23215	MAT 1:2	Ja rAbraham, tatixel rxin Isaac. Ja rIsaac, tatixel rxin Jacob. Ja Jacob, tatixel rxin Judá e rachbil ja rch'alal.
23218	MAT 1:5	Ja Salmón, tatixel rxin Booz, in ja rute' ja Booz, Rahab rubi'. Ja Booz, tatixel rxin Obed, in ja rute' Obed, Rut rubi'. Ja Obed, tatixel rxin Isaí.
23219	MAT 1:6	Ja Isaí, tatixel rxin ja rojer rey David. Ja David, tatixel rxin Salomón, in ja rute' ja Salomón jari' ixok ja rxjayil Urías nabey.
23224	MAT 1:11	Ja Josías, tatixel rxin Jeconías e rachbil ja rch'alal, tokori' xe'oc preso ja raj Israel, xec'amarel chipan ja nación Babilonia.
23230	MAT 1:17	Jawa' quebi' ja rati't rmama' ja Jesucristo in tok namajto cajlaxic ruq'uin ja rAbraham in narq'uisa' ruq'uin ja rey David e catorce canojel. In tok namajto chic cajlaxic ruq'uin David in narq'uisa' chipan ja tiempo ja xec'amarel wi' ja raj Israel pa Babilonia e catorce chakaja'. In tok namajto chic cajlaxic chipan ari' tiempo in narq'uisa' ruq'uin ja Cristo e catorce chakaja'.
23240	MAT 2:2	—¿Bar c'o wi' ja yaqui' ja c'a xalaxi ja Rey ewxin ja rix aj Israel? Como ja rajoj c'o jun ch'umil katz'atonto pan oriente ja nk'alasan rxin in camic okpenak chi nurkaya'a' ruk'ij, xeche'e.
23244	MAT 2:6	—Ja tinamit Belén ja c'o pa rcuenta Judá, janila nim ruk'ij ntz'a̱t cumal ja k'etol tak tzij xin Judá. Queri' rbanic como tri' nwinakar wi' jun k'etol tzij, arja' nuc'an quixin ja ntinamit Israel, ne'e ja Dios. Queri' ja tz'ibtal can rmal ja profeta, xeche' tre.
23258	MAT 2:20	—Catyictaji, tac'ama'el ja tac'al rachbil rute', jix, quixmeloj chipan ja nación Israel como ecamnak chic ja winak ja c'o quigana nquicamsaj ja tac'al, ne' tre.
23259	MAT 2:21	C'ac'ari' c'asoji in yictaji, xuc'amel ja tac'al rachbil rute', xebe, xemeloj chipan ja nación Israel.
23264	MAT 3:3	Ja Juan jari' ja bitajnak can ojer chi npi na, quewa' bitajnak can tre rmal ja profeta Isaías ri': —C'o jun kulaj nc'axax chipan ja lugar ja kas talani, quewa' nbij ri': —Techomarsaj chi utz ja rubey ja kajaw Dios, jic teya'a'. Queri' ja tz'ibtal can tre ja Juan.
23266	MAT 3:5	In nij ec'o wi' winak ne'ekaj ruq'uin cani' chique ja raj Jerusalén in chique ja rec'o chipan ja jule' chic lugar ja c'o pa rcuenta Judea in chakaja' canojel ja rec'o chinakaj ja binelya' Jordán.
23268	MAT 3:7	E q'uiy chique ja fariseo e cachbil ja saduceo eje'e' xe'ekaj ruq'uin ja Juan chi neba̱n bautizar rmal pro ja c'a Juan tok xerutz'at arja' xbij chique: —Ixix congana itzel tak na'oj ewc'an, ix cani' jule' itzel tak cumatz. ¿Nak bin chewe chi nixanmaj chwach ja nimlaj juicio ja nnakajinto?
