24288	MRK 1:4	I'suᵽaka kio'oeka be'erõ'õ, ñoaka sajaritikarã Juanre etaeka ᵽo'imajare imaberikarõ'õrã. Suᵽa imarĩ, ᵽo'imajare ruᵽuko'a jũjebaraka, ikuᵽaka nare kijaika: “Ba'iaja mija baaika ja'atatirã Tuᵽarãrika bojariroka ãñu uᵽakaja mija baabe. I'suᵽaka mija baamaka ĩawa'ri, ba'iaja mija baakoᵽeikareka ye'kariabaraka Tuᵽarãte mijare wayuĩarãñu. I'suᵽaka mija baarãka be'erõ'õᵽi ruᵽuko'a mija jũjerũjebe”, Juanre nare ãrĩka.
24289	MRK 1:5	Rĩkimarãja Judeakarã, suᵽabatirã Jerusalénkarãoka ᵽo'imajare kiᵽõ'irã etarijarika kire ã'mitiyaokaro'si. I'suᵽaka netamaka ritaja ᵽo'imajare imaeka wãjitãji, “Ikuᵽaka ba'iaja baaiki ñime”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãte nabojaroyika be'erõ'õᵽi Jordán wãmeiriarã Juanre nare ruᵽuko'a jũjeroyika.
24291	MRK 1:7	—Yibe'erõ'õᵽi ᵽuri aᵽika etarãki. Yi'i ᵽuri, i'suᵽakamarĩka ñime. Yire tẽrĩwa'ribaji õñuka kimamaka, yi'i ᵽuri marãkã'ã baatirã kiũ'ᵽuko'a kuterã yuruᵽaberijĩki ñime. Tuᵽarãte mija ã'mitiriᵽẽamaka ĩawa'ri, okoaᵽitakaja mijare ruᵽuko'a yijũjeyu. Yibe'erõ'õᵽi etarãki ᵽuri Esᵽíritu Santo mijare ña'ajããrãki. I'suᵽaka mijare kibaarãka simamaka, Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja jia baarijayurã mija imarãñu,— ãᵽaraka Juanre nare wãrõroyika.
24295	MRK 1:11	I'suᵽaka sabaaeka be'erõ'õjĩte wejeᵽemarõ'õᵽi, ikuᵽaka Tuᵽarãte ãrĩka: —Mi'i imaki Yimaki wãtaka ñoñuka. Jia jĩjimaka ñime mika,— kire kẽrĩka.
24296	MRK 1:12	Toᵽi mae ᵽo'imajamatorã Jesúre ke'ewa'rika Esᵽíritu Santo.
24297	MRK 1:13	I'suᵽaka kire kibaaeka ᵽoto ĩ'ᵽarã ᵽo'imajarakarĩmi Jesúre torã imataᵽaeka. Torã kimaeka ᵽoto, “¿Yaje ritaitaka Tuᵽarãte takaja yi'yuka kime?”, ãrĩwa'ri kire korirĩ Satanáre kiᵽõ'irã ᵽemakotowirika. I'suᵽaka kire kibaako'omakaja ba'iaja baaberikaki Jesús. Suᵽabatirãoka ᵽo'imajamato imaekarõ'õ simamaka, werika wa'iro'sitakaja imaekarõ'õ simako'omakaja ángelrãkare kire ĩarĩrĩroyika.
24298	MRK 1:14	Juanre wẽkomaka imariwi'iarã Herodete tarũjeka be'erõ'õ Galilearã Jesúre a'rika. Torã keyaeka ᵽoto, “Ikuᵽaka Tuᵽarãrika bojariroka ima”, ãrĩwa'ri ᵽo'imajare kiwãrõeka.
24300	MRK 1:16	I'tojĩrã mae, Galilea ᵽa'warijeᵽi a'ririjaᵽaraka, Simón, suᵽabatirã kibe'erõ'õkaki Andrés wa'ibaarimaja imaekarãte Jesúre ĩatõᵽoeka. I'suᵽakaja ᵽa'warã wãᵽua taabaraka nimaekarõ'õrã naᵽõ'irã keyaeka.
24303	MRK 1:19	Toᵽi ate sa'riwa'ribaji a'ririjaᵽaraka, Santiago, kibe'erõ'õkaki Juanka nimaeka ᵽoto Jesúre nare ĩatõᵽoeka. Ĩ'rã ĩ'ᵽarã nimaeka Zebedeo makarã. Kũmuarã wãᵽua jiebaraka nimaeka.
24305	MRK 1:21	Galilea ᵽa'warõ'õᵽi a'ritirã Caᵽernaúm wejearã kika wãrũrimajaᵽitiyika Jesúre eyaeka. Judíotatarãte jẽrĩtaroyikarĩmi simaeka ᵽoto narẽrĩriwi'iarã Jesúre kãkaeka. Torã kãkatirã mae ᵽo'imajare kiwãrõũ'mueka.
24315	MRK 1:31	Toᵽi koᵽõ'irã eyatirã koᵽitakarã ñi'atirã kore kibaimi'mataeka. I'suᵽaka kore kibaaeka ᵽotojo wãmarĩa koimakoᵽeka koreka o'rika. I'suᵽaka jariwa'ri, nare ba'ariji'abaraka koimaeka mae.
24316	MRK 1:32	I'sirĩmi aiyate ka'raeka be'erõ'õ rĩkimarãja jĩñurã, Satanárika ima ña'rĩjãikarãteoka Jesús ᵽõ'irã ne'eeyaeka.
24320	MRK 1:36	I'suᵽaka baarĩ ke'rika be'erõ'õ kimabeᵽakã'ã ĩawa'ri, Simón kijeyomarãᵽitiyika kire mo'arĩ na'rika.
24322	MRK 1:38	I'suᵽaka kire narĩko'omakaja ikuᵽaka nare kiyi'rika: —Dajoa, aᵽewejearã Tuᵽarãrika mabojataᵽarĩ, i'suᵽakaro'siji yi'taeka simamaka,— nare kẽrĩka.
