23232	MAT 1:19	Awarra Joseph karluwu yimajawu ngini awarra pukwiyi ngini-ngatawa power yikirimi awinyirra Mary papuringanta api karri yipakuluwunyi awinyirra Mary ngini nyirra waya papuringanta api ngarra amparrimani yuwarimi ngini ngarra nyoni tini yipirrakirayi awinyirra api yimi kangatamiya ngini, “Tani-waya (no matter) nyirra jiyimarrimili nyoni tini api ngiya karluwu ngimata-marruriyi (won't take) awinyirra kapi awuta alawuruwi kapi jurra ngini ngimata-jiyarra awuta ngini nyirra juwuriyi kapi nyoni tini.” Awarra yimi Joseph kangatamiya. Kiyi yimi ngini, “Ngiya karluwu ngimata-kirimi ngiya-mantanga arliranga. Waya juwa nguwutiyarra awinyirra ngini ngiya waya karluwu ngiya-mantanga awinyirra amintiya ngawa wiyi karluwu marriti ngamatami,” yimi Joseph kangatamiya. Ngarra pupuni tini awarra Joseph api ngarra arnuka yuwutimarti ngini arliranga yimata-kirimi awinyirra Mary.
23235	MAT 1:22	Api karri awarra Joseph yipangipari api kuwa yimi awarra ngirramini ngini awarra yingumpunila yipangiraga api yuwuriyi kapi awinyirra Mary kiyi yimarruriyi awinyirra kapi ngatawa japuja amintiya ngarra yiloti ngarra-purnayinga yimamula (called) awinyirra Mary. Wuta karluwu pirimarrimili nanuwanga. Waya juwa karri nyirra-mwarti wiyi (later on) yimulungurrumi api awungarri wuta pirimarrimili. Awarra ngirramini ngini (about) karri awinyirra Mary nyirra-mwarti yimulungurrumi api ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwutiyarra awarra ngirramini kangi awarra prophet Isaiah. Api kiyi awarra Isaiah yikirimi kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa punkaringini (Old Testament) awarra naki ngirramini ngini, “Nyirra natinga murrukupora angi nyirra arnuka jiyimarrimili awurrini api nyirra wiyi papuringanta ampirimi api nyirra wiyi yati kirijini ampurtiyi. Wuta wiyi wupakirayi yintanga awarra kirijini Immanuel.” Awarra Isaiah yikirimi awarra ngirramini kangi awarra punkaringini. Api awarra yintanga Immanuel meaning arimi ngini, “Awarra ngawa-rringani yini-papirraya (came down) kapi ngawa tiwi api ngawa waya ningani ngawa-rringani ngawiyati ngarimuwu kapi awungarra naki murrakupuni (on the earth).” Awarra ngirramini ngini ngarra awarra Isaiah yikirimi kangi awarra punkaringini api awarra wiyi warntirrana yima (later became true) karri ngawa-yuwuni Jesus yimulungurrumi.
23245	MAT 2:7	Kiyi awarra King Herod yipangirri (sent) yati tini kangi awuta wawurruwi kapi pirripapunya awinyirra japalinga ngini ngarra awarra tini yini-mata-marruriyi awuta wawurruwi kangatawa. Api awarra tini kuwa yimi kangi awarra King Herod kiyi yiniri-marruriyi awuta wawurruwi kangatawa. Awarra Herod karluwu yuwutimarti yingampa arikutumunuwi ngini wuta pimata-majawu ngini awuta wawurruwi punuwuriyi kangatawa. Kiyi karri wuta papi pirimi kangatawa api awarra Herod nanginta yimi wuta, “Awi,” yimi. “Awungarri nuwa mampara nginti-pakuluwunyi awinyirra japalinga?” yimi awarra Herod kangi wuta. Api kiyi awuta wawurruwi purru-wutiyarra awarra King Herod karri wuta mampara pirripakuluwunyi awinyirra japalinga. Kiyi awarra King Herod yimi kangi wutawa, “Awarra kirijini ngini ngarra ngatawa api ngarra waya yimulungurrumi kapi Bethlehem api nyirru-wariyi awungarruwu kiyi kularlaga nyirrami awarra kirijini,” yimi awarra King Herod kapi awuta wawurruwi. Kiyi yimi ngini, “Karri nuwa wiyi ngumpunyayi awarra kirijini api nuwa wiyi nyirra-kupawurli awungarra kangiya api nyirra-jiyarra ngiya ngini maka japuja arimi awarra kirijini pili ngiya nguwutimarti ngini ngimatu-wariyi kangatawa ngini ngimata-kuruwarni awarra.” Awarra Herod yimi awarra kangi awuta wawurruwi kapi pungintamuwi. Api, awarra King Herod ngarra kunyani yimi ngini yuwutimarti ngini yimata-kuruwarni awarra kirijini.
23251	MAT 2:13	Karri awuta wawurruwi kapi pungintamuwi (clever) purrupumwari awarra murrakupuni Judea api karri japinamini awarra Joseph yimajirripi api ngarra tirimini yimi (dreamed) ngini yati yingumpunila (angel) yinuwuriyi kangatawa. Kiyi awarra yingumpunila yimi ngini, “Kutupi tami api tamarruriyi nginja-purnayinga Mary amintiya nyirra-mwarti Jesus karrampi kapi nayi murrakupuni Egypt. Kalikali tamakirrimi awungarruwu pili awarra Herod wiyi kularlaga arimi awarra kirijini ngini pajuwani yimata-kirimi ngarra. Api karri nuwa papi ngimpirimi kapi Egypt api tangarima takirimi awungarruwu. Ngiya wiyi tuwanga nguwunu-wuriyi kanginjila kiyi wiyi nguwujiyarra nginja karri nginja wiyi nimpini-majakupawurli (bring back) nginja-purnayinga amintiya nyirra-mwarti awungarra.” Awarra yingumpunila yimi awarra kangi Joseph.
23254	MAT 2:16	Ngarratuwu awarra King Herod api karri ngarra yipitingaya (heard) ngini awuta wawurruwi kapi wuta pungintamuwi pirripakupawurli kapi ngini-wutawa murrakupuni kapi nyonga jarrumoka api jurrumumi jiyimi angatawa yiminga (became angry) pili wuta karluwu pinipakupawurli kangatawa. Kiyi ngarra yipungintayi (thought about) awarra ngirramini ngini awuta wawurruwi kapi wuta pungintamuwi purru-wutiyarra ngarra ngini karri wuta mampara pirripakuluwunyi awinyirra japalinga. Api ngarra yimi kangatamiya ngini, “Arrami ngarra waya yinkitayi yirrara pakitiringa (years old) awarra kirijini ngini ngarra ngatawa,” yimi kangatamiya. Api kiyi ngarra jingawu yimi kapi yingampa soldiers kapi waki pirimi ngini (for) ngarra kiyi yimi kangi wutawa, “Nyirru-wariyi kapi Bethlehem kiyi kularlaga nyirrami awuta tayikuwapi (all) kakirijuwi kapi jajingaruwi awuta kapi wuta yirrara pakitiringa (years old) amintiya awuta jajingaruwi kapi wuta wurimarnuwa amintiya awuta kapi wuta wurimangapa pularti api karri ngumpunyayi awuta kakirijuwi api pajuwani nyirra-kirimi awuta.” Awarra Herod yimi awarra kangi awuta soldiers. Api awuta soldiers kuwa pirimi awarra ngirramini ngini Herod yipangiraga api kiyi purruwuriyi kapi Bethlehem api piripirni awuta kakirijuwi kapi jajingaruwi.
23258	MAT 2:20	api yimi ngini, “Aya, Joseph, kutupi tami api tamarruriyi nginja-purnayinga amintiya nyirra-mwarti api tayakupawurli kapi ngini-nginjila murrakupuni Israel, pili awarra Herod ngini ngarra yuwutimarti ngini pajuwani yimata-kirimi awarra niyi kirijini api ngarra waya pajuwani yimi.” Awarra yimi awarra yingumpunila kapi awarra Joseph karri ngarra tirimini yimi.
23260	MAT 2:22	Kiyi karri wuta waya yinkitayi pirripakupawurli kapi Bethlehem kapi awarra murrakupuni Judea api awarra Joseph yipitingaya (heard) ngini awarra Herod ngarra-mirani Archelaus ngarra waya alawura yimi kapi Judea api ngarra awarra Joseph yimakirri. Kiyi awarra yingumpunila (angel) tuwanga papi yimi kangi Joseph karri ngarra tirimini yimi kiyi yimi kangatawa, “Ngajiti nimpaju-wariyi kapi Bethlehem.” Api karri awarra Joseph yipitingaya awarra ngini awarra yingumpunila yipangiraga api ngarra yimarruriyi ngarra-purnayinga amintiya nyirra-mwarti awungarruwu kapi awarra murrakupuni Galilee.
23263	MAT 3:2	api yimi ngini, “Awi, nuwa putuputuwu nyirra-kiray-amiya awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani (the wrong you've done) ngini karluwu tuwanga nginti-matami awungani pili ngawa-rringani waya yinkitayi ngawa-alawura arimi amintiya wiyi apamangi ngawa arikutumunuwi.” Ngarra awarra yipangiraga awarra John the Baptist kapi awuta tiwi.
23269	MAT 3:8	Kayi,” yimi awarra John the Baptist kapi awuta alawuruwi, “Putuputuwu nyirra-kiray-amiya awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani (the wrong you have done) api ngarra wiyi ngawa-rringani putuputuwu apakirayi (forgive) nuwa. Kiyi nyirra-mwari awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani (the wrong you have done) api papurajuwi tiwi nyirrama. Api karri ngawa-rringani apakuluwunyi ngini nuwa papurajuwi ngintirima api ngarra awungarri wiyi arimajawu ngini nuwa waya ngimpapunya angatawa pupuka jarrumoka.”
23270	MAT 3:9	Amintiya nuwa kapi nuwa alawuruwi manya ngimpirimi ngini, “Ngawa-rringani puranji yimuwu awarra ngawa-amini Abraham ngini parlingarri yimuwu api awarra (for that reason) ngawa waya rayiti (alright). Nuwa alawuruwi awarra manya ngimpirimi api nuwa ngajiti awarra nimarra ngimpajami. Tayakuluwunyi anaki waranga kapi yakuluwuni. Ngini ngawa-rringani awutimarti api ngarra mirrikili (miracle) yimata-kirimi api ngarra yirrija-kirimi (can make) anaki waranga awarra Abraham ngarra-mamirampi. Api nuwa ngajiti ngimpajami ngini nuwa waya rayiti (alright) pili nuwa-amini Abraham.” Ngarra awarra yipangiraga John the Baptist kapi awuta alawuruwi.
23271	MAT 3:10	Kiyi yimi kapi awuta alawuruwi, “Awarra ngawa-rringani waya yinkitayi apakirayi jirti ngirramini (trouble) kangi nuwula kapi nuwa jajiruwi. Ngarra awarra ngawa-rringani nginingaji awarra tini ngini apamangi awinyirra purinjirringa angi ampini kuruti (fruit). Api awinyirra purinjirringa angi nyirra jirti kuruti ampini api awarra tini arimajingipa (chops down) awinyirra purinjirringa api kiyi awunyawu awinyirra kangi yikwani. Ngarra awarra ngawa-rringani nginingaji awarra tini ngini awunyawu awinyirra jiringa purinjirringa kangi yikwani pili ngarra wiyi awunyawu nuwa kapi jajiruwi kapi awarra yikwani kapi ngarra maputiti japuja.” Ngarra awarra yipangiraga awarra John the Baptist kapi awuta alawuruwi.
