Wildebeest analysis examples for:   tlf-tlf   -    February 11, 2023 at 19:44    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23219  MAT 1:6  minte Jesi beyo King Devit imi aalap no ko. Minte Devit beyo Solomon imi aalap, minte Baseba uta Solomon imi ogen no kale, kamaki uyo Baseba boyo tinum migik Uria imi kalel kuta, siit-kulu e, Devit ita tagaa kula ilami kalel kebesu kale,
23224  MAT 1:11  minte Josaya beyo Jekonia so ilami isak atuk so ninggil imi aalap no ko. Kale Jekonia iso ilami isak atuk so ninggil iyo bom-bilip e, Israel tinum imi waasi Babilon kasel tinum iyo tal, Israel kasel iyo yemum o age tal dinan-bom kubaganip ita ita ke-bom-nilip e, yaafuu sok de imo imtamo unanbu no Babilon kasel ilimi abiip maak maak unemin kup kemsip ko.
23229  MAT 1:16  minte Jekop beyo Josep imi aalap no kale, Josep imi kalel Maria uta Yesus dosu kale, Yesus beyo God imi ulaa dula kamok kesa tinum Krais o agan-nuubip ita ko.
23230  MAT 1:17  Kale Abraham imi ilaap daaba uyo ilop tiilam kwep talanbu tal Devit imi diim kwek diliit kesu uyo ki, ilop dagamin ulumi kup te tam mit kal fagasu ko. Kale ulutap kale, Devit imi ilaap daaba uyo ilop tiilam kwep top Babilon kasel imi tisip kwek diliit kesu uyo ki, ilop dagamin ulumi kup te tam mit kal fagasu kale, Babilon kasel iyo tebe Israel kasel imi waasi kebesipta kale, tal sok de imo imtamo unanbu no Babilon kasel ilimi abiip maak maak kugol fagagan-bii kupkalipta, bii-silip ko. Ulutap kale mungkup, abiip Babilon un-silip uyo ki, man ilop tiilam kwep talanbu tal God imi ulaa dula kamok kesa tinum Krais imi do-suu kwek diliit kesu uyo ki, ilop dagamin ulumi kup te tam mit kal fagaa no kesu ko.
23231  MAT 1:18  Kale kamaki Yesus Krais imi do-suu uyo kulbu kale, ogen Maria boyo Josep imi win baabelip bo kuta, atin ku-bom uso sinamin-tem bisop bom-silipta, God imi Sinik Tambal iyo tal Maria umi iibak tem iinata, utamuta, kumun so keli kalaa agelu kale,
23232  MAT 1:19  umi imak Josep o age win baabebip beyo tinum tambal kale, weng boyo kupkem daali alugum iyo tinangkulip Maria uyo fitom tebepmomu kale, sining age som-nilita, maagalo unang boyo kupkalan o age-nalata,
23233  MAT 1:20  bomi aget uyo fugun-salata minte, Bisel imi ensel maak tal ilam duluun weng uyo bogobe-nala e, “Devit imi man ilop Josep kabaa. Kapmi kalel o age win baapkebip Maria boyo kumun so kebu kuta, man mat tem kwek alba beyo God imi Sinik Tambal yagal tal bomi iibak tem iinata, kumun so kebu kale, kabo finanin ba kale, kalel uyo kulal o ageta kale,
23234  MAT 1:21  biilan-temu uyo, man dolan-temu beta tebe-nalata, alugum ilami tinum unang imi fengmin uyo takan kebelata, waalanan-temip kale, kabo bemi win uyo bogobe-nalap, ‘Dong dogobela waalanamin tinum o,’ age-nalapta, Yesus o agelal o,” age-nalata, ensel iyo bogobela ko.
23235  MAT 1:22  Kale sugayok uyo Bisel iyo tebe ilami profet Aisaya imi weng maak bogobelata, ita God imi suuk kon tem dola ko-se kale, ko tol mitam ti-suu kale,
23236  MAT 1:23  siin uyo bogobe-nala e, “Ibo botamin. Son-temu uyo, unang maak tinum so sinamin-tem som-nuluta, kumun so ke man tinum maak dolan-temu kale, man dolan-temu bemi win uyo Emanuel o agelan-temip o,” age-nalata, bogobe-se kale, win bomi magam uyo, “God iyo nuso alba o,” agesu ko.
23237  MAT 1:24  Kale Josep iyo agaal un-bom-sala Bisel imi ensel ilam duluun weng bogobela uta tinangku-nalata, fen-nalata, kalel uyo kula kuta,
23238  MAT 1:25  kalel so maak agam sina-bom utamamin-tem alba diim kugol man beyo doluta, Josep iyo man bemi win uyo bogobe-nala e, “Yesus o,” age-se ko.
23239  MAT 2:1  Kale Herot imi Provins Yuudiya umi kamok king ke-bom bii-se kota, Maria uyo Yesus iyo Provins Yuudiya umi abiip Betleam kugol dolu bom-bala e, biningok umi kuguup utamsip tinum maak iyo ataan mitam telemin abiip ilota tal Jerusalam tal-nilip e, bogo-nilip e,
23240  MAT 2:2  “Kamaa man maak dolu Juda kasel ipmi kamok king keba iyo dogap kal alba a? Nuyo ataan mitam telemin kugol bom-bulupta, biningok uyo tebe bemi dolu alba uyo kafalebelu utam-nulupta, tal fet dobe imi deng uyo tebemum o age-nulupta, tulup o,” agelip ko.