24323	MRK 1:39	I'suᵽaka nare kẽrĩka be'erõ'õᵽi Galileaka'ia ritatojo kijeyomarãᵽitiyika kituritaᵽaeka mae. I'suᵽaka tuᵽaraka torã narẽrĩriwi'ia imaekarõ'õrã rakakaja kiwãrõroyika. I'suᵽaka baataᵽabaraka Satanárika ima ña'rĩjãikarãteoka kijieka.
24343	MRK 2:14	Suᵽa nare baaweatirã, toᵽi o'riwa'rikõrĩ Leví, Alfeo makire kĩatõᵽoeka. Romatatarã ĩᵽarimarãro'si niñerũ jẽñeĩjirũkirõ'õrã ruᵽaki. Naro'si i'suᵽaka baarimaji imarĩ, ritaja ᵽo'imajare imᵽuesto kĩjirũjerijarika. Kire ĩatõᵽotirã ikuᵽaka Jesúre ãrĩka: —Dajoa yika.— I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, Levíre Jesúka a'rika mae.
24346	MRK 2:17	I'suᵽaka naᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka Jesúre nare yi'rika: —Jia dako risiriji'yumarĩaja imarã ᵽuri ĩkobaarimajire yaᵽabeyurã. Wãmarĩa imarã ᵽuri ĩkobaarimajire nare ĩkobaarika yaᵽairã. I'suᵽakaoka sime yiro'si. “Ba'iaja baabeyurã yija ime”, ãñurãte jeyobaaokaro'simarĩa yi'taeka. “Ba'iaja yija baarijayuareka i'yoa yija ime”, ãñurãte ba'iaja baaika naja'ataokaro'si yi'taeka. I'suᵽaka simamaka naka ñimarijayu,— nare kẽrĩka.
24350	MRK 2:21	Aᵽeroka ã'mitirikõrĩ je'e: Saya bikijakaka, mamakaᵽi maᵽãijĩ'aberijĩka. Mamaᵽãiᵽi samaᵽãijĩ'ajĩka, samajũjeika ᵽoto, baie'ewa'ri bikijakato beriwa'ri jã'rĩbaji sajarijĩka simamaka. Ikuᵽaka ãrĩrikoᵽakaja sime saya bikijakakaᵽi mijare yibojawãrõika: Mamakukukaka majaroka mijare yiwãrõika mamarĩ imara'aekakuku ᵽitiyika mija ᵽuᵽajoarukea'si.
24356	MRK 2:27	I'suᵽaka nare ãrĩweatirã, ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka ate: —Jia ᵽo'imajaro'si simaerã Tuᵽarãte jẽrĩtarirĩmi baaeka. “Jẽrĩtarirĩmi nimarũkiakaka takaja yi'ᵽaraka ᵽo'imajare imarãñu”, ãrĩwa'rimarĩa Tuᵽarãte nare ᵽo'ijiaeka.
24358	MRK 3:1	I'sia be'erõ'õ narẽrĩriwi'iarã Jesúre kãkaeka ate. Torã ĩ'rĩka kiᵽitaka baikõkotaekakite imaeka.
24359	MRK 3:2	Jesúre torã kãkamaka ĩatirã ikuᵽaka fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ikuᵽaka ᵽuᵽajoaeka: “Jẽrĩtarirĩmi ba'irabebeyurã maima simako'omakaja, ¿kiᵽitaka baikõkotaekakite Jesúre jierãñu ruku?”, kireka narĩᵽuᵽajoaeka. “I'sirĩmi i'suᵽaka kibaarãkareka, kire mokabaarãñu. ‘Tuᵽarãte Moisés imaekakite o'orũjeka yi'riberiwa'ri ba'iaja kibaayu’, marĩrãñu”, narĩᵽuᵽajoaeka.
24364	MRK 3:7	I'sia be'erõ'õ kimaekarõ'õᵽi ᵽoriwa'ritirã Galilea ᵽa'warijerã Jesúre a'rika kika wãrũrimajaᵽitiyika. Torã ke'rika ᵽoto tokarã ᵽariji rĩkimarãja ᵽo'imajare kika a'rika.
24370	MRK 3:13	I'sia be'erõ'õ ĩmimaᵽemarã mirĩwa'rirã kibaaeka ᵽoto, kire jiyuekarakamakire kiakaeka. Ĩmimaᵽemarã kika neyaeka ᵽoto ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakamarãre kiwã'maeka kijeyomarãro'si. I'suᵽaka nare baatirã, “Yirika ᵽo'imajare wãrõtaᵽarĩ mijare yiᵽũatarãñu. Suᵽabatirã Satanárika ima ña'rĩjãirãte ᵽo'imajareka ‘Mija ᵽoᵽe’, mija ãrĩrãka uᵽakaja naᵽorirãñu”, nare kẽrĩka.
24374	MRK 3:17	Aᵽerã kijeyomarã wãmea ikuᵽaka imaeka: Santiago, kibe'erõ'õkaki Juanᵽitiyika, Zebedeo makarã nimaeka. Ĩ'rã ĩ'ᵽarãte Boanerges Jesúre wãmeyeeka. Nokaᵽi samarĩjĩkareka, “Wĩᵽo makarã”, ãrĩrika simaeka.
