23218	MAT 1:5	ne̱ Salmón me rej síí cuꞌna̱j Booz, ne̱ nii Booz me chana̱ cuꞌna̱j Rahab a. Ne̱ Booz me rej síí cuꞌna̱j Obed, ne̱ nii Obed me chana̱ cuꞌna̱j Rut a. Ne̱ Obed me rej síí cuꞌna̱j Isaí,
23221	MAT 1:8	Ne̱ Asa me rej síí cuꞌna̱j Josafat, ne̱ Josafat me rej síí cuꞌna̱j Joram, ne̱ Joram me rej síí cuꞌna̱j Uzías a.
23222	MAT 1:9	Ne̱ Uzías me rej síí cuꞌna̱j Jotam, ne̱ Jotam me rej síí cuꞌna̱j Acaz, ne̱ Acaz me rej síí cuꞌna̱j Ezequías a.
23223	MAT 1:10	Ne̱ Ezequías me rej síí cuꞌna̱j Manasés, ne̱ Manasés me rej síí cuꞌna̱j Amón, ne̱ Amón me rej síí cuꞌna̱j Josías a.
23224	MAT 1:11	Ne̱ Josías me rej nij tinu̱j síí cuꞌna̱j Jeconías, ne̱ cayáán nij soꞌ yoꞌ quiꞌyaj canaán nij síí ma̱n Babilonia rihaan nij yuvii̱ israelitá, ne̱ caꞌanj nica̱j nij soꞌ man nij yuvii̱ israelitá chiháán nij soꞌ gu̱un nij yuvii̱ israelitá mozó rihaan nij soꞌ ado̱nj.
23226	MAT 1:13	ne̱ Zorobabel me rej síí cuꞌna̱j Abiud, ne̱ Abiud me rej síí cuꞌna̱j Eliaquim, ne̱ Eliaquim me rej síí cuꞌna̱j Azor,
23227	MAT 1:14	ne̱ Azor me rej síí cuꞌna̱j Sadoc, ne̱ Sadoc me rej síí cuꞌna̱j Aquim, ne̱ Aquim me rej síí cuꞌna̱j Eliud,
23228	MAT 1:15	ne̱ Eliud me rej síí cuꞌna̱j Eleazar, ne̱ Eleazar me rej síí cuꞌna̱j Matán, ne̱ Matán me rej síí cuꞌna̱j Jacob,
23231	MAT 1:18	Ne̱ nihánj me se vaa guun asi̱j rque̱ ga̱a ataa caꞌnga̱a̱ Jesucristó a. Dan me se nii Jesucristó me chana̱ cuꞌna̱j Mariá a. Ga̱a asino ya̱a̱n guun ya̱ rá noꞌ ga̱ síí cuꞌna̱j José se vaa xca̱j tuviꞌ ro̱j soꞌ a. Tza̱j ne̱ ataa cunu̱u rcuaꞌa̱a̱n ro̱j soꞌ a. Tza̱j ne̱ xcaj noꞌ cuentá se vaa a̱j nariꞌ noꞌ neꞌej quiꞌyaj Nimán Diose̱ a.
23232	MAT 1:19	Dan me se síí cuꞌna̱j José me síí xca̱j man chana̱ cuꞌna̱j Mariá, ne̱ xcaj soꞌ cuentá se vaa a̱j nuû rque noꞌ neꞌej a. Cheꞌé dan nuchruj ra̱a̱ soꞌ, ne̱ guun rá soꞌ se vaa ta̱náj yuve̱ soꞌ man noꞌ ado̱nj. Dan me se si̱j vaa nica̱ nimán me soꞌ, ne̱ guun rá soꞌ cata̱j xnaꞌanj soꞌ rihaan nij síí nica̱j suun, tza̱j ne̱ guun vi̱j rá soꞌ, ne̱ ne caꞌve̱j rá soꞌ cuta̱ꞌ soꞌ cacunꞌ xráá chana̱ cuꞌna̱j Mariá rihaan nij síí nica̱j suun a.
23233	MAT 1:20	Dan me se nuchruj ra̱a̱ soꞌ da̱j quiꞌya̱j soꞌ, ga̱a ne̱ rej nii̱ caꞌmii nej rihaan soꞌ a. Dan me se cotoj soꞌ, ne̱ naquiꞌyaa rihaan soꞌ se vaa caꞌnaꞌ yoꞌo̱ se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ, ne̱ cataj se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan soꞌ a: ―Cu̱nó so̱ꞌ caꞌmi̱i̱ ꞌu̱nj, José. ꞌO̱ se taꞌnij siꞌno̱ síí cuꞌna̱j David síí cane ga̱a naá mé so̱ꞌ ado̱nj. Se̱ cuchuꞌvíꞌ so̱ꞌ xca̱j so̱ꞌ man chana̱ cuꞌna̱j Mariá maꞌ. Ne tumé noꞌ cacunꞌ maꞌ. Ma̱a̱n se nayón neꞌej rque noꞌ quiꞌyaj Nimán Diose̱ ado̱nj.
23234	MAT 1:21	Dan me se cuchru̱j noꞌ neꞌej sno̱ꞌo cunii, ne̱ asa̱ꞌ cuchruj noꞌ neꞌej, ne̱ Jesús tu̱cuꞌnáj so̱ꞌ man neꞌej yoꞌ á. Da̱nj tu̱cuꞌnáj soj man soꞌ, cheꞌé se gu̱un soꞌ síí ti̱nanii man nij tuviꞌ soꞌ rihaan chrej chiꞌi̱i̱ uun chij nimán nij soꞌ ado̱nj. ―Da̱nj caꞌmii se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan síí cuꞌna̱j José a.
23237	MAT 1:24	Veé dan, ne̱ quinanuû rá síí cuꞌna̱j José, ne̱ quiꞌyaj soꞌ nu̱ꞌ nda̱a vaa cataj xnaꞌanj se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan soꞌ, ne̱ xcaj soꞌ man chana̱ cuꞌna̱j Mariá a.
23238	MAT 1:25	Tza̱j ne̱ ne coto̱j soꞌ ga̱ noꞌ nda̱a se quisíj cuchruj noꞌ neꞌej sno̱ꞌo cunii a. Ne̱ tucuꞌnáj José Jesús man neꞌej ado̱nj.
23251	MAT 2:13	Quisíj quinanꞌ nij síí tucuꞌyón ndoꞌo cheꞌé yatiꞌ, ga̱a ne̱ rej nii̱ caꞌmii nej rihaan síí cuꞌna̱j José a. Dan me se naquiꞌyaa yoꞌo̱ se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan soꞌ, ne̱ cataj se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan soꞌ a: ―Na̱xagaa so̱ꞌ, ne̱ ni̱caj so̱ꞌ man ro̱j ni̱i neꞌej, ne̱ cuna̱nj so̱ꞌ caꞌa̱nj so̱ꞌ rej cuꞌna̱j Egiptó, ne̱ ca̱yáán so̱ꞌ Egiptó nda̱a güii caꞌmi̱i̱ uún ꞌu̱nj rihaan so̱ꞌ á. ꞌO̱ se nano̱ꞌ ndoꞌo síí nica̱j suun rey cuꞌna̱j Herodes man neꞌej, ne̱ ticavi̱ꞌ soꞌ man neꞌej yoꞌ vaa taj soꞌ ado̱nj ―taj se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan síí cuꞌna̱j José a.
