parlingarri ngawa-rringani ngini kuriyuwu nimarra yimi kangi yati tini ngini ngarra prophet api yimi ngini,
23244	MAT 2:6	‘Awarra town Bethlehem kapi Judea api kirijini town amintiya tayikuwapi arikutumunuwi karluwu wurimajawu awarra town api wiyi parlinginari tayikuwapi arikutumunuwi wiyi wurimajawu awarra town pili awungarruwu yati kirijini wiyi arimulungurrumi ngini ngarra wiyi king arimi. Awarra kirijini ngarra wiyi ngatawa amintiya awuta yingampa alawuruwi kapi awarra murrakupuni Judea api wuta karlu-nara. Ngarra awarra king wiyi apamangi awuta tiwi kapi ngiya ngirimamula (call) awuta ngiya-mamirampi, awuta kapi wutiyati wuta-amini ngini ngarra yintanga Israel,’ yimi ngawa-rringani kapi awarra prophet parlingarri. Api kiyi awarra prophet yikirimi (wrote) awarra ngirramini kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa punkaringini (Old Testament),” pirimi awuta priests amintiya awuta scribes kangi awarra King Herod.
23249	MAT 2:11	Kiyi awuta wawurruwi, karri papi pirimi awungarruwu kapi awinyirra kurrampali api pirripawuriji yilaruwu. Api karri pirripakuluwunyi awarra kirijini amintiya ngarra-naringa api wuta pirripamukuri ngini-wutawa yirrara yimpula kapi yakuluwuni (knelt down) yinkitayi kapi awarra kirijini. Kiyi wuta pirripakirayi awarra kirijini awarra oil ngini pupuni aruwanti amintiya gold amintiya awarra arramu-kamini ngini ngini-ngatawa kumurrupuni aruwanti pupuni (incense). Kiyi wuta purrupumwari awarra kirijini amintiya ngarra-naringa amintiya Joseph.
23251	MAT 2:13	Karri awuta wawurruwi kapi pungintamuwi (clever) purrupumwari awarra murrakupuni Judea api karri japinamini awarra Joseph yimajirripi api ngarra tirimini yimi (dreamed) ngini yati yingumpunila (angel) yinuwuriyi kangatawa. Kiyi awarra yingumpunila yimi ngini, “Kutupi tami api tamarruriyi nginja-purnayinga Mary amintiya nyirra-mwarti Jesus karrampi kapi nayi murrakupuni Egypt. Kalikali tamakirrimi awungarruwu pili awarra Herod wiyi kularlaga arimi awarra kirijini ngini pajuwani yimata-kirimi ngarra. Api karri nuwa papi ngimpirimi kapi Egypt api tangarima takirimi awungarruwu. Ngiya wiyi tuwanga nguwunu-wuriyi kanginjila kiyi wiyi nguwujiyarra nginja karri nginja wiyi nimpini-majakupawurli (bring back) nginja-purnayinga amintiya nyirra-mwarti awungarra.” Awarra yingumpunila yimi awarra kangi Joseph.
23254	MAT 2:16	Ngarratuwu awarra King Herod api karri ngarra yipitingaya (heard) ngini awuta wawurruwi kapi wuta pungintamuwi pirripakupawurli kapi ngini-wutawa murrakupuni kapi nyonga jarrumoka api jurrumumi jiyimi angatawa yiminga (became angry) pili wuta karluwu pinipakupawurli kangatawa. Kiyi ngarra yipungintayi (thought about) awarra ngirramini ngini awuta wawurruwi kapi wuta pungintamuwi purru-wutiyarra ngarra ngini karri wuta mampara pirripakuluwunyi awinyirra japalinga. Api ngarra yimi kangatamiya ngini, “Arrami ngarra waya yinkitayi yirrara pakitiringa (years old) awarra kirijini ngini ngarra ngatawa,” yimi kangatamiya. Api kiyi ngarra jingawu yimi kapi yingampa soldiers kapi waki pirimi ngini (for) ngarra kiyi yimi kangi wutawa, “Nyirru-wariyi kapi Bethlehem kiyi kularlaga nyirrami awuta tayikuwapi (all) kakirijuwi kapi jajingaruwi awuta kapi wuta yirrara pakitiringa (years old) amintiya awuta jajingaruwi kapi wuta wurimarnuwa amintiya awuta kapi wuta wurimangapa pularti api karri ngumpunyayi awuta kakirijuwi api pajuwani nyirra-kirimi awuta.” Awarra Herod yimi awarra kangi awuta soldiers. Api awuta soldiers kuwa pirimi awarra ngirramini ngini Herod yipangiraga api kiyi purruwuriyi kapi Bethlehem api piripirni awuta kakirijuwi kapi jajingaruwi.
23260	MAT 2:22	Kiyi karri wuta waya yinkitayi pirripakupawurli kapi Bethlehem kapi awarra murrakupuni Judea api awarra Joseph yipitingaya (heard) ngini awarra Herod ngarra-mirani Archelaus ngarra waya alawura yimi kapi Judea api ngarra awarra Joseph yimakirri. Kiyi awarra yingumpunila (angel) tuwanga papi yimi kangi Joseph karri ngarra tirimini yimi kiyi yimi kangatawa, “Ngajiti nimpaju-wariyi kapi Bethlehem.” Api karri awarra Joseph yipitingaya awarra ngini awarra yingumpunila yipangiraga api ngarra yimarruriyi ngarra-purnayinga amintiya nyirra-mwarti awungarruwu kapi awarra murrakupuni Galilee.
23261	MAT 2:23	Awungarruwu kapi Galilee wuta purruwuriyi kapi awarra town Nazareth kiyi awungarruwu wuta yiloti japuja pirimi. Karri ngawa-yuwuni Jesus japuja yimi kapi awarra town Nazareth api awarra ngirramini ngini ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwuntiyarra awuta prophets ngini awarra Christ wiyi japuja arimi kapi Nazareth api awarra ngirramini awungarri warntirrana yima (came true). Yingampa tiwi pirimani ngini awuta arikutumunuwi kapi japuja pirimi kapi Nazareth api wuta karluwu wutawa api wiyi yingampa tiwi pirimi ngini ngawa-yuwuni Jesus ngarra karluwu ngatawa.
23262	MAT 3:1	Awarra John ngini ngarra-naringa awinyirra Elizabeth karri ngarra arikulani yimi api wuta pirimamula (called) awarra John the Baptist. Kiyi ngarra yuwuriyi kapi awarra murrakupuni Judea awungarruwu kapi karri-kuwapi japuja pirimi. Kiyi tayikuwapi tiwi purruwuriyi kangatawa api ngarra yuwuntiyarra awuta ngini ngarra ngawa-rringani ngirramini
23265	MAT 3:4	Awinyirra kuluji angatawa John the Baptist api awinyirra kamuli murrula (camel hair ones) amintiya angatawa wulirrima (belt) api awarra mipurra (leather one). Yinkiti ngini yuwapa api yingwati amintiya grasshoppers.
23268	MAT 3:7	Kiyi tayikuwapi alawuruwi purruwuriyi kapi awarra John the Baptist. Wuta pirimamula (called) awuta alawuruwi Pharisees amintiya scribes. Api karri wuta papi pirimi kangi awarra John the Baptist api ngarra yimi kangi wutawa, “Nuwa nginingaji taringuwi,” yimi, “pili awuta taringuwi karri yikwani awunu-wuja api wuta kalikali wurimakirrimi. Api nuwatuwu awanuwanga kalikali ngimpiri-makirrimi kangilawa ngini ngiya baptise ngimata-kirimi nuwa pili nuwa arrami ngimpiri-makirri awarra yikwani kapi ngarra maputiti japuja.