24382	MRK 3:25	I'suᵽakajaoka simajĩñu ĩ'rãwi'irekaja imarãro'si.
24384	MRK 3:27	Ikuᵽaka aᵽeroka nare kibojaeka ate: —Ĩ'rĩka o'yiokaki wi'iarã kiba'irĩjia ẽ'marĩ eyajĩkire, “Ãja'a, miro'si simarũ”, ãrĩwa'ri kire ĩjiberijĩki. I'suᵽaka baabeyuka kimamaka, o'yiokakire werika baatirã, kire kiᵽi'ᵽejĩka be'erõ'õᵽi ᵽuri kiba'irĩjia kẽ'majĩñu. I'suᵽakajaoka sime yiro'si. Satanáre tẽrĩwa'ribaji imaki imarĩ, Satanárika ima ña'rĩjãikarãreka yiᵽoatarijayu. I'suᵽaka baawa'ri kijã'mekoᵽeirãte kiro'si yikũmuriarijayu. Suᵽa imarĩ i'suᵽaka yibaaokaro'si yire jeyobaabeyuka kime Satanás,— Jesúre nare ãrĩka.
24389	MRK 3:32	I'suᵽaka naᵽakã'ã Jesús wã'tarã ruᵽataekarãte ikuᵽaka kire ãrĩka: —Miᵽako, mibe'erõ'õkarãᵽitiyika ᵽẽterã imarã. Mire niariyaᵽayu nañu,— kire narĩka.
24393	MRK 4:1	I'sia be'erõ'õ Galilea ᵽa'warijerã Jesúre wãrõeka ate. Torã rĩkimarãja ᵽo'imajare kiᵽõ'irã etaeka. I'suᵽaka nimamaka ĩawa'ri kũmuarã kijãiruᵽaeka. Ᵽo'imaja ᵽuri nimauᵽatiji ᵽa'warije ka'iareka oyiaja imaekarã.
24394	MRK 4:2	I'suᵽaka nimamaka ĩ'rãba'ikakamarĩaᵽi bojawãrõbaraka ikuᵽaka nare kẽrĩka:
24395	MRK 4:3	—Ã'mitirikõrĩ je'e: Õterimaji õterikiyaᵽea õterĩ ke'rika. Sakiõterũkirõ'õrã eyatirã sakitaaeka ᵽoto ĩ'rãri'o ma'arã jũjika wĩ'ñaka ba'aeka. Aᵽea ña'rĩka ãta watoᵽekarã kũᵽajĩ ka'ia imarõ'õrã. Torã ña'rĩka wãrũaja ᵽu'ririᵽotojo aiyaᵽeka sajoemaka jia rĩkoariberiwa'ri sajĩrĩka. Aᵽea ña'rĩka wi'siwatoᵽekarã. I'suᵽaka imaekarõ'õrã ña'rĩka ᵽuri ᵽu'ririᵽotojo jia jãjiberiwa'ri saruiberika. Aᵽea jia ka'ia imaekarõ'õrã ña'rĩka. I'suᵽarõ'õrã ña'rĩka ᵽuri jia jãjitirã ᵽu'rika. Suᵽa imarĩ ĩ'rãrijũki treinta rakao sarikarika, aᵽerijũki sesenta rakao, aᵽerijũki ᵽuri cien rakao rikarika,— ãrĩwa'ri nare kibojaeka.
24401	MRK 4:9	I'suᵽaka simamaka ikuᵽaka nare kẽrĩka mae: —I'tojĩrãja sime sakaka majaroka. Samija ã'mitiriwãrũye'e jia samija ᵽuᵽajoabe ᵽuri,— nare kẽrĩka.
24402	MRK 4:10	I'sia be'erõ'õ Jesúre ĩ'rĩkaja imaeka ᵽoto kiᵽõ'irã imaekarã suᵽabatirã kika wãrũrimajaᵽitiyika rẽrĩtirã ikuᵽaka kire narĩka: —¿Marãkã'ã ãrĩrika mibojawãrõyu?—
24407	MRK 4:15	Ĩ'rãrimarã ᵽo'imaja imarã ma'arã õterikiyaᵽea ña'ataeka uᵽaka imarã. I'suᵽaka imarã nimamaka Tuᵽarãrika na'mitirikoᵽeika be'erõ'õ Satanáre nareka saye'kariayu, kũᵽajĩji sanorĩkoᵽeikareka.
24412	MRK 4:20	Aᵽerã ᵽuri Tuᵽarãrika jĩjimakaᵽi ã'mitiririjayurã. Ikuᵽaka nime: Jia ka'ikirõ'õrã õterikiyaᵽea ña'rĩka jia jãjia ᵽu'riwa'ri rĩkimakaja saruika. Ĩ'rãrijũki treinta rakao sarikarika, aᵽerijũki sesenta rakao, aᵽerijũki ᵽuri cien rakao rikarika. I'sia rikarika uᵽaka imarã nime Tuᵽarãrika jia ã'mitiriᵽẽairã. Jia kire yi'yurã imarĩ, kiyaᵽaika uᵽaka oyiaja baairã nime,— nare kẽrĩka.
24418	MRK 4:26	I'suᵽaka ᵽuᵽajoatirã ikuᵽakaoka Jesúre nare ãrĩka: —Maiᵽamaki Tuᵽarãrirã jiikuku kio'arũjerũkiakaka mijare yibojaerã baayu mae. Õterikiyaᵽea jia ᵽu'yu uᵽaka nime. Ĩakõrĩ je'e: Õterimajire õterikia õteika be'erõ'õ ñamiareka, ĩmiarekaoka, kikãñu ᵽoto, kãrĩbeyuka kima ᵽotooka sakiᵽu'rirũjemakamarĩa ᵽu'ritirã, saᵽu'riweiyu. I'suᵽaka sime “Sõñu uᵽakaja saᵽu'yu ikuᵽaka sime”, kẽrĩberiko'omakaja.
24420	MRK 4:28	Jia ka'ia imawa'ri, sõñu uᵽakaja jãjia sajayurõ'õrãja ᵽu'ririjayua sime õterikia. Mamarĩ saᵽu'yu ᵽoto ritabijĩkaja sime. I'suᵽaka sima be'erõ'õ jo'babajijũki jariwa'ri saᵽũñuayu. Torãjĩrã koᵽakaja saruiyu mae.