23257	MAT 2:19	Ga̱a quisíj caviꞌ síí nica̱j suun rey cuꞌna̱j Herodes, ga̱a ne̱ naquiꞌyaa uún yoꞌo̱ se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan síí cuꞌna̱j José ga̱a yáán soꞌ Egiptó ga̱a otoj soꞌ rej nii̱ a.
23258	MAT 2:20	Ne̱ cataj xnaꞌanj se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan José a: ―Na̱xagaa so̱ꞌ, ne̱ ni̱caj so̱ꞌ ro̱j ni̱i neꞌej, ne̱ caꞌa̱nj so̱ꞌ rej cuꞌna̱j Israel á. ꞌO̱ se ya̱j me se caviꞌ nij síí me rá ticavi̱ꞌ man neꞌej ya̱j na̱nj ado̱nj ―taj se‑mo̱zó síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ rihaan síí cuꞌna̱j José a.
23261	MAT 2:23	ne̱ cuchiꞌ soꞌ chumanꞌ Nazaret, ne̱ cayáán soꞌ chumanꞌ yoꞌ a. Dan me se cayáán nij soꞌ chumanꞌ Nazaret, ne̱ quisíj ya̱ nu̱ꞌ nana̱ cataj nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá, se vaa síí cavii Nazaret me síí caꞌne̱j Diose̱ ti̱nanii man yuvii̱ rihaan sayuun ado̱nj. Ina̱nj da̱nj caꞌmii nij síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá yoꞌ a.
23262	MAT 3:1	Dan me se yoꞌo̱ yáán Jesucristó chumanꞌ Nazaret, ne̱ cavii síí cuꞌna̱j Juan tacaan estadó Judea, ne̱ caꞌmii natáj ndoꞌo soꞌ,
23265	MAT 3:4	Dan me se síí cuꞌna̱j Juan me se nu̱u̱ soꞌ yatzíj nuj xcuu camelló ne̱ ꞌni̱j catuu̱n soꞌ merque̱ nu̱j, ne̱ chá soꞌ ina̱nj rquíí, ne̱ catziꞌ xtaan ma̱n quij coꞌo soꞌ ado̱nj.
23272	MAT 3:11	”ꞌU̱nj nihánj me síí cuta̱ꞌ ne u̱u̱n man soj si̱j nuchranꞌ nimán canocoꞌ chrej sa̱ꞌ a. Tza̱j ne̱ vaa yoꞌó síí caꞌna̱ꞌ, ne̱ si̱j sca̱ꞌ doj gu̱un soꞌ rihanj a. Cheꞌé dan me a̱j ne nó xcúnj na̱chej nuj correá ꞌni̱j tacanj soꞌ maꞌ. Ne̱ caꞌna̱ꞌ soꞌ, ne̱ caꞌna̱ꞌ Nimán Diose̱ ga̱ soꞌ, ne̱ caxri̱i̱ yaꞌan soꞌ man soj si̱j naꞌvej rá cuno̱ rihaan Diose̱, ne̱ caca̱a̱ soj ado̱nj.
23275	MAT 3:14	tza̱j ne̱ veé dan me se ne caꞌve̱j rá síí cuꞌna̱j Juan cuta̱ꞌ ne soꞌ man Jesucristó maꞌ. Ma̱a̱n se cataj síí cuꞌna̱j Juan rihaan Jesucristó a: ―Me cheꞌé ꞌnáꞌ so̱ꞌ cuta̱ꞌ ne ꞌu̱nj mán so̱ꞌ ga̱. Tana̱nj ma̱ꞌán so̱ꞌ me síí vaa cheꞌé cuta̱ꞌ ne man ma̱ꞌanj na̱nj á. Tza̱j ne̱ xa̱ꞌ ꞌu̱nj me se ne nó xcúún ꞌu̱nj cuta̱ꞌ nej mán so̱ꞌ maꞌ ―taj síí cuꞌna̱j Juan rihaan Jesucristó a.
23282	MAT 4:4	Ga̱a ne̱ cataj Jesucristó rihaan síí chre̱e a: ―Tza̱j ne̱ danj Diose̱ taj: “Nuveé ina̱nj se chá me se achiin rihaan yuvii̱, ne̱ caꞌve̱e ca̱yáán sa̱ꞌ yuvii̱ maꞌ. Tana̱nj achiin cunuda̱nj se‑na̱na̱ Diose̱ cuno̱ yuvii̱, ne̱ veꞌé ca̱yáán yuvii̱ ei”. Ina̱nj da̱nj taj danj Diose̱ ―taj Jesucristó rihaan síí chre̱e yoꞌ a.
23284	MAT 4:6	ne̱ cataj soꞌ rihaan soꞌ: ―Sese ya̱ taꞌni̱j Diose̱ mé so̱ꞌ, ne̱ güe̱j so̱ꞌ, ne̱ nani̱j gue̱e̱ so̱ꞌ rihaan yoꞌóó á. ꞌO̱ se danj Diose̱ taj: “Yoꞌo̱ aꞌneꞌ Diose̱ suun rihaan nij se‑mo̱zó soꞌ se vaa cu̱tumé nij soꞌ mán so̱ꞌ, ne̱ ca̱ráán raꞌa nij soꞌ mán so̱ꞌ, se̱ gaa na̱nj caco̱ꞌ cheꞌé so̱ꞌ yahij a”. Ina̱nj da̱nj aꞌmii danj Diose̱ ―taj síí chre̱e rihaan Jesucristó ado̱nj.
23285	MAT 4:7	Ga̱a ne̱ cataj Jesucristó rihaan soꞌ a: ―Tza̱j ne̱ ne nó xcúnj qui̱ꞌyáj da̱nj maꞌ. ꞌO̱ se taj uún danj Diose̱: “Se̱ guun qui̱riꞌyunj so̱ꞌ man Diose̱ síí ꞌni̱j raꞌa man níꞌ ne̱ ti̱háꞌ so̱ꞌ man soꞌ maꞌ”. Ina̱nj da̱nj aꞌmii danj Diose̱ rihaan níꞌ ado̱nj ―taj Jesucristó rihaan síí chre̱e a.
23289	MAT 4:11	Ga̱a ne̱ tanáj síí chre̱e man soꞌ, caꞌanj síí chre̱e yoꞌ, ga̱a ne̱ cuchiꞌ nij se‑mo̱zó Diose̱ rihaan Jesucristó, rqué nij soꞌ me maꞌa̱n se cachiin rihaan Jesucristó a.
23291	MAT 4:13	tza̱j ne̱ ne ca̱yáán soꞌ chumanꞌ Nazaret maꞌ. Cavii soꞌ chumanꞌ Nazaret yoꞌ, ne̱ caꞌanj soꞌ cayáán soꞌ chumanꞌ Capernaum chumanꞌ na̱j tuꞌva na lacuaná a. Chumanꞌ yoꞌ naj rihaan toꞌóó nij taꞌníí taꞌnij siꞌno̱ síí cuꞌna̱j Zabulón do̱ꞌ, síí cuꞌna̱j Neftalí do̱ꞌ, síí ma̱n ga̱a naá yoꞌ a.