23270	MAT 3:9	In maxta quewa' tech'ob kaj pa tak ewanma ri': —Ajoj ok riy rumam can ja rAbraham rmalari' ok rtinamit Dios, maxta quixche'e. Queri' nbij chewe como ja Dios ni ma c'ayew ta tre nerwinakarsaj jule' riy rumam ja rAbraham trela' jule' abaj le'.
23271	MAT 3:10	In chakaja' ja camic ri' xa nakaj c'oto chi wi' ja juicio xin Dios cani' rbanic jun iquiaj chomin chic xajalal maja'n tichoy jule' che' tre. Ja c'a che' ja mta utz rwach nuya' jari' nchoyi nojelal in nporox pa k'ak'.
23276	MAT 3:15	In bix tre rmal ja Jesús: —Camic ni ninaban wi' bautizar como rjawaxic chi nkaban cumplir nojel ja najo'x chake rmal ja Dios chi nkaban, ne'xi ja Juan. C'ac'ari' ja Juan xuban ja bautismo.
23278	MAT 3:17	In c'o jun kulaj penak chila' chicaj c'axaxi, quewa' xbij ri': —Jawa' wari' jawa' chak'laj Walc'wal, congana ninquicot trij, ne'e ja kulaj xin Dios.
23292	MAT 4:14	Queri' bantaji utzc'a chi tri' bantaj wi' cumplir ja bitajnak can ojer rmal ja profeta Isaías tre ja ca'i' lugar quewari':
23293	MAT 4:15	—C'oli xtibantaj na chipan ja ca'i' lugar Zabulón in Neftalí, jari' lugar tri' c'o wi' ja bar c'o wi' ja ya', chajuparaj binelya' Jordán c'o wi', pa rcuenta Galilea c'o wi' ja bar ec'o wi' ja winak ja ma e aj Israel ta.
23302	MAT 4:24	In be rbixic chipan nojel ja lugar je'e ja c'o pa rcuenta Siria. Xec'amarel ruq'uin ja yawa'i' pro canojelal. Xa nak ta chi yobilal cuc'an, xa nak ta nti'on chique, wi ec'o itzel tak espíritu e'ocnak chique, wi c'ol ataque chique, wi e sica', xec'amarel canojelal ruq'uin in xertzursaj.
23303	MAT 4:25	In congana e q'uiy ja winak xetre'el trij cani' chique ja rec'o chipan ja departamento Galilea in chique ja rec'o chipan ja lugar rbina'an Decápolis in chique ja raj Jerusalén in ja rec'o chipan jule' chic tinamit ja c'o pa rcuenta Judea in chique chakaja' ja rec'o chajuparaj ja binelya' Jordán.
23318	MAT 5:15	In cani' chique winak mta jutij xtiquetzij ta jun candil xtiquijupba' ta c'a jun caxon trij. Ja nqueban, nquetzij ja candil in nquijecba' utzc'a ja winak ja rec'o pa jay pa sak neq'ueje' wi' canojelal.
23319	MAT 5:16	In quirtac'ari' nuban ja luz ja c'o pa tak ewanma ixix chakaja', tisakirsaj quebey ja winak chiquewach utzc'a ja winak tok nquetz'at ja rutzil neban, eje'e' xtiqueya' ta ruk'ij ja Tatixel ewxin ja c'o chila' chicaj.
23324	MAT 5:21	Ixix ec'waxan ja bitajnak can ojer chique ja winak chi: —Ma teban ta camíc, ja c'a wi c'o jun xtuban camíc jari' nk'e̱t na tzij trij. Queri' ja bitajnak can.
23325	MAT 5:22	Pro ja ranin nbij chewe, wi c'o jun nuban ryewal tre jun rch'alal jari' nk'e̱t na tzij trij. In wi c'o jun nbij tre jun rch'alal: —Xat nacnic, k'eku'm awi', wi ne' tre jari' nc'amarel chiquewach ja nimak tak k'etol tak tzij chi nk'e̱t tzij trij. In wi c'o jun nbij tre: —Xat itzel winak, majun Dios awq'uin, wi ne' tre jari' ncaje' can jun nimlaj rpokonal chwach pa k'ak'.