23274	MAT 3:13	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yipumwari awarra murrakupuni Galilee api kiyi ngarra yuwuriyi kapi awinyirra makatinga Jordan. Karri ngarra waya awungarruwu api yuwuriyi kapi awarra John the Baptist api yimi kangatawa, “Aya mantani, baptise takirimi ngiya.”
23287	MAT 4:9	“Api ngini nginja nimpamukuri ngini-nginjila yirrara yimpula kapi yakuluwuni kangiya amintiya ngini nginja nimpiri-kuruwarni (thank) ngiya api ngiya wiyi ngipakirayi nginja awarra nayi yingarti murrakupuni amintiya awinyirra anayi pupuka kurrampali.” Ngarra awarra yimi maputiti kapi ngawa-yuwuni.
23295	MAT 4:17	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus kularlaga yimi kapi awarra murrakupuni Galilee api awungarruwu ngarra yuwuntiyarra awuta arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Ngarra yimi kapi awuta, “Nyirra-mwari awarra jirti ngini nuwa waya ngintiri-kirim-ani (the wrong you've done) kiyi nyirra-punya ngawa-rringani angatawa jarrumoka. Ngawa-rringani waya yinkitayi alawura arimi kangi nuwa arikutumunuwi kapi nuwa wiyi ngimpapunya angatawa jarrumoka amintiya ngarra wiyi warntirrana apamangi nuwa.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta arikutumunuwi.
23304	MAT 5:1	Kiyi ngawa-yuwuni yipakuluwunyi awuta tayikuwapi arikutumunuwi kapi pirripapunya ngarra awungarruwu kapi Galilee api yimi kangatamiya “Ngiya wiyi ngipapurti kuriyuwu kapi nginaki jupunyini (hill) api awungarruwu nguwuntiyarra ngiya-mamanta ngini-ngilawa ngirramini.” Kiyi ngarra yipapurti kuriyuwu kapi jupunyini kiyi yimuwu awungarruwu. Kiyi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta kapi pirripapunya ngawa-yuwuni api punuwuriyi kangatawa
23306	MAT 5:3	“Arramukuta yingampa nuwa nimarra ngimpirimi nuwulamiya ngini, ‘Ngiya arnuka pupuni tini api ngiya nguwutimarti ngawa-rringani ngini yimata-wani (to help) ngiya ngini warntirrana kuwa ngimatami ngini-ngatawa ngirramini.’ Api kapi nuwa awarra ngimpangiraga kapi nuwulamiya api ngawa-rringani wiyi amanu-wani nuwa. Ngarra wiyi awanuwanga apamangi nuwa api nuwa wiyi kukunari ngimpirimi.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23308	MAT 5:5	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa, “Kapi nuwa arnuka ngimpangirrajamiya amintiya awanuwanga arnuka ngimpakirayi jirti ngirramini (angry talk) kapi nuwa-mamanta api nuwa awuta wiyi kukunari kangi nuwulamiya pili nuwa wiyi ngumpuru-muwu kangiya kapi ngiya murrakupuni.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23309	MAT 5:6	Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Kapi nuwa ngimpitimarti ngini warntirrana pupuwi nginti-mata-ma (to become) api awarra ngawa-rringani wiyi amanu-wani (help) nuwa ngini pupuwi tiwi nginti-mata-ma api kiyi nuwa wiyi awungarri kukunari ngimpirimi kangi nuwulamiya.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23310	MAT 5:7	Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Kapi nuwa ngimpamangi nuwa-mamanta amintiya putuputuwu ngimpakirayi awuta api nuwa wiyi kukunari ngimpirimi pili ngawa-rringani wiyi amant-amangi nuwa amintiya putuputuwu amant-akirayi nuwa.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23311	MAT 5:8	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Nuwa kapi warntirrana papurajuwi tiwi api karluwu ngimpiri-mamuliya papurajuwi api nuwa awuta wiyi ngimpakuluwunyi ngawa-rringani kapi ngatawa japuja api wiyi nuwiyati tangarima awungarruwu amintiya nuwa wiyi awungarri kukunari ngimpirimi.” Awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23315	MAT 5:12	Waya juwa kukunari nyirrami pili ngawa-rringani wiyi amant-akirayi nuwa yingarti arramu-kaminawuti ngini pupuni kapi ngatawa tangarima kuriyuwu. Awarra jirti ngirramini (trouble) ngini awuta yingampa tiwi wupakirayi nuwa api nuwa karluwu wangata awarra jirti ngirramini pili awuta prophets kapi parlingarri purumuwu api yingampa tiwi awanuwanga pirripakirayi jirti ngirramini kapi awuta prophets.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23316	MAT 5:13	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yimi kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Nyoni nginaki ngirramini nguwutiyarra nuwa ngini karri awuta arikutumunuwi wupamukuri awarra salt kapi kumapora purnikapa api awarra purnikapa arnuka wiyi punipani. Api nuwa awuta kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngilawa ngirramini api nuwa nginingaji awarra salt pili nuwa ngumpuru-wani (help) nuwa-mamanta ngini wuta karluwu jajiruwi pimatami. Api awarra salt karri jirti arimi api ngawa karluwu tuwanga pupuni ngamata-kirimi (can't make) awarra salt api ngawa karluwu ngamata-mukuri (shouldn't put) awarra jirti salt kapi awarra kumapora purnikapa pili awarra jirti salt karluwu yimata-kirimi (can't make) awarra purnikapa ngini karluwu punipani yimatami. Waya juwa ngawunyawu awarra jirti salt kapi yakuluwuni api ngaparingina awarra salt karri ngapangulimayi. Api nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngilawa ngirramini api ngini nuwa arnuka ngumpuru-wani (help) nuwa-mamanta ngini pupuwi pimatami api nuwa nginingaji awarra jirti salt.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23317	MAT 5:14	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Nyoni nginaki ngirramini nguwutiyarra nuwa ngini (about) awinyirra kurrampali angi tayinti ampirimi kuriyuwu kapi jupunyini (hill). Karri japinamini awarra light ngirri-ngirri arimi yilaruwu kangi awinyirra kurrampali api ngawa arikutumunuwi kapi ngarimuwu kapi yawuni (down) api ngawa ngapakuluwunyi awarra light pili awinyirra kurrampali tayinti ampirimi kuriyuwu kapi awarra jupunyini. Api nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngini-ngilawa ngirramini api nuwa nginingaji awarra light pili karri nuwa ngumpuru-wani (help) nuwa-mamanta api wuta tayikuwapi wupakuluwunyi nuwa.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23327	MAT 5:24	Pakinya tuwariyi kapi awarra nginja-mantani ngini nginja jirti jiyikirimi kangatawa api nanginta tami awarra ngini putuputuwu yimata-kirayi nginja. Api ngini ngarra awarra nginja-mantani arimi ngini, ‘Waya manya’ api tayakupawurli kapi jurra api tamarruriyi awarra kunawuni yilaruwu kapi jurra kiyi tayakirayi awarra kunawuni kapi ngawa-rringani.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tiwi. Kiyi yimi kangi wutawa, “Nuwa ngajiti ngimpaja-kirayi kunawuni kapi ngawa-rringani karri awuta nuwa-mamanta nanuwanga wuni jirti ngirramini (trouble) kangi nuwula.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23347	MAT 5:44	api ngiyatuwu nimarra ngiyimami (going to say) ngini ngawa-rringani ngini kuriyuwu puranji arimuwu tayikuwapi (everyone),” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngawa-rringani parlingarri yikirimi warnarringa api arikirimi awinyirra warnarringa ngini ngirri-ngirri ampirimi kangi awuta tiwi kapi jajiruwi amintiya kapi wuta pupuwi. Awanuwanga arikirimi pakitiringa ngini apawuliyi (come down) kapi awuta tiwi kapi jajiruwi amintiya awuta kapi pupuwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi yimi ngini, “Nuwa awanuwanga puranji nyirra-muwu tayikuwapi (everyone). Kapi jirti wurumuwu nuwa api nuwa puranji nyirra-muwu awuta tiwi. Api awuta kapi tongwayi wurimi nuwa api nanginta nyirrami ngawa-rringani ngini yimata-mangi awuta. Api ngini nuwa puranji ngumpuru-muwu tayikuwapi amintiya ngini nanginta ngimpirimi ngawa-rringani ngini yimata-mangi awuta kapi tongwayi wurimi nuwa api ngarra ngawa-rringani wiyi arimi kangi nuwa, ‘Ngiya-mamirampi nuwa,’ arimi.” Ngarra awarra ngawa-yuwuni yipangiraga kapi ngarra-mamanta.
23354	MAT 6:3	Api nuwatuwu karri nuwa ngimpakirayi yinkiti amintiya kunawuni kapi awuta kapi paruwani-la api nyirra-kirayi awarra yinkiti amintiya kunawuni kangi wutawa karri karri-kuwapi wupakuluwunyi nuwa. Ngajiti worry ngimpajami ngini wuta yingampa tiwi karluwu wupakuluwunyi nuwa karri nuwa ngimpakirayi awarra yinkiti amintiya kunawuni kapi wuta paruwani-la pili ngarratuwu ngawa-rringani wiyi apakuluwunyi nuwa api wiyi apakirayi nuwa arramu-kamini ngini pupuni.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23364	MAT 6:13	Amintiya ngirringani, karri maputiti awutiyarra ngawa ngini jirti ngarikirimi api tawani ngawa ngini karluwukuwa ngarimi awarra maputiti. Amintiya tayamangi ngawa karri awarra maputiti apakirayi ngawa jirti ngirramini.” Ngarra ngawa-yuwuni awarra yipangiraga kapi awuta ngarra-mamanta karri ngarra yuwuntiyarra awuta ngini wuta awungani (that way) pray pimatami kapi ngawa-rringani.