23294	MAT 4:16	Ne̱ nij síí ma̱n rej yoꞌ roꞌ, guun queꞌe̱e̱ yoꞌ ne queneꞌe̱n uxrá nij soꞌ rasu̱u̱n cheꞌé Diose̱ maꞌ. Ma̱a̱n se ase vaa yuvii̱ ne̱ rej rmi̱ꞌ roꞌ, da̱nj vaa nij soꞌ ne̱ nij soꞌ na̱nj ado̱nj. ꞌO̱ se vaa güii, ne̱ cavi̱ꞌ u̱u̱n nij soꞌ, ne̱ da̱nj uun maꞌa̱n, rá nij soꞌ ado̱nj. Tza̱j ne̱ caꞌna̱ꞌ ꞌo̱ yaꞌan, ne̱ cuchugu̱u̱n rej ya̱nj nij soꞌ, quiꞌya̱j yaꞌan yoꞌ, ne̱ veꞌé ndoꞌo xca̱j nij soꞌ cuentá ado̱nj”. Yoꞌ me se vaa cataj síí cuꞌna̱j Isaías ga̱a naá a.
23297	MAT 4:19	Ne̱ cataj Jesucristó rihaan ro̱j soꞌ a: ―Canoco̱ꞌ ro̱j so̱j manj á. ꞌO̱ se síí naquiꞌyaj chre̱ꞌ xcuaj me ro̱j so̱j, tza̱j ne̱ rej riha̱a̱n níꞌ me se gu̱un ro̱j so̱j síí naquiꞌyaj chre̱ꞌ yuvii̱, qui̱ꞌyáj, ne̱ canoco̱ꞌ nij yuvii̱ manj a ―taj Jesucristó rihaan ro̱j tinu̱j ro̱j soꞌ a.
23322	MAT 5:19	Dan me se me maꞌa̱n ꞌo̱ síí tiri̱ꞌ ꞌo̱ nana̱ leꞌe̱j aꞌmij nihánj ne̱ ino̱ vaa nana̱ ti̱haa̱n soꞌ man nij tuviꞌ soꞌ, ne̱ asa̱ꞌ guun chij Diose̱, ne̱ gu̱un soꞌ síí leꞌe̱j uxrá rihaan Diose̱ na̱nj ado̱nj. Tza̱j ne̱ sese me maꞌa̱n ꞌo̱ síí ꞌyaj ya̱ nda̱a vaa taj ꞌu̱nj nihánj ne̱ ti̱haa̱n ya̱ soꞌ man tuviꞌ soꞌ nda̱a vaa taj ꞌu̱nj nihánj, ne̱ síí nihánj roꞌ, me síí gu̱un síí chij rej gu̱un chij Diose̱ vaa güii ado̱nj.
23323	MAT 5:20	”ꞌO̱ se cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj, ne̱ sese nij síí naquiꞌyaj cu̱u se‑tucua̱nj Moisés rihaan yuvii̱ ga̱ nij síí fariseo me se ꞌyaj sa̱ꞌ nij soꞌ rihaan yuvii̱, rá nij soꞌ, tza̱j ne̱ sese se̱ quiꞌyaj sa̱ꞌ soj doj rihaan nij yuvii̱ nda̱a vaa ꞌyaj nij síí naquiꞌyaj cu̱u se‑tucua̱nj Moisés ga̱ nij síí fariseo, ga̱a ne̱ daj chiha̱a̱ míj se̱ cayáán soj ga̱ Diose̱ asa̱ꞌ guun chij Diose̱ rihaan chumii̱ nihánj a̱ man ado̱nj.
23325	MAT 5:22	Tza̱j ne̱ ꞌu̱nj nihánj me se cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj, ne̱ a̱ me maꞌa̱n ꞌo̱ síí caꞌmaan rá niꞌya̱j man tinúú, ne̱ a̱j tumé soꞌ cacunꞌ rihaan Diose̱, ne̱ veé da̱nj quiꞌya̱j Diose̱ sayuun man soꞌ uún ado̱nj. Ne̱ a̱ me maꞌa̱n síí cata̱j rihaan tuviꞌ: “Síí snúú rmaꞌa̱n mé so̱ꞌ ei”, cata̱j soꞌ rihaan tinúú soꞌ, ne̱ a̱j tumé ndoꞌo soꞌ cacunꞌ rihaan Diose̱ na̱nj ado̱nj. Ne̱ a̱ me maꞌa̱n ꞌo̱ síí cata̱j rihaan tuviꞌ se vaa mayán tuviꞌ soꞌ me se vaa cheꞌé caꞌa̱nj maꞌa̱n soꞌ rihaan yaꞌan caca̱a̱ soꞌ na̱nj ado̱nj.
23339	MAT 5:36	Ne̱ raa̱ maꞌa̱n soj se̱ cutaꞌ soj maꞌ. ꞌO̱ se se̱ guun nucua̱j soj naquiꞌya̱j catzi̱i̱ soj yoꞌo̱ yuvé raa̱ soj, ne̱ se̱ guun nucua̱j soj naquiꞌya̱j maruu̱ soj yoꞌo̱ yuvé raa̱ soj maꞌ.
23342	MAT 5:39	Tza̱j ne̱ cuano̱ nihánj roꞌ, cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa se̱ quiꞌyaj soj sayuun man síí ꞌyaj sayuun man soj maꞌ. Tana̱nj sese vaa síí coxro ni̱chrej xruú so̱ꞌ, ga̱a ne̱ caꞌne̱ꞌ rá so̱ꞌ coxro̱ soꞌ níchrej xruú so̱ꞌ uún ei.
23346	MAT 5:43	”A̱j neꞌen soj nana̱ nihánj nana̱ caꞌnaꞌ ga̱a naá a: “Ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá so̱ꞌ man tuvíꞌ so̱ꞌ, tza̱j ne̱ se̱ guun ga̱a̱ ꞌe̱e̱ rá so̱ꞌ man nij síí ta̱j riꞌyunj mán so̱ꞌ maꞌ”. Da̱nj vaa nana̱ caꞌnaꞌ ga̱a naá na̱nj ado̱nj.
23347	MAT 5:44	Tza̱j ne̱ cuano̱ nihánj me cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa no̱ xcúún soj cunu̱u ꞌe̱e̱ rá soj ni̱ꞌyaj soj man nij síí ta̱j riꞌyunj man soj, ne̱ cachi̱nj niꞌya̱j soj rihaan Diose̱ cheꞌé nij síí ꞌyaj sayuun man soj á.