23330	MAT 5:27	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can ojer chi: —Maxta teban rij tak quewi' ja rewixjayilal owi ewachajilal. Queri' ja bitajnak can.
23333	MAT 5:30	In ja rek'a' ja rewiquik'a' wi xa rmal tok nixkaj chipan il mac mejor, tekupijel in tech'akijel chakaja' como más na utz netz'ila' jun ek'a' chwach ja nbe ja recuerpo chi jun pa k'ak'.
23334	MAT 5:31	In jun chic ja bitajnak can ojer quewari': —Ja wi c'o jun xajutij xujach can ja rxjayil rjawaxic chi nuban jun wuj in ntz'ibaj chipan chi xajutij nuya' can, ja c'a wuj tok ntzuri nujach can tre ja rixok. Queri' ja bitajnak can.
23335	MAT 5:32	Pro ja ranin nbij chewe, wi c'o jun xajutij xujach can ja rxjayil in ja rxjayil wi ma macunnak ta ruq'uin jun chic achi, arja' kas k'alawachili numin ja rxjayil chipan ja radulterio. In wi c'o jun achi nuc'am jun ixok jachon can jari' achi adulterio ja nuban.
23336	MAT 5:33	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can chique ja winak ojer chi: —Maxta ma katzij ta teban ja tok neban jurar pro jari' tebana' cumplir ja netzujuj tre ja kajaw Dios tok neban jurar. Queri' ja bitajnak can.
23341	MAT 5:38	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can ojer chi: —Ja wi c'o jun xayoj jun rwach queri' nba̱n chawe atat chakaja', nba̱n rc'axel chawe, nyo̱j jun awach owi c'o jun xawasaj jun rey queri' nba̱n chawe atat chakaja', nba̱n rc'axel chawe, nwasax jun awey. Queri' ja bitajnak can.
23343	MAT 5:40	In wi c'o chic jun xixruc'amel pa k'etbaltzij chi nrajo' numaj chewe ja recamisa ja neban, teya'a' tre in teya'a' echaqueta tre chakaja'.
23346	MAT 5:43	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can ojer chi: —Que'ewajo' ja reprójimo, ja c'a rec'ulel itzel que'etz'ata'. Queri' ja bitajnak can.
23350	MAT 5:47	In wi xa queyon ja rewach'alal ne'ek'ijla' ja queri' xc'a ix junan ari' cuq'uin ja winak ja xa nak ta chi winakil. Queri' nbij chewe como ja winak masqui ma cotak ta rwach ja Dios pro eje'e' nequik'ijla' ja cach'alal chakaja'.
23356	MAT 6:5	In jun chic, ja tok neban oración maxta queri' teban ja cani' nqueban ja winak ja xa caca' quipalaj. Queri' nbij chewe como eje'e' congana nel quec'u'x trij ja nepe'e pa tak jay xin molbal ri'il chi rbanic oración in pa tak esquina pa bey chakaja'. Queri' nqueban utzc'a chi nya̱' quek'ij cumal ja winak ja netz'ato quixin. Anin ni katzij wi' nbij chewe, ja tok nya̱' quek'ij cumal ja winak ni xa ruyon wari' ja rtojbalil nquech'ec trij, mchita nak chi ta.
23358	MAT 6:7	In jun chic, ja tok neban oración maxta teban ja cani' nqueban ja winak ja ma cotak ta rwach ja Dios. Queri' nbij chewe como eje'e' chaka ja' nquicamuluj rbixic jule' tzij ja mta rc'amonto, ja nquech'ob eje'e' chi rumac ari' ja maxco' chi jule' tzij nquibij chewi' tok nc'axaxi ja coración.
