23216	MAT 1:3	Ja Judá, tatixel quixin ca'i' achi'i' quibina'an Fares in Zara, in ja quete', Tamar rubi'. Ja Fares, tatixel rxin Esrom. Ja Esrom, tatixel rxin Aram.
23230	MAT 1:17	Jawa' quebi' ja rati't rmama' ja Jesucristo in tok namajto cajlaxic ruq'uin ja rAbraham in narq'uisa' ruq'uin ja rey David e catorce canojel. In tok namajto chic cajlaxic ruq'uin David in narq'uisa' chipan ja tiempo ja xec'amarel wi' ja raj Israel pa Babilonia e catorce chakaja'. In tok namajto chic cajlaxic chipan ari' tiempo in narq'uisa' ruq'uin ja Cristo e catorce chakaja'.
23231	MAT 1:18	Ja Jesucristo tok xalaxi quewa' rbanic ri'. Ja María ja rute' arja' rya'on chic ruchi' tre ja José chi nc'ule' ruq'uin. Pro ja tok maja'n tiquec'am qui' chaka jalal tok xotakixi chi yawa' chic ja María chi nq'ueje' jun ti ral. Pro rmal ja rEspíritu Santo samaji chewi' tok queri' xuban.
23232	MAT 1:19	Ja c'a José ja xajalal maja'n toc rchajil arja' utzlaj achi chewi' tok xpokonaj xuya' ta ruq'uix ja María. Rmalc'ari' tok xuch'ob chi pan ekal nuyoj ja c'ulbic.
23233	MAT 1:20	Pro kas c'a queri' rmajon rch'obic ja tok chaka jalal winakar jun ángel rxin ja kajaw Dios pa rwaram in xbij tre: —José ja rat riy rumam can ja rojer rey David, ma taxbej ta awi', tac'ama' ja María como ja tac'al ja c'o pa gracia, Espíritu Santo samajin rxin.
23234	MAT 1:21	Ja María arja' nq'ueje' na jun ti ral tala' in ja rubi' xtabij tre, Jesús xcatche' tre. Como ja bi'aj Jesús tibij tzij To'onel queri' c'a ja rubi' xtabij tre como arja' nto'owi ja rtinamit chipan ja quil quemac, ne'e ja ángel tre ja José.
23237	MAT 1:24	Ja c'a tok c'asoji ja José queri' xuban ja cani' bix tre rmal ja ángel rxin ja kajaw Dios, c'ule' ruq'uin ja María.
23239	MAT 2:1	Ja c'a Jesús, chipan ja tinamit Belén xalax wi' ja c'o pa rcuenta Judea. Jari' tiempo ja Herodes arja' ocnak rey. C'ac'ari' ec'o ca'i' oxi' achi'i' epenak chipan jun nación ja c'o pan oriente, eje'e' xe'urkaj chipan ja tinamit Jerusalén. Jari' achi'i' e magos neche'xi. Eje'e' quemaj rc'axaxic chique ja winak:
23240	MAT 2:2	—¿Bar c'o wi' ja yaqui' ja c'a xalaxi ja Rey ewxin ja rix aj Israel? Como ja rajoj c'o jun ch'umil katz'atonto pan oriente ja nk'alasan rxin in camic okpenak chi nurkaya'a' ruk'ij, xeche'e.
23246	MAT 2:8	C'ac'ari' xerutakel pa Belén in xbijel chique: —Jix ja pa Belén, jecanoj chi utz ja tac'al bar kas xtewila' wi'. Ja c'a tok xtewila' tetaka'to rbixic chwe utzc'a chi ninbe anin chakaja' chi nenya'a' ruk'ij, ne'el chique.