23366	MAT 6:15	Api ngini nuwa karluwu putuputuwu ngimpakirayi awuta tiwi kapi jirti wurikirimi kangi nuwa api ngarratuwu ngawa-rringani wiyi karluwu putuputuwu yimata-kirayi (won't forgive) nuwa.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23370	MAT 6:19	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni ngirramini yuwuntiyarra awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Karri nuwa nanuwanga ngumpuru-muwu awungarra kapi naki murrakupuni (on this earth) api nuwa ngajiti nuwulamiya jilikari ngimpaja-kirimi yingarti arramu-kaminawuti ngini pupuni amintiya yingarti kunawuni pili awarra arramu-kaminawuti wiyi jirti arima nginingaji ngini wulimirri (iron) api awarra wiyi wawuti arimi (go rusty) amintiya awarra ngini-nuwula yinkiti amintiya kunawuni api wuta yingampa tiwi wiyi mitaya wurimi awarra. Amintiya karri nuwa jilikari ngimpiri-kirimi yingarti kuluji api kuta kamini awarra wiyi arikirimi yangamini kangi awinyirra kuluji. Kayi, ngini nuwa jilikari ngimpiri-kirimi awarra yingarti arramu-kaminawuti kapi awungarra naki murrakupuni api jirti awarra pili nuwa wiyi yimpaja ngimpiri-pungintayi (think about) awarra arramu-kaminawuti. Waya juwa nyirra-wani (help) yingampa (other) arikutumunuwi api karri ngawa-rringani apakuluwunyi nuwa ngini ngimpiri-wani awuta api ngarra wiyi jilikari arikirimi kuriyuwu arramu-kaminawuti ngini pupuni api wiyi apakirayi nuwa awarra arramu-kaminawuti. Api kiyi nuwa wiyi ngimpiri-pungintayi (think about) ngawa-rringani japuja amintiya wiyi ngimpitimarti ngini nginti-matu-wariyi awungaji pili awarra arramu-kaminawuti ngini ngawa-rringani wiyi apakirayi nuwa awungarruwu kapi ngarra japuja.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23396	MAT 7:11	Nuwa awuta wawurruwi arnuka-nara papurajuwi api nuwa ngimpakirayi nuwa-mamirampi pupuni yinkiti. Api ngarratuwu ngawa-rringani ngini kuriyuwu warntirrana pupuni api ngarra wiyi apakirayi nuwa awarra arramu-kamini ngini warntirrana pupuni karri nuwa nanginta ngimpirimi awarra.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23408	MAT 7:23	Kiyi yimi ngini, “Karri wuta wiyi wupangiraga awarra ngirramini kangilawa api ngiyatuwu wiyi ngirimi kangi wuta, ‘Ngiya karluwu ngirripakirayi nuwa ngini-ngilawa power ngini nuwa ngintiri-kirimi awarra mirrikili amintiya awanuwanga ngiya karluwu ngirripangirri (send) nuwa ngini nguntu-wuntiyarra awuta arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Ngiya arnuka ngiya-mamanta nuwa pili nuwa karluwu kuwa ngimpirimi ngini-ngilawa ngirramini api pirri nyirru-wariyi.’ Ngiya wiyi awarra ngipangiraga kangi awuta tiwi karri naki murrakupuni wiyi apapaya (this world will finish), awuta tiwi kapi kunyani wurimi ngini ngiya alawura ngirimi kangi wutawa.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23409	MAT 7:24	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus nyoni ngirramini yipangiraga kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta, “Ngiya nimarra ngiyimami (going to say) kangi nuwa naki ngirramini (story) ngini (about) yati tini ngini ngarra yimuwu parlingarri. Ngarra yingarti punyipunyi yuwuni (had) awarra tini. Kiyi ngarra yikirimi angatawa kurrampali. Yikirimi kangi yuwurumi yakuluwuni. Api ngarratuwu nginaki nyoni tini ngarra karri-kamini punyipunyi yuwuni api yikirimi angatawa kurrampali kangi jipitini tingati yinkitayi kapi kuluwaga. Kiyi yingarti pakitiringa yipungoli api kapi awarra kuluwaga api awarra kukuni yini-papurti (came up) amintiya yingarti wunijaka jinu-wuriyi juwuntipayi (shook) awinyirra yirrara kurrampali. Kiyi awinyirra kurrampali kapi jipitini tingati ngini ngarra yikirimi ngini ngarra karri-kamini punyipunyi api awinyirra kurrampali yartipili jipakupuraji. Api awinyirra kurrampali kapi yuwurumi yakuluwuni ngini ngarra yikirimi ngini ngarra yingarti punyipunyi api awinyirra karluwu jipakupuraji. Api waya awungarruwu yipapaya (finished) awarra ngirramini (story) ngini awuta yuwurrara wawurruwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa, “Ngiya waya yingarti ngirramini nimarra ngirimi kangi nuwula api kapi nuwa waya ngintiri-pitingaya (heard) awarra ngirramini ngini-ngilawa api kapi nuwa wiyi kuwa ngimpirimi awarra ngirramini api nuwa awuta nginingaji awarra tini ngini ngarra yingarti punyipunyi ngini ngarra yikirimi angatawa kurrampali kapi yuwurumi yakuluwuni. Api nuwatuwu kapi nuwa wiyi karluwu kuwa nginti-matami awarra ngini-ngilawa ngirramini api nuwa awuta nginingaji awarra tini ngini ngarra karluwu yingarti punyipunyi ngini ngarra yikirimi angatawa kurrampali kapi jipitini tingati.” Ngarra awarra ngawa-yuwuni yipangiraga kapi awuta tayikuwapi ngarra-mamanta.
23414	MAT 7:29	Ngarra awarra warntirrana apangiraga. Api wutatuwu yingampa kapi wuruwaluwa (teach) ngawa ngini-ngatawa ngawa-rringani ngirramini api wuta karluwu nimarra wurimi nginingaji nginaki awarra Jesus.” Wuta awarra pirimi awuta tayikuwapi tiwi.
23418	MAT 8:4	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni nginaki ngirramini yimi kapi awarra tini, “Ngajiti nimpaja-jiyarra yingampa arikutumunuwi ngini ngiya pupuni ngirikirimi nginja. Api kuwa tami awarra ngirramini (law) ngini Moses parlingarri yikirimi kangi ngawa-rringani ngini-ngatawa (Old Testament) api pakinya tuwariyi kapi awarra priest awungarruwu kapi jurra amintiya tayakirayi ngarra yuwurrara tokampuwi kapi kakirijuwi. Api awarra priest wiyi apakuluwunyi nginja ngini nginja waya pupuni api ngarra wiyi arimi kanginjila, ‘Nginja waya pupuni jiyima api tayakupawurli kanginjila japuja.’ Awarra priest wiyi arimi awarra kanginjila. Api awungarri awuta yingampa arikutumunuwi wiyi wurimajawu ngini nginja waya pupuni.” Ngawa-yuwuni yimi awarra kangi awarra tini.
23422	MAT 8:8	Api awarra alawura yimi kangi ngawa-yuwuni, “Karluwu, ngajiti nimpaju-wariyi kangilawa japuja pili ngiya wiyi arliranga pili nginja warntirrana nginjila. Waya juwa awungarra nimarra tami ngini awarra tini ngini ngarra purunjini pupuni yimatama api ngarra wiyi pupuni arima,” yimi awarra alawura kapi ngawa-yuwuni. Kiyi awarra alawura yimi kapi ngawa-yuwuni, “Ngiya alawura nginingaji nginja api ngiya waki ngirimi ngini (for) awarra alawura ngini ngarra ngatawa awarra ngini arimuwu kapi Rome amintiya ngarra yikirimi ngiya ngini ngiya alawura kapi tayikuwapi soldiers. Karri ngiya ngipangiraga kapi yati tini, ‘Tuwariyi nankitawu!’ api ngarra yartipili awuriyi awungarruwu. Kiyi ngipangiraga kapi nyoni tini, ‘Kali tuwaripa!’ api ngarra yartipili awunu-wuriyi. Kiyi ngiya nimarra ngirimi kapi nyoni tini ngini ngarra waki yimatami (should work) api ngarra kuwa arimi yartipili,” yimi awarra alawura kapi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngatawa ngini ngarra japuja kuriyuwu (God) api ngarra yikirimi nginja alawura kapi tayikuwapi arikutumunuwi amintiya ngarra yipakirayi nginja yingarti power api karri nginja wiyi nimarra nimpirimi ngini awarra tini pupuni yimatama api ngarra wiyi awungarri pupuni arima.” Ngarra awarra alawura yimi awarra kapi ngawa-yuwuni.
23427	MAT 8:13	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kapi awarra alawura, “Tuwariyi japuja api awarra tini ngini waki arimi ngini (for) nginja api ngarra waya pupuni yima pili nginja kuwa jiyimi kangilawa.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awarra alawura. Api karri ngawa-yuwuni nimarra yimi awarra kangi awarra alawura api awarra tini ngini ngarra jana api ngarra awungarri pupuni yima.
23487	MAT 10:1	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yimi kapi awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta, “Nyirru-waripa pili ngiya ngimata-ngirri (am sending) nuwa kapi yingarti murrakupuni.” Kiyi wuta punuwuriyi kapi ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngawa-yuwuni kangi wutawa, “Awungarruwu kapi awarra yingarti murrakupuni nuwa wiyi papi nyirra-mamiyi awuta maputirruwi kapi waya pirripalamiya kapi wuta yingampa tiwi purnikapa. Amintiya awanuwanga nuwa wiyi pupuwi nyirra-kirimi awuta kapi wuta jana, tayikuwa-ni (all) awarra jana ngini wuta wuni. Ngiya wiyi ngipakirayi nuwa ngini-ngilawa power ngini pupuwi ngimpiri-kirimi awuta kapi wuta jana amintiya ngini papi ngimpiniri-mamiyi awuta maputirruwi kapi waya pirripalamiya kapi awuta tiwi purnikapa.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23491	MAT 10:5	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga kapi awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta api yimi ngini, “Nyirru-wariyi kapi awarra yingarti murrakupuni kapi wuta wurumuwu awuta ngawa-mamanta kapi wuta Jews api nyirra-jiyarra awuta ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Awuta ngawa-mamanta nginingaji sheepuwi kapi wuta waya pirripamulijipa pili wuta waya purrupumwari ngawa-rringani angatawa jarrumoka awuta ngawa-mamanta Jews. Ngajiti ngimpaju-wariyi kapi awuta arikutumunuwi kapi wuta karluwu Jews amintiya awanuwanga ngajiti ngimpaju-wariyi kapi awarra town kapi awarra murrakupuni Samaria.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23494	MAT 10:8	Kiyi yimi ngini, “Pupuwi nyirra-kirimi kapi wuta jana. Amintiya awuta kapi waya pajuwani api nyirra-kirimi awuta ngini wupukularri yimpanguwi wurimi tuwanga. Amintiya awuta kapi wupumari (have bad sores) api pupuni nyirra-kirimi ngini-wutawa mipurra. Amintiya awuta tiwi kapi wuta maputirruwi waya pirripalamiya kangi wuta purnikapa api papi nyirra-mamiyi awuta maputirruwi kapi wuta purnikapa awuta tiwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Karri nuwa pupuwi ngimpiri-kirimi awuta tiwi kapi purunjuwi api ngajiti nanginta ngimpajami awuta kunawuni. Yita karri ngiya nguruwaluwa (taught) nuwa amintiya karri ngirripakirayi nuwa ngini-ngilawa power api ngiya karluwu nanginta nuwa kunawuni api nuwa wiyarri ngajiti nanginta ngimpajami kunawuni kapi awuta tiwi karri nuwa pupuwi ngimpiri-kirimi awuta.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta ngarra-mamanta.
23503	MAT 10:17	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri ngiya wiyi ngipakupawurli kuriyuwu kapi ngiya-rringani api yingampa tiwi kapi wuta jirti wurumuwu ngiya wiyi wunga nuwa api wurimarruriyi nuwa kapi awarra courthouse api awuta alawuruwi kapi awarra courthouse wiyi judge wurimi nuwa pili nuwa kuwa ngimpirimi ngiya.” Amintiya yimi ngawa-yuwuni ngini, “Awuta tiwi wiyi awanuwanga wurimarruriyi nuwa kapi angawula jurra api awungarruwu awuta alawuruwi wiyi wunga murrukuni api wuripirni nuwa pili nuwa kuwa ngimpirimi ngiya.