23241  MAT 2:3  Kale King Herot iyo kamok king migik imi sang boyo tinangku-nalata, beta tebe, nimi abiin uyo kulan-tema tap o age-nalata, aget yamyam uyo taga-bala e minte, alugum Jerusalam umi unang tinum igil aget yamyam uyo taga-bom no kemip kale,
23242  MAT 2:4  Herot iyo tebe-nala e, tinum amem ko age pris imi kamogimal so Juda kasel imi ulo utamsip tinum so iyo alugum afeta-nala e, dagala, “Ipmi God imi ulaa dula kamok kelan-tema tinum imi fen tebesip beyo dogap kal dolan-temu o?” agela e,
23243  MAT 2:5  bogobe-nilip e, “Provins Yuudiya komi abiip katip maak Betleam kugol dolan-temu kale, sugayok uyo God imi profet ko age weng kem baga-emin tinum maak isiik tebe bemi sang uyo dola ko bogobe-nala e,
23244  MAT 2:6  ‘Betleam kasel ibaa. Ibo kafin Yuudiya kugol albip kale, son-temu uyo, ipmi tinum maak ita mitam kamok ke-nalata, nimi unang tinum Israel kasel bilip iyo alugum tiin molan-tema kale, kelata, Betleam kasel ipta win tibin ke-nilipta, Yuudiya kasel migik iyo kubaganip imkalan-temip o,’ age-nalata, dola ko-se o,” agelip ko.
23245  MAT 2:7  Kale Herot iyo tinangku-nalata, utamsip tinum tilip bilip iyo bantap weng uyo kobela tal tamip e, daga-nala e, “Kamaki uyo dogap kota biningok boyo mitam molu ibo utam-nilipta, man maak dolu kalaa age-nilipta, abo dulu tal-bilipta bii, kayop intap kal ke-nilipta, tilip o?” agela yan kebelip e,
23246  MAT 2:8  bogobe-nala e, “Ibo Betleam uyo no-nilipta, man beyo tele fen tiine-bom atamip umdii, weng kwep tal bogopnelipta, nagal no-nilita, bemi deng uyo tebe-bom-nilita, fet dobelan o,” age bisop bogobela ko.
23247  MAT 2:9  Kale king imi weng uyo tinangku-nilip e, kupkaa unip kale, siin ataan mitam telemin ilo kugol bom-bilip biningok mitam molu utam-silip usiik bon tem abe-buluta, ita umik tem abe-bilip bii, biningok uyo unanbu no man am alba umi dubom diim kutam kal moluta,
23248  MAT 2:10  no biningok uyo utam-nilipta, deng kup tebemip kale,
23249  MAT 2:11  tam am tam abomu, man so ogen Maria so afaat iyo albip kalaa age itam-nilip e, kamok kamok imi weng umka-emin uyo kanumin kale, imi katuun duung uyo fegela daak suk mo kalaak fen-nilip e, man bemi deng uyo tebe-bom fet duga-e-bom-nilip e, ilimi men tem mufekmufek tambal tambal abu kulep tilip uyo man bemi kobela kobela kemip kale, tuum gol so e minte at dan kwe fuulip tang tambal kuunin sino ok tang tambal kuunin so uyo kulu man imi kobelip ko.
23250  MAT 2:12  Kale God iyo tinum bilip iyo ilam duluun weng uyo bogobe-nala e, “Ibo no Herot iyo atam-nimip o,” agelata bole, kupkaa ilep migik ilep ilimi abiip unip ko.
23251  MAT 2:13  Kale daaginip e bole, Bisel God imi ensel maak tal-nala e, Josep imi ilam duluun weng uyo bogobe-nala e, “Kabaa. Herot iyo tebe, man beyo fen-bom atam-nilita, angkolan o age-nalata, fen tiineman-tema kale, kabo yuut fen-nalap man afaat bilip iyo kulep bilii daage no Isip kugol bom-balapta bii, asok maak so bogopkelan o,” agelata bole,
23252  MAT 2:14  Josep iyo mililep kota yuut fen tam man afaat iyo kulep-nala e,
23253  MAT 2:15  unanbu no kafin Isip kugol bom-bala bii, Herot iyo kaana kalaa age-nalata, kota asok kulep tala ko. Kale sugayok uyo God iyo bogo-nala e, “Nimi man tinum iyo kafin Isip kugol bom-balata, nagal olabelita, asok tala o,” age-nalata, God iyo ilami profet maak imi bogobelata, ita unang tinum iyo bogobe-nala e minte, suuk kon tem uyo dola ko no ke-se kale, Yesus so ogen Maria so Josep so ulimal imi kafin Isip kupkaa ti-silip bomi sang uta dola kosata, ko tol mitam ti-suu ko.
23254  MAT 2:16  Kale Josep ulimal iyo no Isip kugol bom-bilipta, Herot iyo utamata e, utamsip tinum bilip iyo bisop bogopne-nilipta, asok weng uyo kwep tal bogopnelin-tem ke daaginbip kalaa age-nalata, olsak kup deebelu kale, Herot iyo ilami siin utamsip tinum bilip imi daga bogobe-nala, “Dogap kota man maak dolu o age biningok uyo mitam mo kafalebelu utam-silip o?” agela bogobebip umi aget uta fugunolata e, kota man beyo kayop kanupmin dakan kela boyo mitam fitola kalaa age-nalata, ilami tinum iyo imdala no abiip Betleam so umi abiip mep so sino uyo tiine-bom-nilip e, alugum man tinum unaak imolip atol alop kelip so atol alop kelin-tem albip so iyo an tiinemip ko.