23248	MAT 2:10	Ja c'a reje'e' tok quetz'at ja ch'umil chi pe'i congana xequicoti.
23251	MAT 2:13	Ja tok ebenak chic ja magos c'o jun ángel rxin ja kajaw Dios winakar chwach ja José pan achic' in quewa' xbij tre ri': —Catyictaji, tac'ama'el ja tac'al rachbil rute', quixanmaji, jix pan Egipto in tri' nixeq'ueje' wi'. C'a anin na ninbin chawe ja tok xquixmelojpi chic. Queri' nbij chawe como ja Herodes arja' xajalal maja'n tumaj rcanoxic ja tac'al chi ncamsaj, ne' tre.
23253	MAT 2:15	Tri' c'a xeq'ueje' wi' chijutij, c'a tokori' xemelojpi chic ja tok cami ja Herodes. Ja queban, ma chaka ta queban, rumac chi tri' bantaj wi' cumplir ja rbin can ja kajaw Dios ja tz'ibtal can rmal ja profeta quewari': —Pan Egipto xintak wi' rsiq'uixic ja nc'ajol, ne'e.
23254	MAT 2:16	Ja c'a Herodes tok xutz'at chi ban can tre ni mta cumal ja magos congana kuluj rmal ja ryewal. Xuya'el jun orden chi necamsaxi ja rac'ala' ja tak ala'i' ja rec'o pa Belén in chakaja' ja rec'o pa tak lugar chinakaj ja Belén. Canojel ja quimajon jujun caca' tak quijuna' necamsaxi. Como ja Herodes bin tre cumal ja magos nak tiempo kas winakarnakto ja ch'umil jari' tiempo xoc rbase jaru' tak quijuna' ja necamsaxi.
23260	MAT 2:22	Pro ja José arja' xekaj rbixic ruq'uin chi ja k'etbaltzij rxin ja departamento Judea c'o chic pa ruk'a' ja Arquelao ja rc'ajol Herodes. Ja Arquelao q'ueje' can pa rc'axel ja rtata'. Ja c'a José tok xc'axaj chi queri' xbej ri' rmal, ma xbe ta tri'. Pro como c'oli k'alasax chic chwach pan achic' rmalari' ja tok be chipan ja departamento Galilea.
23261	MAT 2:23	Ja c'a tok xe'ekaji ja pa Galilea chipan ja tinamit Nazaret xeq'ueje' wi'. Queri' queban rumac chi tri' bantaj wi' cumplir ja quibin can ja profeta tre ja Cristo quewari': —Xtibina'ax tre chi aj Nazaret, xtiche'x na. Queri' ja quibin can tre.
23263	MAT 3:2	Quewa' nbij chique ja winak ri': —Teq'uexa' ja rena'oj in teya'a' can ja ritzelal como xa nnakajinto ja gobierno xin chila' chicaj, ne' chique.
23268	MAT 3:7	E q'uiy chique ja fariseo e cachbil ja saduceo eje'e' xe'ekaj ruq'uin ja Juan chi neba̱n bautizar rmal pro ja c'a Juan tok xerutz'at arja' xbij chique: —Ixix congana itzel tak na'oj ewc'an, ix cani' jule' itzel tak cumatz. ¿Nak bin chewe chi nixanmaj chwach ja nimlaj juicio ja nnakajinto?
23272	MAT 3:11	Anin, ya' ncoj ja nixnbanbej bautizar in tok nixban bautizar jari' retal chi ech'obon chic chi neq'uex ja rena'oj in neya' can ja ritzelal. Pro c'o chi na jun penak ja xajalal maja'n tumaj ja rsamaj, arja' más chi na nim ja poder c'o pa ruk'a' chinwach anin. Anin ma yatal ta chwij xquintiloc ta ruq'uin nixtac'a chi ruc'axic ja rxajab. Arja' nixruban bautizar pro Espíritu Santo in k'ak' ja nixrbanbej bautizar.
23273	MAT 3:12	Arja' rchomin chic ri' chi nerparti'ij ja re utz chiquicojol ja ma e utz ta cani' nuban jun achi nuq'uiak rwach trigo tre pala, nparti'ij ja trigo chipan ja rmukal. C'ac'ari' nuc'ol ja trigo chipan ja rc'olibal pro ja rmukal nporoj pa k'ak' pro jari' k'ak' mta chupic trij. Queri' xbij ja Juan chique.