23504	MAT 10:18	Amintiya wiyi awanuwanga wunga nuwa api wurimarruriyi nuwa kapi awuta alawuruwi kapi wuta kings amintiya kapmanuwi pili nuwa ngimpapunya angilawa jarrumoka. Api awungarri nuwa wiyi ngumpunt-iyarra awuta alawuruwi ngini-ngilawa ngirramini. Amintiya nuwa wiyi awanuwanga ngumpunt-iyarra awarra ngirramini ngini-ngilawa kapi awuta tiwi kapi wuta karluwu Jews.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23505	MAT 10:19	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri awuta tiwi wurimarruriyi nuwa kapi awarra courthouse api ngajiti ngimpajami kangi nuwulamiya, ‘Ngawa awungana (what) nimarra ngamatami kangi awuta alawuruwi?’ Ngajiti awarra ngimpajami kangi nuwulamiya pili ngawa-rringani ngini-ngatawa pukwiyi (Holy Spirit) wiyi awungarri amant-akirayi nuwa awarra ngirramini ngini nuwa nimarra nginti-matami (should say) kapi awuta alawuruwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23509	MAT 10:23	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga naki nyoni ngirramini kapi ngarra-mamanta, “Karri nuwa kuta maka awarra murrakupuni ngumpu-wuriyi api ngini awuta tiwi jirti ngirramini (trouble) wupakirayi nuwa api yartipili nyirra-mwari awarra murrakupuni api nyirru-wariyi kapi nyoni murrakupuni api awungarruwu nyirra-jiyarra awuta tiwi ngini-ngilawa ngirramini.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi ngawa-yuwuni yimi ngini, “Ngiya wiyi ngumpumwari nuwa api nuwa wiyi ngimpiri-marruriyi ngini-ngilawa ngirramini kapi awarra yingarti towns kapi awungarra naki murrakupuni Israel. Api karri ngiya wiyi nguwuni-pakupawurli (come back) kapi nuwa api ngiya wiyi nguwunyayi ngini nuwa karluwu nanuwanga nguntuwuriyi kapi yingampa (some) towns kapi awungarra naki murrakupuni Israel. Ngarra awarra warntirrana. Ngiya nuwa nuwa-yuwuni nuwa tayikuwapi arikutumunuwi. Ngiya-rringani yini-pangirri (sent) ngiya kapi nuwa.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23520	MAT 10:34	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni nginaki ngirramini yipangiraga, “Arramukuta yingampa tiwi nimarra wurimi kangi wutalamiya, ‘Ngarra ngawa-yuwuni yinuwuriyi kapi ngawa arikutumunuwi pili ngarra yuwutimarti ngini yimata-kirimi nginingaji ngawula arikutumunuwi ngini ngawa pupuni ngamata-muwajirri (should like each other).’ Arrami yingampa tiwi nimarra wurimi awarra. Api karluwu. Yita awuta arikutumunuwi kapi wuta waya kuwa wurimi kangi ngiya api ngiya ngunuwuriyi kapi wuta pili-ngini wuta wiyi jirti ngirramini (trouble) wuni pili wuta-ngirimipi kapi karluwu kuwa wurimi kangi ngiya api wuta wiyi jirti wurumuwu awuta amintiya wiyi jirti ngirramini wupakirayi awuta, nginingaji yati tini wiyi jirti arimuwu ngarra-rringani amintiya nyirratuwu natinga tinga wiyi jirti ampirimuwu nyirra-naringa amintiya nyirratuwu nyonga tinga wiyi jirti ampirimuwu nyirra-timitinga. Awuta arikutumunuwi kapi karluwu kuwa wurimi ngiya api wuta wiyi jirti wurumuwu awuta wuta-ngirimipi kapi kuwa wurimi ngiya.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23524	MAT 10:38	Kiyi nyoni ngirramini yimi ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta, “Wuta yingampa tiwi jirti wurumuwu ngiya api wuta wiyi awuta wupamukuri ngiya kuriyuwu kapi arikitirropurtayi (cross). Wuta wiyi awuta tiwi awanuwanga jirti ngirramini (trouble) wupakirayi nuwa kapi kuwa ngimpirimi ngiya api ngini nuwa wiyi ngumpumwari angilawa jarrumoka karri wuta awarra ngirramini (trouble) wupakirayi nuwa api ngiya wiyi arnuka ngirimamula (call) nuwa ngiya-mamanta amintiya nuwa wiyi karluwu japuja nginti-matami kuriyuwu kapi ngiya-rringani. Api nuwatuwu kapi nuwa wiyi karluwu kuwa nginti-matami awuta tiwi kapi jirti ngirramini wupakirayi nuwa api waya juwa ngimpapunya-la (keep following) angilawa jarrumoka api nuwa awuta wiyi japuja ngimpirimi kuriyuwu kapi ngiya-rringani. Kayi, ngiya karluwu nguru-pungintayi (think about) ngiyalamiya. Ngiya waya juwa nguru-pungintayi awarra waki ngini ngiya-rringani awutimarti ngiya ngini ngimata-kirimi (do). Api nuwa awungani (that way) nyirrami nginingaji ngiya.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23576	MAT 12:18	Ngawa-rringani yuwutiyarra awarra Isaiah awarra naki ngirramini ngini (about) ngawa-yuwuni. Ngarra karluwu tuwa yimi ngarra-mirani ngarra yintanga, api yimi ngini, “Ngarra awarra nayi tini api ngiya parlingarri ngurru-wunga (picked) awarra ngini wiyi waki yimatami ngini (for) ngiya. Ngiya puranji ngurumuwu awarra amintiya kukunari ngirimi kangi ngarra. Ngiya wiyi ngipakirayi awarra ngini-ngilawa pukwiyi (Holy Spirit) api ngarra wiyi awuntiyarra awuta arikutumunuwi ngini-ngilawa ngirramini,” yimi ngawa-rringani. Amintiya nyoni nginaki ngirramini yimi awarra ngawa-rringani ngini (about) ngarra-mirani Jesus, “Awarra tini ngini ngarra wiyi waki arimi ngini (for) ngiya api ngarra wiyi awuntiyarra ngini-ngilawa ngirramini kapi tayikuwapi arikutumunuwi kapi wuta Jews amintiya awanuwanga awuta kapi wuta karluwu Jews api ngarra wiyi awuntiyarra awuta arikutumunuwi ngini awuta tiwi kapi wiyi wunyawu awarra jirti (the badness) ngini apalamiya kangi wuta ruwuti api ngiya wiyi ngirimarruriyi awuta kuriyuwu kapi ngiya japuja.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-rringani ngini (about) ngarra-mirani Jesus.
23596	MAT 12:38	Natinga wumunga awuta yingampa awuta Pharisees amintiya scribes nanginta pirimi ngawa-yuwuni, “Aya mantani,” pirimi. “Ngawa ngawutimarti ngini nginja arikulani mirrikili (miracle) jimata-kirimi api karri ngawa ngapakuluwunyi awarra mirrikili api ngawa wiyi ngarimajawu ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yini-pangirri (sent) nginja kapi ngawa arikutumunuwi.” Wuta awarra pirripangiraga kapi ngawa-yuwuni awuta Pharisees amintiya scribes.
23598	MAT 12:40	Nuwa ngimpiri-majawu ngini awarra Jonah karri ngarra yimuwu api ngarra awarra arikulani muputi yiparungumi (swallowed) awarra Jonah api ngarra yimuwu yirrajirrima wumunga (days) kapi ngarra pitipita awarra arikulani muputi api wiyi (later on) awarra muputi papi yiniri-mamiyi awarra Jonah api kiyi awarra Jonah yipukularri api tuwanga yimpangini. Ngarra awarra mirrikili parlingarri yikirimi ngawa-rringani api ngiya wiyi awanuwanga ngurumuwu yirrajirrima wumunga yilaruwu kapi yakuluwuni (under the earth), karri ngiya pakinya pajuwani ngirimi. Kiyi ngiya-rringani wiyi arikirimi ngiya ngini wiyi yimpangini ngupukularri. Awarra mirrikili nuwa wiyi ngimpakuluwunyi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta Pharisees amintiya scribes.
23632	MAT 13:24	Kiyi ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta arikutumunuwi ngirramini (story) ngini yati alawura yipamangi garden api yuwunyawu ngini pupuni kurukura (seed) kapi awarra garden. Ngarra karluwu ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta tiwi ngini-ngatawa meaning awarra ngirramini. Ngarra yuwutimarti awuta tiwi ngini warntirrana pimata-pungintayi (think about) awarra ngirramini ngini pimata-nyayi (to find out) ngini-ngatawa meaning. Kiyi yimi ngini, “Karri ngiya nguwuntiyarra arikutumunuwi ngini-ngatawa ngawa-rringani pupuni ngirramini api awarra nginingaji karri awarra alawura yuwunyawu awarra pupuni kurukura kangi yakuluwuni.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23638	MAT 13:30	Waya awungani wutiyati awarra wheat amintiya awinyirra jiringa wupunga. Waya juwa karri waya kiyana awarra wheat api ngiya wiyi awungarri nguwuntiyarra nuwa ngini pakinya nginti-matanga (should get) awinyirra jiringa wupunga kiyi ngini jilikari nginti-mata-kirimi awinyirra wupunga. Amintiya ngiya wiyi nguwutiyarra nuwa ngini pimata-nyawu awinyirra jiringa wupunga kangi yikwani. Api awarra ngini pupuni wheat nuwa nginti-matanga kiyi nginti-mata-mukuri awarra wheat kapi awinyirra kurrampali kapi ngapalami yinkiti,’ yimi awarra alawura kapi awuta tiwi kapi waki pirimi ngini (for) ngarra.” Ngarra awarra ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awarra ngirramini (story) kapi awuta tayikuwapi arikutumunuwi. Ngarra karluwu yuwuntiyarra awuta tiwi ngini-ngatawa meaning awarra ngirramini.
23651	MAT 13:43	Kiyi awuta tiwi kapi wuta papurajuwi api ngarra ngawa-rringani wiyi apamangi awuta kapi ngarra japuja amintiya wiyi alawura arimi kapi wuta. Wuta wiyi ngirri-ngirri wurimi nginingaji warnarringa awuta kapi papurajuwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-rringani. Kiyi yimi ngini, “Nuwa kapi waya ngintiri-pitingaya (heard) awarra ngirramini api nuwa kuwa nyirrami awarra.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta arikutumunuwi.
23713	MAT 15:11	Karri ngawa ngapalami yinkiti kangawula yirruputara api kiyi ngawapa awarra yinkiti api awarra yinkiti karluwu arikirimi ngawa ngini jajiruwi tiwi ngarima. Waya juwa ngini nuwa jirti ngirramini (bad thoughts) ngimpalami yilaruwu kangi nuwa punyipunyi api kiyi papi ngimpiniri-mamiyi (bring out) awarra jirti ngirramini kangi (through) nuwula yirruputara api awarra jirti ngirramini arikirimi nuwa jajiruwi tiwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta tayikuwapi arikutumunuwi.