23353	MAT 6:2	Cheꞌé dan sese me rá so̱ꞌ rque̱ so̱ꞌ saꞌanj man nij síí nique̱, ne̱ se̱ guun rá so̱ꞌ caꞌya̱nj nii chruun aꞌyánj qui̱ꞌyáá so̱ꞌ, ne̱ ni̱ꞌyaj yuvii̱ go̱ꞌ so̱ꞌ saꞌanj man síí nique̱, ne̱ cata̱j nij yuvii̱ se vaa veꞌé quiꞌyáá so̱ꞌ maꞌ. ꞌO̱ se ina̱nj da̱nj ꞌyaj nij síí nucuiꞌ rá ga̱a va̱j nij soꞌ rá veꞌ tucuꞌyón níꞌ se‑tucua̱nj Moisés do̱ꞌ, rihaan nij callé do̱ꞌ, ne̱ uno cunuda̱nj yuvii̱, ꞌyaj nij soꞌ ado̱nj. Ya̱ ya̱ cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa a̱j veꞌé caꞌmii yuvii̱ cheꞌé nij soꞌ, tza̱j ne̱ a̱ ꞌó rasu̱u̱n se̱ quiriꞌ uún nij soꞌ a̱ maꞌ. A̱ ꞌó xcoꞌ se̱ naruꞌvee Diose̱ rihaan nij soꞌ man ado̱nj.
23354	MAT 6:3	Tza̱j ne̱ so̱ꞌ roꞌ, sese me rá so̱ꞌ rque̱ so̱ꞌ saꞌanj man nij síí nique̱, ne̱ se̱ natáꞌ so̱ꞌ rihaan yuvii̱ da̱j ꞌyáá so̱ꞌ maꞌ. Dan me se daj chiha̱a̱ míj se̱ cataj xnaꞌanj so̱ꞌ rihaan raꞌá so̱ꞌ rej ni̱chruún so̱ꞌ se vaa rqué raꞌá so̱ꞌ rej nuva̱ꞌ so̱ꞌ maꞌ.
23356	MAT 6:5	”Ne̱ ga̱a achíín niꞌya̱j soj rihaan Diose̱, ne̱ se̱ quiꞌyaj soj se vaa ꞌyaj nij síí nucuiꞌ rá maꞌ. ꞌO̱ se niha̱ꞌ rá nij soꞌ canicu̱nꞌ nij soꞌ rá veꞌ tucuꞌyón yuvii̱ se‑tucua̱nj Moisés, ne̱ niha̱ꞌ rá nij soꞌ canicu̱nꞌ nij soꞌ rej nuná tuviꞌ chrej caꞌa̱a̱n noco̱o, ne̱ achíín niꞌya̱j nij soꞌ rihaan Diose̱, tza̱j ne̱ ina̱nj me rá nij soꞌ queneꞌe̱n yuvii̱ man nij soꞌ, ne̱ veꞌé caꞌmi̱i̱ yuvii̱ cheꞌé nij soꞌ, rá nij soꞌ ado̱nj. Ya̱ ya̱ cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa a̱j veꞌé caꞌmii yuvii̱ cheꞌé nij soꞌ, ne̱ a̱j navij quiriꞌ nij soꞌ tuꞌvee nij soꞌ vaa, ne̱ a̱ ꞌó xcoꞌ se̱ naruꞌvee uún Diose̱ rihaan nij soꞌ a̱ maꞌ.
23357	MAT 6:6	Tza̱j ne̱ so̱ꞌ roꞌ, ga̱a me rá so̱ꞌ cachi̱nj ni̱ꞌyáá so̱ꞌ rihaan Diose̱, ne̱ asino catu̱u̱ so̱ꞌ rá veꞌ, ga̱a ne̱ ca̱ráán so̱ꞌ taꞌyaa, ga̱a ne̱ cachi̱nj niꞌya̱j yuve̱ so̱ꞌ rihaan Rej níꞌ Diose̱ á. Ne̱ Rej níꞌ Diose̱ me síí neꞌen se vaa achíín niꞌya̱j niga̱nj so̱ꞌ rihaan soꞌ, ne̱ na̱ruꞌvee soꞌ rihaan so̱ꞌ ado̱nj.
23358	MAT 6:7	Ne̱ ga̱a achíín niꞌya̱j soj rihaan Diose̱, ne̱ se̱ quiꞌyaj soj se vaa ꞌyaj nij síí ne neꞌen da̱j vaa Diose̱ maꞌ. Dan me se aꞌmii rmaꞌa̱n ndoꞌo nij soꞌ nana̱, tza̱j ne̱ ne neꞌen nij soꞌ me taj nana̱ yoꞌ maꞌ. Ma̱a̱n cheꞌé se aꞌmii aꞌmii nij soꞌ, cheꞌé dan gu̱un niha̱ꞌ rá Diose̱ ne̱ cuno̱ Diose̱ nu̱ꞌ nana̱ aꞌmii nij soꞌ, rá nij soꞌ na̱nj ado̱nj.
23366	MAT 6:15	Tza̱j ne̱ sese se̱ caꞌvej rá soj cara̱a̱ xꞌnaa soj cheꞌé cacunꞌ quiꞌyaj tuviꞌ soj rihaan soj, ne̱ daj chiha̱a̱ míj se̱ tinavij Rej soj Diose̱ cacunꞌ tumé maꞌa̱n soj a̱ man ado̱nj.
23368	MAT 6:17	Tza̱j ne̱ soj roꞌ, ino̱ quiꞌya̱j soj á. Ga̱a tocoꞌ soj xꞌnaa man maꞌa̱n soj cheꞌé se aráj gue̱e̱ soj rihaan Diose̱, ne̱ cana̱a̱n soj rihaan soj ne̱ caxri̱i̱ soj casté raa̱ soj á.
23369	MAT 6:18	Dan me se se̱ guun rá soj queneꞌe̱n yuvii̱ se vaa aráj gue̱e̱ soj a̱ maꞌ. Ne̱ caꞌve̱e se taj va̱j yuvii̱ queneꞌe̱n man soj aráj gue̱e̱ soj, tza̱j ne̱ queneꞌe̱n Rej soj Diose̱ da̱j ꞌyaj soj, ne̱ soꞌ me síí na̱ruꞌvee rihaan soj na̱nj ado̱nj.
23374	MAT 6:23	Tza̱j ne̱ sese rlij rihaan níꞌ roꞌ, niꞌya̱j yoꞌ ne̱ ina̱nj uun chiꞌi̱i̱ rá yoꞌ, ga̱a ne̱ nu̱ꞌ nee̱ man níꞌ roꞌ, uun chiꞌi̱i̱ rá, ga̱a ne̱ adi̱ꞌ síí nicu̱nꞌ yan rmi̱ꞌ ne̱ cunuda̱nj man soꞌ roꞌ, rmi̱ꞌ, ne̱ da̱nj vaa síí uun chiꞌi̱i̱ rá, ne̱ rmi̱ꞌ uxrá nu̱ꞌ man soꞌ ado̱nj.