24424	MRK 4:32	I'suᵽaka simako'omakaja saᵽi ᵽu'ritirã aᵽea õteriki tẽrĩwa'ribaji ĩmirã saᵽu'riweiyu. I'suᵽaka imawa'ri rĩkimakaja ñoaka sarĩᵽia imamaka ijia jãjia yaaika ᵽoto wĩ'ñaka sarã ru'yu. Ã'mitirikõrĩ, i'suᵽakajaoka nime Tuᵽarãrirã naro'si. Mamarĩ rĩkimamarĩrãja kire ã'mitiriᵽẽairãte imako'omakaja, sabe'erõ'õbaji ᵽuri rĩkimarãja kire ã'mitiriᵽẽairãte imarijarirãñu,— nare kẽrĩka.
24428	MRK 4:36	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, ᵽo'imajare a'ribojaweatirã, Jesúre jãmaeka kũmurã najãika. Suᵽa imarĩ saᵽi naka ke'rika mae. Aᵽea kũmuareka imaekarãoka nabe'erõ'õ tẽrĩwa'rikarã.
24432	MRK 4:40	Torãjĩrã mae, —¿Dako baaerã mija kĩkiko'o je'e? ¿Jia yire yi'riberiwa'ri “Yijare ĩarĩrĩwãrũiki kime”, yireka ãrĩbeyukajirã mija ime bai?— nare kẽrĩka.
24434	MRK 5:1	I'suᵽaka simaeka be'erõ'õ Jesúre kika imaekarãᵽitiyika Gerasa ka'iarã tẽrĩeyaeka.
24437	MRK 5:4	Ĩ'rãkurimarĩa kiãñaraka, kiᵽitakaoka kire naᵽi'ᵽeko'omakaja sakitũrũtataroyika. I'suᵽaka kimamaka ᵽo'imajare marãkã'ã kire baawãrũberiroyika.
24451	MRK 5:18	I'suᵽaka nimamaka toᵽi ᵽe'rira'aerã kũmuarã kijãika ᵽoto ikuᵽaka Satanárika ima kireka ᵽoritaᵽaekakite kire ãrĩka: —Mika a'ririka yaᵽatiyarĩji yiyaᵽayu yi'ioka,— kire kẽrĩkoᵽeka.
24453	MRK 5:20	I'suᵽaka kẽrĩka yi'riwa'ri kiᵽe'rika. Ᵽe'riwa'ritirã Decáᵽolireka imaeka wejearã Jesúre kire baaeka majaroka kibojataᵽaeka. I'suᵽaka kibaaeka ã'mitiritirã marãkã'ã ᵽo'imajare ãrĩwãrũberika, i'suᵽaka ima ã'mitirikoriberikarã imarĩ.
24454	MRK 5:21	Torãjĩrã kũmua ke'rikaᵽiji Jesúre ᵽe'rira'aeka ate. Saᵽi ᵽe'rietatirã ᵽa'warijerã kirĩkamarika ᵽoto, rĩkimarãja ᵽo'imajare kiᵽõ'irã rẽrĩka.
24466	MRK 5:33	I'suᵽaka kimaeka ᵽoto “Yi'i, risirika ñima yire o'yaokaro'si mire rabeko'oko”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri kiᵽõ'irã koeyaeka. I'suᵽaka koᵽuᵽaka imako'omakaja kire kĩkiwa'ri tarariᵽotojo kiwãjitãji koñukuruᵽaeka. I'suᵽaka baatirã kobaaeka uᵽakaja kire kobojaeka.
24467	MRK 5:34	I'suᵽaka kõᵽakã'ã, wayuĩarimaji imarĩ, ikuᵽaka kore kẽrĩka: —Mae mia'mitiᵽe yiwãyuĩaiko. Yire yi'riwa'ri, jia mijayu mae. “Yirisirika yire o'yua”, ãrĩwa'ri jĩjimaka miᵽe'riwa'ᵽe mae,— kore kẽrĩka.
24475	MRK 5:42	I'suᵽaka kẽrĩka ᵽotojĩji mi'mirĩkatirã, kojaarĩkawa'rika. Ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakakuri wejejẽ'rãka eyawa'yuko koimaeka. Õñia kojariᵽe'ᵽakã'ã ĩawa'ri, marãkã'ãoka ãrĩwãrũberijĩka najarika kika imaekarã, i'suᵽaka ima ĩakoriberikarã imarĩ.
24479	MRK 6:3	Suᵽabatirã ikuᵽaka narĩka aᵽea: —María maki, õ'õrã yaᵽua yi'yerimaji kime. Suᵽabatirã Santiago, José, Judas, Simónᵽitiyika nama'miji kimema. Iki kima simamaka kibe'erõ'õkarã rõmijãoka õ'õrã makaja imarã,— torã imaekarãte ãrĩka. I'suᵽaka simamaka “Yija uᵽakaja imaki imarĩ imatiyabeyuka kime”, ãrĩwa'ri kire na'mitiriᵽẽariyaᵽaberika.
24482	MRK 6:6	Kitã'omajare kire ã'mitiriᵽẽabeᵽakã'ã marãkã'ã ãrĩwãrũberijĩka Jesúre jarika. I'suᵽaka imariᵽotojo aᵽea wejearã ᵽo'imajare wãrõtaᵽarĩ ke'rika mae.
24487	MRK 6:11	Mija eyarijarirãka wejerakakaja mijare e'etoriberiwa'ri, Tuᵽarãrika ã'mitiriᵽẽarika nayaᵽabesarãkareka, jãjiaᵽi nare jaika ka'wisijũabekaja nare mija ja'atabe. Toᵽi a'rirãka ᵽoto, ikuᵽaka mija baabe: Mija ũ'ᵽuko'arã ka'ia uyua eika mija ᵽajeᵽatebe “Yijare mija ã'mitiriᵽẽabeyua simamaka, Tuᵽarãte mijare ba'iaja mijare baarãñu”,— ãrĩwa'ri kika wãrũekarãte kẽrĩka.