23255  MAT 2:17  Abiip Rama uyo Betleam umi mep so kugol albu kale, sugayok uyo God iyo ilami profet Jeremaya iyo weng maak bogobelata, ita abiip bomi sang uyo bogo-nala e, “Rama kasel kutam iyo bubul fuyap tebebeluta, fomtuup ame-bilipta, tinangkulip kale, unang Resel umi man ilop ko age Israel kasel bilip iyo ilimi man kalan uyo ame-bilipta, ipkumal iyo, dong dogobelup mitam asok deng tebe-bilipta o agan-bilip kuta, numi man iyo binim kebip kalaa age-nilipta, yuut uun kon ku fuu kwep tam tolan-temaalup o age-nilipta, man imi tibi uta uga-nilipta, aman-bilip o,” agesa kale, Herot imi tinum no man an tiinemsip bomi sang uta bogosata, ko tol mitam ti-suu ko.
23257  MAT 2:19  Kale Josep ulimal iyo kafin Isip kugol bom-bilipta, Herot iyo bii-nala e, kaanata bole, Bisel imi ensel maak iyo tal-nala e, Josep iyo ilam duluun weng bogobe-nala e,
23258  MAT 2:20  “Kabaa. Tinum tebe, man unaak angkoli kaanak o agan-bii-se beyo kaanba kale, kabo kupkaa man afaat iyo kulep-nalap daage no kafin Israel unaal o,” agelata bole,
23259  MAT 2:21  Josep iyo fen tam abe man afaat iyo kulep-nalata, no anang Israel uyo una kuta,
23260  MAT 2:22  “Herot imi man Akelaus isiik aalap imi baan diim uyo ku-nalata, Provins Yuudiya kasel imi kamok king ke-bom-nalata, alba o,” agelip tinangku-nalata, finano-nalata, Provins Yuudiya unon o agan-be uyo kupkala kuta, God iyo maak so ilam duluun weng uyo Josep iyo bogobelata,
23261  MAT 2:23  ulimal iyo daage no Provins Galili uyo no-nilipta, abiip maak Nasaret kugol bii-silip ko. Kale sugayok uyo weng kem baga-emin tinum bilip iyo God imi ulaa dula kamok kesa tinum imi sang uyo bogobe-nilip e, “Biilan-temu uyo, bemi win uyo Nasaret kayaak o agelan-temip o,” agesip kale, ko tol mitam ti-suu ko.
23262  MAT 3:1  Yesus so ogen aalap sino ulimal iyo kugol nuubipta, bii man iyo te tam fito ko tinum kiim kelata, kota tam ok sam uga-emin tinum Jon Baptis iyo tal Provins Yuudiya umi tinum binim iibaan kugol bom-balata, unang tinum iyo tele-bala tele-bala ke-bilipta, God imi weng uyo baga-e-bom-nala e,
23263  MAT 3:2  bogobela, “God imi tebe unang tinum imdep tam ilami daam tem daa tiin molan-tema uyo mep tulu kale, (ibo, God iyo numi fengam-nuubup uyo im-kuguman-tema kalaa age-nilipta,) ipmi fengmin uyo kupkaa aget uyo fupkela kolipta o,” age baga-ema ko.
23264  MAT 3:3  Sugayok uyo profet Aisaya iyo Jon imi sang uyo God imi suuk kon tem kal dola ko bogola, “Tinum maak iibaan kugol ol-bom bogo-nala e, ‘Ilep tambal umaak telelamipta, Kamogim iyo yuut talak o,’ age olan-be o,” age Aisaya iyo dola kobesa (kale, bomi magam uyo, “Ipmi aget uyo fupkela telelam-silipta, Yesus iyo talak o,” age-nuluta, bogosu) ko.
23265  MAT 3:4  Jon iyo (siin God imi profet ko age weng kem baga-emin tinum Elaija imi kuguup kanu-bii-se uta ku-nalata,) ilim tambal migimin binim kale, imi ilim mafak uyo kong ko age kamel umi kon uta butu faabelip uta migi-nala e minte, kao umi kaal uta ugaa ku ol tiil ko age let telela ko magal fildela ilim uyo nagat molu e minte, iman tambal uyo fala-nalata, kubuluum so at tem umi tin ok so uta un-bom no ke-bii-se ko.
23266  MAT 3:5  Kale unang tinum kwiin tagang abiip miton Jerusalam kasel so minte Provins Yuudiya umi alugum abiip maak maak kasel so Ok Jodan umi magaang tem kasel so iyo, Jon imi weng uyo tinangkamum o age-nilipta, tal afeta-bii ko
23267  MAT 3:6  Jon imi weng uyo tinangka-bom-nilip e, imi aget uyo fupkela ko-nilip e minte, God sino unang tinum so imi tiin diim uyo ilimi fengmin uyo kupkem daga-bom no ke-bilipta, Jon iyo tebe kulep te daak Jodan umi kumun tem to ok sam uga-ema ko.
23268  MAT 3:7  Juda kasel imi kamogimal Falosi so Sadusi sino kwiin tagang iyo, Jon ita nuyo ok sam uga-emak o age-nilipta, imi finang uyo tal tal ke-bilip kuta, Jon iyo utamata e, imi aget uyo fupkela kolin-tem ke tilip kalaa age-nalata, bogobela, “Ibaa. God iyo tebe ipmi kuguup mafak umi kalan uta ifak daalan-tema kale, ibo aget fuguno-nilip e, no tamup Jon imi ok sam ugobelan-tema uta, God tebe numi kaal fuyap kopman-tema uyo uk kugan imolan-temu ko ageta talan-bom-nilip e minte, ibo inap imi baam atul finano bilii unan-nuubip ulutap ke-nilipta, nimi finang talan-bom no ke-bilip kuta, boyo ibo uk kugan imolan-temaalu binim kuba.