23270	MAT 3:9	Amintiya nuwa kapi nuwa alawuruwi manya ngimpirimi ngini, “Ngawa-rringani puranji yimuwu awarra ngawa-amini Abraham ngini parlingarri yimuwu api awarra (for that reason) ngawa waya rayiti (alright). Nuwa alawuruwi awarra manya ngimpirimi api nuwa ngajiti awarra nimarra ngimpajami. Tayakuluwunyi anaki waranga kapi yakuluwuni. Ngini ngawa-rringani awutimarti api ngarra mirrikili (miracle) yimata-kirimi api ngarra yirrija-kirimi (can make) anaki waranga awarra Abraham ngarra-mamirampi. Api nuwa ngajiti ngimpajami ngini nuwa waya rayiti (alright) pili nuwa-amini Abraham.” Ngarra awarra yipangiraga John the Baptist kapi awuta alawuruwi.
23271	MAT 3:10	Kiyi yimi kapi awuta alawuruwi, “Awarra ngawa-rringani waya yinkitayi apakirayi jirti ngirramini (trouble) kangi nuwula kapi nuwa jajiruwi. Ngarra awarra ngawa-rringani nginingaji awarra tini ngini apamangi awinyirra purinjirringa angi ampini kuruti (fruit). Api awinyirra purinjirringa angi nyirra jirti kuruti ampini api awarra tini arimajingipa (chops down) awinyirra purinjirringa api kiyi awunyawu awinyirra kangi yikwani. Ngarra awarra ngawa-rringani nginingaji awarra tini ngini awunyawu awinyirra jiringa purinjirringa kangi yikwani pili ngarra wiyi awunyawu nuwa kapi jajiruwi kapi awarra yikwani kapi ngarra maputiti japuja.” Ngarra awarra yipangiraga awarra John the Baptist kapi awuta alawuruwi.
23281	MAT 4:3	Kiyi ngarra awarra maputiti yinuwuriyi kapi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Aya,” yimi. “Awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu awarra ngini nginja nimpiri-mamula (call) ngarra nginja-rringani api mirrikili (miracle) takirimi api tajiyarra anaki waranga ngini kirritawuni yimatama (to become).” Ngarra awarra yimi maputiti pili ngarra yimajawu ngini ngawa-yuwuni waya paruwani.
23284	MAT 4:6	Kiyi maputiti yimi ngini, “Kutupi tami kapi yakuluwuni,” yimi. “Ngajiti nimpaja-makirri pili awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu awarra ngini nginja nimpiri-mamula (call) ngarra nginja-rringani api ngarra wiyi apamangi nginja. Parlingarri wuta papaluwi pirikirimi (wrote) ngini-ngatawa ngirramini kangi awarra punkaringini ngini, ‘Nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngatawa ngirramini awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu api ngarra wiyi awuntiyarra awuta angeluwi ngini wupamangi nuwa nginingaji karri nuwa waya yinkitayi pirlamarri (by accident) ngimpiri-pirn-amiya kapi waranga api awuta angeluwi wiyi wupamanipayi (lift you up) nuwa api awinyirra waranga arnuka ampiri-pirni nuwa malapwara.’ Parlingarri awuta papaluwi pirikirimi (wrote) awarra ngirramini kangi punkaringini,” yimi maputiti kapi ngawa-yuwuni.
23289	MAT 4:11	Kiyi awarra maputiti yuwuriyi api wuta angeluwi pini-papirraya (came down) kangi ngawa-yuwuni api pirripamangi ngarra.
23302	MAT 4:24	Awuta arikutumunuwi kapi piri-pitingaya (heard) awarra ngirramini ngini ngawa-yuwuni yipangiraga amintiya pirripakuluwunyi ngarra ngini pupuwi yikirimi awuta tiwi kapi purunjuwi api wuta wiyi (later on) awuta arikutumunuwi purru-wuntiyarra yingampa arikutumunuwi ngini (about) ngawa-yuwuni. Api wiyi tayikuwapi arikutumunuwi kapi awarra nyoni murrakupuni Syria ngini karrampi api wuta wiyarri piri-pitingaya awarra ngirramini ngini (about) ngawa-yuwuni api wuta pirimarruriyi kangatawa wuta-ngirimipi amintiya wuta-mamanta kapi wuta purunjuwi. Awuta tiwi kapi wuta pirimarruriyi kangatawa api wuta yingampa yingarti walawala (pain). Wutatuwu yingampa purruwuni maputirruwi yilaruwu kangi wutawa purnikapa. Yingampa awuta tiwi pirripakupuraj-ani kapi yakuluwuni kiyi yingarti pulingiya amintiya yingampa awuta tiwi api wuta karrawungana amintiya wuta karluwu pirrija-ngulimayi (couldn't walk) amintiya ngini-wutawa kurumuta waya yuwunjarli (stopped). Api karri awuta arikutumunuwi pirimarruriyi kangi ngawa-yuwuni awuta tayikuwapi tiwi kapi wuta jana api ngarra ngawa-yuwuni pupuwi yikirimi awuta.
23303	MAT 4:25	Tayikuwapi tiwi pirripapunya ngawa-yuwuni. Yingampa awuta japuja pirimi kapi Galilee. Kiyi yingampa japuja pirimi kapi Decapolis amintiya yingampa awuta japuja pirimi kapi Jerusalem kiyi nyoni murrakupuni kapi awarra arikulani murrakupuni Judea amintiya yingampa awuta japuja pirimi kapi awarra murrakupuni maringarruwu kapi awinyirra makatinga Jordan. Awuta tayikuwapi pirripapunya ngawa-yuwuni Jesus.
23309	MAT 5:6	Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Kapi nuwa ngimpitimarti ngini warntirrana pupuwi nginti-mata-ma (to become) api awarra ngawa-rringani wiyi amanu-wani (help) nuwa ngini pupuwi tiwi nginti-mata-ma api kiyi nuwa wiyi awungarri kukunari ngimpirimi kangi nuwulamiya.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23316	MAT 5:13	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yimi kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Nyoni nginaki ngirramini nguwutiyarra nuwa ngini karri awuta arikutumunuwi wupamukuri awarra salt kapi kumapora purnikapa api awarra purnikapa arnuka wiyi punipani. Api nuwa awuta kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngilawa ngirramini api nuwa nginingaji awarra salt pili nuwa ngumpuru-wani (help) nuwa-mamanta ngini wuta karluwu jajiruwi pimatami. Api awarra salt karri jirti arimi api ngawa karluwu tuwanga pupuni ngamata-kirimi (can't make) awarra salt api ngawa karluwu ngamata-mukuri (shouldn't put) awarra jirti salt kapi awarra kumapora purnikapa pili awarra jirti salt karluwu yimata-kirimi (can't make) awarra purnikapa ngini karluwu punipani yimatami. Waya juwa ngawunyawu awarra jirti salt kapi yakuluwuni api ngaparingina awarra salt karri ngapangulimayi. Api nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngilawa ngirramini api ngini nuwa arnuka ngumpuru-wani (help) nuwa-mamanta ngini pupuwi pimatami api nuwa nginingaji awarra jirti salt.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23318	MAT 5:15	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri ngawa jurrumumi ngarikirimi light api ngawa karluwu ngaripujirra (cover up) awarra light. Waya juwa ngapamukuri awarra light kuriyuwu yilaruwu kapi angawula kurrampali api awarra light ngirri-ngirri arimi kapi ngawa tiwi kapi ngarimuwu kapi awinyirra kurrampali.