24488	MRK 6:12	I'suᵽaka nare kẽrĩka be'erõ'õ ᵽo'imajare wãrõrĩ na'rika mae. Suᵽa imarĩ naᵽõ'irã eyatirã ikuᵽaka nare narĩka: “Ba'iaja mija baaika ja'atatirã Tuᵽarãte mija ã'mitiriᵽẽabe”, neyaekarõ'õrã imaekarãte nabojarijarika.
24499	MRK 6:23	Mire ᵽakibeyuka yi'i, ika ka'iakaki ĩᵽi imarĩ, ritaja yiba'irĩjia waᵽajã'rĩakaka ñe'metãjirõ'õjĩrã mire ĩjijĩki imarĩ suᵽa mire ñañu,— Herodías makore kẽrĩka.
24504	MRK 6:28	Torã eyatirã Juan ruᵽuko'a ta'tetirã, seroᵽemarã saᵽeatatirã sake'era'aeka. I'suᵽaka baarĩ ke'rikarõ'õᵽi ᵽe'rietatirã Herodías makore sakĩjika. Suᵽa imarĩ iko mae koᵽakore sĩjikako.
24506	MRK 6:30	I'suᵽaka simaeka be'erõ'õ Jesúka wãrũrimaja kirika bojataᵽarĩ turikarãte ᵽe'rietaeka. Suᵽa imarĩ kiᵽõ'irã etatirã nawãrõtaᵽaeka majaroka kire nabojaeka.
24511	MRK 6:35	Aiyate ka'rawa'rirã baaeka ᵽoto kika wãrũrimajare kika jairĩ etaeka. Ikuᵽaka kire narĩka: —Na'irã sajaritiyu mae. Ᵽõ'imamato sime õ'õ. Suᵽa imarĩ ba'arika imabeyua.
24516	MRK 6:40	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, kẽrĩka uᵽakaja ᵽo'imajare nabaarũjeka. Suᵽa imarĩ nare najã'meka uᵽakaja nimaekarõ'õrã ĩ'rão'roreka cincuenta, aᵽerio'roreka cien rakamarã nimaeka.
24517	MRK 6:41	Suᵽa imarĩ ᵽan ĩ'rãᵽitarakato imaeka, wa'ia ĩ'ᵽarã imaekaoka Jesúre e'erikaeka. Suᵽabatirã wejeᵽemarã yu'ayoitirã, “Jia mibaayu a'bi”, ãrĩweatirã, ᵽan kiña'kata'ruika mae. Suᵽabatirã “Ᵽo'imajare samija ᵽibabe”, ãrĩwa'ri kika wãrũrimajare sakĩjika mae. I'suᵽakajaoka kibaaeka ĩ'ᵽarã wa'ia imaeka ritaja ᵽo'imajaka sanaᵽibaba'aerã.
24521	MRK 6:45	I'suᵽaka baaweatirã kika wãrũrimajare ikuᵽaka Jesúre ãrĩka: —Kũmuarã jãitirã i'siᵽẽ'rõtorã mija waata'riwa'ᵽe. Suᵽabatirã Betsaida wejearã yire mija ta'abe.— Kika wãrũrimajare waata'riwa'rika ᵽoto ᵽo'imajare a'yaokaro'si kimajaroka bojabaraka kimaeka ruᵽu.
24523	MRK 6:47	Aiyate ka'raeka be'erõ'õ Galilea ᵽa'wa ñe'metãjirãja kũmua eyawa'rika, sarijeᵽi rĩkamaritirã Jesúre ĩamaka.
24524	MRK 6:48	Wĩrõa jãjia baemaka jãjia nawẽ'ãko'omakaja sa'ribeᵽakã'ã kĩaeka. Suᵽa imarĩ bikitojo ñamiji okoᵽemaᵽi turitirã nakoyikurirã keyaeka. Nare kio'riwa'rirã baatikarã kire niatõᵽoeka.
24529	MRK 6:53	Ᵽa'wa waata'riwa'ritirã Genesaret wãmeika ka'iarã neyaeka.
24531	MRK 6:55	Kire ĩatirã jajuaja na'rika aᵽerãte bojarĩ. Sã'mitiritirã wãmarĩa imaekarãte naᵽeyurũkiaᵽi ne'era'aeka kiᵽõ'irã.
24532	MRK 6:56	Ke'riroyikarõ'õrãja kũᵽajĩriwejerã, jo'bariwejerã, wi'imatorãoka, kiᵽõ'irã neyaroyika. Suᵽabatirã rĩkimarãja ba'irĩjia ĩjibaraka ᵽo'imajare imaekarõ'õrã, jĩñurãte naᵽããjiyeroyika nare kitããokaro'si. Kijariroaka kũᵽajĩji nare kiraberũjerika yaᵽawa'ri jimarĩa jĩñurãte kire akaeka. Kijariroaka rabekarakamarãreje narisirika o'riᵽataeka mae.
24542	MRK 7:10	Ikuᵽaka Moiséte ãrĩka mija ĩabe: “Miᵽakire, miᵽakoreoka yi'riwa'ri jia nare mibaabe”, ãrĩwa'ri kio'oeka. I'suᵽakajaoka, “Ĩ'rĩka kiᵽakire, kiᵽakoreoka ba'iaja baarijayukate majããkoᵽejĩñu”, ãrĩwa'ri kio'oeka.
24550	MRK 7:18	I'suᵽaka naᵽakã'ã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Yiwãrõko'a jia mija ã'mitiriwãrũberiko'o bai je'e mijaro'sioka? “Ᵽo'imajare ba'aikamarĩa ba'iaja nare baarũjeika Tuᵽarã ñakoareka”, ñarĩko'ojĩkaja ¿mija õrĩwãrũberiko'o bai je'e?