23269  MAT 3:8  Kuguup tambal uta ke-bilipta, boyo utamita e, ipmi aget uyo fupkela ko-nilipta, ipmi kuguup mafak uyo kupkabip kalaa age utaman o ageta ko.
23270  MAT 3:9  Kale ibo nimi weng kaa bogobelan-temi koyo tinangku-silipta. Ibo, ‘Nuta Abraham imi man ilop o,’ age deng taban-bilip kuta, kanube God iyo, Abraham imi man ilop kemin boyo miton o agan-be nimnam, God beyo tii kale, daak tuum boyo kulu-nala telela imola mitam tinum ke-nilipta, igil mungkup Abraham imi man ilop kwiin tagang kelan agin kuta, God imi tiin diim uyo Abraham imi man ilop kemin boyo fen katip kalaa agesa ko. Kale ibo bogo-nilip, ‘Abraham beyo numi afalik kale, God iyo, bemi tolop o age-nalata, nuyo telela imola tambaliim nan-temup o,’ agan-kalin ba kale, ipkil God imi ilak uyo duga-bilipta o ageta ko.
23271  MAT 3:10  Kale God iyo, at uyo doman o age-nalata, at miit tem kal kaabak uyo waafuu fiko kola kale, at alugum dogap uta at dum tambal abulin binim kesu uyo ano duula-nalata, at kwegala ken tebelan-temu ko. Ulutap kale, ibo kuguup tambal uyo waafulin binim kelan-temip uyo, God tebe imkan kelan-tema ko.
23272  MAT 3:11  Ipmi, tinum tolon-tema o age fen-bilip iyo naga ba kale, nisiik tilita, yagal aaltam nimi umik tem tolon-tema kale, beyo kamok miton kale, ita ita ke niyo kubagani nimkasa kalaa age-nilita, fitom tebepnebu kale, niyo fen tinum kale, niyo bagang-kale yang bemi miit tem uyo yang-nilita, imi yaan ilom uyo kulep-nilita, unomi binim ko. Kale ibo aget fupkela kolip uyo, niyo ok uta kulu-nilita, ipmi ok sam uyo uga-e-bii kuta, tinum tolon-tema bemi ok sam uga-eman-tema boyo fen ok ba kale, ilami Sinik Tambal ita tebe ipmi iibak tem aget mafak fugunin uyo at kwegabela ken tebeluta, ibo atin tambalanan-temip ko.
23273  MAT 3:12  Tam tinum imi sagam ku rais ko age wiit uyo bo-bii kulep tal tolip uyo, telela-bii umi kaal uyo kugan ke-nilip e, wiit dam uta kup kulep tam am to-nilip e minte, kaal uta abulalip ken tebe-bom no kemin ko. Kale mungkup ulutap kale, tam tinum tolon-tema beyo, unang tinum iyo ilo ko-nilita o age-nalata, ilami ilak dosip iyo afeta ko kulep no ilami abiip to-nala e minte, unang tinum imi ilak dolin binim ita at tenogamin binim, kenamin kup bomu umi tem kugol abulala ken tebelan-temip o,” age baga-ema ko.
23274  MAT 3:13  Jon iyo kanum tiine-bala e, Yesus iyo, Provins Galili uyo kupkaa no Jodan bal no tamita, Jon ita ok sam ugopnelak o age-nalata, no tama e,
23275  MAT 3:14  Jon iyo fegelebelita, ok sam uyo kupkalak o age-nala e, bogopma, “Kabo God imi ulaa kamdula kamok kesap tinum kale minte, nita fen tinum kale, niyo ok sam uyo ugop-kaman-temaali binim kale, kapta tebeta niyo ok sam ugop-naman-temap kuba. Kale intaben o age-nalapta, bogopne-nalap, ‘Ok sam ugopnelal o,’ agan-balap o?” agela e,
23276  MAT 3:15  Yesus iyo yan kebe bogopma, “Nugum kabaa. Kabo niyo ok sam ugop-naman-temap boyo, God imi weng kwep daasa uyo mitam tol kelan-temu kalaa age-nilita, bomi finang uta tili kale, kabo ok sam uyo ugopnelapta o,” agela e, Jon iyo tolong do-nala e, “O,” age ok sam ugopma ko.
23277  MAT 3:16  Jon iyo tebe Yesus iyo ok sam ugobela binimanu e, maak fagaa Yesus iyo ok tem uyo kupkaa mitam tama e, abiil tigiin uyo tem kalo kolu e, kiit fenata e, God imi Sinik iyo uun abim ulutap ke-nalata, malaak nimi diim uyo abela kalaa agela e,
23278  MAT 3:17  alop iyo tolong dolipta e, abiil tigiin kwiit ilota God imi weng kwaala tulu kwek uyo bogo-nala e, “Beyo nimi Man bubul kale, niyo bemi deng kup taban-bii o,” age bogopma e, tinangkulip ko.
23279  MAT 4:1  Jon iyo ok sam ugobela binimanu e, aaltam kota God imi Sinik iyo tebe, Yesus iyo duptamo no iibaan kugol daalita, Saatan tebe Yesus iyo dup-kugumak o age dep una ko.