23280	MAT 4:2	Ca'winak k'ij ca'winak ak'a' ma xwa' ta. Ja c'a tok tz'akati ja ca'winak k'ij ca'winak ak'a' majtaj rmal rk'ak'anil rupan.
23284	MAT 4:6	in xbij tre: —Ja wi katzij chi atat ja rat Ralc'wal Dios taq'uiaka'el c'a awi' wawe' como ja chipan ja rtzobal Dios quewa' tz'ibtal can chawe ri': —Ja Dios nerutakto ángel chi naturquichajij, eje'e' netz'amo awxin utzc'a chi matasoc awakan chwach abaj. Queri' tz'ibtal can, ne'e ja diablo.
23287	MAT 4:9	in xbij chic tre: —Wi xcatxuque' chinwach wi naya' nuk'ij, anin njach pan ak'a' ja gobierno rxin nojel ja tinamit ja nmajon rc'utic chawach le', ne' chic tre.
23288	MAT 4:10	Ja c'a Jesús quewa' xbij tre ri': —Jat, catel chinwach Satanás como tz'ibtal can chipan ja rtzobal Dios chi xa ruyon ja Dios ja rawajaw catxuque' chwach, xa ruyon arja' taya'a' ruk'ij, queri' nbij, ne' tre.
23291	MAT 4:13	Ja c'a tok xekaji ja pa Nazaret ma xq'ue ta tri', be pa Capernaum in tri' q'ueje' wi'. Ja Capernaum chiya' c'o wi', tri' c'o wi' ja bar c'o wi' ca'i' lugar, jun rbina'an Zabulón in jun chic Neftalí rubi'.
23292	MAT 4:14	Queri' bantaji utzc'a chi tri' bantaj wi' cumplir ja bitajnak can ojer rmal ja profeta Isaías tre ja ca'i' lugar quewari':
23293	MAT 4:15	—C'oli xtibantaj na chipan ja ca'i' lugar Zabulón in Neftalí, jari' lugar tri' c'o wi' ja bar c'o wi' ja ya', chajuparaj binelya' Jordán c'o wi', pa rcuenta Galilea c'o wi' ja bar ec'o wi' ja winak ja ma e aj Israel ta.
23295	MAT 4:17	Ja c'a Jesús jari' k'ij xumajel rbixic ja rtzobal Dios chique ja winak in quewa' nbij chique ri': —Ja gobierno xin chila' chicaj xa nnakajinto rmalc'ari' tok nbij chewe, teq'uexa' ja rena'oj, teya'a' can ja ritzelal, ne' chique.
23296	MAT 4:18	Ja c'a Jesús arja' kas rmajon binem chuchi' ja ya' rbina'an Galilea ja tok ec'o ca'i' achi'i' xeruwil e alaxic, jun rbina'an Simón ja c'o chic jun rubi' Pedro ne'xi, in jun chic Andrés rubi'. Eje'e' como e chapol ch'u' kas quimajon rq'uiakic ja c'am pa ya' ja tok xe'iltaji rmal ja Jesús
23297	MAT 4:19	in quewa' bix chique rmal ri': —Jo' quixtre' chwij, anin nya' na jun samaj chewe pro ma chapoj ch'u' chi ta ja neban, winak chic ne'ecanoj, xeche'xi.
23298	MAT 4:20	Ja c'a reje'e' quich'akila' can ja quec'am in xetre'el trij ja Jesús.
23299	MAT 4:21	Kas quimajon binem ja Jesús ja tok ec'o chic e ca'i' achi'i' xeruwil, chakaja' e alaxic, jun rbina'an Jacobo in jun chic Juan rubi', e rc'ajol Zebedeo, ec'o pa jun lancha cachbil ja quitata', quimajon rc'ojoxic ja quec'am. Xesiq'uix pon rmal ja Jesús.