23715	MAT 15:13	Api yimi kangi wutawa, “Ngajiti kuwa ngimpajami awarra ngirramini ngini awuta Pharisees pirripangiraga. Kayi, awuta tiwi kapi karluwu wupapunya ngawa-rringani angatawa jarrumoka api wuta awuta nginingaji yinkilatuwi. Amintiya awuta Pharisees api wuta wiyarri nginingaji yinkilatuwi pili wuta arnuka-nara wupapunya awinyirra jarrumoka angatawa ngawa-rringani api wuta karluwu pimata-wani (can't help) awuta yingampa tiwi ngini warntirrana pimata-punya awinyirra jarrumoka. Awarra nginingaji karri yingampa tiwi kapi yinkilatuwi wunu-wani yingampa (others) kapi yinkilatuwi ngini pimata-ngulimayi api wutiyati wiyi wupakupuraji kangi yangamini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Kiyi yimi ngini, “Awarra ngirramini ngini wuta Pharisees wuntiyarra awuta tiwi api karluwu ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini awarra api ngiya wiyi nguwuntiyarra awuta tiwi ngini, ‘Nuwa ngajiti kuwa ngimpajami awuta Pharisees ngini-wutawa ngirramini,’ ngirimi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23722	MAT 15:20	Api ngini nuwa awarra jirti ngimpiri-kirimi api nuwa wiyi jajiruwi tiwi ngimpirima (become). Api ngini ngawa karluwu mwarliki ngarimi ngini-ngawula yikara karri ngawa waya yinkitayi ngawapa yinkiti api awarra karluwu arikirimi ngawa jajiruwi tiwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23757	MAT 16:16	Api awarra Simon Peter yimi ngini, “Nginja awarra nginaki Christ ngini ngawa-rringani parlingarri yuwuntiyarra papaluwi ngini ngarra wiyi yini-mata-ngirri (would send) nginja kapi ngawa arikutumunuwi. Nginja awarra ngarra-mirani ngawa-rringani ngini kuriyuwu. Ngarra awarra ngawa-rringani wiyi yiloti arimuwu api ngarra awarra ngini yini-pangirri (sent) nginja kapi ngawa.” Ngarra awarra yipangiraga Simon Peter.
23758	MAT 16:17	Api yimi ngawa-yuwuni kapi Simon Peter, “Aya,” yimi. “Awarra ngirramini ngini nginja jipangiraga ngini (about) ngiya api ngarra awarra warntirrana. Karri-kuwapi purru-wutiyarra nginja ngini ngiya awarra nginaki Christ. Waya juwa ngarra ngawa-rringani. Api ngawa-rringani arimi ngini nginja pupuni.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni.
23759	MAT 16:18	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni ngirramini yipangiraga kapi Simon, “Nginja yintanga Peter api awarra ngini-nginjila yintanga meaning arimi arikulanga waranga api ngiya wiyi ngirikirimi tayikuwapi arikutumunuwi ngini pimatu-wariyi kapi awinyirra waranga api wuta wiyi awuta arikutumunuwi wupapunya angilawa jarrumoka. Api awarra maputiti wiyi karluwu yimata-kirimi awuta arikutumunuwi ngini (to) pimata-mwari angilawa jarrumoka.” Ngarra awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awarra Simon Peter.
23760	MAT 16:19	Kiyi ngawa-yuwuni yipangiraga nyoni ngirramini kapi awarra Simon Peter, “Ngiya wiyi ngirikirimi nginja ngini alawura nimpirimi kapi awuta tiwi kapi wupapunya angilawa jarrumoka api awuta tiwi kapi nginja nimpitimarti awuta ngini wiyi pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa japuja pili wuta kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini api ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu wiyi arimi kangi wutawa, ‘Nyirru-waripa kapi ngiya japuja api nyirra-muwu awungarra.’ Api wutatuwu kapi nginja karluwu nimpitimarti ngini pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani japuja pili wuta karluwu kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini api ngarra ngawa-rringani wiyi arimi kangi wutawa, ‘Nuwa karluwu japuja kangilawa.’ Ngarra wiyi awarra arimi ngawa-rringani kapi awuta tiwi kapi karluwu kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awarra Peter.
23761	MAT 16:20	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kapi ngarra-mamanta, “Nuwa waya ngimpiri-majawu ngini ngiya awarra Christ ngini ngarra ngawa-rringani parlingarri yuwuntiyarra papaluwi ngini ngarra wiyi yini-mata-ngirri (would send) ngiya kapi nuwa arikutumunuwi. Api ngajiti ngimpaja-jiyarra yingampa tiwi ngini ngiya awarra Christ.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23762	MAT 16:21	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yuwuntiyarra awuta ngarra-mamanta, “Ngiya wiyi ngumpuriyi kapi Jerusalem pili ngiya-rringani awutimarti ngiya ngini ngimatu-wariyi awungarruwu. Api awungaji awuta priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta yingampa alawuruwi amintiya awuta scribes wiyi yingarti ngirramini (trouble) wupakirayi ngiya api kapi-wutawa majatawi wiyi wuripirni ngiya. Api karri yirrajirrima wumunga (on third day) api ngarra ngawa-rringani wiyi arikirimi ngiya ngini ngupukularri api tuwanga yimpangini ngirima.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta. Ngarra awungarri mampara karri yuwuntiyarra ngarra-mamanta nayi awarra ngirramini.
23813	MAT 18:17	Ngini awarra nginja-mantani ngini jirti ngirramini yipakirayi nginja wiyi karluwu kuwa yimatami awuta yuwurrara nginja-mamanta api tuwariyi kapi awuta tayikuwapi nginja-mamanta kapi nuwiyati yimpaja ngumpuru-kuruwarni (thank) ngawa-rringani kapi jurra api tajiyarra awuta nginja-mamanta ngini (about) awarra ngirramini (trouble). Ngini awarra nginja-mantani ngini ngarra jirti ngirramini yipakirayi nginja wiyi karluwu kuwa yimatami awuta nginja-mamanta api nginja amintiya awuta nginja-mamanta nimarra nyirrami kangatawa, ‘Nginja karluwu tuwanga jimata-wuriji (shouldn't go into) angawula jurra.’ Nginja amintiya awuta nginja-mamanta awarra nimarra nyirrami kapi awarra nginja-mantani ngini jirti ngirramini yipakirayi nginja pili ngarra karluwu putuputuwu yipakiray-amiya awarra jirti ngirramini. Ngarra awarra nginja-mantani ngini jirti ngirramini yipakirayi nginja api ngarra awarra nginingaji awuta tiwi kapi karluwu kuwa wurimi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
23814	MAT 18:18	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni ngirramini yipangiraga kapi awuta ngarra-mamanta ngini, “Naki awarra ngirramini warntirrana ngini awuta tiwi kapi nuwa ngimpitimarti ngini wuta wiyi pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani ngini-ngatawa japuja pili wuta kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini api ngarra ngawa-rringani wiyi arimi kangi wutawa, ‘Nyirru-waripa kapi ngiya japuja api nyirra-muwu awungarra.’ Api wutatuwu kapi nuwa karluwu ngimpitimarti ngini pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani japuja pili wuta karluwu kuwa wurimi ngini-ngilawa ngirramini api ngarra ngawa-rringani wiyi arimi kangi wutawa, ‘Nuwa karluwu japuja kangilawa.’ Ngarra wiyi awarra arimi ngawa-rringani kapi awuta tiwi kapi karluwu kuwa wurimi ngini-ngatawa ngirramini.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23815	MAT 18:19	Kiyi ngawa-yuwuni nyoni nginaki ngirramini yipangiraga kapi ngarra-mamanta, “Awi,” yimi. “Ngini nuwa yuwurrara nimarra ngimpiri-majirri ngini (about) kuta kamini awarra ngini nuwa ngimpitimarti ngawa-rringani ngini yimata-kirayi nuwa api kiyi ngini nuwa nanginta ngimpirimi awarra ngawa-rringani kuta kamini awarra ngini nuwa ngimpitimarti (need) api ngarra wiyi ngawa-rringani ari-pitingaya (listen to) nuwa api wiyi apakirayi nuwa awarra kuta kamini ngini nuwa ngimpitimarti amintiya awanuwanga wiyi amanu-wani (help) nuwa karri nuwa awuta yuwurrara tiwi nanginta ngimpirimi awarra ngawa-rringani.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni. Kiyi yimi ngini, “Ngarra wiyi awarra ngawa-rringani ari-pitingaya (hear) nuwa pili karri nuwa mimpa ngimpirimi pili-ngini ngimpiri-pungintayi (think about) ngiya api ngiya wiyi awungaji kangi nuwula nuwa yuwurrara tiwi arramukuta nuwa yuwurrajirrima.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
23819	MAT 18:23	Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi awarra Peter amintiya awuta yingampa ngarra-mamanta, “Ngawa-rringani ngini kuriyuwu awutimarti ngawa ngini putuputuwu ngamata-kiray-ajirri (forgive each other) api ngini ngawa karluwu putuputuwu ngapakiray-ajirri api ngarra wiyi awanuwanga karluwu putuputuwu yimata-kirayi (forgive) ngawa,” yimi ngawa-yuwuni. Kiyi ngawa-yuwuni naki ngirramini (story) yuwuntiyarra awuta ngarra-mamanta, yimi ngini, “Naki ngirramini ngini ngiya nimarra ngiyimami kangi nuwa ngini (about) yati alawura. Kayi, awuta tiwi kapi wuta waki pirimi ngini (for) awarra alawura api yingampini (sometimes) wuta nanginta pirimani kunawuni awarra alawura api ngarra yipakiray-ani (lent) awuta tiwi awarra kunawuni ngini wuta nanginta pirimani ngarra.” Kiyi natinga wumunga (one day) awarra alawura jingawu yimi kapi awuta tiwi kapi waki pirimi ngini (for) ngarra ngini pini-matu-wariyi kangatawa. Api karri wuta punuwuriyi kangatawa api ngarra yimi kangi wuta ngini, “Ngiya nguwutimarti awarra kunawuni ngini ngiya ngirripakirayi nuwa,” yimi awarra alawura.
23820	MAT 18:24	Kiyi awuta tiwi kapi waki pirimi ngini (for) awarra alawura api wuta piniri-marruriyi kangatawa yati tini ngini awarra alawura yipakirayi ngarra 10,000 dollars api awarra tini yimi kangi awarra alawura, “Ngiya waya karri-kamini kunawuni api ngiya karluwu ngimata-kiray-awurli (can't give back) awarra kunawuni kanginjila,” yimi awarra tini. Kiyi awarra alawura yipangiraga kapi awuta yingampa wawurruwi kapi waki pirimi ngini ngarra api yimi ngini, “Nyirranga naki tini amintiya ngarra-purnayinga, amintiya ngarra-mamirampi, kiyi nyirra-marruriyi awuta kapi nyoni alawura api sellim nyirrami awuta kangatawa pili-ngini wuta waki pimatami ngini ngarra. Nuwa awanuwanga sellim nyirrami arramu-kaminawuti ngini naki tini awuni. Api karri nuwa wiyi sellim ngimpirimi awuta arikutumunuwi amintiya ngini-wutawa arramu-kaminawuti api awarra yingarti kunawuni ngini nuwa wiyi ngimpanga api nyirra-marruripa awarra kunawuni kangiya pili ngiya yingarti kunawuni ngirripakirayi awarra tini.” Ngarra awarra alawura yimi awarra kangi awuta wawurruwi.