23326	MAT 5:23	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus nyoni nginaki ngirramini yipangiraga kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Ngini yati kapi nuwa jirti ngirramini (trouble) nimpakirayi nginja-mantani api ngini nginja-mantani angatawa yiminga jurrumumi ampirimi (becomes angry) kangi nginja api nanginta tami awarra nginja-mantani ngini putuputuwu apakirayi (forgive) nginja. Api ngini nginja nimpiri-marruriyi kunawuni kapi angawula jurra ngini nimpakirayi awarra kunawuni kapi ngawa-rringani api ngini karri nginja awungaji kangi jurra api nimpiri-pungintayi (remember) ngini nginja jirti jiyikirimi kapi nginja-mantani api ngajiti nimpaja-marruriyi awarra kunawuni yilaruwu kapi jurra.
23333	MAT 5:30	Amintiya ngini nuwa ngimpitimarti ngini nginti-mata-wuningiya (touch) nyoni tini ngarra-purnayinga amintiya nyonga tinga nyirra-purnayi api ngajiti awungani ngimpajami. Nyirra-mwari awarra tini ngarra-purnayinga amintiya nyonga tinga nyirra-purnayi pili arrami nuwa wiyi mitaya ngimpirimi awarra tini ngarra-purnayinga amintiya nyonga tinga nyirra-purnayi api ngini nuwa warntirrana mitaya ngimpirimi awinyirra tinga amintiya awarra tini api nuwa wiyi arrami ngumpuriyi kapi ngarra maputiti japuja (hell).” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kangi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23341	MAT 5:38	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yipangiraga nyoni nginaki ngirramini kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Nuwa ngimpiri-majawu ngini papaluwi purru-wuntiyarra awuta tiwi awarra naki ngirramini ngini ngawa-rringani yipangiraga ngini, ‘Ngini nuwa ngimpiri-pirni nyoni tini kangatawa pijara awarra nyoni tini api ngini awarra nyoni tini ngini-ngatawa pijara papi awunirimi (comes out) api nuwa wiyi ngumpuwariyi kapi majatawi angi-wutawa kurrampali api awungarruwu kapi angi-wutawa kurrampali awuta majatawi wiyi papi wuniri-mamiyi (take out) ngini-nuwula pijara,’ yimi ngawa-rringani. Kiyi tuwanga yimi, ‘Awanuwanga ngini nuwa ngimpiri-pirni nyoni tini kangatawa yirruputara api ngini awarra nyoni tini ngini-ngatawa yinkana papi awunirimi api wuta wiyi wuri-marruriyi nuwa kapi majatawi angi-wutawa kurrampali api awungarruwu kapi angi-wutawa kurrampali awuta majatawi wiyi papi wuniri-mamiyi (take it out) ngini-nuwula yinkana.’ Awarra ngirramini yimi ngawa-rringani parlingarri api awuta papaluwi purru-wuntiyarra awuta tiwi awarra ngirramini (law),” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi ngawa-yuwuni tuwanga yimi ngini, “Api ngiyatuwu ngirimi, ngini (if) yati tini aripirni nuwa api nyirra-mwari awarra jirti ngirramini (trouble). Api ngini ngarra aripirni nuwa yatuwani (one side) kapi nuwa yirrikilingapa api ngini awutimarti ngini tuwanga yimata-pirni nuwa api nyirra-jiyarra awarra ngini, ‘Tapirni ngiya kurrukola (other side) kapi ngiya yirrikilingapa.’ Nuwa awarra nimarra nyirrami kapi awarra tini,” yimi ngawa-yuwuni kangi ngarra-mamanta.
23347	MAT 5:44	api ngiyatuwu nimarra ngiyimami (going to say) ngini ngawa-rringani ngini kuriyuwu puranji arimuwu tayikuwapi (everyone),” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngawa-rringani parlingarri yikirimi warnarringa api arikirimi awinyirra warnarringa ngini ngirri-ngirri ampirimi kangi awuta tiwi kapi jajiruwi amintiya kapi wuta pupuwi. Awanuwanga arikirimi pakitiringa ngini apawuliyi (come down) kapi awuta tiwi kapi jajiruwi amintiya awuta kapi pupuwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi yimi ngini, “Nuwa awanuwanga puranji nyirra-muwu tayikuwapi (everyone). Kapi jirti wurumuwu nuwa api nuwa puranji nyirra-muwu awuta tiwi. Api awuta kapi tongwayi wurimi nuwa api nanginta nyirrami ngawa-rringani ngini yimata-mangi awuta. Api ngini nuwa puranji ngumpuru-muwu tayikuwapi amintiya ngini nanginta ngimpirimi ngawa-rringani ngini yimata-mangi awuta kapi tongwayi wurimi nuwa api ngarra ngawa-rringani wiyi arimi kangi nuwa, ‘Ngiya-mamirampi nuwa,’ arimi.” Ngarra awarra ngawa-yuwuni yipangiraga kapi ngarra-mamanta.
23349	MAT 5:46	Kiyi yimi ngawa-yuwuni kangi wutawa, “Ngini nuwa puranji ngumpurumuwu awuta kapi pupuni wurumuwu nuwa api ngini nuwa waya juwa awuta puranji ngumpuru-muwu api ngarra ngawa-rringani karluwu yimata-mamula (won't call) nuwa papurajuwi. Awuta wawurruwi kapi waki wurimi ngini (for) awuta Roman alawuruwi api nanginta wurimi ngawa Jews awarra kunawuni ngini tax api nuwa ngimpirimi ngini wuta jajiruwi awuta tiwi api wuta awuta waya juwa puranji wurumuwu kapi puranji wurumuwu awuta. Api nuwa ngajiti awungani ngimpajami nginingaji wuta. Nuwa puranji nyirra-muwu tayikuwapi,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23352	MAT 6:1	Kiyi awarra ngawa-yuwuni Jesus nyoni ngirramini yipangiraga kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta api yimi ngini, “Yingampa arikutumunuwi kapi wuri-mamuliya pupuwi api wuta wutimarti wuta-mamanta ngini pimata-kuluwunyi awuta karri wuta wurikirimi ngini pupuni (do good things), nginingaji karri wupakirayi yinkiti amintiya kunawuni kapi awuta kapi paruwani-la. Wuta awuta wupawuriji yilaruwu kapi jurra kapi tayikuwapi tiwi mimpa wurimi amintiya arrami wuriyi kapi jarrumoka pili wutimarti awuta tayikuwapi tiwi ngini pimata-kuluwunyi awuta ngini wupakirayi yinkiti kapi awuta paruwani-la, pili wuta wutimarti awuta tayikuwapi ngini pimata-mamula (call) awuta papurajuwi. Api naki awarra warntirrana ngini ngarra ngawa-rringani karluwu yimata-mamula (won't call) papurajuwi awuta kapi wuri-mamuliya pupuwi pili wuta wupangirrajamiya karri wupakirayi awarra yinkiti kapi awuta kapi paruwani-la. Nuwa ngajiti awungani ngimpajami nginingaji awuta kapi wuri-mamuliya pupuwi.