23367	MAT 6:16	In jun chic, ja tok neban ayuno chi ryabexic ruk'ij ja Dios maxta teban ixix ja cani' nqueban ja winak ja xa caca' quipalaj como eje'e' ni quigana wi' nqueban nbisoni ja quipalaj, ni lawulo' nqueban tre utzc'a chi netz'ati cumal ja winak chi ayuno ja quimajon rbanic. Anin ni katzij wi' ja xtinbij chewe ri', ja tok nya̱' quek'ij cumal ja winak tok nqueban ja rayuno ni xa ruyon wari' ja rtojbalil nquech'ec trij, mchita nak chi ta.
23374	MAT 6:23	Pro ja c'a wi yojtajnak jari' pa k'eku'm c'a c'o wari' ja recuerpo pro ni chi jun. In queri' c'a tre ja luz ja yatajnak chewe pa tak ewanma, ja wi nchupi jari' congana jun nimlaj k'ekumal nixq'ueje' wi'.
23375	MAT 6:24	Jun winak xa nak ta chi winakil ni majun moda xqueq'ueje' ta ca'i' rpatrón, ja queri' jun nrajo' in jun xa itzel nutz'at owi jun nnimaj in jun matinimaj. In queri' c'a tre chakaja' mta moda xtiyuke' ta ec'u'x ruq'uin Dios in xtiyuke' chi ta ec'u'x ruq'uin ja meba'il xin rwach'ulew.
23378	MAT 6:27	In jun chic, ni majun chewe masqui congana nk'isaj ri' ncowin ta ruyon nuya' ta rq'uiybal nel ta más nim rkan.
23379	MAT 6:28	In tre ja tziak ¿nak c'a tre tok nek'isaj ewi' rmal ja necoj? Tewasaj mpe' ena'oj trij ja cotz'i'j nak nuban tok nq'uiyi pa tak k'ayis pro matisamaji in matik'inoni.
23389	MAT 7:4	In chakaja' nak moda nebij tre ja rewach'alal: —Wach'alal, taya'a' lugar chake chi nkaya' jun consejo chawe tre ja il mac ja c'o pan ac'aslemal, nixche' tre, pro más na nim ja il mac c'o pan ec'aslemal ixix.
23396	MAT 7:11	Ixix masqui ix lawulo' pro ewotak neya' utzlaj tak nakun chique ja rewalc'wal pro pior c'a ja Tatixel ewxin ja c'o chila' chicaj arja' nuya' utzlaj tak nakun chique ja nec'utun tre.
23411	MAT 7:26	In xa nak ta nec'axani ja nmajon rbixic in wi matiquinimaj ja nbij, eje'e' quewa' quibanic ri', e junan ruq'uin jun achi xa ma ch'obolic achi ta, xuban jun rochoch in xa parwi' snayi' xtz'uba' wi'.
23418	MAT 8:4	In xbij chic tre: —Majun bar ta tri' nabij wi' ja xinban chawe. Xar ja naban, jat, jac'utu' awi' chwach ja sacerdote in jaya'a' ja rofrenda ja cani' rbin can ja Moisés chipan ja ley xin Dios chi naban. Ja c'a rofrenda naya' jari' noc testimonio chiquewach ja sacerdote chi naban cumplir ja rbin can ja Moisés, ne' tre.
23424	MAT 8:10	Ja c'a Jesús congana c'asc'o'i xc'axaj ja tzij ja bix tre rmal ja capitán in como ec'o jule' winak ja retran trij quewa' xbij chique ri': —Ni katzij wi' ja xtinbij chewe ri', ja capitán arja' más chi na k'axnak ja yukulbal ruc'u'x wq'uin chewach ixix ja rix wach tak aj Israel, nixtac'a c'o ta jun chewe nwilon ta ja queri' ta ja yukulbal ruc'u'x wq'uin ja cani' rxin arja'.
23425	MAT 8:11	Camic nbij chewe chi e q'uiy ja winak ja ma e aj Israel ta nepi na nojel nat nakaj, ne'oc na chipan ja gobierno xin chila' chicaj in netz'abe' chi mesa, junan newa' cuq'uin ja rAbraham, ja rIsaac in ja Jacob.