23828	MAT 18:32	Karri awarra alawura yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini wuta pirripangiraga awuta kapi waki pirimi ngini ngarra api ngarra awanuwanga jurrumumi jiyimi angatawa yiminga (became angry) pili awarra tini yimarruriyi awarra ngarra-mantani kapi jail. Kiyi awarra alawura yipangirri (sent) awuta tiwi kapi awarra tini ngini wuta pini-mata-marruriyi ngarra kangatawa. Api karri awuta tiwi piniri-marruriyi awarra tini kangi awarra alawura api awarra alawura yimi kangatawa, ‘Nginja jirti tini. Ngiya putuputuwu ngirripakirayi (forgave you) nginja pili nginja nanginta jiyimi ngini putuputuwu ngimata-kirayi nginja api ngiya ngurru-wutiyarra nginja ngini nginja karluwu jimata-kiray-awurli (don't have to give back) ngiya awarra yingarti kunawuni ngini ngiya ngirripakirayi nginja. Nginjatuwu awanuwanga putuputuwu nyimarri-pakirayi (should have forgiven) nginja-mantani awarra kiyija kunawuni ngini nginja jipakirayi ngarra. Api ngiya jurrumumi jiyimi angilawa yiminga (became angry) pili nginja karluwu putuputuwu jipakirayi nginja-mantani. Api kiyi ngiya wiyi ngipangirri (send) nginja kapi jail,’ yimi awarra alawura kangi awarra tini. Kiyi awuta tiwi kapi waki pirimi ngini (for) awarra alawura api pirimarruriyi awarra tini kapi majatawi api purru-wuntiyarra awuta ngini, ‘Nyirra-mukuri naki awarra tini yilaruwu kapi jail. Awungarruwu nyirra-pirni ngarra. Waya juwa karri awarra naki tini wiyi apakiray-awurli (give back) awarra alawura awarra yingarti kunawuni api ngarra wiyi awungarri papi awunirimi kapi awarra jail,’ yimi awarra alawura kangi awuta majatawi.” Awarra ngirramini (story) ngawa-yuwuni yuwuntiyarra Peter amintiya awuta yingampa ngarra-mamanta.
23920	MAT 21:25	Api kiyi ngarra nanginta yimi awuta, “Awarra John the Baptist api nayi kuwani awarra ngini yuwutiyarra ngarra ngini ngarra baptise yimata-kirimi arikutumunuwi kapi makatinga? Arramukuta nuwa ngimpirimi ngini ngawa-rringani ngini kuriyuwu yuwutiyarra ngarra ngini awarra waki yimatami. Arramukuta nuwa ngimpirimi ngini nyoni tini awarra yuwutiyarra ngarra. Api nyirra-jiyarra ngiya ngini kuwani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini baptise yimata-kirimi awuta arikutumunuwi,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta alawuruwi. Kiyi awuta alawuruwi jukuta pirimajirri (whispered) ngini, “Awungana ngawa nimarra ngamatami kapi awarra naki Jesus ngini kuwani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini baptise yimata-kirimi awuta arikutumunuwi? Ngini ngawa ngarimi ngini ngarra ngawa-rringani ngini kuriyuwu yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini awarra waki yimatami api awarra naki Jesus wiyi nanginta arimi ngawa, ‘Pilikama nuwa arnuka kuwa ngintirimi awarra ngirramini ngini awarra John yuwutiyarra nuwa?’ Api ngawa karluwu ngamatami kangatawa ngini ngarra ngawa-rringani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini baptise yimata-kirimi arikutumunuwi.” Awarra nimarra pirimajirri awuta alawuruwi.
23922	MAT 21:27	Api kiyi wuta pirimi kapi ngawa-yuwuni ngini, “Kuta kuwani yuwutiyarra awarra John the Baptist ngini ngarra baptise yimata-kirimi awuta arikutumunuwi,” pirimi awuta alawuruwi. Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Ngiyatuwu awanuwanga karluwu nguwutiyarra nuwa ngini kuwani yini-pangirri (sent) ngiya awungarra kapi nuwa arikutumunuwi amintiya ngini kuwani yuwutiyarra ngiya ngini ngimata-ngirri awuta arikutumunuwi kapi nyoni murrakupuni (place), awuta kapi wuta sellim purru-wujingi-mani awuta animuluwi awungarra kapi anaki jurra.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta alawuruwi.
23925	MAT 21:30	Kiyi awarra tini yuwuriyi kapi ngarra-mirani ngini ngarra yintinila api yimi kangatawa, ‘Aya, mirani, ningani nginja tuwariyi kapi ngini-ngilawa garden api awungarruwu waki tami,’ yimi. Kiyi awarra ngini ngarra yintinila yimi kangi ngarra-rringani, ‘Manya, ngirringani, ngiya nguwuja waki ngirimi awungarruwu kapi ngini-nginjila garden,’ yimi awarra ngini yintinila api ngarra karluwu yuwuriyi kapi awarra garden ngini waki yimatami.” Awarra ngirramini (story) ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta alawuruwi.
23926	MAT 21:31	Kiyi ngawa-yuwuni nanginta yimi awuta alawuruwi, “Nginuwani malakaninga warntirrana kuwa yimi ngarra-rringani?” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta alawuruwi. Kiyi awuta alawuruwi purru-wutiyarra ngawa-yuwuni, “Ngarra awarra ngini aringamini warntirrana kuwa yimi ngarra-rringani, karluwu awarra ngini yintinila,” pirimi kapi ngawa-yuwuni. Kiyi ngawa-yuwuni yimi kangi awuta alawuruwi, “Nuwa kapi nuwa alawuruwi api pupuwi ngimpiri-mamuliya amintiya nuwa ngimpirimi ngini yingampa (some) arikutumunuwi api wuta jajiruwi, nginingaji awuta wawurruwi kapi waki wurimi ngini (for) awuta Roman alawuruwi amintiya nanginta wurimi ngawa Jews kunawuni ngini tax api wuta arrami mitaya wurimi yingampa awarra kunawuni. Amintiya awanuwanga nuwa ngimpirimi ngini wuta jajiruwi awuta maminikuwi kapi wurimarrimili tayikuwapi wawurruwi amintiya kapi nanginta wurimi awuta wawurruwi kunawuni. Awarra warntirrana ngini wuta jirti pirikirim-ani (done wrong) awuta maminikuwi amintiya awuta wawurruwi kapi wuta waki wurimi ngini tax api awuta yingampa waya kuwa pirimi awarra ngirramini ngini John the Baptist yuwuntiyarra awuta api wuta waya purrupumwari awarra jirti ngini wuta pakinya pirikirim-ani (the wrong they used to do) api waya wupapunya ngawa-rringani angatawa jarrumoka. Api wuta wiyi wuriyi kuriyuwu kapi ngini-ngatawa japuja api nuwa kapi nuwa alawuruwi api nuwa arrami wiyi karluwu pimatu-wariyi kapi ngawa-rringani ngarra japuja pili nuwa karluwu kuwa ngintirimi awarra ngirramini ngini-ngatawa John the Baptist amintiya karri nuwa nginti-pakuluwunyi awuta wawurruwi amintiya awuta maminikuwi ngini purrupumwari awarra jirti ngini wuta pakinya pirikirim-ani api nuwa karluwu nguntu-pumwari awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani. Yita nuwa nanuwanga (still) ngimpapunya awinyirra jiringa jarrumoka.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta alawuruwi.
24062	MAT 24:36	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus yimi kapi ngarra-mamanta, “Ngiya waya ngurru-wutiyarra nuwa ngini ngiya wiyi ngipakupawurli kuriyuwu kapi ngiya-rringani api wiyi nguwuni-pakupawurli (come back) kapi naki awungarra murrakupuni (to this earth). Karri-kuwapi wurimajawu awinyirra wumunga (day) karri ngiya wiyi nguwuni-pakupawurli awungarra. Awuta angeluwi awanuwanga karluwu wurimajawu karri ngiya wiyi nguwuni-pakupawurli. Ngiya wiyarri karluwu ngirimajawu awinyirra wumunga. Waya juwa ngiya-rringani arimajawu karri ngarra wiyi tuwanga awuni-pangirri (send) ngiya awungarra kapi naki murrakupuni.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni.
24067	MAT 24:41	Kiyi yimi ngini, “Awanuwanga yuwurrara maminikuwi wiyi awungarri jipitini wuji-kirimi awarra wheat kurukura (seed) ngini pimata-kirimi pamantarri api wuta awanuwanga awuta angeluwi wiyi natinga yimpalinya wunga api wurimarruriyi awinyirra kuriyuwu pili nyirra kuwa ampirimi ngiya api awinyirra nyonga wupumwari kapi yakuluwuni. Wuta wiyi awungani-la wurimi (keep doing that) awuta angeluwi.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi awuta ngarra-mamanta.
24068	MAT 24:42	Kiyi yimi ngawa-yuwuni ngini, “Karri wiyi ngiya ngipapurti kapi ngiya-rringani japuja api nyirra-punya-la (keep following) angilawa pupuka jarrumoka. Ngajiti ngimpaja-mwari awinyirra jarrumoka pili nuwa karluwu ngimpiri-majawu karri wiyi ngiya nguwuni-pakupawurli awungarra kapi naki murrakupuni.” Ngarra awarra yipangiraga ngawa-yuwuni kapi ngarra-mamanta.
24199	MAT 27:1	Karri japinari karri warnarringa jini-papurti api awuta tayikuwapi priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta yingampa alawuruwi kapi wuta Jews api wuta mimpa pirimi kiyi nimarra pirimajirri ngini, “Awarra naki Jesus pajuwani yimatami (should die) api awungana ngamatama?” pirimi. Kiyi pirimi ngini, “Ngawa ngawurra-marruriyi ngarra kapi awarra Pilate api ngarra Pilate wiyi awuntiyarra awuta soldiers ngini pajuwani pimata-kirimi ngarra.” Awarra pirimi awuta alawuruwi.
24202	MAT 27:4	Kiyi awarra Judas yimi kangi awuta alawuruwi, “Awi,” yimi. “Ngarra pupuni tini awarra Jesus api jirti awarra ngini ngiya ngurru-wutiyarra nuwa kapi (where) ngarra Jesus yimuwu pili nuwa ngimpitimarti ngini pajuwani nginti-mata-kirimi ngarra.” Ngarra awarra Judas yipangiraga. Api pirimi awuta alawuruwi kapi awarra Judas, “Pilikama awarra juwutiyarra ngawa pili nginja nginjila awarra ngirramini,” pirimi.