23375	MAT 6:24	”Taj va̱j síí gu̱un nucua̱j quiꞌya̱j suun sa̱ꞌ rihaan vi̱j ruꞌvee maꞌ. Sese quiꞌya̱j suun ꞌo̱ soꞌ rihaan vi̱j ruꞌvee, ne̱ nachri̱ꞌ soꞌ ni̱ꞌyaj soꞌ man ꞌo̱ ruꞌvee yoꞌ, ne̱ cara̱nꞌ rá soꞌ ni̱ꞌyaj soꞌ man yoꞌó ruꞌvee yoꞌ a. Se̱ guun nucua̱j soꞌ cara̱nꞌ rá soꞌ ni̱ꞌyaj soꞌ man vi̱j ruꞌvee maꞌ. Ne̱ xa̱ꞌ soj, tza̱j ne̱ se̱ caꞌvee quiꞌya̱j suun soj cheꞌé Diose̱ ne̱ quiꞌya̱j suun soj cheꞌé nij rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ nihánj a̱ maꞌ.
23376	MAT 6:25	”Cheꞌé dan cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa taj cheꞌé nano̱ ndoꞌo rá soj cheꞌé soj maꞌ. Ne̱ cheꞌé dan se̱ nanó rá soj cheꞌé se cha̱ soj do̱ꞌ, cheꞌé yan quiri̱ꞌ soj se ca̱ráán xráá soj do̱ꞌ, se̱ nanó rá soj maꞌ. Dan me se a̱j neꞌen soj vaa iꞌna̱ꞌ soj, quiꞌyaj Diose̱, ne̱ se̱ guun nucua̱j Diose̱ rque̱ Diose̱ se cha̱ soj, rá soj ga̱a̱ a̱ naꞌ. Daj chiha̱a̱ míj se̱ guun da̱nj rá soj maꞌ. Ne̱ Diose̱ me síí caꞌve̱e rque̱ se cha̱ soj ei. Ne̱ Diose̱ me síí quiꞌyaj nee̱ man soj, ne̱ se̱ guun nucua̱j Diose̱ rque̱ Diose̱ yatzíj ca̱ráán xráá soj, rá soj ga̱a̱ a̱ naꞌ. Daj chiha̱a̱ míj se̱ guun da̱nj rá soj maꞌ. Ne̱ Diose̱ me síí caꞌve̱e rque̱ se ca̱ráán xráá soj ei.
23377	MAT 6:26	”Xca̱j soj cuentá da̱j ꞌyaj nij xtâj va̱j xta̱ꞌ, ne̱ ne unô nij xoꞌ ꞌnúú, ne̱ ne rii nij xoꞌ naa̱, ne̱ ne araa nij xoꞌ tanꞌ rá cuchruu̱, tza̱j ne̱ Rej soj síí nicu̱nꞌ xta̱ꞌ roꞌ, aꞌvee rqué se chá nij xoꞌ ei. Ne̱ táá a̱ soj, ne̱ sa̱ꞌ doj vaa soj rihaan xtâj neꞌen Diose̱ a̱ ado̱nj. Ya̱ sa̱ꞌ doj vaa soj chugua̱nj.
23378	MAT 6:27	Ne̱ nda̱ꞌ se nanó ndoꞌo rá soj cheꞌé yan chre̱ꞌ vaa soj, tza̱j ne̱ a̱ ꞌó xcoꞌ se̱ guun nucua̱j soj cachi̱j xca̱a̱n soj doj quiꞌya̱j maꞌa̱n soj maꞌ. Ma̱a̱n Diose̱ roꞌ, me síí neꞌen da̱j ga̱a̱ cachi̱j soj, ne̱ cheꞌé dan taj cheꞌé nano̱ rá soj a̱ maꞌ.
23379	MAT 6:28	”Ne̱ me cheꞌé nanó rá soj cheꞌé yatzíj ca̱ráán xráá soj ga̱. ꞌO̱ se xca̱j soj cuentá ni̱ꞌyaj soj nij yâj ma̱n tacaan se vaa veꞌé ndoꞌo vaa nij yâj ma̱n tacaan ei. Ne ꞌyaj suun nij yâj, tza̱j ne̱ maꞌa̱n Diose̱ roꞌ, me síí sa̱ꞌ ndoꞌo vaa quiꞌyaj man nij yâj ado̱nj. Ne̱ ne rii nij yâj yuꞌvej maꞌ.
23380	MAT 6:29	Tza̱j ne̱ adi̱ꞌ se vaa síí ruꞌvee ne̱ sa̱ꞌ uxrá vaa saga̱nꞌ soꞌ roꞌ, vaa nij yatzíj nu̱u̱ nij yâj ado̱nj. Dan me se cata̱j xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj se vaa síí cuꞌna̱j Salomón síí cane ga̱a naá, ne̱ veꞌé uxrá vaa yatzíj nu̱u̱ soꞌ, quiꞌyaj cunuda̱nj saꞌanj vaa rihaan soꞌ, tza̱j ne̱ nij doj vaa yatzíj nu̱u̱ soꞌ rihaan nij yâj ma̱n tacaan yoꞌ, quiꞌyaj Diose̱ ado̱nj.
23381	MAT 6:30	Dan me se da̱nj na̱nj nij yâj ma̱n tacaan yoꞌ, tza̱j ne̱ sa̱ꞌ uxrá vaa nij yatzíj nu̱u̱ nij yâj yoꞌ, ꞌyaj Diose̱, ne̱ cuanꞌ roꞌ, mán nij yâj tacaan, tza̱j ne̱ aꞌyuj ne̱ caꞌne̱ꞌ nii man nu̱ꞌ coj do̱ꞌ, yâj do̱ꞌ, ma̱n tacaan, ne̱ cara̱a nii man yoꞌ rihaan yaꞌan, ne̱ caca̱a̱ nu̱ꞌ nij yâj yoꞌ na̱nj ado̱nj. Ne̱ a̱ doj yuꞌvee taj nó yâj yoꞌ a̱ maꞌ. Táá a̱ soj yuvi̱i̱, ne̱ se̱ nanó rá soj maꞌ. Diose̱ me síí rque̱ saga̱nꞌ soj ado̱nj. Tza̱j ne̱ ne gu̱un ya̱ sa̱ꞌ rá soj se vaa Diose̱ me síí ra̱cuíj ya̱ man soj man ado̱nj.
23383	MAT 6:32	ꞌO̱ se nij síí ne neꞌen da̱j vaa Diose̱ roꞌ, ina̱nj ꞌyaj suun ndoꞌo nij soꞌ cheꞌé rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ nihánj ado̱nj. Tza̱j ne̱ nu̱ꞌ rasu̱u̱n achiin man soj roꞌ, a̱j neꞌen Rej soj síí nicu̱nꞌ xta̱ꞌ se vaa achiin nu̱ꞌ rasu̱u̱n yoꞌ man soj ado̱nj.