23358	MAT 6:7	Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Awuta kapi karluwu kuwa wurimi ngawa-rringani api wuta awuta karri pray wurimi kapi awuta kapi wuta wurimamula (call) kapi-wutawa gods api wuta nimarra wurimi yingarti ngirramini ngini awarra karri-kamini sense. Wuta awuta amparrimani ngini kapi-wutawa gods warntirrana wuri-pitingaya (hears) awuta karri wuta yinukuni (for long time) pray wurimi kangi wutawa.
23384	MAT 6:33	Api nuwa warntirrana kuwa nyirrami ngawa-rringani amintiya nyirra-mamula (call) ngarra nuwa-alawura amintiya awanuwanga warntirrana nyirra-pungintayi (think about) awarra ngawa-rringani api kiyi ngarra wiyi apakirayi nuwa awarra kuta kamini ngini nuwa ngimpitimarti (need),” yimi ngawa-yuwuni kangi ngarra-mamanta.
23386	MAT 7:1	Kiyi yimi ngawa-yuwuni Jesus kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Nuwa ngajiti ngimpaja-mamula (call) jajiruwi nuwa-mamanta pili ngini (if) nuwa awungani ngimpirimi (do that) api ngarra ngawa-rringani wiyi arimamula (call) nuwa jajiruwi. Api ngini nuwa arnuka ngimpiri-mamula jajiruwi awuta nuwa-mamanta api ngarra awarra ngawa-rringani arnuka wiyi yimata-mamula (won't call) nuwa jajiruwi,” yimi ngawa-yuwuni.
23388	MAT 7:3	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Nuwa yingampa amparrimani ngimparimi ngini nuwa warntirrana pupuwi amintiya nuwa ngimpiri-mamula (call) jajiruwi awuta nuwa-mamanta kapi wuta karlu-nara jajiruwi. Api kayi,” yimi ngawa-yuwuni. “Ngini nuwa ngimpitimarti ngini nginti-mata-wani (help) awuta nuwa-mamanta ngini papurajuwi tiwi pimatama api pakinya papurajuwi tiwi nyirrami nuwulamiya kiyi wiyi nyirra-wani awuta nuwa-mamanta ngini pupuwi tiwi pimatama. Awarra nginingaji karri kiyija parruwarti apawuriji yilaruwu kangi wuta pijara nuwa-mamanta api awanuwanga yingarti parruwarti apawuriji yilaruwu kangi nuwa pijara api nuwa karluwu nimarra nginti-matami kapi awuta nuwa-mamanta ngini, ‘Ngiya wiyi nguwunyirri (wash) awarra parruwarti kangi nuwa pijara.’ Nuwa karluwu awarra nimarra nginti-matami kapi awuta nuwa-mamanta pili nuwa arnuka nginti-mata-kuluwunyi (can't see) pupuni pili yingarti parruwarti kangi nuwa pijara. Awanuwanga nuwa karluwu nimarra nginti-matami kapi nuwa-mamanta ngini, ‘Ngiya wiyi ngimanu-wani (help) nuwa ngini pupuwi tiwi nginti-matami.’ Nuwa nginti-mata-kuluwuny-amiya pakinya, kiyi awungarri nuwa nuwa-mamanta,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23400	MAT 7:15	Kiyi nyoni ngirramini yipangiraga ngawa-yuwuni Jesus, “Awi,” yimi kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta. “Yingampa tiwi wuri-mamuliya (call) prophets amintiya awanuwanga kunyani wurimi ngini awarra ngirramini ngini wuta wuruwaluwa (teach) nuwa api ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini awarra. Awuta kapi wuri-mamuliya (call themselves) prophets api karluwu wutimarti nuwa ngini kuwa nginti-matami awarra ngirramini ngini-ngatawa ngawa-rringani. Waya juwa wutimarti nuwa ngini kuwa nginti-matami ngini-wutawa jirti ngirramini. Api ngajiti kuwa ngimpajami ngini-wutawa ngirramini awuta kapi wuri-mamuliya prophets.
23404	MAT 7:19	Awinyirra purinjirringa angi ampini jirti kuruti api awarra tini ngini apamangi awinyirra purinjirringa api ngarra awawurrini (chops down) awinyirra jiringa purinjirringa kiyi awunyawu awinyirra purinjirringa kangi yikwani. Ngarra awanuwanga ngawa-rringani wiyi apangirri (send) awuta jajiruwi tiwi kapi awarra yikwani kapi maputiti japuja awuta kapi wuta kunyani wurimi ngini wuta wutiyarra nuwa ngini-ngatawa ngawa-rringani ngirramini.
23405	MAT 7:20	Api nyirra-kuluwunyi awuta kapi wuruwaluwa (teach) nuwa. Ngini nuwa ngimpakuluwunyi awuta ngini jirti wurikirimi (do wrong) api nuwa wiyi ngimpiri-majawu ngini awarra ngirramini ngini wuta wutiyarra nuwa api ngarra awarra ngirramini karluwu ngini-ngatawa ngawa-rringani ngirramini. Api ngajiti kuwa ngimpajami awarra ngirramini ngini-wutawa.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23406	MAT 7:21	Kiyi yimi ngawa-yuwuni Jesus kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Yingampa tiwi warntirrana wurimamula (call) ngiya wuta-alawura amintiya kuwa wurimi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Wuta wiyi awuta wurumuwu kuriyuwu kapi ngini-ngatawa ngawa-rringani japuja,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Wutatuwu yingampa tiwi karluwu kuwa wurimi ngawa-rringani amintiya kunyani wurimi ngini ngiya alawura ngirimi kangi wutawa api wuta wiyi karluwu pimata-muwu kuriyuwu kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa japuja,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23407	MAT 7:22	Kiyi yimi kangi wutawa, “Tayikuwapi tiwi karri ngiya wiyi judge ngirimi awuta karri naki awarra murrakupuni wiyi apapaya (this earth will finish) api wuta wiyi awungarri manya nimarra wurimi ngini, ‘Ngawa ngintiri-kirim-ani yingarti mirrikili (miracles). Nginja jipakirayi ngawa ngini-nginjila power api ngawa ngintiri-kirimi awarra mirrikili.’ Wuta awarra wiyi wupangiraga kangilawa awuta kapi kunyani wurimi ngini ngiya alawura ngirimi kangi wutawa,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Wuta awuta tiwi wiyi awanuwanga wupangiraga kangi ngiya, ‘Awuta maputirruwi kapi pirripalamiya yilaruwu kapi yingampa tiwi purnikapa api ngawa papi ngintiniri-mamiyi awuta maputirruwi. Nginja jipakirayi ngawa ngini-nginjila power api ngawa papi ngintiri-mamiyi awuta maputirruwi. Amintiya ngawa nguntu-wuntiyarra awuta arikutumunuwi ngini-ngatawa ngawa-rringani ngirramini pili nginja juwutiyarra ngawa ngini ngawutiyarra awuta tiwi ngini-ngatawa ngirramini.’ Manya wiyi awarra wurimi kangilawa awuta kapi kunyani wurimi ngini ngiya alawura ngirimi kangi wutawa,” yimi ngawa-yuwuni.