24204	MAT 27:6	Kiyi awungarruwu kapi awinyirra jurra yingampa awuta alawuruwi purruwunga awarra pwaja ngini awarra Judas yuwunyawu kapi yakuluwuni api pirimi ngini, “Ngini-ngawula ngirramini (law) ngini ngawa karluwu ngamatalami kangi jurra naki awarra pwaja pili ngarra awarra pwaja api ngawa nginti-pakirayi awarra pwaja kapi awarra Judas pili ngawa nguntu-wutimarti ngini wuta pajuwani pimata-kirimi awarra nayi Jesus.” Wuta awarra pirripangiraga awuta alawuruwi.
24205	MAT 27:7	Api kiyi pirimajirri ngini, “Ngawa awungana (what) ngamata-kirimi (do with) nginaki pwaja?” Api awungarruwu kapi awarra murrakupuni yati tini yimuwu ngini ngarra yuwuni (had) ngini-ngatawa kirijini murrakupuni api awungaji kapi awarra kirijini murrakupuni ngarra yuwunga-mini parruwarti ngini yikirim-ani wurika (dishes). Api awuta alawuruwi pirimi kangi wutamiya ngini, “Ngawurliyi ngarimarruriyi naki pwaja kapi awarra tini api nanginta ngarimi awarra tini ngini yimata-kirayi ngawa ngini-ngatawa kirijini murrakupuni api awuta tiwi kapi wuta nyoni murrakupuni api japuja wurikirimi awungarra api karri wuta pajuwani wurimi api ngawa wiyi ngarikijika awuta kapi awarra kirijini murrakupuni.” Wuta awarra pirimi awuta alawuruwi. Kiyi wuta wiyi (later on) pirimarruriyi awarra pwaja kapi awarra tini api nanginta pirimi ngarra ngini yimata-kirayi awuta awarra ngini-ngatawa murrakupuni. Api “Manya,” yimi awarra tini. Kiyi pirripakirayi ngarra awarra pwaja.
24262	MAT 27:64	Kiyi wuta pirimi kapi awarra Pilate, “Tajiyarra yingampa soldiers ngini wurru-wariyi kapi awarra cave kapi awarra Jesus ngarra purnikapa apalamiya api ngini wurra-mangi (must watch) awarra cave pili arramukuta ngarra-mamanta wiyi mitaya wurimi Jesus ngarra purnikapa. Ngini wuta mitaya wurimi ngini-ngatawa purnikapa api wuta wiyi wuntiyarra tayikuwapi tiwi ngini awarra Jesus waya yipukularri api ngini tuwanga yimpangini yima. Ngini ngarra-mamanta wiyi wuntiyarra arikutumunuwi ngini awarra Jesus waya yipukularri api tuwanga yimpangini yima api awuta arikutumunuwi wiyi arrami kuwa wurimi awarra ngirramini. Api awarra warntirrana jirti pili awuta ngarra-mantawi wiyi awarra kunyani wurimi. Api awuta soldiers wurra-mangi (must look after) awarra cave.” Wuta awarra pirimi kapi Pilate, awuta priests kapi wuta alawuruwi amintiya awuta Pharisees.
24273	MAT 28:9	Karri awuta maminikuwi purruwuja api ngawa-yuwuni Jesus papi yimi kangi wutawa kiyi ngarra yimi ngini, “Awi, mamanta.” Api wuta punuwuriyi kangatawa kiyi purruwunga ngarra malapwara amintiya puru-kuruwarni (thanked) ngarra. Api ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa, “Ngajiti ngimpaja-wanga. Nyirru-wariyi nyirra-jiyarra ngiya-mamanta ngini wuta wurru-wariyi kapi awarra murrakupuni Galilee amintiya ngini awungarruwu wuta wiyi wupakuluwunyi ngiya.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kapi awuta maminikuwi.
24295	MRK 1:11	Api kiyi ngawa-rringani yipangiraga makirrana awungarruwu kapi kuriyuwu nimarra yimi kapi ngarra-mirani ngini, “Ngiya ngiya-mirani nginja. Yita ngiya pupuni ngirimuwu nginja amintiya kukunari ngirimi kapi nginja.” Awarra yipangiraga ngawa-rringani awungarruwu kapi kuriyuwu. Waya juwa.
24302	MRK 1:18	Api wutatuwu pirimi ngini, “Manya, ngawurliyi.” Ninkiyi, pirripumori awinyirra panapa, kiyi pirripapunya ngawa-yuwuni.
24311	MRK 1:27	Awuta arikutumunuwi karri wuta pirripakuluwunyi ngini awarra maputiti kuwa yimi awarra ngirramini ngini ngawa-yuwuni yipangiraga amintiya karri wuta piri-pitingaya (heard) awarra ngirramini ngini ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta api wuta pirimarlingiyi (got a surprise) api nimarra pirimajirri ngini, “Ngawa mampara ngari-pitingaya awarra naki ngirramini ngini ngarra apangiraga. Yita nginingaji ngawa-rringani yuwutiyarra ngarra awarra ngirramini. Amintiya karri ngarra nimarra arimi kapi awuta maputirruwi api wuta kuwa wurimi ngarra.” Awarra pirimajirri awuta arikutumunuwi.
24316	MRK 1:32	Kiyi karri waya yiminga jipungarti api tayikuwapi arikutumunuwi purruwuriyi kapi ngawa-yuwuni. Wuta pirimarruriyi kangatawa wuta-mamanta kapi wuta purunjuwi ngini ngarra pupuwi yimata-kirimi awuta. Awuta tiwi wangatajirri jana purruwuni. Amintiya wutatuwu yingampa arikutumunuwi wuta purruwuni maputirruwi yilaruwu kangi wuta purnikapa. Tayikuwapi awuta arikutumunuwi kapi tangarima pirimi awungarruwu kapi awarra town api wuta mimpa pirimi turruwuni kapi awinyirra kurrampali kapi ngawa-yuwuni yimuwu. Api kiyi ngawa-yuwuni pupuwi yikirimi awuta kapi purunjuwi. Amintiya awuta kapi purruwuni maputirruwi yilaruwu kangi wuta purnikapa api ngarra papi yiniri-mamiyi awuta maputirruwi kapi wuta purnikapa. Kiyi ngawa-yuwuni yimi kapi awuta maputirruwi, “Nuwa ngajiti ngimpaja-jiyarra arikutumunuwi ngini (about) ngiya.” Ngarra ngawa-yuwuni nimarra yimi awarra pili awuta maputirruwi pirimajawu ngini ngarra Jesus awarra Christ ngini ngawa-rringani ngini kuriyuwu yini-pangirri (sent) awungarra kapi naki murrakupuni (to this earth). Ngawa-yuwuni arnuka yuwutimarti awuta maputirruwi ngini pimata-jiyarra awuta arikutumunuwi ngini ngarra awarra Christ.
24320	MRK 1:36	Kiyi tayikuwapi arikutumunuwi papi pirimi kapi awinyirra kurrampali, kiyi pirimi kapi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta, “Awi, maka yimi nuwa-mantani Jesus?” pirimi. Api awuta ngarra-mamanta pirimi ngini, “Kuta maka yimi.” Kiyi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta kularlaga pirimi ngarra.
24346	MRK 2:17	Api ngawa-yuwuni, karri yipitingaya (heard) awarra ngini awuta Pharisees pirripangiraga api ngarra yimi kangi wutawa, “Awarra tokuta karluwu awuriyi kapi awuta arikutumunuwi kapi yimpanguwi (healthy) ngini pupuwi yimata-kirimi awuta. Waya juwa ngarra awuriyi kapi awuta kapi purunjuwi. Api ngiyatuwu awanuwanga ngunuwuriyi awungarra kapi naki murrakupuni (to this earth) ngini ngimata-jiyarra ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini kapi awuta tiwi kapi wurimajawu ngini wuta jajiruwi pili-ngini wuta wiyi kuwa pimatami awarra ngirramini. Ngiya karluwu ngunuwuriyi awungarra ngini ngimata-jiyarra ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini kapi awuta arikutumunuwi kapi wuri-mamuliya pupuwi. Api ngawiyati ngawapa yinkiti ngiya amintiya kapinaki tiwi kapi wuta jajiruwi.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awuta Pharisees.
24358	MRK 3:1	Karri yati Sabbath Day (Saturday) ngawa-yuwuni Jesus amintiya ngarra-mamanta purruwuriyi kangi awinyirra jurra angi-wutawa Jews kiyi pirripawuriji yilaruwu. Awungaji wuta purruwunyayi yati tini ngini ngarra kirikayini (couldn't use his hand) pili ngarra yikara yimurrarijipa (folded over). Yilaruwu kapi awinyirra jurra yingampa Pharisees wiyarri purru-wujingi-muwani. Wuta karluwu pupuni purumuwu awarra ngawa-yuwuni api purru-wutimarti ngini ngarra yimata-wurrini ngini-wutawa ngirramini (law) awuta Jews pili-ngini wuta pimata-jiyarra awuta alawuruwi kapi wuta Jews ngini (about) ngarra. Api kiyi awuta Pharisees pirripakuluwunyi awarra ngawa-yuwuni pili wuta purru-wutimarti ngini pimata-kuluwunyi ngawa-yuwuni ngini ngarra wiyi waki arimi ngini pupuni yimata-kirimi awarra tini ngini-ngatawa yikara. Wuta awungani pirimi pili ngini-wutawa ngirramini (law) ngini wuta karluwu waki pimatami karri Sabbath Day. Api wuta pirimajirri ngini, “Ngini naki awarra Jesus ningani pupuni arikirimi naki tini ngarra yikara api ngawa wiyi ngarimi ngini ngarra jirti tini.” Awarra pirimajirri awuta Pharisees.
24370	MRK 3:13	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus amintiya tayikuwapi ngarra-mamanta purruwuriyi kapi jupunyini (hill). Ngawa-yuwuni pakinya yipapurti kapi awarra jupunyini kiyi jingawu yimi kangi awuta ngarra-mamanta api ngarra yuwunga (picked) awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta kapi ngarra yimamula (called) awuta apostles. Ngini-ngatawa meaning awarra yintanga apostles api awuta wawurruwi amintiya ngawa-yuwuni wutiyati waki pirimani. Api yuwuntiyarra awuta, “Awi, ngiya wiyi ngipangirri (send) nuwa ngini ngumpunt-iyarra arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Amintiya ngiya wiyi ngipakirayi nuwa power ngini nuwa wiyi pupuwi ngimpiri-kirimi awuta arikutumunuwi kapi wuta purunjuwi amintiya ngini nuwa awanuwanga wiyi papi ngimpiniri-mamiyi maputirruwi kapi wupalamiya kangi arikutumunuwi wuta purnikapa.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta.
24400	MRK 4:8	Api yingampa (other) kurukura yipakupuraji kapi yakuluwuni ngini yarti-puranji api yingarti kurukura pupuni yikulurumi. Karri awarra wheat plant arikulani yima api yikirimi yingarti kurukura.” Awarra ngirramini (story) ngawa-yuwuni yuwuntiyarra awuta tayikuwapi arikutumunuwi.