24556	MRK 7:24	I'suᵽaka kibojaeka be'erõ'õ a'ritirã Tiro wãmeika wejewã'tarã Jesúre eyaeka. Torã keyaeka ᵽoto kareaja wi'iarã keyariyaᵽakoᵽeka. I'suᵽaka kiᵽuᵽajoaeka imako'omakaja ᵽo'imajare sõrĩtika.
24560	MRK 7:28	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, ikuᵽaka kire koyi'rika: —Rita meñu, ñiᵽamaki. I'suᵽaka simako'omakaja ba'arika ᵽeatarũkia rokarã me'rãka ba'aña'ruika saba'ayu yaiwẽkorĩjãka,— kõrĩka. (Ikuᵽaka ãrĩrika i'suᵽaka kire kõrĩka: “Mika wãrũrimajare wãrõbaraka mimako'omakaja, kũᵽajĩ yire mijeyobaarãka jia yiro'si simarãñu”).
24563	MRK 7:31	I'tojĩrã ate Tirowejeaᵽi Jesúre o'rika. Toᵽi o'riwa'ritirã Sidón wãmeika wejearã keyaeka. Toᵽi ke'rika, Decáᵽolisᵽi kio'rika. Suᵽabatirã toᵽi o'ritirã Galilea ᵽa'warã keyaeka.
24575	MRK 8:6	Toᵽi mae ᵽo'imajare ka'iarã kiruᵽarũjeka. Ᵽan e'erikatirã ikuᵽaka kẽrĩka: “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kire kẽrĩka. Suᵽabatirã ᵽan ña'kata'ruitirã kika wãrũrimajare sakĩjika. Ĩ'rã ritaja ᵽo'imajare saᵽibaekarã mae.
24577	MRK 8:8	Nimaeka uᵽatiji ᵽo'imajare ba'aeka, jia ña'ᵽirika najarikarõ'õjĩrã. Sabe'erõ'õ, ĩ'ᵽotẽñarirakaᵽi'i ᵽururika kika wãrũrimajare rẽaeka naña'ᵽika ᵽiyia.
24578	MRK 8:9	Cuatro mil rakamarã eyaerã baakõrĩ nimaeka saba'aekarã. Naba'aweaeka be'erõ'õ nare ke'ribojaeka.
24579	MRK 8:10	I'sia be'erõ'õ kika wãrũrimajaka kũmuarã kijãika ate. Saᵽi Dalmanutaka'iarã na'rika.
24582	MRK 8:13	Suᵽabatirã Galilea ᵽa'wa i'siᵽẽ'rõtorã kika wãrũrimajaᵽitiyika nare kiwaata'ritaᵽawa'rika.
24591	MRK 8:22	I'sia be'erõ'õ kika wãrũrimajaka Betsaida wejearã Jesúre eyaeka. Torã neyaeka ᵽoto ñakoãtimarĩkate ᵽo'imajare e'eetaeka kiᵽõ'irã. Torã kire e'eeyatirã kire kijierika yaᵽatiyawa'ri “Kire mirabebe”, ãᵽaraka kire najẽñeka.
24592	MRK 8:23	I'suᵽaka naᵽakã'ã Jesúre kire tĩtiwa'rika weje a'riwa'ri ᵽañakarã. Torã kire e'eeyatirã, rijo'kakaᵽi kiñakoa wi'etirã, kiᵽitaka kire kija'aᵽeaeka. Suᵽabatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —¿Yaje miyoiyu?—
24593	MRK 8:24	I'suᵽaka kẽrĩka be'erõ'õ kũᵽajĩ kĩaũ'mueka. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kiyi'rika mae: —Mae ᵽuritaka kũᵽajĩ yiyoiwa'tawa'yu. I'suᵽaka simako'omakaja ᵽo'imajare ñiakoᵽemaka, yaᵽua rĩ'meika uᵽaka oyiaja simamaka ñiayu,— kẽrĩka.
24594	MRK 8:25	I'suᵽaka kire kẽᵽakã'ã kiñakoarã Jesúre kiᵽitaka ja'aᵽeaeka ate. I'suᵽaka kire kibaaᵽe'aeka be'erõ'õᵽi ᵽuri, ĩ'rãkõ'rĩmatorãja ñakoaᵽaraka jia warioyiaja sõiᵽataeka kiro'si mae.
24596	MRK 8:27	I'sia be'erõ'õ Jesús kika wãrũrimajaᵽitiyika a'ririjarikõrĩ, Cesarea de Filiᵽo wãmeika wejekoyikurirã neyarijarika. Torã ma'aᵽi na'ririjarika ᵽoto, kika wãrũrimajare ikuᵽaka kijẽrĩaeka: —Yireka ᵽuᵽajoatirã, “¿Maki kime”, ᵽo'imajare yireka ãñu?— nare kẽrĩka.
24600	MRK 8:31	I'tojĩte ikuᵽaka Jesúre nare wãrõũ'mueka: —Yi'iji imaki Ᵽo'imaja Ma'mi. Bikija i'suᵽakaja yireka Tuᵽarãte ᵽuᵽajoatika simamaka, ba'itakaja jũarũkikaro'si ñime. I'suᵽaka simamaka kurarãka ĩᵽarimarã, Moiséte jã'meka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãte yire ĩariᵽe'yotirã yire najããrũjerãñu. Suᵽa yire nabaako'omakaja maekarakarĩmi be'erõ'õjo õñia yijariᵽe'rirãñu,— nare kẽrĩka.