23391	MAT 7:6	”Tza̱j ne̱ neꞌen soj se vaa ne nó xcúún soj go̱ꞌ soj rasu̱u̱n gue̱e̱ man chuvee maꞌ. Ne̱ se̱ caraa soj chruj perlá tuꞌve̱e̱ ndoꞌo rihaan xcáá maꞌ. ꞌO̱ se chuvee yoꞌ roꞌ, ca̱nica̱j ne̱ cha̱ man soj, ne̱ xcáá yoꞌ roꞌ, tu̱guáj cheꞌé xcáá man se sa̱ꞌ yoꞌ, ne̱ quinavi̱j nu̱ꞌ yoꞌ xtu̱nꞌ, quiꞌya̱j xcáá na̱nj ado̱nj. Ne̱ se sa̱ꞌ yoꞌ me chrej noco̱ꞌ níꞌ ado̱nj. Cheꞌé dan sese naꞌvej uxrá rá yuvii̱ cuno̱ yuvii̱ chrej nagoꞌ soj rihaan nij yuvii̱, ne̱ ase vaa xcáá do̱ꞌ, ase vaa chuvee do̱ꞌ, da̱nj vaa nij yuvii̱ ei. Ne̱ se̱ nagoꞌ soj doj chrej sa̱ꞌ man nij yuvii̱ ꞌyaj da̱nj a̱ maꞌ.
23394	MAT 7:9	Xca̱j soj cuentá se vaa maꞌa̱n soj, na̱nj yuvii̱ me soj, tza̱j ne̱ sese achíín taꞌníí yoꞌo̱ soj chraa cha̱ yoꞌ man soj, ne̱ se̱ caꞌvee nano̱ꞌ soj yahij ne̱ caxri̱i̱ soj ston yoꞌ maꞌ.
23396	MAT 7:11	Dan me se da̱nj na̱nj soj, ne̱ síí chiꞌi̱i̱ nimán me soj, tza̱j ne̱ neꞌen soj rque̱ soj se sa̱ꞌ cha̱ taꞌníí soj ei. Cheꞌé dan táá a̱ Rej soj síí nicu̱nꞌ xta̱ꞌ, ne̱ si̱j sa̱ꞌ ina̱nj me soꞌ, ne̱ soꞌ me síí rque̱ ya̱ rasu̱u̱n sa̱ꞌ man nij síí achíín rasu̱u̱n man soꞌ na̱nj ado̱nj.
23399	MAT 7:14	ne̱ chru̱j vaa rej nayón yuvii̱ a. Sayu̱u̱n ndoꞌo vaa va̱j yuvii̱ chrej yoꞌ, tza̱j ne̱ va̱j chrej yoꞌ rej ga̱a̱ iꞌna̱ꞌ yuvii̱ ca̱yáán yuvii̱ ga̱ Diose̱ nu̱ꞌ cavii nu̱ꞌ caꞌanj ado̱nj. Tza̱j ne̱ do̱j nij yuvii̱ nariꞌ chrej catu̱u̱n na̱nj ei.
23400	MAT 7:15	”Vaa yuvii̱ taj se vaa me nij soꞌ síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱, tza̱j ne̱ ne ya̱ aꞌmii nij soꞌ maꞌ. Cu̱tumé soj man soj, se̱ gaa na̱nj quiꞌya̱j nij soꞌ sayuun man soj á. Dan me se vaa güii cuchi̱ꞌ nij soꞌ rihaan soj, ne̱ ase vaa matzinj roꞌ, da̱nj ga̱a̱ nij soꞌ cuchi̱ꞌ nij soꞌ rihaan soj, ne̱ niꞌya̱nj ndoꞌo caꞌmi̱i̱ nij soꞌ rihaan soj, tza̱j ne̱ nimán nij soꞌ roꞌ, ase vaa nimán xcaꞌyanj caꞌnu̱ꞌ roꞌ, ga̱a̱ nimán nij soꞌ, gu̱un rá nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ sayuun man soj na̱nj ado̱nj.
23406	MAT 7:21	”Neꞌen soj se vaa ma̱n ndoꞌo yuvii̱ taj rihanj se vaa uno nij soꞌ rihanj, tza̱j ne̱ tuꞌva rmaꞌa̱n taꞌa̱j nij soꞌ na̱nj á. Nuveé cunuda̱nj nij síí taj neꞌen manj caꞌa̱nj ca̱yáán ga̱ Diose̱ asa̱ꞌ guun chij Diose̱ rihaan chumii̱ nihánj maꞌ. Tana̱nj o̱rúnꞌ me se ina̱nj nij síí uno rihaan Réé ꞌu̱nj síí nicu̱nꞌ xta̱ꞌ me síí ca̱yáán ga̱ soꞌ na̱nj ado̱nj.
23410	MAT 7:25	Ga̱a ne̱ caꞌnaꞌ maa̱n, ne̱ goꞌ ndoꞌo maa̱n raa̱ veꞌ, ne̱ cavii niꞌyo̱j chráá, ne̱ caꞌnaꞌ goꞌ tacóó veꞌ, ne̱ caꞌnaꞌ uxrá nana̱ yuva̱a̱, ne̱ goꞌ rihaan veꞌ yoꞌ a. Tza̱j ne̱ ne cane̱e̱ veꞌ yoꞌ a̱ maꞌ. ꞌO̱ se raan ina̱nj ne veꞌ yoꞌ rihaan yuvej na̱nj ado̱nj.
23411	MAT 7:26	Tza̱j ne̱ síí naꞌvej rá cuno̱ nana̱ nihánj nana̱ cataj xnaꞌanj ꞌu̱nj rihaan soj me se ase vaa síí cuneꞌ veꞌ rihaan yoꞌóó vaa soꞌ ado̱nj. Ne̱ síí niꞌyo̱n rmi̱i̱ me soꞌ, ne̱ cuneꞌ soꞌ veꞌ rihaan yoꞌóó chru̱u̱,
23420	MAT 8:6	cataj soꞌ: ―Canó chiꞌii̱ man se‑mo̱zó ꞌu̱nj, Señor. Ne̱ ne nasquiꞌ soꞌ maꞌ. ꞌO̱ se yoꞌo̱ naj soꞌ rá veꞌ, ne̱ ranꞌ uxrá soꞌ sayuun, ꞌyaj chiꞌii̱ na̱nj á ―taj tanuu capitán yoꞌ rihaan Jesucristó a.
23422	MAT 8:8	Ga̱a ne̱ cataj uún tanuu capitán yoꞌ: ―ꞌO̱ se nuveé si̱j sa̱ꞌ mé ꞌu̱nj maꞌ. Ne nó xcúún ꞌu̱nj catu̱u̱ so̱ꞌ rá veꞌ tucuaj qui̱ꞌyáj a̱ maꞌ. Ma̱a̱n se caꞌne̱ꞌ u̱u̱n so̱ꞌ suun se vaa nahu̱un se‑mo̱zó ꞌu̱nj, ga̱a ne̱ nahu̱un maꞌa̱n soꞌ ado̱nj.