23300	MAT 4:22	Ja c'a reje'e' alnak xe'elto chipan ja lancha, q'ueje' can ja quitata' chipan in xetre'el trij ja Jesús.
23301	MAT 4:23	Ja c'a Jesús arja' be nat nakaj chipan ja departamento Galilea, nertijoj ja winak pa tak jay xin molbal ri'il ja bar nquemol wi' qui' chi rc'axaxic ja rtzobal Dios, nuya' rbixic chique ja utzlaj tzij tre ja gobierno xin chila' chicaj in chakaja' ec'oli ja yawa'i' nertzursaj xa nak ta nti'on chique.
23302	MAT 4:24	In be rbixic chipan nojel ja lugar je'e ja c'o pa rcuenta Siria. Xec'amarel ruq'uin ja yawa'i' pro canojelal. Xa nak ta chi yobilal cuc'an, xa nak ta nti'on chique, wi ec'o itzel tak espíritu e'ocnak chique, wi c'ol ataque chique, wi e sica', xec'amarel canojelal ruq'uin in xertzursaj.
23304	MAT 5:1	Ja c'a Jesús tok xutz'at chi congana e q'uiy ja winak arja' be, jote' chwach jun jayu', xuwil jun lugar in tri' tz'abe' wi'. Ja c'a rdiscípulo eje'e' xe'ekaj ruq'uin.
23306	MAT 5:3	—Congana qui'il chique ja winak ja ch'obtajnak cumal chi ni nc'atzin wi' ja rEspíritu Santo chique chi nq'ueje' pa tak canma, congana qui'il chique como quixin c'ari' ja gobierno xin chila' chicaj.
23308	MAT 5:5	Congana qui'il chique ja winak tok c'oli nquewil chipan ja quic'aslemal in eje'e' ni pa ruk'a' Dios wi' nquejach wi', congana qui'il chique como chique nyataj wi' jun herencia. Ja herencia ja nyataj chique jari' ja rwach'ulew.
23310	MAT 5:7	Congana qui'il chique ja winak ja nepokonan quewach cach tak winak, congana qui'il chique como eje'e' npokonax c'a quewach ari' chakaja'.
23311	MAT 5:8	Congana qui'il chique ja winak ja ch'ajch'oj canma, congana qui'il chique como eje'e' nequitz'ata' na c'a rwach ari' ja Dios.
23312	MAT 5:9	Congana qui'il chique ja winak ja nechomin quixin winak, nquechup rwach síc' ch'a'oj, congana qui'il chique como eje'e' xque'otakixi chi e ralc'wal Dios.
23313	MAT 5:10	Congana qui'il chique ja winak ja nba̱n itzel chique rumac ja rutzil xin Dios nqueban, congana qui'il chique como quixin c'ari' ja gobierno xin chila' chicaj.
23318	MAT 5:15	In cani' chique winak mta jutij xtiquetzij ta jun candil xtiquijupba' ta c'a jun caxon trij. Ja nqueban, nquetzij ja candil in nquijecba' utzc'a ja winak ja rec'o pa jay pa sak neq'ueje' wi' canojelal.
23319	MAT 5:16	In quirtac'ari' nuban ja luz ja c'o pa tak ewanma ixix chakaja', tisakirsaj quebey ja winak chiquewach utzc'a ja winak tok nquetz'at ja rutzil neban, eje'e' xtiqueya' ta ruk'ij ja Tatixel ewxin ja c'o chila' chicaj.
23322	MAT 5:19	Ja winak xa nak ta chi winakil wi c'o jun mandamiento rxin ja ley wi nqueban tre ni mta, masqui jari' mandamiento ma kas ta rjawaxic chi nnimaxi neche' tre, in wi queri' ja nquec'ut chiquewach winak, chakaja' eje'e' ma nimak ta quek'ij chipan ja gobierno xin chila' chicaj. Pro ja winak ja nquinimaj ja mandamiento in wi queri' ja nquec'ut chiquewach winak chakaja', eje'e' nimak quek'ij chipan ja gobierno xin chila' chicaj.