23427	MAT 8:13	C'ac'ari' xbij chic tre ja capitán: —Camic jat, in como yukul ac'u'x wq'uin chi nincowini ntzursaj ja ramoso in queri' ja nbantaji, ntzuri, ne' tre. In ni jari' hora tzuri ja moso.
23431	MAT 8:17	Queri' xuban utzc'a chi tri' bantaj wi' cumplir ja bitajnak can rmal ja profeta Isaías quewari': —Arja' xrijkajel ja nokti'on je'e rmal in xoc chuxe' ja kayobilal, ne'e.
23434	MAT 8:20	In bix tre rmal ja Jesús: —Ja rutiwa' c'o quic'olibal ja bar newar wi' in chakaja' ja tak tz'iquin c'o quesoc pro ja chwe anin ja rin Alc'walaxel ja xinoc alaxic cuq'uin ja winak mta wochoch ja ni ta wxin wi' anin ninwar wi', ne'xi.
23435	MAT 8:21	In pi chic jun chique ja rdiscípulo, quewa' xbij tre ri': —Wajaw, taya'a' lugar chwe chi nenmuku' can paki na ja nata' nabey, ne' tre.
23436	MAT 8:22	In bix tre rmal ja Jesús: —Jo' cattre' chwij, ja c'a re camnaki' chwach Dios eje'e' na quemuku quixin ja necam je'e chique, ne'xi.
23438	MAT 8:24	In chaka jalal tok jaktajto jun nimlaj ik' chiquij. Ja c'a lancha lawulo' nba̱n tre rmal ja nimak tak baloj pro ja c'a Jesús kajnak chi waram.
23455	MAT 9:7	In queri' xuban, yictaji in be chi rochoch.
23465	MAT 9:17	In chakaja' cani' tre vino c'ac'a matic'ol pa tzabuklaj tak c'olbal. Ja wixta queri' nbani ja c'ac'a vino nurak ja c'olbal in ntixi in ntz'iloxi ja c'olbal chakaja'. Pro ja nbani, ja c'ac'a vino nc'oli chipan c'ac'a tak c'olbal in nuto' ri' chi ca'i', nixtac'a vino in nixtac'a c'olbal ntz'ilox ta. Queri' xbij ja Jesús chique tre ja c'ac'a tijonem ja rc'amonto.
23470	MAT 9:22	Ja c'a Jesús arja' xuya' vuelta in tok xutz'at ja rixok quewa' xbij tre ri': —Ma taxbej ta awi' nme'al, ja yukulbal ac'u'x wq'uin jari' xattzursani, ne' tre. In ja rixok ni jari' hora tzuri.
23481	MAT 9:33	Ja c'a Jesús xlasajel ja ritzel espíritu tre ja rachi in ni jari' hora xumaj tzij. Ja c'a winak congana c'asc'o'i quetz'at in quewa' quibij ri': —Ni majutij bantajnak ta ja quewari' chipan ja katinamit Israel, xeche'e.
23490	MAT 10:4	Simón, jun chique ja partido rbina'an cananita, in Judas Iscariote ja jachowi ja Jesús pa quek'a' ja xetzelan rxin.
23491	MAT 10:5	Ja c'a Jesús arja' xerutakel ja cablajuj discípulo in bien xuch'obel chiquewach nak ja xtequibana': —Ma tec'amel ta je'e ja bey ja nbe cuq'uin ja winak ja ma e aj Israel ta in chakaja' ni majun tinamit quixin aj Samaria xquixoc ta chipan.
23492	MAT 10:6	Ja nixbe wi', jix cuq'uin ja raj Israel ja re cani' jule' tak carnelo etzaknak.
23500	MAT 10:14	In xa nak ta ja maquec'ulu ewxin, xa nak ta ja mta quigana nquic'axaj ja nebij chique, ja c'a tok nixelto pa jay cuq'uin owi pa tinamit tequiraj can ja pokok ja c'o pan ewakan.