24445	MRK 5:12	Api kiyi awuta maputirruwi pirimi kangi ngawa-yuwuni, “Aya, ngawa ngawutimarti nginja ngini jimata-ngirri (send) ngawa kapi awuta pikipikuwi api ngawa wiyi ngapawuriji yilaruwu kapi wuta purnikapa.” Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Manya awarra. Nyirru-wariyi,” yimi ngawa-yuwuni kapi awuta maputirruwi. Kiyi awuta maputirruwi papi pinirimi (came out) kapi awarra tini ngarra purnikapa api purruwuriyi kapi awuta pikipikuwi, kiyi pirripawuriji yilaruwu kangi wuta purnikapa. Kiyi karri awuta maputirruwi pirripawuriji yilaruwu kangi awuta pikipikuwi wuta purnikapa api awungarri awuta pikipikuwi kalikali pirimi api purrupumwari awarra jupunyini kiyi pirripapirraya kapi awarra lake kiyi kiyija mwarliki pirimi api purrupungarti (sank) kapi awarra lake. Api awuta tayikuwapi pikipikuwi pajuwani pirimi. Awuta pikipikuwi wuta tayikuwapi, nginingaji 2000.
24456	MRK 5:23	Kiyi ngarra yimi kapi ngawa-yuwuni, “Aya, mantani, ngiya-miraninga angi aliyinga nyirra waya yinkitayi pajuwani ampirimi api ngiya nguwutimarti nginja ngini jimata-mukuri ngini-nginjila yikara kangi nyirra purnikapa ngini nyirra wiyi pupuka jimatama. Api muwurniyi kangilawa tangarima.” Awarra yimi awarra alawura kangi ngawa-yuwuni.
24466	MRK 5:33	Awinyirra tinga nyirra jiyimajawu ngini ngawa-yuwuni waya pupuka yikirimi nyirra api nyirra pulingiya jiyimi pili jiyimakirri. Nyirra amparrimani juwarimi ngini ngawa-yuwuni amari-kirlimirri (would growl at) nyirra. Api kiyi nyirra juwunyaw-amiya kapi yakuluwuni yinkitayi kapi ngarra malapwara api jiyimi kangatawa, “Ngiya awinyirra angi ngirripamukuri ngiya yikara kanginjila kuluji pili ngiya jana ngurru-wuni. Api awarra jana waya yipumwari ngiya purnikapa.” Awarra jiyimi awinyirra tinga kangi ngawa-yuwuni.
24484	MRK 6:8	Api karri nuwuriyi, api ngajiti yinkiti nimpajamarruriyi. Awunganuwanga ngajiti kuwinawini nimpajamarruriyi. Amintiya nuwa natinga ampirramuwu. Ngajiti nyonga manipurruwa nimpajamarruriyi. Amintiya ngajiti nimpajamarruriyi palaji. Api nuwa militamuni awurramuwu amintiya nyirramarruriyi purinjiti ngini ngintimatapirtaputiya.” Awarra ngawa-yuwuni yuwuntiyarra ngarra-mamanta kapi ngatawa yuwunini, karri yuwuntangirri awuta ngini purruwuntiyarra arikutumurnuwi ngini ngarra ngawa-rringani ngirramini.
24488	MRK 6:12	Kiyi ngawa-yuwuni Jesus karri yipapaya ngini yuwuntiyarra awuta wamurrara yuwurrara (12) ngarra-mamanta awarra waki ngini ngarra yuwutimarti ngini wuta pimata-kirimi (do) ngini (for) ngarra api yipangirri (sent) awuta kapi awarra yingarti murrakupuni. Kiyi wuta kularlaga pirimi kapi awarra yingarti murrakupuni kiyi purru-wuntiyarra awuta arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini, pirimani ngini, “Awi, mamanta, nyirra-mwari awarra jirti ngini nuwa ngintiri-kirim-ani (the wrong you have done), kiyi nyirra-punya ngawa-rringani angatawa pupuka jarrumoka.” Awarra pirimi kangi awuta arikutumunuwi.
24490	MRK 6:14	Tayikuwapi arikutumunuwi kapi wuta tangarima kapi yingarti murrakupuni api wuta nimarra pirimajirri ngini ngawa-yuwuni yingarti mirrikili (miracle) yikirimi amintiya ngini ngarra yuwuntiyarra arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini. Kiyi yingampa (other) arikutumunuwi piri-pitingaya (heard) ngini (about) ngawa-yuwuni api wuta pirimajirri ngini, “Kuwani arrami nayi awarra Jesus?” pirimi. Kiyi pirimi ngini, “Awarra John the Baptist ngini ngarra King Herod piripirni api arramukuta ngawa-rringani ngini kuriyuwu waya tuwanga yimpangini yikirimi awarra John the Baptist api ngarra awarra mirrikili arikirimi,” pirimi. Awarra pirripangiraga yingampa arikutumunuwi. Kiyi wutatuwu yingampa pirripangiraga ngini, “Awarra prophet Elijah ngini ngarra parlingarri yimuwu kapi naki murrakupuni (on this earth) api arramukuta ngawa-rringani waya yikirimi awarra ngini yini-pakupawurli (came back) api tuwanga yimpangini yimi api waya ningani ngarra arimamuliya awarra yintanga Jesus.” Awarra pirripangiraga awuta yingampa arikutumunuwi. Amintiya wutatuwu yingampa pirimi ngini, “Karluwu. Yita ngarra nyoni prophet awarra Jesus nginingaji awuta prophets kapi wuta purumuwu parlingarri pili ngarra awanuwanga awuntiyarra arikutumunuwi ngawa-rringani ngini-ngatawa ngirramini.” Awarra pirimi awuta yingampa arikutumunuwi. Api awarra King Herod karri yipitingaya (heard) awarra ngirramini ngini awuta arikutumunuwi pirripangiraga ngini (about) ngawa-yuwuni api ngarra yimi kangatamiya, “Awarra John the Baptist ngini ngiya puniyarri (before) ngurru-wawurrini ngarra pungintaga api ngarra waya tuwanga yimpangini yima amintiya waya arimamuliya awarra yintanga Jesus.” Awarra pirlamarri (not knowing) yipangiraga awarra King Herod.
24499	MRK 6:23	Kiyi tuwanga yimi ngini, “Ngini nginja nimpitimarti yingarti kunawuni amintiya arramu-kaminawuti api ngiya wiyi awarra ngipakirayi nginja. Amintiya ngini nimpitimarti yingarti murrakupuni api ngiya wiyi ngipakirayi nginja awarra murrakupuni. Api kuta kamini awarra ngini nginja nimpitimarti api ngiya wiyi ngipakirayi nginja awarra. Ngiya karluwu kunyani ngirimi.” Awarra yimi awarra King Herod kangi awinyirra murrukupora ngarra-miraninga. Api nyirratuwu jiyimi ngini, “Arnapa pili ngiya nguwuja nanginta ngirimi ngiya-naringa,” jiyimi.
24513	MRK 6:37	Api ngawa-yuwuni yimi ngini, “Karluwu. Nuwa nyirra-kirayi awuta yinkiti ngini wuta pimatapa.” Api wutatuwu pirimi ngini, “Ngawa maka ngamata-nyayi yingarti kunawuni ngini ngawunga yinkiti ngini kapinaki tayikuwapi pimatapa?” pirimi ngawa-yuwuni ngarra-mamanta.
24532	MRK 6:56	Karri ngawa-yuwuni kularlaga yuwujingi-mani kapi awarra arikulani murrakupuni api yingampini (sometimes) ngarra yuwuriyi kapi tayikuwapi arikutumunuwi purumuwu amintiya yingampini yuwuriyi kapi kiyija-nara arikutumunuwi purumuwu amintiya awanuwanga yingampini yuwuriyi kapi yingampa arikutumunuwi waki purru-wujingi-mani kapi ngini-wutawa garden. Api kuta maka kapi ngawa-yuwuni yuwuriyi api awuta tayikuwapi maka kapi ngawa-yuwuni yuwuriyi api awuta tayikuwapi arikutumunuwi pirripakuturruwa kapi palapala wuta-mamanta kapi wuta purunjuwi kiyi pirripamukuri awuta kapi turruwuni awungarruwu kapi wuta sellim pirimani yinkiti. Api karri ngawa-yuwuni yinuwuriyi yinkitayi kapi awuta kapi wuta purunjuwi api awuta purunjuwi pirimi kangatawa, “Aya, mantani, ngawa ngawutimarti ngini ngamata-mukuri ngini-ngawula yikara kangi anginjila kuluji,” pirimi awuta kapi purunjuwi. Api ngawa-yuwuni yimi kangi wutawa ngini, “Manya awarra.” Api kiyi awuta tayikuwapi kapi purunjuwi pirripamukuri ngini-wutawa yikara kangi angatawa kuluji api ngawa-yuwuni ngini-ngatawa power pupuwi yikirimi awuta.
24561	MRK 7:29	Ngawa-yuwuni yimajawu awarra ngini nyirra jiyimi kangi nyitamiya api ngarra yimi kangi nyitawa, “Pupuni awarra ngini nginja jipangiraga api ngiya waya papi nginiri-mamiyi awarra maputiti kapi nyirra purnikapa nginja-mwaringa api nyirra waya pupuka jiyima. Manya waya tipuwariyi kanginjila japuja.” Awarra yimi ngawa-yuwuni kangi awinyirra yimpalinya.
24564	MRK 7:32	Awungarruwu kapi awarra murrakupuni Decapolis yingampa arikutumunuwi piniri-marruriyi wuta-mantani kangi ngawa-yuwuni. Ngarra kalanjarrini awarra tini amintiya karluwu pupuni nimarra yirrijami (couldn't talk well). Karri wuta papi pirimi kapi ngawa-yuwuni api pirimi kangatawa, “Aya, mantani. Tawani ngawa-mantani pili ngarra kalanjarrini amintiya karluwu pupuni nimarra arimi. Tayamukuri nginjila yikara kangi ngarra pungintaga pili-ngini ngarra pupuni yimatama,” pirimi awuta tiwi. Api ngarratuwu ngawa-yuwuni yimi ngini, “Manya awarra.”
24574	MRK 8:5	Kiyi, ngarratuwu yimi ngini, “Awunganari niyi nuwuni pamantarrini?” Api wutatuwu pirimi ngini, “Yita waya juwa walimani. Amintiya arnuka-nara miputi.” (Api ngarratuwu yimi ngini, “Waya.”) Ninkiyi yuwuntiyarra awuta tayikuwapi tiwi, yimi ngini, “Awi. Nyirramuwu yakuluwuni, nginingaji nuwula.” Kiyi, pirimiringarra yakuluwuni. Kiyi yuwunga awarra pamantarrini, kiyi yipakuluwunyi kuriyuwu, api yuwurtiyarra ngarra-rringani, yimi ngini, “Nginja nguwuri ngini pamantarrini ngawa wiyi ngawapa.” Kiyi kakiyija yuwawurrini awarra pamantarrini. Kiyi yuwuntakirayi ngarra-mamanta awarra api awungarruwu yingarti yima. Kiyi ngarra-mamanta pirripangulimayi kiyi pirripakirayi awarra pamantarrini kapi awuta arikutumunuwi. Amintiya awarra miputi karri tayikuwaninara, api awarra awanuwanga ngarra yuwunga, api yikuruwarni ngarra-rringani ngini kuriyuwu. Kiyi yuwuntiyarra ngarra-mamanta, yimi ngini, “Nyirrayakirayi naki miputi awanuwanga.” Kiyi, pirripakirayi awarra kapi awuta tayikuwapi.