23280  MAT 4:2  Yesus iyo, iman uyo unelaali o age kupkaa bom-bala bii, am ulumi kup 40 kela koyo, Yesus iyo iman tep bom-balata minte,
23281  MAT 4:3  Saatan iyo tal imi diim abe-nala e, bogopma, “Kabo fen tuluun God imi Man umdii, daak tuum boyo kulu fupkela kolapta, bret kelu unelap katamita, kabo fen God imi Man kalaa agelan o,” agela e,
23282  MAT 4:4  Yesus iyo imi weng boyo yan kepma, “Umbae. God imi suuk kon tem kwek uyo bogo-nulu e, ‘Iman bomi unelan-temap boyo dam uta kup ifemin kale minte, boyo tebe kapmi aget fugunin uyo dong dogop-kaman-temaalu kale minte, kabo God imi weng uyo alugum tolong do waafulan-temap uta tebe kapmi aget fugunin uyo dong dogop-kaman-temu o,’ agesu (kale, bo kanube-nilita, iman unelan-temaali) o,” age bogopma ko.
23283  MAT 4:5  Kale minte Saatan iyo Yesus iyo dep unanbu no Jerusalam no abe-nala e, dep unanbu tam ulotu am miton umi am duu diim daa-nala e,
23284  MAT 4:6  bogopma, “Kabo fen tuluun God imi Man umdii, boyo mufekmufek umaak tebe kangkolan-temaalu kale, kaal binim isal kalota fon unanbu daak kafin diim abelal a. God imi suuk kon tem kwek uyo bogo-nulu e, ‘God ilami ensel iyo bogopma tal kabo tiin molipta, kangkolan-temaalu o,’ agelu e minte, maak uyo bogolu, ‘Ensel igil kaafuu kafolan-temip kale, tuum daang umaak tebe kapmi yaan uyo malaa kwaap-kaman-temaalu binim o,’ age no kesu kale, kabo kumen daak kafin diim abelapta, unang tinum kulaak albip iyo utamipta e, kabo fen God imi Man kalaa agomip o,” agela e,
23285  MAT 4:7  Yesus isiik bogobe-nala e, “Umbae. God imi suuk kon tem kwek uyo bogo-nulu e, ‘Bisel beyo kapmi God kale, beyo dup-kugu-bom bogobe-nalap, “God kabo nimi weng bogopkeli boyo tinangku kanube-nalapta, kek kek iyo kafalebelapta, utamipta e, God kabo nimi ilak uta duga-bom dong dagane-balap kalaa kagelin o,” agan-kalin ba o,’ agesu o,” agela ko.
23286  MAT 4:8  Kale Saatan iyo Yesus iyo duptamo unanbu tam amdu dubom diim daa-nala e, alugum kafin kaa kutufosu komi tinum miit maak maak so minte, unang tinum bilip imi mufekmufek telelam unsip so uyo kafalepma utama e,
23287  MAT 4:9  bogopma, “Kabo nalami tibit diim kal katuun duung fegela daak ton-nalap bogopne-nalap, ‘Kabo nimi kamogim o,’ agelap umdii, nagal alugum kafin kaso tinum miit so mufekmufek so koyo kop-kamita, kapkal tiin molan-temap o,” agela e,
23288  MAT 4:10  Yesus iyo bogopma, “Saatan kabo nimka-nalap daaginaal a. God imi suuk kon tem kwek uyo bogo-nulu e, ‘God ita kup kapmi Bisel kale, beta kup katuun duung fegela daak ton aman duga-e-bom-nalap e minte, imi weng uta kup tinangka-bom no kemal o,’ agesu kale, niyo katuun duung fegela kabo aman dopkelan-temaali kuba,” agela ko.
23289  MAT 4:11  Saatan iyo tolong do-nala e, kota dup-kugumin uyo kupkaa daagina e, ensel iyo tal Yesus iyo dong dogobe tiin mo-bom-nilip e, iman ifemip ko.
23290  MAT 4:12  Kale Yesus iyo sep iibaan kugol alba uyo kupkaa no Provins Yuudiya kal bom-balata, Herot imi un tubulin bilip iyo Jon iyo aafuu dep no daalip kalabus am kal bom-bala e, Yesus iyo Jon imi sang uyo tolong do-nala e, Provins Yuudiya uyo kupkaa Provins Galili una ko.
23292  MAT 4:14  Kale sugayok uyo Aisaya iyo Yesus imi no Kapeneam kugol nan-tema bomi sang uyo God imi suuk kon tem uyo dola kosa kale, weng boyo ko tol mitam tuluta, Yesus iyo no kugol bii-se ko. Kale uyo Aisaya iyo bogo-nala e,
23293  MAT 4:15  “Sebulun so Naptali sino alop imi man ilop imi kafin uyo yak Jodan milii kulota kwep unsu ki kwep yang yol ok kan tem kugol diliit kesu kale, imi kafin bomi win uyo Galili o age-silip kuta, kamano koyo unang tinum asit kek kek kwiin tagang ita tal kutam kal albip ko.
23294  MAT 4:16  Kale kamano koyo kafin bomi kasel iyo mililep ko age fengmin umi baan diim kal albip kale, kaan maagalo ke imi win uyo binimanan agin kuta, siit ilugolan-temu uyo, ilagenamin kwiin kiim uyo tulu utam-nilipta, bilip iyo ilagenin diim kal nan-temip o,” age Aisaya iyo Yesus imi sang uyo dola ko-se ko.