24602	MRK 8:33	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, jorowa'ri kika wãrũrimajare Jesúre ĩaeka. I'suᵽaka nare ĩatirã ikuᵽaka Ᵽedrote kẽrĩka: —Yika wãrũrimaji mima simamaka, yibe'erõ'õrã imarũkika mime. I'suᵽaka simamaka, marãkã'ã baatirã yire jã'merimajimarĩka mime. Suᵽa imarĩ, Satanáre jaika uᵽakaja mijaiyu. Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka ᵽuᵽajoarikoᵽakaja waᵽuju ᵽo'imajare yaᵽaika uᵽakaja ᵽuᵽajoaiki mime,— Ᵽedrote kẽrĩka.
24609	MRK 9:2	Ĩ'rõtẽñarirakarĩmi be'erõ'õ Ᵽedro, Santiago, Juan maekarakamarãre Jesúre ᵽusiᵽemarã akawa'rika. Torã neyaeka ᵽoto aᵽea ĩoika Jesúre jaᵽakã'ã niaeka.
24616	MRK 9:9	Ĩmimaᵽemarã nimaekarõ'õᵽi kika torã a'rikarãᵽitiyika Jesúre tu'ara'aeka ate. Natu'arijarika ᵽoto ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Mija ĩako'a aᵽerãte mija boja'si. Yi'i, Ᵽo'imaja Ma'mire reyarãka simako'omakaja õñia yijariᵽe'rirãka be'erõ'õ aᵽerãte samija bojarãñu,— nare kẽrĩka.
24619	MRK 9:12	I'suᵽaka naᵽakã'ã, —Rita sime suᵽa nañua. Elías imaekakite baaeka uᵽaka baarimaji etarãki mamarĩ. Etatirã, ritaja imatikaja nimaokaro'si ikuᵽaka ᵽo'imajare kẽrĩrãñu: “Koyiaja sajariwa'yu Tuᵽarãte ᵽũatarãkire etarũkia. I'suᵽaka simamaka Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baabaraka, kire ta'atikaja mija imabe.” Ikuᵽaka ñañua õrĩriᵽotojo “Ketarãka ᵽotorã jia kire mabaaye'e”, ᵽo'imajare ãrĩᵽuᵽajoakoᵽeyu. I'suᵽaka naᵽuᵽajoaika simako'omakaja, ikuᵽaka kijũarãñu ãrĩwa'ri Tuᵽarãrika bikija o'ora'aekarãte yireka ãrĩka: “Ᵽo'imaja Ma'mire ba'iaja ã'mika jũarãñu. Suᵽabatirã ‘Tuᵽarãte ᵽũataekakimarĩka mime’, ãᵽaraka ᵽo'imajare kire ᵽe'yorãñu.”
24626	MRK 9:19	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka Jesúre ãrĩka ᵽo'imajare: —Yika ñoaka yibaarijayua ĩarijayurã imariᵽotojo, “¿Yaje rita Tuᵽarãrikaᵽi yijare kijeyobaatiyajĩñu ruku?”, ãñurã mija ime bai je'e ruᵽu. I'suᵽaka imarã imarĩ, yire mija ã'mitiriᵽẽaokaro'si ¿no'ojĩrã takaja mijare yiwãrõrãñu je'e? Mae, yiᵽõ'irã me'rĩre mija e'era'abe,— nare kẽrĩka.
24631	MRK 9:24	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka kiᵽakire ãrĩka: —“Yimakire kijiejĩñu je'e aᵽeyari”, ãrĩwa'ri mire ña'mitiriᵽẽayu. Suᵽa imarĩ jiibaji mire ña'mitiriᵽẽaokaro'si yire mijeyobaabe,— akasererikaᵽi kire kẽrĩka.
24633	MRK 9:26	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiriwa'ri tĩmarĩji akasererikaᵽi, tararikaᵽitiyika kire sariaña'taeka. Suᵽa kire baatirã kiᵽuᵽakareka ña'rĩjãikakite ᵽorika mae. Kiᵽoritaᵽaeka be'erõ'õ ᵽuᵽaririkaki uᵽaka me'rĩte jarika. Toᵽi kire ĩatirã, “Koᵽakaja jĩrĩka kimajaka ime”, ᵽo'imajare ãrĩka.
24635	MRK 9:28	I'sia be'erõ'õ wi'iarã Jesúre kãkawa'rika. Torã kika wãrũrimajaka takaja kimaeka ᵽoto ikuᵽaka kire narĩka: —¿Dako baaerã yija ᵽuri Satanárika ima ᵽoatawãrũberiko'orã je'e?— kire narĩka.
24637	MRK 9:30	Toᵽi no'rika ᵽoto Galilea ka'iarã a'ririjaᵽaraka kiwãrũrimajare kiwãrõrijarika. Nare wãrõbaraka kimaekarõ'õ ᵽo'imajare õrĩrika kiyaᵽaberika. Ikuᵽaka nare kiwãrõeka: —Ĩ'rĩka imaki yire bojajããrũkika ᵽo'imajare yire ñi'aokaro'si. Ᵽo'imaja Ma'mire ñi'atirã, najããrãñu. Suᵽa yire nabaako'omakaja maekarakarĩmi be'erõ'õ õñia yijariᵽe'rirãñu,— nare kẽrĩka.
24640	MRK 9:33	Toᵽi no'riwa'rika Caᵽernaúm wejearã neyaeka. Torã eyatirã wi'iarã nakãkaeka. Wi'itõsiarã nimaeka ᵽoto, ikuᵽaka nare kijẽrĩaeka: —Ma'aᵽi mai'tarijariko'o ᵽoto ¿dakoakaka mija jaibu'arijariko'o?— nare kẽrĩka.
24642	MRK 9:35	Kire nayi'ribeᵽakã'ã, yuruᵽatirã kika wãrũrimajare kiakaeka. —Ĩ'rĩkate imatiyaiki imariyaᵽarãka, “Yiᵽemawa'ribaji imarã aᵽerã”, ãrĩwa'ri dako okamirãmarĩaja ritaja ᵽo'imajaro'si ba'irabeĩjirimaji kimarãñu,— nare kẽrĩka.