23409	MAT 7:24	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus nyoni ngirramini yipangiraga kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Ngiya nimarra ngiyimami (going to say) kangi nuwa naki ngirramini (story) ngini (about) yati tini ngini ngarra yimuwu parlingarri. Ngarra yingarti punyipunyi yuwuni (had) awarra tini. Kiyi ngarra yikirimi angatawa kurrampali. Yikirimi kangi yuwurumi yakuluwuni. Api ngarratuwu nginaki nyoni tini ngarra karri-kamini punyipunyi yuwuni api yikirimi angatawa kurrampali kangi jipitini tingati yinkitayi kapi kuluwaga. Kiyi yingarti pakitiringa yipungoli api kapi awarra kuluwaga api awarra kukuni yini-papurti (came up) amintiya yingarti wunijaka jinu-wuriyi juwuntipayi (shook) awinyirra yirrara kurrampali. Kiyi awinyirra kurrampali kapi jipitini tingati ngini ngarra yikirimi ngini ngarra karri-kamini punyipunyi api awinyirra kurrampali yartipili jipakupuraji. Api awinyirra kurrampali kapi yuwurumi yakuluwuni ngini ngarra yikirimi ngini ngarra yingarti punyipunyi api awinyirra karluwu jipakupuraji. Api waya awungarruwu yipapaya (finished) awarra ngirramini (story) ngini awuta yuwurrara wawurruwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa, “Ngiya waya yingarti ngirramini nimarra ngirimi kangi nuwula api kapi nuwa waya ngintiri-pitingaya (heard) awarra ngirramini ngini-ngilawa api kapi nuwa wiyi kuwa ngimpirimi awarra ngirramini api nuwa awuta nginingaji awarra tini ngini ngarra yingarti punyipunyi ngini ngarra yikirimi angatawa kurrampali kapi yuwurumi yakuluwuni. Api nuwatuwu kapi nuwa wiyi karluwu kuwa nginti-matami awarra ngini-ngilawa ngirramini api nuwa awuta nginingaji awarra tini ngini ngarra karluwu yingarti punyipunyi ngini ngarra yikirimi angatawa kurrampali kapi jipitini tingati.” Ngarra awarra ngawa-yuwuni yipangiraga kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23414	MAT 7:29	Ngarra awarra warntirrana apangiraga. Api wutatuwu yingampa kapi wuruwaluwa (teach) ngawa ngini-ngatawa ngawa-rringani ngirramini api wuta karluwu nimarra wurimi nginingaji nginaki awarra Jesus.” Wuta awarra pirimi awuta tayikuwapi tiwi.
23416	MAT 8:2	Kiyi yati tini yinuwuriyi kangi ngawa-yuwuni. Ngarra awarra tini yuwuni (had) awarra jana leprosy api yuwutimarti ngawa-yuwuni ngini pupuni yimata-kirimi ngarra api kiyi ngarra yipamukuri ngini-ngatawa yirrara yimpula kangi yakuluwuni (knelt down) yinkitayi kangi ngawa-yuwuni ngarra malapwara api yimi kapi ngawa-yuwuni, “Aya, mantani, ngini nginja nimpitimarti api nginja pupuni jija-kirimi (can heal) ngiya,” yimi awarra tini.
23424	MAT 8:10	Karri ngawa-yuwuni yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini awarra alawura yipangiraga api yipakuluwunyi awuta tiwi kapi pirripapunya ngarra api yimi kangi wutawa, “Nayi kama awarra naki alawura ngini ngarra arnuka Jew api ngarra warntirrana kuwa arimi ngini ngiya nguwuni power ngini naki mirrikili (miracle) ngimata-kirimi api nuwa arikutumunuwi kapi nuwa Jews nginingaji ngiya api nuwa waya juwa kiyija kuwa ngimpirimi ngiya,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tiwi.
23425	MAT 8:11	Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Parlinginari (later) tayikuwapi arikutumunuwi kapi wuta arnuka Jews awuta kapi japuja wurimi kapi yingarti murrakupuni api wuta wiyi kuwa wurimi kangilawa. Wuta wiyi awuta arikutumunuwi wuriyi kuriyuwu kapi ngawa-rringani japuja api awungarruwu wuta wiyi wuwapa pupuni yinkiti wutiyati ngawa-ampi Abraham amintiya Isaac amintiya Jacob. Wuta wiyi awungarri warntirrana kukunari wurimi awuta tayikuwapi kapi wuta arnuka Jews awuta kapi kuwa wurimi kangilawa.
23426	MAT 8:12	Api nuwatuwu Jews ngawa-rringani pakinya yimamula (called) nuwa ngarra-mamirampi api ngarra yuwutimarti ngini nuwa wiyi nginti-matu-wariyi kuriyuwu kapi ngarra japuja. Api nuwa yingampa kapi nuwa Jews tani-waya (no matter) nuwa ngimpiri-mamula (call) Abraham nuwa-amini api nuwa wiyi arnuka ngumpuriyi kapi ngawa-rringani ngarra japuja pili nuwa arnuka kuwa ngimpirimi kangilawa api ngawa-rringani wiyi awunyawu nuwa kapi awarra murrakupuni ngini yartijanga. Awungarruwu nuwa wiyi yimpaja pirlikiti ngimpirimi amintiya wiyi ‘yakayi, yakayi’ jingawu ngimpirimi pili nuwa wiyi yingarti walawala (pain).” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awuta arikutumunuwi kapi wuta Jews.
23476	MAT 9:28	Api ngawa-yuwuni yuwuja-la kiyi yipawuriji yilaruwu kapi kurrampali api awuta yuwurrara kapi yinkilatuwi pirripapunya ngarra yilaruwu kapi awinyirra kurrampali kiyi purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni. Kiyi ngawa-yuwuni nanginta yimi awuta yuwurrara, “Nuwa kuwa ngimpirimi ngini ngiya pupuni ngirrija-kirimi (can heal) nuwa pijar-ana?” Awarra ngawa-yuwuni nanginta yimi awuta yuwurrara. Kiyi, “Kuwa,” pirimi. “Ngawa ngarimajawu ngini nginja jija-kirimi (can make) ngawa ngini tuwanga ngapakuluwunyi pili nginja warntirrana nginjila,” pirimi awuta yuwurrara kapi yinkilatuwi kapi ngawa-yuwuni.
23481	MAT 9:33	api ngawa-yuwuni papi yiniri-mamiyi awarra maputiti kapi awarra tini ngarra purnikapa. Api karri awarra maputiti papi yinirimi (came out) kapi ngarra purnikapa api awarra tini awungarri nimarra yimi. Awuta tayikuwapi arikutumunuwi karri wuta piri-pitingaya (heard) awarra tini ngini nimarra yimi api wuta pirimarlingiyi (got a surprise) kiyi nimarra pirimajirri ngini, “Karri-kuwapi arikutumunuwi parlingarri pirikirimi mirrikili (miracle) nginingaji naki mirrikili awungarra kapi ngini-ngawula murrakupuni Israel,” pirimajirri awuta arikutumunuwi.
23488	MAT 10:2	Awuta wamurrara yuwurrara (12) wawurruwi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta api ngawa-yuwuni yimamula (called) awuta apostles. Ngini-ngatawa meaning awarra yintanga apostles api awuta wawurruwi kapi ngawa-yuwuni yuwunga ngini awuta amintiya ngawa-yuwuni wutiyati waki pimatami. Wuta yintanga awuta apostles api ngarra pakinya Simon. Api ngarra nyoni yintanga awarra Simon api Peter. Kiyi ngarruwani Andrew. Kiyi James amintiya ngarruwani John. Wuta-rringani Zebedee awuta yuwurrara.