23504	MAT 10:18	Nixquec'amel chiquewach gobernador, nixquec'amel chiquewach rey pro mwal anin tok xtiban queri' chewe. Queri' xtiban chewe utzc'a chi nel ntzijoxic chiquewach eje'e' in chiquewach ja winak ja ma e aj Israel ta.
23509	MAT 10:23	Ja c'a tok nba̱n pokon chewe chipan jun tinamit quixanmaji, jix chic cha jun chic tinamit. Queri' nbij chewe como ni katzij wi' ja xtinbij chewe ri', ja tok maja'n quixk'ax chipan nojel ja tinamit ja c'o pa rcuenta Israel can ninpi chic jutij, anin ja rin Alc'walaxel ja xinoc alaxic cuq'uin ja winak.
23516	MAT 10:30	In ja c'a chewe ixix mta moda xquixrmestaj ta ja Dios, ja rsamal ewí' rajlan chijujunal.
23527	MAT 10:41	Ja winak ja c'o jun profeta xin Dios nekaj cuq'uin, wi nquec'ul in wi rumac chi profeta xin Dios chewi' tok nquec'ul, jari' nyataj na chique jun rtojbalil ja cani' nyataj chique ja profeta. In chakaja' ja winak ja c'o jun utzlaj winak nekaj cuq'uin, wi nquec'ul in wi rumac chi utzlaj winak chewi' tok nquec'ul, jari' nyataj na chique jun rtojbalil ja cani' nyataj chique ja utzlaj tak winak.
23528	MAT 10:42	In wi c'o jun winak xa nak ta chi winakil, wi c'o jun chique wa' ja tak ndiscípulo ri' nekaj ruq'uin, wi nsipaj tre jun vaso raxya' in wi rumac chi ndiscípulo chewi' tok nsipaj, jari' ni katzij wi' nbij chewe, arja' mta moda ja maquita xtiyataji ja rtojbalil tre, ne'e ja Jesús chique.
23534	MAT 11:6	In tebij tre ja Juan chakaja' chi congana qui'il chique ja winak ja ma junwi' ta nquena' rmal ja samaj ja nintajini nban. Queri' tebij tre, ne'el chique ja discípulo rxin ja Juan Bautista.
23542	MAT 11:14	In wi c'ol egana nec'waxaj tec'waxaj ja xtinbij chewe ri', ja Juan arja' c'ari' ja rElías ja bitajnak can chi npi na.
23544	MAT 11:16	¿Bar c'a nenjunsaj wawa' ja winak ja tinamit Israel? Cuq'uin ca'i' moc ac'ala' nenjunsaj wi' ja quimajon tz'anem pa tak c'aybal. Jun moc nquerak quechi' chiquij ja jun moc chic:
23545	MAT 11:17	—Ajoj kaban ja música xin quicotemal pro ja rixix mta xajoj xeban, ma xixquicot ta. In kaban chic jun xin bis in nixtac'a xixbison ta chakaja', ni majun nak ta newajo', neche'e ja rac'ala' chique ja jun chic moc.
23547	MAT 11:19	In xinpi chic anin ja rin Alc'walaxel ja xinoc alaxic cuq'uin ja winak, xinwa' cuq'uin ja winak in c'oli vino xintij in rmalari' bix chwe cumal ja winak chi xa in mun in xa in tijol vino in xa e wamigo ja molol tak impuesto e cachbil ja jule' chic ajmaqui'. Pro ja c'a ralc'wal Dios eje'e' bien ch'obtajnak cumal chi ja Juan Bautista rna'oj Dios ja nucoj in queri' chwe anin rna'oj Dios ncoj chakaja'. Queri' xbij chique ja winak.