24644	MRK 9:37	—Ĩ'ĩ me'rĩ imatiyaikimarĩka kime. I'suᵽaka kimako'omakaja, yire yi'riwa'ri ĩ'rĩkate jia kire baajĩka, jia yire baarika koᵽakaja i'suᵽaka kire kibaayu. Suᵽabaawa'ri yire ᵽũataekakiteoka i'suᵽakaja baaiki kime,— nare kẽrĩka.
24646	MRK 9:39	Suᵽa kire kẽᵽakã'ã, ikuᵽaka kiyi'rika: —Jia kibaaraᵽe. I'suᵽaka baaikite mija jãjibaa'si. Ĩ'rĩka yire ã'mitiriᵽẽawa'ri maikoribeyua kibaabeaika be'erõ'õ ba'iaja yire jaiyuyebeyuka kime.
24650	MRK 9:43	Ba'iaja baarika mija ja'atabe. Ĩakõrĩ je'e: Mija ᵽitakaᵽi ba'iaja mija baarijariye'e samija toata'tabe saᵽi ba'iaja mija baakoreka. Mija ᵽitaka ĩ'rãᵽẽ'rõto imabeᵽakã'ã jiamarĩa mijaro'si simakoᵽeko'omakaja Tuᵽarã ᵽõ'irã mija a'rirãñu. Ĩ'ᵽaᵽẽ'rõto ᵽitaka mijareka imamaka, ba'iaja mija baaika, tẽrĩwa'ribaji ba'iaja mijaro'si simarãñu ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã mija a'rirũkia. Ᵽeka jũ'rẽika yaribeyua ima torã.
24652	MRK 9:45	Mija ũ'ᵽuaᵽi ba'iaja mija baarijariye'e ĩ'rãᵽẽ'rõto mija toata'tabe. Mija ũ'ᵽua ĩ'rãᵽẽ'rõto imabeᵽakã'ã jiamarĩa mijaro'si simakoᵽeko'omakaja Tuᵽarã ᵽõ'irã mija a'rirãñu. Ĩ'ᵽaᵽẽ'rõto mija ũ'ᵽua imamaka, ba'iaja mija baaika tẽrĩwa'ribaji ba'iaja mijaro'si simarãñu ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã mija a'rirũkia.
24654	MRK 9:47	Mija ñakoaᵽi ba'iaja mija baarijarirãkarekaoka samija e'etabe. Mija ñakoa ĩ'rãᵽẽ'rõto imabeᵽakã'ã jiamarĩa mijaro'si simakoᵽeko'omakaja Tuᵽarã ᵽõ'irã mija a'rirũkirã mija jarirãñu. Ĩ'ᵽaᵽẽ'rõto mija ñakoa imamaka, ba'iaja mija baaika tẽrĩwa'ribaji ba'iaja mijaro'si simarãñu ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã mija a'rirũkia.
24656	MRK 9:49	Mae imarã ᵽo'imaja ba'iaja jũaᵽatarũkirã nime. “Ᵽekaᵽi mooika be'erõ'õ rakajekaja maimaye'e”, ãrĩwãrũirã mija ime. I'suᵽakajaoka ba'iaja jũakoritirã, ba'iaja baarika mija ja'atarãñu, jiibaji Tuᵽarãte ã'mitiriᵽẽaokaro'si.
24672	MRK 10:15	Rita mijare yibojayu. Me'rãrĩjaka jia yi'yuakaka ᵽuᵽajoatirã Tuᵽarãte jia mija yi'ririjarijĩñu. I'suᵽaka yi'ribeyurãte ᵽuri Tuᵽarãte e'etoribesarãñu kijã'merũkirãro'si imarãñurãte,— kika wãrũrimajare kẽrĩka.
24678	MRK 10:21	I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiriwa'ri, Jesúre kire wayuĩaeka mae. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Ĩ'rãba'ikaka mibaarika jariwa'yua ruᵽu. Miba'irĩjia aᵽerãte mijiᵽatabe sawaᵽa tõᵽoerã. Suᵽabatirã wayuoka baairãte samijibe. Suᵽa mibaarãkareka Tuᵽarã ᵽõ'irã eyatirã rĩkimabaji sawaᵽa mitõᵽorãñu. Suᵽa imarĩ ñañu uᵽakaja miyi'rirãka be'erõ'õᵽi yika wãrũrimaji imaokaro'si mi'tabe,— kire kẽrĩka.
24680	MRK 10:23	Ke'rika be'erõ'õ kika wãrũrimajare ĩatirã ikuᵽaka Jesúre ãrĩka: —Rĩkimakaja ba'irĩjia rikairãro'si “Tuᵽarãte takaja yi'riwa'ri kiyaᵽaika uᵽakaja yibaarãñu”, ãrĩᵽuᵽajoarika ka'wisika sime,— nare kẽrĩka.
24689	MRK 10:32	I'suᵽaka nare kẽrĩka be'erõ'õ Jerusalénrã eyairõ'õrã imaeka ma'aᵽi na'rika. Torã a'ririjaᵽaraka kika wãrũrimajare kiruᵽutawa'rika. Kibe'erõ'õᵽi a'ᵽaraka ikuᵽaka najaibu'arijarika: “¿Dako baaerã kiruᵽu wayuᵽi'ribekaja Jerusalénrã ke'yu?”, narĩka. Kibe'erõ'õᵽi i'tarijarikarã ᵽo'imaja ᵽuri jimarĩa ba'iaja ᵽuᵽarikoᵽekarã. I'suᵽaka nimamaka ĩatirã, kika wãrũrimajaka takaja jaiokaro'si, ᵽo'imajamatorã nare ke'ewa'rika. Torã eyatirã “Ikuᵽaka simarãñu”, ãrĩwa'ri nare kibojaeka ba'iaja kire nabaariwã'imarĩrã baaekakaka.