23426	MAT 8:12	Ne̱ nij síí israelitá roꞌ, no̱ xcúún nij soꞌ cuchuma̱n rá nij soꞌ ni̱ꞌyaj nij soꞌ manj, ne̱ sese cuchuma̱n rá nij soꞌ ni̱ꞌyaj nij soꞌ manj, ne̱ caꞌve̱e cane̱ nij soꞌ uún ga̱ Diose̱ na̱nj á. Tza̱j ne̱ naꞌvej rá nij soꞌ a̱ man ado̱nj. Cheꞌé se naꞌvej rá nij soꞌ quiꞌya̱j nij soꞌ da̱nj, cheꞌé dan quiriꞌi̱j ga̱nꞌ ndoꞌo nii man nij soꞌ rej rmi̱ꞌ, ne̱ taꞌve̱e uxrá nij soꞌ, ne̱ nda̱a cha̱ ru̱j maꞌa̱n nij soꞌ cúú yanꞌ nij soꞌ na̱nj ado̱nj. Da̱nj quira̱nꞌ nij soꞌ cheꞌé se naꞌvej rá nij soꞌ cuchuma̱n rá nij soꞌ ni̱ꞌyaj nij soꞌ manj na̱nj á ―taj Jesucristó rihaan nij yuvii̱ canocoꞌ man soꞌ a.
23427	MAT 8:13	Canica̱j uún Jesucristó cataj Jesucristó rihaan tanuu capitán: ―Caꞌve̱e caꞌa̱nj so̱ꞌ ya̱j a. Ya̱ cuchumán rá so̱ꞌ se vaa nahu̱un se‑mo̱zó so̱ꞌ qui̱ꞌyáj a. Ne̱ nahu̱un soꞌ ei ―taj Jesucristó rihaan soꞌ a. Ne̱ veé ma̱a̱n orá yoꞌ roꞌ, nahuun se‑mo̱zó tanuu capitán yoꞌ, quiꞌyaj Jesucristó ado̱nj.
23431	MAT 8:17	Dan me se quisíj ya̱ nu̱ꞌ nana̱ nihánj nana̱ caꞌmii síí cuꞌna̱j Isaías síí nataꞌ se‑na̱na̱ Diose̱ ga̱a naá, se vaa cataj soꞌ: “Ninaj níꞌ, ne̱ canó chiꞌii̱ man níꞌ, tza̱j ne̱ nahu̱un níꞌ, quiꞌya̱j síí caꞌna̱ꞌ vaa güii na̱nj ado̱nj”, taj síí cuꞌna̱j Isaías ga̱a nataꞌ soꞌ ado̱nj.
23434	MAT 8:20	Ga̱a ne̱ cataj ya̱ Jesucristó se vaa ranꞌ soꞌ chéé soꞌ a: ―ꞌO̱ se nij chunee roꞌ, otoj sa̱ꞌ nij xoꞌ rá yuꞌuj ta̱j rque yoꞌóó, ne̱ nij xtâj chéé xta̱ꞌ roꞌ, vaa saca̱ꞌ nij xoꞌ a. Ne̱ xa̱ꞌ ꞌu̱nj si̱j caꞌnéé Diose̱ ni̱caj yuꞌunj man yuvii̱, tza̱j ne̱ taj a̱ ꞌó rej qui̱náá ꞌu̱nj coto̱j ꞌu̱nj a̱ maꞌ ―taj Jesucristó rihaan soꞌ a.
23436	MAT 8:22	Tza̱j ne̱ cataj Jesucristó rihaan soꞌ a: ―Caꞌne̱ꞌ rá so̱ꞌ cachi̱nꞌ maꞌa̱n nij síí caviꞌ nimán man tuviꞌ soꞌ xnangá á. Tza̱j ne̱ cuano̱ nihánj roꞌ, no̱ xcúún so̱ꞌ yoꞌo̱ ca̱nocóꞌ so̱ꞌ manj ado̱nj ―taj Jesucristó rihaan yoꞌó soꞌ a.
23461	MAT 9:13	ꞌO̱ se vaa cheꞌé caꞌa̱nj soj tu̱cuꞌyón soj da̱j taj nana̱ nihánj nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱ á: “Ne uun niha̱ꞌ rá ꞌu̱nj niꞌya̱j ꞌu̱nj yuvii̱ nagoꞌ xcuu rihaan ꞌu̱nj maꞌ. Tana̱nj uun niha̱ꞌ rá ꞌu̱nj niꞌya̱j ꞌu̱nj yuvii̱ ꞌe̱e̱ rá man tuviꞌ ado̱nj”. Ina̱nj da̱nj me se‑na̱na̱ Diose̱ nana̱ tu̱cuꞌyón soj á. Dan me se xca̱j soj cuentá se vaa ne caꞌna̱ꞌ ꞌu̱nj canacu̱nj ꞌu̱nj man síí sa̱ꞌ maꞌ. Cheꞌé nij síí tumé cacunꞌ caꞌnaj se vaa canoco̱ꞌ nij soꞌ se‑na̱na̱j ado̱nj. Tza̱j ne̱ sese síí sa̱ꞌ me soj, rá soj, ne̱ nuveé si̱j canacu̱nj ꞌu̱nj man me soj maꞌ ―taj Jesucristó rihaan nij soꞌ a.
23462	MAT 9:14	Ga̱a ne̱ nij síí tucuꞌyón se‑na̱na̱ síí cuꞌna̱j Juan cuchiꞌ rihaan Jesucristó, ne̱ xnáꞌanj nij soꞌ man soꞌ, cataj nij soꞌ: ―Me cheꞌé, ne̱ tocoꞌ núj xꞌnaa man maꞌa̱n núj cheꞌé se aráj gue̱e̱ núj rihaan Diose̱, ne̱ tocoꞌ nij síí fariseo xꞌnaa man maꞌa̱n nij soꞌ uún, tza̱j ne̱ nij síí tucuꞌyón se‑na̱na̱ so̱ꞌ me se ne tocoꞌ nij soꞌ xꞌnaa man maꞌa̱n nij soꞌ ga̱ ―taj nij soꞌ rihaan Jesucristó a.
23463	MAT 9:15	Ga̱a ne̱ cataj Jesucristó rihaan nij soꞌ a: ―Ase vaa síí cuchruj saꞌanj vaa ꞌu̱nj, ne̱ asa̱ꞌ caꞌve̱e toco̱ꞌ nij síí ma̱n ga̱j xꞌnaa man maꞌa̱n nij soꞌ, rá soj ga̱. Ase vaa síí cataj xca̱j man chana̱ ne̱ ma̱n tuviꞌ soꞌ do̱ꞌ, da̱nj vaa nij síí ma̱n nihánj cuano̱, ne̱ anuû ndoꞌo chaꞌanj ma̱n nij soꞌ, ne̱ se̱ caꞌvee toco̱ꞌ nij soꞌ xꞌnaa man maꞌa̱n nij soꞌ maꞌ. Tza̱j ne̱ vaa güii, ne̱ gu̱un yaníj ꞌu̱nj rihaan nij soꞌ quiꞌya̱j yuvii̱, ga̱a ne̱ nano̱ rá nij síí nihánj, ga̱a ne̱ toco̱ꞌ nij soꞌ xꞌnaa man maꞌa̱n nij soꞌ ado̱nj.