23551	MAT 11:23	In ixix chakaja' ja rix aj Capernaum, ja nech'ob ixix chi nixbe chila' chicaj chi congana nya̱' ek'ij pro ja neban, xa nixkaji, ja bar ec'o wi' ja camnaki' c'a tri' nixekaj wi'. Queri' nbij chewe como congana nimak tak milagro xinban chewach pro ni ma xeq'uex ta wi' ja rena'oj. Ja nimak tak milagro xinban chewach wixta ban chiquewach ja ritzel tak winak ja raj Sodoma ojer c'o ta c'ari' camic ja quitinamit, maquita c'ati.
23555	MAT 11:27	In xbij chic chique: —Ni majun nak ta ja maquita jachon pa nuk'a' rmal ja Nata'. Ni majun nak ta otakyon ja kas mero rna'oj ja Ralc'walaxel pro ja rotakyon xa ruyon ja Dios ja Tatixel. In chakaja' ni majun nak ta otakyon ja kas mero rna'oj ja Tatixel pro ja rotakyon xa nuyon anin ja rin Alc'walaxel, in ja rencha'on chi nk'alasaj chiquewach, eje'e' cotak chakaja'.
23563	MAT 12:5	In ¿la ma esiq'uin ta c'a chakaja' ja nbij ja ley chique ja sacerdote tre ja samaj nqueban chipan ja nimlaj templo xin Dios chi eje'e' rjawaxic nesamaji pa tak xula'nbal k'ij, maquexula'ni? Pro xula'nbal k'ij c'a in nesamaji pro ma xajan ta.
23575	MAT 12:17	Jawa' ja xuban ri' utzc'a chi tri' bantaj wi' cumplir ja bitajnak can ojer rmal ja Dios in xoqui ja profeta Isaías chi rbixic quewari':
23576	MAT 12:18	—Tetz'ata' mpe' ja rajsamajel wxin ja ncha'on ri', arja' congana nwajo', janila nquicot wanma trij. Anin xtinya' tre ja rEspíritu Santo wxin in arja' xtuc'ut ja bey xin Dios chiquewach ja winak ja ma e aj Israel ta.
23579	MAT 12:21	Arja' nekaj na rbixic cuq'uin ja winak ja ma e aj Israel ta in eje'e' nyuke' na quec'u'x ruq'uin, ne'e ja Dios.
23583	MAT 12:25	Pro ja c'a Jesús arja' bien rotak ja quimajon rch'obic ja fariseo in xbij chique: —Ja gobierno xa nak ta chi gobierno'il, wi xa división nuban chibil ri' jari' xa nyojtaji. In queri' tre jun tinamit chakaja' in chique jule' winak ec'o pa jun jay, wi xa división nqueban chibil tak qui' jari' xa neq'uisi.
23584	MAT 12:26	In queri' c'a tre ja Satanás chakaja', ja wi nerlasaj ja rach tak demonio jari' xa división nuban kaj tre arja' ruyon. Ja wi queri' nuban, ja gobierno rxin ¿nak moda maquita xtiq'uisi?
23591	MAT 12:33	Ja c'a wi nebij tre jun che' chi xa itzel che' ¿nak c'a tre tok matebij tre chi xa itzel rwach chakaja'? In wi nebij tre jun che' chi utzlaj che' tebij c'a tre chakaja' chi utz ja rwach nuya'. Queri' nbij chewe como ja jun mocaj che', rumac ja rwach nuya' chewi' tok notakixi nak chi che'al.
23592	MAT 12:34	Ixix congana itzel tak na'oj ewc'an, ix cani' jule' itzel tak cumatz. Congana c'ayew xtelpi ta jule' utzlaj tak tzij pan echi' como xa ix itzel tak winak. Queri' nbij chewe como ja nojnak pa tak ewanma jari' nelto pan echi'.
23599	MAT 12:41	Ja tok xterila' ja nimlaj k'ij xin juicio ja rachi'i' ja rec'o chipan ja tinamit Nínive ojer eje'e' xqueyictaji ix cachbil ja rix tinamit Israel in eje'e' ne'oc e k'etol tak tzij chewij. Queri' nbij chewe como ja raj Nínive eje'e' tok quic'axaj ja rtzobal Dios ja bix chique rmal ja Jonás ojer q'uextaji ja quina'oj in queya' can ja ritzelal. In ja camic nbij chewe, anin más chi na nim nuk'ij chwach ja Jonás.