23490	MAT 10:4	Kiyi nyoni Simon. Api ngarra nyoni yintanga awarra Simon api Patriot. Wuta pirimamula (called) Patriot awarra Simon amintiya ngarra-mamanta pili wuta jirti purumuwani awuta Romans amintiya jirti ngirramini (trouble) pirripakiray-ani awuta. Kiyi naki nyoni ngarra-mantani ngawa-yuwuni api Judas Iscariot. Ngarra awarra wiyi (later on) traitor yimi kapi ngawa-yuwuni.
23495	MAT 10:9	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri nuwa ngumpuriyi kapi awarra yingarti murrakupuni api nuwa ngajiti ngimpaja-marruriyi kunawuni awungarruwu pili awuta tiwi kapi nuwa wiyi pupuwi ngimpiri-kirimi wuta awuta wiyi pimata-mangi (should look after) nuwa. Amintiya ngajiti ngimpaja-marruriyi awinyirra tunga angi nuwa ngimpalami yinkiti. Amintiya ngajiti nyonga kuluji ngimpaja-marruriyi. Waya juwa natinga kuluji angi nuwa ngimpiri-kuripiya (wear). Amintiya ngajiti nyonga muntamini (shoes) amintiya ngajiti nyoni jitika (walking stick).
23500	MAT 10:14	Amintiya kuta maka awarra murrakupuni kapi nuwa ngumpuriyi api arrami yingampa awuta tiwi kapi awarra murrakupuni wurimi kangi nuwa, ‘Pirri. Nyirru-wariyi. Ngawa arnuka ngawutimarti ngini-nuwula ngirramini.’ Api ngini awuta wupangiraga awarra kangi nuwula api nyirra-mwari awarra murrakupuni. Amintiya awanuwanga ngini nuwa ngimpawuriji yilaruwu kuta anginuwanga kurrampali api ngini awuta tiwi wurimi kangi nuwula, ‘Pirri!’ api nyirra-mwari awinyirra kurrampali. Api karri nuwa waya ngimpija api awarra parruwarti kangi ngini-nuwula muntamini api nyirra-nyawu awarra parruwarti. Api awuta tiwi karri wupakuluwunyi nuwa ngini ngumpunyawu awarra parruwarti kangi nuwa muntamini api wuta wiyi awungarri wurimi kangi wutamiya, ‘Arramukuta awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu (God), awarra ngini wuta wurimamula (call) wuta-rringani api ngarra arrami wiyi jirti ngirramini (trouble) amant-akirayi ngawa pili ngawa karluwu nguntu-wutimarti ngini-ngatawa ngirramini.’ Wuta awuta tiwi awarra wiyi wupangiraga kangi wutamiya,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23503	MAT 10:17	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri ngiya wiyi ngipakupawurli kuriyuwu kapi ngiya-rringani api yingampa tiwi kapi wuta jirti wurumuwu ngiya wiyi wunga nuwa api wurimarruriyi nuwa kapi awarra courthouse api awuta alawuruwi kapi awarra courthouse wiyi judge wurimi nuwa pili nuwa kuwa ngimpirimi ngiya.” Amintiya yimi ngawa-yuwuni ngini, “Awuta tiwi wiyi awanuwanga wurimarruriyi nuwa kapi angawula jurra api awungarruwu awuta alawuruwi wiyi wunga murrukuni api wuripirni nuwa pili nuwa kuwa ngimpirimi ngiya.
23505	MAT 10:19	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri awuta tiwi wurimarruriyi nuwa kapi awarra courthouse api ngajiti ngimpajami kangi nuwulamiya, ‘Ngawa awungana (what) nimarra ngamatami kangi awuta alawuruwi?’ Ngajiti awarra ngimpajami kangi nuwulamiya pili ngawa-rringani ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) wiyi awungarri amant-akirayi nuwa awarra ngirramini ngini nuwa nimarra nginti-matami (should say) kapi awuta alawuruwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23507	MAT 10:21	Kiyi nyoni ngirramini yipangiraga ngawa-yuwuni, yimi ngini, “Nuwa kapi ngimpapunya angilawa jarrumoka api yingampa nuwa-ngirimipi wiyi jirti wurumuwu ngini-ngilawa ngirramini api wuta wiyarri wiyi wurimarruriyi nuwa kapi awarra courthouse api awungarruwu awuta alawuruwi wiyi pajuwani wurikirimi nuwa. Wuta yingampa tiwi wiyi traitor wurimi kapi wuta-yupi amintiya wuta-ngilipi kapi wupapunya angilawa jarrumoka api wiyi wurimarruriyi awuta kapi awuta majatawi api awuta majatawi wiyi wuripirni awuta. Amintiya wutatuwu yingampa wiyi awanuwanga traitor wurimi kapi wuta-mamirampi amintiya wutatuwu yingampa tiwi wiyi awanuwanga traitor wurimi kapi wuta-rringanuwi wuta-naruwi api wurimarruriyi awuta kapi awuta majatawi ngini wuripirni awuta.
23509	MAT 10:23	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga naki nyoni ngirramini kapi ngarra-mamanta, “Karri nuwa kuta maka awarra murrakupuni ngumpu-wuriyi api ngini awuta tiwi jirti ngirramini (trouble) wupakirayi nuwa api yartipili nyirra-mwari awarra murrakupuni api nyirru-wariyi kapi nyoni murrakupuni api awungarruwu nyirra-jiyarra awuta tiwi ngini-ngilawa ngirramini.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Ngiya wiyi ngumpumwari nuwa api nuwa wiyi ngimpiri-marruriyi ngini-ngilawa ngirramini kapi awarra yingarti towns kapi awungarra naki murrakupuni Israel. Api karri ngiya wiyi nguwuni-pakupawurli (come back) kapi nuwa api ngiya wiyi nguwunyayi ngini nuwa karluwu nanuwanga nguntuwuriyi kapi yingampa (some) towns kapi awungarra naki murrakupuni Israel. Ngarra awarra warntirrana. Ngiya nuwa nuwa-yuwuni nuwa tayikuwapi arikutumunuwi. Ngiya-rringani yini-pangirri (sent) ngiya kapi nuwa.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23514	MAT 10:28	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Yingampa tiwi wiyi arrami wutimarti ngini pajuwani pimata-kirimi nuwa api nuwa ngajiti ngimpaja-wanga awuta pili wuta waya juwa pajuwani wurikirimi ngini-nuwula purnikapa. Wuta karluwu pajuwani pimata-kirimi (can't kill) ngini-nuwula yimanka. Api ngajiti ngimpaja-wanga awuta tiwi. Waya juwa nyirra-wanga ngawa-rringani ngini kuriyuwu pili ngini (if) ngarra awutimarti ngarra wiyi apangirri (send) ngini-nuwula purnikapa amintiya yimanka kapi awarra yikwani ngini ngarra ngawa-rringani yikirimi ngini ngarra maputiti wiyi japuja awungaji (hell).” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23520	MAT 10:34	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni nginaki ngirramini yipangiraga, “Arramukuta yingampa tiwi nimarra wurimi kangi wutalamiya, ‘Ngarra ngawa-yuwuni yinuwuriyi kapi ngawa arikutumunuwi pili ngarra yuwutimarti ngini yimata-kirimi nginingaji ngawula arikutumunuwi ngini ngawa pupuni ngamata-muwajirri (should like each other).’ Arrami yingampa tiwi nimarra wurimi awarra. Api karluwu. Yita awuta arikutumunuwi kapi wuta waya kuwa wurimi kangi ngiya api ngiya ngunuwuriyi kapi wuta pili-ngini wuta wiyi jirti ngirramini (trouble) wuni pili wuta-ngirimipi kapi karluwu kuwa wurimi kangi ngiya api wuta wiyi jirti wurumuwu awuta amintiya wiyi jirti ngirramini wupakirayi awuta, nginingaji yati tini wiyi jirti arimuwu ngarra-rringani amintiya nyirratuwu natinga tinga wiyi jirti ampirimuwu nyirra-naringa amintiya nyirratuwu nyonga tinga wiyi jirti ampirimuwu nyirra-timitinga. Awuta arikutumunuwi kapi karluwu kuwa wurimi ngiya api wuta wiyi jirti wurumuwu awuta wuta-ngirimipi kapi kuwa wurimi ngiya.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23524	MAT 10:38	Kiyi nyoni ngirramini yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta, “Wuta yingampa tiwi jirti wurumuwu ngiya api wuta wiyi awuta wupamukuri ngiya kuriyuwu kapi arikitirropurtayi (cross). Wuta wiyi awuta tiwi awanuwanga jirti ngirramini (trouble) wupakirayi nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngiya api ngini nuwa wiyi ngumpumwari angilawa jarrumoka karri wuta awarra ngirramini (trouble) wupakirayi nuwa api ngiya wiyi arnuka ngirimamula (call) nuwa ngiya-mamanta amintiya nuwa wiyi karluwu japuja nginti-matami kuriyuwu kapi ngiya-rringani. Api nuwatuwu kapi nuwa wiyi karluwu kuwa nginti-matami awuta tiwi kapi jirti ngirramini wupakirayi nuwa api waya juwa ngimpapunya-la (keep following) angilawa jarrumoka api nuwa awuta wiyi japuja ngimpirimi kuriyuwu kapi ngiya-rringani. Kayi, ngiya karluwu nguru-pungintayi (think about) ngiyalamiya. Ngiya waya juwa nguru-pungintayi awarra waki ngini ngiya-rringani awutimarti ngiya ngini ngimata-kirimi (do). Api nuwa awungani (that way) nyirrami nginingaji ngiya.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23575	MAT 12:17	Parlingarri ngawa-rringani yuwutiyarra awarra prophet Isaiah ngirramini ngini (about) ngarra ngawa-yuwuni Jesus. Api awarra Isaiah yuwuntiyarra arikutumunuwi awarra ngirramini. Api awarra ngirramini ngini awarra Isaiah yipangiraga ngini (about) ngawa-yuwuni api wiyi parlinginari (later) warntirrana yima (came true).
23576	MAT 12:18	Ngawa-rringani yuwutiyarra awarra Isaiah awarra naki ngirramini ngini (about) ngawa-yuwuni. Ngarra karluwu tuwa yimi ngarra-mirani ngarra yintanga, api yimi ngini, “Ngarra awarra nayi tini api ngiya parlingarri ngurru-wunga (picked) awarra ngini wiyi waki yimatami ngini (for) ngiya. Ngiya puranji ngurumuwu awarra amintiya kukunari ngirimi kangi ngarra. Ngiya wiyi ngipakirayi awarra ngini-ngilawa pukwiyi (Holy Spirit) api ngarra wiyi awuntiyarra awuta arikutumunuwi ngini-ngilawa ngirramini,” yimi ngawa-rringani. Amintiya nyoni nginaki ngirramini yimi awarra ngawa-rringani ngini (about) ngarra-mirani Jesus, “Awarra tini ngini ngarra wiyi waki arimi ngini (for) ngiya api ngarra wiyi awuntiyarra ngini-ngilawa ngirramini kapi tayikuwapi arikutumunuwi kapi wuta Jews amintiya awanuwanga awuta kapi wuta karluwu Jews api ngarra wiyi awuntiyarra awuta arikutumunuwi ngini awuta tiwi kapi wiyi wunyawu awarra jirti (the badness) ngini apalamiya kangi wuta ruwuti api ngiya wiyi ngirimarruriyi awuta kuriyuwu kapi ngiya japuja.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-rringani ngini (about) ngarra-mirani Jesus.
23596	MAT 12:38	Natinga wumunga awuta yingampa awuta Pharisees amintiya scribes nanginta pirimi ngawa-yuwuni, “Aya mantani,” pirimi. “Ngawa ngawutimarti ngini nginja arikulani mirrikili (miracle) jimata-kirimi api karri ngawa ngapakuluwunyi awarra mirrikili api ngawa wiyi ngarimajawu ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yini-pangirri (sent) nginja kapi ngawa arikutumunuwi.” Wuta awarra pirripangiraga kapi ngawa-yuwuni awuta Pharisees amintiya scribes.
23598	MAT 12:40	Nuwa ngimpiri-majawu ngini awarra Jonah karri ngarra yimuwu api ngarra awarra arikulani muputi yiparungumi (swallowed) awarra Jonah api ngarra yimuwu yirrajirrima wumunga (days) kapi ngarra pitipita awarra arikulani muputi api wiyi (later on) awarra muputi papi yiniri-mamiyi awarra Jonah api kiyi awarra Jonah yipukularri api tuwanga yimpangini. Ngarra awarra mirrikili parlingarri yikirimi ngawa-rringani api ngiya wiyi awanuwanga ngurumuwu yirrajirrima wumunga yilaruwu kapi yakuluwuni (under the earth), karri ngiya pakinya pajuwani ngirimi. Kiyi ngiya-rringani wiyi arikirimi ngiya ngini wiyi yimpangini ngupukularri. Awarra mirrikili nuwa wiyi ngimpakuluwunyi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya scribes.
23607	MAT 12:49	Kiyi ngawa-yuwuni yuwurtimini (pointed) kapi ngarra-mamanta api yimi ngini, “Kapinaki awuta ngiya-mamanta api ngiya ngirimamula (call) awuta ngiya-naruwi ngiya-ngilipi
23637	MAT 13:29	Api yimi ngarratuwu, ‘Karluwu, pili ngini (if) nuwa ngintija-ngoyi (did pull out) awinyirra jiringa wupunga api wiyi arrami awarra pupuni wheat awanuwanga papi yinija-mi (would come out).
23697	MAT 14:31	Api yartipili ngawa-yuwuni yuwunga awarra Peter ngini-ngatawa yikara kiyi yipamanipayi (lifted up) ngarra api yimi kangatawa, “Nginja waya juwa kiyija kuwa jiyimi kangilawa. Pilikama nginja karluwu warntirrana kuwa jiyimi ngini ngiya ngimata-wani (can help) nginja ngini jimata-ngulimayi kuriyuwu kangi kukuni,” yimi ngawa-yuwuni kangi awarra Peter.
23703	MAT 15:1	Kiyi yingampa Pharisees amintiya yingampa scribes purrupumwari Jerusalem kiyi purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni. Kiyi awuta scribes amintiya awuta Pharisees api wuta awuta nanginta pirimi ngawa-yuwuni Jesus,
23704	MAT 15:2	“Pilikama nginja-mamanta karluwu kuwa wurimi awarra ngirramini (law) ngini ngawa mwarliki ngamatami (should wash) ngini-ngawula yikara karri ngawa waya yinkitayi ngawapa yinkiti pili wuta papaluwi puturupura (left for us) awarra ngirramini (law) ngini ngawa awungani ngamatami (should do that).” Awuta Pharisees amintiya scribes awarra nanginta pirimi ngawa-yuwuni.