23464	MAT 9:16	”Tza̱j ne̱ ase vaa yatzíj sinꞌ vaa tucuáán nga̱ noco̱ꞌ soj, ne̱ se̱ guun naꞌne̱j níꞌ mantá naca̱ man yatzíj nga̱ yoꞌ maꞌ. ꞌO̱ se sese quiꞌya̱j níꞌ da̱nj, ne̱ güii quina̱nj yuvii̱ yatzíj yoꞌ, ga̱a ne̱ nagüe̱j mantá naca̱ yoꞌ, ne̱ sese cuxu̱u̱n yuvii̱ man yatzíj yoꞌ, ne̱ quisi̱nꞌ yoꞌ, ga̱a ne̱ cunu̱u xi̱j doj yuꞌuj a̱j ta̱j man yatzíj nga̱ yoꞌ na̱nj ado̱nj.
23466	MAT 9:18	Asi̱j caꞌmii Jesucristó nana̱ yoꞌ rihaan nij síí tucuꞌyón se‑na̱na̱ síí cuꞌna̱j Juan, ne̱ cuchiꞌ ꞌo̱ síí nica̱j suun rihaan Jesucristó, ne̱ canicunꞌ ru̱j soꞌ, cachíín niꞌya̱j soꞌ rihaan Jesucristó, cataj soꞌ: ―Cuano̱ caviꞌ taꞌníj chala̱ cunii a. Tza̱j ne̱ qui̱ꞌyáá so̱ꞌ se ndoꞌo, caꞌa̱nj níꞌ, ne̱ cuta̱ꞌ so̱ꞌ raꞌá so̱ꞌ xráá noꞌ, ne̱ cunu̱u iꞌna̱ꞌ uún noꞌ na̱nj rugua̱nj ―taj soꞌ, cachíín niꞌya̱j soꞌ rihaan Jesucristó a.
23479	MAT 9:31	Tza̱j ne̱ curiha̱nj ro̱j soꞌ caꞌanj ro̱j soꞌ, ne̱ uxrá nataꞌ ro̱j soꞌ rihaan cunuda̱nj nij yuvii̱ ma̱n rej yoꞌ cheꞌé yan quiꞌyaj sa̱ꞌ Jesucristó cheꞌé ro̱j soꞌ na̱nj ado̱nj.
23481	MAT 9:33	Dan me se quirii Jesucristó man nana̱ chre̱e yoꞌ nimán soꞌ, ga̱a ne̱ guun cheꞌe̱ síí yaꞌmi̱i caꞌmii soꞌ na̱nj ado̱nj. Veé dan queneꞌen nij yuvii̱, ne̱ caráyaꞌa̱nj uxrá nij yuvii̱, ne̱ cataj nij soꞌ: ―Xa̱ꞌ níꞌ si̱j israelitá, tza̱j ne̱ a̱ ꞌó síí ꞌyaj da̱nj ne queneꞌe̱n níꞌ maꞌ ―taj nij yuvii̱ cheꞌé Jesucristó a.
23482	MAT 9:34	Tza̱j ne̱ nij síí fariseo cataj me se: ―Guun nucua̱j soꞌ quirii soꞌ man nana̱ chre̱e, cheꞌé se aꞌmii soꞌ ga̱ maꞌa̱n síí chre̱e uun chij ado̱nj ―taj nij síí fariseo, caꞌmii ne̱ nij soꞌ cheꞌé Jesucristó a.
23484	MAT 9:36	Ne̱ queneꞌen soꞌ man cunuda̱nj nij yuvii̱, ne̱ cunuu ꞌe̱e̱ rá soꞌ man nij yuvii̱ yoꞌ a. ꞌO̱ se queneꞌen soꞌ se vaa ase vaa matzinj va̱j maꞌa̱n vaa nij yuvii̱, nuviꞌ síí tumé man nij soꞌ, ne̱ a̱j quiranꞌ ndoꞌo nij soꞌ sayuun, ne̱ ninaj ndoꞌo nij soꞌ ado̱nj.
23492	MAT 10:6	Rihaan o̱rúnꞌ nij yuvii̱ israelitá caꞌa̱nj soj á. ꞌO̱ se ase vaa daán Diose̱ matzinj vaa nij soꞌ, tza̱j ne̱ caꞌanj niꞌya̱ nij soꞌ, ne̱ ne nocoꞌ sa̱ꞌ nij soꞌ man Diose̱ maꞌ.
23495	MAT 10:9	”Se̱ nanoꞌ soj agaꞌ oró míí do̱ꞌ, agaꞌ platá catzi̱i̱ do̱ꞌ, na̱j guun saꞌanj do̱ꞌ, cara̱a soj rque se‑caxra̱nꞌ soj a̱ maꞌ.
23499	MAT 10:13	Ne̱ sese ya̱ síí sa̱ꞌ me nij síí tucua̱ yoꞌ, ne̱ ya̱ dínj ga̱a̱ cuma̱n nij soꞌ, qui̱ꞌyáj a. Tza̱j ne̱ sese nuveé si̱j sa̱ꞌ me nij soꞌ, ne̱ ca̱nica̱j uún nana̱ sa̱ꞌ caꞌmii soj rihaan maꞌa̱n soj, qui̱ꞌyáj, tza̱j ne̱ se̱ cavii sa̱ꞌ nij síí tucua̱ yoꞌ a̱ maꞌ.
23502	MAT 10:16	”Dan me se caꞌne̱j ꞌu̱nj man soj rej ma̱n síí me rá quiꞌya̱j sayuun man soj a. Ase vaa matzinj va̱j rej ma̱n xcaꞌyanj caꞌnu̱ꞌ roꞌ, da̱nj ga̱a̱ soj ado̱nj. Cheꞌé dan ga̱a̱ cu̱u raa̱ soj á. Ase cacui̱j raa̱ xtaa roꞌ, da̱nj cacui̱j ga̱a̱ raa̱ soj á. Tza̱j ne̱ ase vaa taj va̱j cacunꞌ tumé chaꞌaa̱n roꞌ, da̱nj ga̱a̱ soj, se̱ cutumé soj cacunꞌ maꞌ.
23508	MAT 10:22	Ne̱ quita̱j riꞌyunj cunuda̱nj yuvii̱ man soj cheꞌé se me soj síí noco̱ꞌ manj a. Tza̱j ne̱ síí yoꞌo̱ canoco̱ꞌ manj nda̱a se quisi̱j nu̱ꞌ sayuun yoꞌ roꞌ, veꞌé cavi̱i̱ sa̱ꞌ soꞌ rihaan Diose̱ ado̱nj.
23510	MAT 10:24	”Dan me se tucuꞌyón ꞌu̱nj se‑na̱na̱j rihaan soj, ne̱ noco̱ꞌ soj se‑na̱na̱j a. Ne̱ ase vaa uno mozó rihaan se‑ruꞌve̱e̱ mozó roꞌ, da̱nj vaa uno soj rihanj na̱nj á. Ne̱ neꞌen soj se vaa ase vaa ꞌyaj yuvii̱ man síí tucuꞌyón nana̱ rihaan tuviꞌ roꞌ, da̱nj quiꞌya̱j uún nij yuvii̱ man síí noco̱ꞌ nana̱ yoꞌ a. Ne̱ ase vaa ꞌyaj yuvii̱ man nij ruꞌvee roꞌ, da̱nj quiꞌya̱j uún nij yuvii̱ man se‑mo̱zó ruꞌvee yoꞌ a.