23295  MAT 4:17  Kota Yesus iyo God imi weng uyo kufo-nala e, unang tinum iyo baga-bom-nala e, bogopma, “God imi tebe unang tinum imi imdep mitam ilami daam tem daa tiin molan-tema uyo mep tulu kale, (ibo, God iyo numi fengam-nuubup uyo im-kuguman-tema kalaa age-nilipta,) ipmi fengamin uyo kupkaa ipmi aget uyo fupkela ko-nilipta o,” age baga-ema ko.
23296  MAT 4:18  Kale am maak daanu e, Yesus iyo Ok Muk Galili umi kan tem ku-tele abe-bomta, kek fenata e, aniing abu kulep no tolip saanin tinum alop maak ogok ke-bom-nilip e, aniing abumin umi men uyo kwaalip daak ok tem iinu aniing fen-bilip kalaa age-nala e, itama kale, tam maak imi win alop uyo Saimon o agan-bom-nilip e minte, Fita o agan-bom no kem-nuubip yagal e minte ilami niing Andru yagal no alop kulip ita itama ko.
23297  MAT 4:19  Kale Yesus iyo bogopma, “Nugumal ibaa. Ipmi ogok ke-bilip boyo kupkaa tilipta, nisino ninggil abe-bomta ogok migik umaak kobe imdalita, aniing abum-nuubip kulutap kem tiine-bomta unang tinum iyo afeta imdep meng God imi miit tem daagamin o,” agela e,
23298  MAT 4:20  alop iyo tolong do-nilip e, maak fagaa aniing abumin men uyo bisat kupka-nilip e, Yesus imi daang begebe unip ko.
23299  MAT 4:21  Kale Yesus iyo alop iyo imdep mep ko daage yang abomu, minte Sebedi imi man tinum alop Jems so ilami niing Jon so alop iyo albip kalaa age itama kale, alop igil mungkup aniing abumin tinum kale, aalap Sebedi sino ulimal ilimi bot tem kal ton-bom-nilip e, ulimal ilimi aniing abumin men dalata taban unbu uyo bigina-bilip kalaa age itam-nala e, Yesus iyo bogopma, “Nugumal ibaa. Ipmi ogok ke-bilip uyo kupkaa tilipta, niso ninggil abe-bomta nimi ogok usiik maak kobelita, ogok kemin o,” agela e,
23300  MAT 4:22  tolong do-nilip e, maak fagaa aalap iyo bot tem kutam kal dupka-nilip e, alop no Yesus imi daang begebe daaginip ko.
23301  MAT 4:23  Yesus iyo Provins Galili umi abiip maak maak uyo yakyak kem tiinema uyo, no abe tam ulotu am uyo tam God imi weng tambal uyo unang tinum iyo kafale-bom-nala e minte, bogobe-nala, “Kanube ibo ilipmi fengmin umi aget iluum uyo ku fengmin uyo kupkalip umdii, God iyo ipmi fengmin uyo kupkabe-nalata, imdep tam ilami daam tem daa-nalata, tiin molan-tema o,” agan-bom-nala e minte, unang tinum mafak ilin ugulumi migik migik umkan unsip iyo telela imka-bom no kem tiinema ko.
23302  MAT 4:24  Kale unang tinum iyo Yesus imi kanu-be bomi sang uyo en-bilip senganu e, unang tinum simanim Provins Siria kasel igil mungkup tolong do-nilip e, imi abiip maak maak uyo kupkaa imi ipkumal mafak ilin umobip iyo imtamo Yesus imi finang telemip kale, unang tinum bilip imi mafak ilin umobip boyo ki, tam kaal mimin min, iibak tem atul tebemin min, sinik mafak tebe ifak daasu min, malap miin daam kesip min, yaan sagaal disanebesu min ita kulep tele-bilipta, Yesus iyo alugum telela imka-bala tambalanamip ko.
23303  MAT 4:25  Kale kanu-balata, unang tinum kwiin tagang iyo Yesus imi finang uyo Provins Galili ilota tele-bala, Provins Dekapolis ilota tele-bala, abiip miton Jerusalam ilota tele-bala, Provins Yuudiya umi abiip maak ilota tele-bala, Ok Jodan umi yak milii umi abiip maak maak ilota tele-bala no ke-bii afeta kolipta, Yesus isino unip ko.
23304  MAT 5:1  Yesus iyo itamata e, unang tinum kwiin tagang iyo tal afetalip kalaa age-nala e, tam amdu tigiin uyo tam-nala e, daak tona e minte, ilami okumop man kwiin tagang iyo tal imi mep so kugol ton no kelip e,
23305  MAT 5:2  Yesus iyo weng uyo kupka-e-bom-nala e, kafalema ko.
23306  MAT 5:3  Kale tam kamaki uyo Yesus iyo bogobe-nala e, “Unang tinum iip maak maak iyo utamipta e, nuyo bagang-kale God imi kuguup tambal uyo waafulan-temaalup kalaa agelip kuta, God iyo tebe imdep mitam ilami daam tem daalan o angba kale, yagal imi titil uta kobelata, bilip iyo God imi kuguup tambal uyo waafu-bom-nilipta, tambaliim kup ton-bom-nilip e, deng tebe-bom no keman-temip ko.
23307  MAT 5:4  “Kale minte unang tinum migik iip maak maak iyo utamipta e, ipkumal iyo fengamip kalaa age-nilipta, imi aget tem uyo mafaganebeluta, amemip kuta, God yagal dong dogobelata, asok aget bilili agan-bom-nilip e minte, deng tebe-bom no keman-temip ko.