23706	MAT 15:4	awarra ngirramini ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yipangiraga awarra ngirramini ngini, ‘Nuwa kuwa nyirrami kangi nuwa-rringanuwi amintiya nuwa-naruwi amintiya nyirra-mangi awuta. Api awuta tiwi kapi jirti wupangiraga kapi wuta-rringanuwi amintiya wuta-naruwi api pajuwani nyirra-kirimi awuta tiwi.’ Ngarra awarra ngirramini ngawa-rringani ngini kuriyuwu parlingarri yipangiraga api nuwa karluwu kuwa ngimpirimi awarra ngirramini,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes.
23707	MAT 15:5	Kiyi yimi ngawa-yuwuni kangi wutawa, “Awarra warntirrana ngini nuwa karluwu kuwa ngimpirimi awarra ngirramini pilikama nuwa nimarra ngimpirimi kapi awuta arikutumunuwi ngini waya rayiti (alright) ngini wuta wuntiyarra wuta-rringanuwi amintiya wuta-naruwi, ‘Ngawa waya karri-kamini yinkiti amintiya kunawuni pili ngawa waya nginti-pakirayi ngawa-rringani ngini kuriyuwu ngini-ngawula yinkiti amintiya kunawuni.’ Pilikama nuwa Pharisees amintiya nuwa scribes awarra nimarra ngimpirimi kapi awuta arikutumunuwi pili nuwa waya ngimpiri-majawu ngini ngawa ngamata-kirayi (should give) yinkiti amintiya kunawuni kapi ngawa-rringanuwi amintiya ngawa-naruwi. Nuwa awuta Pharisees amintiya nuwa scribes ngumpu-wunu-waluwa (teach) awuta arikutumunuwi awarra jirti ngirramini (law) ngini awuta ngawa-ampi puturupura api nuwa waya nguntu-pumwari (have left) awarra pupuni ngirramini ngini-ngatawa ngawa-rringani ngini kuriyuwu,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes.
23709	MAT 15:7	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga nyoni nginaki ngirramini kapi awuta Pharisees amintiya scribes, “Nuwa ngimpiri-mamuliya nuwulamiya papurajuwi api nuwa karluwu. Yita ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwutiyarra awarra prophet Isaiah awarra naki ngirramini ngini (about) nuwa api yimi ngawa-rringani ngini, ‘Kapinaki arikutumunuwi kunyani wurimamula (call) ngiya pupuni api wuta karluwu wuni ngiya kangi wuta ruwuti. Wuta karluwu warntirrana wuru-kuruwarni (thank) ngiya amintiya awarra ngirramini (law) ngini wuta wunu-waluwa (teach) awuta arikutumunuwi api awuta wuta-ampi pirikirimi awarra ngirramini. Wuta karluwu wunu-waluwa arikutumunuwi ngini-ngilawa ngirramini,’ yimi ngawa-rringani. Ngarra nimarra yimi awarra ngirramini ngini (about) nuwa,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngirramini ngini ngarra ngawa-rringani yipangiraga ngini (about) nuwa api awarra warntirrana,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya awuta scribes.
23714	MAT 15:12	Kiyi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta punuwuriyi kangatawa api pirimi ngini, “Arrami nginja waya nimpirimajawu ngini awuta Pharisees karluwu puranji purumuwu awarra ngirramini ngini nginja jipangiraga kangi wutawa api angi-wutawa yiminga jurrumumi jiyimi (became angry).” Ngawa-yuwuni ngarra-mamanta awarra pirripangiraga kangatawa.
23715	MAT 15:13	Api yimi kangi wutawa, “Ngajiti kuwa ngimpajami awarra ngirramini ngini awuta Pharisees pirripangiraga. Kayi, awuta tiwi kapi karluwu wupapunya ngawa-rringani angatawa jarrumoka api wuta awuta nginingaji yinkilatuwi. Amintiya awuta Pharisees api wuta wiyarri nginingaji yinkilatuwi pili wuta arnuka-nara wupapunya awinyirra jarrumoka angatawa ngawa-rringani api wuta karluwu pimata-wani (can't help) awuta yingampa tiwi ngini warntirrana pimata-punya awinyirra jarrumoka. Awarra nginingaji karri yingampa tiwi kapi yinkilatuwi wunu-wani yingampa (others) kapi yinkilatuwi ngini pimata-ngulimayi api wutiyati wiyi wupakupuraji kangi yangamini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngirramini ngini wuta Pharisees wuntiyarra awuta tiwi api karluwu ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini awarra api ngiya wiyi nguwuntiyarra awuta tiwi ngini, ‘Nuwa ngajiti kuwa ngimpajami awuta Pharisees ngini-wutawa ngirramini,’ ngirimi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23719	MAT 15:17	Kayi, awarra ngirramini ngini ngiya pakinya ngirripangiraga karri pakinya api ngini-ngatawa meaning ngini karri ngawa ngapalami yinkiti kangawula yirruputara api karri ngawapa awarra yinkiti api ngawa karluwu jajiruwi tiwi ngamatama pili awarra yinkiti. Awarra yinkiti ngini ngawa ngapalami kangawula yirruputara api wiyi apawuriji yilaruwu kangawula wiyika kiyi parlinginari (later) papi awunirimi (come out) kapi ngawa kurruwa. Awarra yinkiti ngini ngapalami kangawula yirruputara api karluwu arikirimi ngawa jajiruwi tiwi. Wayana?” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta ngarra-mamanta.
23721	MAT 15:19	Yingarti awarra jirti ngirramini ngini nuwa yingampa ngimpalami yilaruwu kangi nuwula punyipunyi amintiya kangi nuwula ruwuti api kiyi nuwa wiyi jirti ngimpiri-kirimi (do wrong) nginingaji nuwa pajuwani ngimpiri-kirimi yingampa (other) tiwi amintiya awanuwanga wulinjini ngimpirimi kapi nyoni tini ngarra-purnayinga amintiya kapi nyonga tinga nyirra-purnayi. Amintiya nuwa awanuwanga mitaya ngimpirimi yinkiti amintiya kunawuni amintiya tongwayi ngimpirimi yingampa tiwi amintiya nuwa jajiruwi ngimpiri-mamula (call) yingampa (other) tiwi amintiya nuwa jirti ngimpiri-pungintayi (think wrong things).
23722	MAT 15:20	Api ngini nuwa awarra jirti ngimpiri-kirimi api nuwa wiyi jajiruwi tiwi ngimpirima (become). Api ngini ngawa karluwu mwarliki ngarimi ngini-ngawula yikara karri ngawa waya yinkitayi ngawapa yinkiti api awarra karluwu arikirimi ngawa jajiruwi tiwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23754	MAT 16:13	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kapi awarra murrakupuni ngini ngarra yinkitayi kapi Caesarea-Philippi. Awungarruwu ngawa-yuwuni nimarra yimi kapi ngarra-mamanta, “Nuwa waya ngimpiri-majawu ngini ngiya awarra naki nuwa-yuwuni nuwa tayikuwapi (all) arikutumunuwi api wuta yingampa tiwi kamini wurimamula (call) ngiya?” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta ngarra-mamanta.
23755	MAT 16:14	Api wuta pirimi, “Wuta yingampa wurimi ngini arrami nginja John the Baptist. Wutatuwu yingampa wurimi ngini arrami nginja awarra prophet Elijah, amintiya arrami awarra prophet Jeremiah amintiya wurimi ngini arrami nginja nyoni prophet ngini parlingarri yimuwu api wurimi ngini nginja waya awarra jini-pakupawurli (came back) api tuwanga yimpangini jiyima,” pirimi awuta ngarra-mamanta.