23600	MAT 12:42	Ja tok xterila' ja nimlaj k'ij xin juicio ja rixok ja reina rxin ja nación ja c'o pa sur arja' xtiyictaji ix rachbil ja rix tinamit Israel in arja' noc k'etol tzij chewij. Queri' nbij chewe como jari' ixok arja' c'a c'a nat pi wi' chi rc'axaxic ja rna'oj Dios ja yatajnak tre ja rojer rey Salomón. In ja camic nbij chewe, anin más chi na nim nuk'ij chwach ja Salomón.
23603	MAT 12:45	C'ac'ari' nmeloj chic jutij, ne'erc'ama' wuku' rach tak itzel espíritu ja más chi na e itzel chwach arja'. Ja c'a tok ne'urkaj ruq'uin ja rachi ne'oc pa ranma chi e waxaki' in tri' neq'ueje' wi'. Xc'a chewi' tok más chi na lawulo' ja rc'aslemal ja rachi chwach ja nabey. In queri' c'a xtiban ixix chewe chakaja' ja rix tinamit Israel ja congana itzelal ebanon.
23605	MAT 12:47	In bix tre ja Jesús: —Pakasa' rate' in ja re awach'alal ec'o chwa jay in ncajo' netzijon awq'uin, ne'xi.
23611	MAT 13:3	In xumaj tzij cuq'uin, q'uiy rwach ja xbij chique pa c'ambal tak tzij, quewa' xbij ri': —C'o jun ajticola' be pa ticoj tijco'm pa rchenoj.
23622	MAT 13:14	Ja netajini nqueban jari' nbantaj cumplir ja rbin can ja Dios cani' bitajnak can ojer rmal ja profeta Isaías quewari': —Ruq'uin ewxquin nec'waxaj na pro ni matich'obtaj wi' emwal in ruq'uin ewach netz'at na pro ni mta wi' nak ta newasaj trij, ne'e. In jun chic xbij quewari':
23632	MAT 13:24	In c'o chic jun ja c'ambal tzij xbij chique quewari': —Ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' xuban jun achi xutic jule' utzlaj ija'tz xin trigo pa rchenoj.
23636	MAT 13:28	In bix chique: —Jari' c'o jun nc'ulel ticowi, xeche'xi. Ja c'a rajsamajela' eje'e' quibij chic jutij tre: —¿La matawajo' c'a nokbe camic nekaboko'? xeche' tre.
23637	MAT 13:29	In bix chic jutij chique: —Jari' ma can ta, ma tebok ta, matzij tuc'amto ja trigo tok xtebok.
23639	MAT 13:31	In c'o chi c'a jun ja c'ambal tzij xbij chique quewari': —Ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' jun ti chirwach mostaza c'amarel rmal jun achi, xutic pa rchenoj.
23641	MAT 13:33	In c'o chic jun ja c'ambal tzij xbij chique quewari': —Ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' nuban jule' levadura ja nsapoji caxlanway rmal in c'o jun ixok xuc'am, xuya' chipan jule' k'or, oxi' pajbal harina ocnak. Ja c'a tok q'uiswani ja levadura mta ja maquita xekaj wi' tre ja k'or, congana samaj chipan. Queri' ja c'ambal tzij xbij chique.
23652	MAT 13:44	In jun chic, ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' jun nimlaj meba'il wawan, mukun chipan jun chenoj in chaka jalal tok xiltaj rmal jun achi. Ja c'a rachi xumuk can chic jutij, nmeloji, congana nquicoti, nojel ja c'o ruq'uin nc'ayij in nulok' ja chenoj ja bar c'o wi' ja nimlaj meba'il.
23653	MAT 13:45	In jun chic, ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' nuban jun comerciante ntajini ncanoj jule' abaj perla ne'xi, nimak rjil.