23308  MAT 5:5  “Kale unang tinum iip maak maak iyo, nuta kanupmin o agan-bom ilimi tok uyo bagamin binim dukmenip umdii, bilip iyo God imi tiin diim uyo win so kalaa age-nala e, ilami weng kwep daabe-nala, ‘Boyo ipmi kobelan-temi o,’ agesa uyo yagal kobelata, deng tebeman-temip ko.
23309  MAT 5:6  “Kale unang tinum iip maak maak iyo, kuguup tambal uta kup ke-bulupta, God iyo deng tebemak o agan-kalip umdii, God yagal dong daga-e-balata, tol kup unang tinum ke-bom-nilipta, deng tebeman-temip ko.
23310  MAT 5:7  “Kale unang tinum iip maak maak iyo inal o agan-bom-nilipta, ipkumal iyo kuguup tambal uyo kupka-emip umdii, God isiik inal o agan-bom-nalata, kuguup tambal uyo kupka-e-balata, deng tebeman-temip ko.
23311  MAT 5:8  “Kale unang tinum iip maak maak iyo aget alop fugunin binim, imi aget fugunin uyo maagup e minte tol kup no umdii, bilip iyo no God sino suun abiip kal nan-temip kale, bomi deng uta tebeman-temip ko.
23312  MAT 5:9  “Kale unang tinum iyo dogap ita wengaal digin-bom dinan-bom kemip uyo, ipkumal iip maak maak ita tebe iibak tem kulagal mo-nilip e, fegele-bilip kupkaa aaltam weng uyo telela ko kwek iina tala keman-temip bota, God iyo bogo-nala e, ‘Ipkumal fegelemin tinum bilip ita nimi man o,’ agelata, deng tebeman-temip ko.
23313  MAT 5:10  “Kale unang tinum iip maak maak iyo kuguup tambal tebesu uta kup waafusip kale, bomi kalan uta tinum mafak mafak iyo tebe itafinon-bom-nilip e minte, ifak daga-bom no kem-nuubip kuta, kuguup tambal waafulin bilip iyo God iyo tebe imdep mitam ilami daam tem daalan o angba kale, tambaliim kup ton-bom-nilip e, deng tebe-bom no keman-temip ko.
23314  MAT 5:11  “Ibaa. Ibo nimi okumop man kale, unang tinum dogap ita niyo nitafinonip umdii, bilip ita tebe ibo weng mafak uyo kupka-e-bom-nilip e, kuguup mafak mafak uyo kupka-e-bom-nilip e, bisop weng uyo kupka-e-bom ipmi win uyo kufak daga-e-bom no kem-nuubip kuta, ibo deng tebeman-temip ko.
23315  MAT 5:12  Kale sugayok uyo God imi profet ko age weng kem baga-emin tinum iyo ipmi ogok kanu-bilip kulutap ke-bom-nilipta, God imi ogok uyo ke-bii-silip kuta, tinum kuguup mafak waafulin iyo tebe-nilipta, kanupmin kuguup mafak uyo profet iyo kupka-emsip kuta, iyo maak fifik fafak nin binim, titil fagagamsip (kale, ibo bomi aget uyo fugun-bom-nilipta, fifik fafak nin ba kale, titil fagaa bom-bilipta o ageta) ko. Kale son-temu uyo, God yagal ibo imtamo no abiil tigiin daa-nala e, kuguup tambal kup kupka-eman-tema kale, deng afalik kup tebe-bom-nilipta o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
23316  MAT 5:13  Yesus iyo do weng alop maak bogobe-nala e, “Kanube yol uyo abaal tebelin binim kelu umdii, dogobeta telela kolupta, yol bomi abaal uyo tabon-temu a? Boyo atin binim ko. Kale unang uyo, iman tet abu fuulan o agelu uyo, utamuta, yol koyo mafaganbu kalaa agelu uyo, boyo ku tubulan-temaalu binim kale, kwaalu tam abiip abeluta, unang tinum iyo umi diim ilep ku-tele une-bom tele-bom keman-temip ko. Kale God imi unang tinum ibo yol abaal tebebu ulutap ke kuguup tambal uta kup ipkumal iyo kafale-bilipta, iyo iman yol tubulu abalim tebebu ulutap ke mitam tambaliim kelan-temip ko. Kale minte ibo kuguup tambal uyo waafulan-temaalip uyo, ibo God imi ogok kemin tinum keman-temaalip kale, ibo yol mafak kelu kwaalu unebu kulutap kelan-temip ko.
23317  MAT 5:14  “Ulutap kale, God imi unang tinum ibo yogon dong ulutap ke kuguup tambal uyo ke-bilipta, ipkumal kek kek iyo ibo itaman-temip kale, mungkup ibo abiip amdu tigiin albu ulutap kale, unang tinum simanim albip iyo tebe ibo itaman-temip ko.
23318  MAT 5:15  Tinum dok ita ilaam uyo kefo ko kwep daak baket tem kulagal kubalan-temaala binim kale, kefo kwep tam ulumi baan diim daalata, am uyo ilagenuta, unang tinum am kutam albip iyo mufekmufek uyo tambaliim utaman-temip ko.
23319  MAT 5:16  Ibo yogon dong umi yang uulmong tem kuso ilagenabu ulutap ke kuguup tambal uta kup ipkumal kek kek imi tiin diim uyo kafale-bilipta, utam-nilipta, imi aget fugunin uyo bam daabeluta, ipmi Aalap abiil tigiin kayaak God imi win uyo kufumin o,” age Yesus iyo do weng alop boyo ilami okumop man imi bogobela ko.
23320  MAT 5:17  Kale Yesus iyo weng uyo maak so bogopma, “Ibo aget fuguno-nilip, ‘Beyo tal God imi ulo Moses imi dola kosa so e minte God imi profet ko age weng kem baga-emin tinum imi weng dola kosip so uyo kupkan kem ti-se o,’ nagan-kalin ba ko. Niyo boyo kupkan kelan o age tisaali kale, niyo tal-nilita, bilip imi weng boyo waafu-nilita, unang tinum iyo kafale-bili tele waafulin o age-nilita, ti-sii ko.
23321  MAT 5:18  Nimi weng baga-eman-temi koyo tele tinangku bom-silipta o ageta kale, tam kafin diim so abiil tigiin so komi nan-temu uyo, God imi ulo Moses imi dola kosa umi atuk atuk uyo alugum ugol mungkup nan-temu kale, alugum ibo ki boyo suun kup waafuu bom-bilipta o ageta ko. Son-temu nala God imi bogo-nala, ‘Bo kanubelan-temi o,’ age-se bomi kanubela alugum binimanan-temu kota, God imi ulo ugol mungkup binimanan-temu ko.
23322  MAT 5:19  Boyo dam kale, tinum dogap ita God imi weng atuk umi sang uyo bogo-nala, ‘God imi weng boyo win binim o,’ age-nala e minte, ipkumal iyo kanupmin kuguup boyo kafale-bom no ke-bala igil mungkup kwaasulamip umdii, bemi tam God imi daam tem nan-tema uyo, God imi tiin diim uyo win binim nan-tema kale minte, tinum dogap ita God imi weng uyo alugum tinangka-bom-nala e minte, ipkumal iyo kanupmin kuguup boyo kafale-bom no ke-bala igil mungkup waafulip umdii, beta no God imi abiip nan-tema uyo, God imi tiin diim uyo tambaliim kup daga daga diim kugol bom-balata, God iyo bemi win uyo kufu-eman-tema ko.
23323  MAT 5:20  Nimi weng koyo tinangku-silipta. Ulo utamsip tinum so Falosi iso iyo God imi weng uyo dagaa kusip kale, bilip iyo tinum imi tiin diim uyo win so kuta, bilip iyo God imi ulo bota kup waafu-nimip binim kupka-nilipta, kuguup tambal waafuu som, kuguup mafak waafuu no kem-nuubip kale, God iyo bilip imi deng afek umaak tabanbaala ko. Kale ibo, God imi abiip unum o agelip uyo, ipmi God imi bogobe, ‘Kanumin o,’ agan-be bomi fomtuup waafulan-temip bota tebe bilip imi God imi ulo waafusip uyo kubaganu ipmi God imi weng waafulan-temip uta uta kelu imkalu God iyo imdep mitam ilami daam tem daalak o,” age Yesus iyo weng kem uyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
23324  MAT 5:21  Kota Yesus iyo asok bogobe-nala e, “Sugayok Moses imi tebe olal imi bogobesa umi sang uyo baga-e-bilipta, ibo tinangkan tebesip kale, kwek uyo bogo-nulu e, ‘ “Kabo kapkum be angkolap kaanamin ba o,” agesu kale, tinum dok ita ipkum angkola iyo dep te yang weng telelmin tinum imi diim daalapta, yagal umi saanin uyo kobe-nama o,’ agan tebesip kale minte,
23325  MAT 5:22  nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Tinum dok ita ipkum iyo bubul atul kobela umdii, boyo ipkum iyo tebe dep no kamok imi diim daala weng bagaman-tema kale, ibo bo kanumin ba ko. Kale minte tinum dok ita ipkum iyo weng mafak umaak kobela umdii, ilami kuguup mafak bota tebe dep te yang kot afalik diim daaluta, weng telelmin tinum beyo tebe yega dobe-nama kale, ibo bo kanumin ba ko. Kale minte aa mungkup tinum dok ita ipkum iyo bogobe-nala, ‘Kwiin. Kabo fuut tibin tinum o,’ agela umdii, God tebe beyo daala no at mafak suun kenamin abiip unoma kale, ibo bo kanumin ba ko.
23326  MAT 5:23  Kale kabo mufekmufek umaak kwep te tam God imi ulotu am miton unom-nili, ‘Suguul o,’ agan-kalin uyo God imi kobelan o agelap umdii, aget uyo tele fugunolapta. Kapmi kapkum beyo dogonupmin kuguup mafak umaak kobebi kalaa agelap umdii,
23327  MAT 5:24  asok kapmi mufekmufek God imi kobelan o agan-balap boyo kwep daa-nalap yuut no kapkum iyo dep meng daalap, alop weng uyo telela ko aget maagup kelup kalaa age-nalapta, uta asok tal-nalapta, kapmi, ‘Suguul o,’ agan-kalin mufekmufek uyo God imi kobelal o ageta ko.
23328  MAT 5:25  “Kale kanube kapkum iyo tebe bogopke-nala, ‘Kuguup mafak kepnelap kale, kamtamo no weng telelmin tinum imi diim daalan o,’ agela umdii, alop ibo yang weng telelmin tinum imi diim abelin-tem somta, kabo yuut kapkum imi diim unap alop ibo weng uyo telela ko aget maagup ke-nilipta, kupkalin o ageta ko. Kale minte kabo kamaki kugol boyo telela kolin-tem kelap umdii, kapkum beyo kamdep yang kamdala yak weng telelmin tinum imi diim abelapta, ita yega dopke kamdala yak un tubulin imi sagaal diim abelapta, ita tebe sok de kamdalip tam kalabus am unon-temap ko.