23326	MAT 5:23	Rmalc'ari' nbij chewe, ja tok c'oli ja rofrenda nec'amto wi ech'obon chi neya' chwach altar in netzujuj chwach ja Dios pro wi nurkaj chewe chi c'o jun ewach'alal ebanon ofender
23327	MAT 5:24	mejor, ma tetzujuj ta na ja rofrenda, teya'a' can tri' ja bar c'o wi' ja raltar, jix jechomij na ewi' nabey ruq'uin ja rewach'alal. Ja tok xquixchomtaj ruq'uin quixmelojto, c'a tokori' c'a utz chic netzujuj ja rofrenda.
23328	MAT 5:25	Cani' tre c'o ta jun nyo' parte chewij, mejor ja neban, tok emajon bey ixbenak pa k'etbaltzij techomij ewi' ruq'uin, nowi ma queri' ta neban, ja nyo' parte chewij arja' nixrujach pa ruk'a' ja ralcalta, ja c'a ralcalta nixrujach chic pa ruk'a' comisario in nixrucoj pa che'.
23332	MAT 5:29	Ja c'a panewach ja c'o pan ewiquik'a' wi xa rmal tok nixkaj chipan il mac mejor, tec'oto'el in tech'akijel. Queri' nbij chewe como más na utz netz'ila' jun panewach chwach ja nbe ja recuerpo chi jun pa k'ak'.
23333	MAT 5:30	In ja rek'a' ja rewiquik'a' wi xa rmal tok nixkaj chipan il mac mejor, tekupijel in tech'akijel chakaja' como más na utz netz'ila' jun ek'a' chwach ja nbe ja recuerpo chi jun pa k'ak'.
23342	MAT 5:39	Pro ja ranin nbij chewe, ma teya' ta rjil rc'axel chique ja nebanowi ja ritzelal chewe. Ja neban, wi c'o jun xuya' jun k'a' xewey teya'a' lugar tre chi nuya' chic jun chajuparaj.
23343	MAT 5:40	In wi c'o chic jun xixruc'amel pa k'etbaltzij chi nrajo' numaj chewe ja recamisa ja neban, teya'a' tre in teya'a' echaqueta tre chakaja'.
23344	MAT 5:41	Ja wi c'o jun xixruban mandar chi nixoc chuxe' jun ijka'm in nixtre'el trij in nbij chewe chi pa jun kilómetro neya'a' wi', ja c'a neban ixix, tetzujuj tre chi pa ca'i' kilómetro neya'a' wi'.
23345	MAT 5:42	Ja wi c'o jun c'oli xc'utuj chewe teya'a' tre in wi c'o jun nrajo' nukaj pwok chewe maxta ma teya' ta tre chakaja'.
23347	MAT 5:44	Pro ja ranin nbij chewe, que'ewajo' ja rec'ulel, ja tok ec'oli nebin itzel tak tzij chewe ja c'a rixix solo utzlaj tak tzij tebij chique, ja tok ec'oli ja xa itzel nixquetz'at ja c'a rixix solo utzil tebana' chique, ja tok ec'oli nixtz'ujuwi nixyok'owi owi nqueban pokon chewe ja c'a rixix tebana' orar pa quicuenta.
23349	MAT 5:46	Queri' nbij chewe como ixix ja wi xa queyon lok' ne'ena' ja lok' ixquina'on ixix ¿la c'o ta c'a jun rtojbalil ari' nyataj chewe nech'ob ixix? Ja wi xa queri' neban xc'a ix junan ari' cuq'uin ja molol tak impuesto como eje'e' lok' nquena' qui' chibil tak qui'.
23350	MAT 5:47	In wi xa queyon ja rewach'alal ne'ek'ijla' ja queri' xc'a ix junan ari' cuq'uin ja winak ja xa nak ta chi winakil. Queri' nbij chewe como ja winak masqui ma cotak ta rwach ja Dios pro eje'e' nequik'ijla' ja cach'alal chakaja'.
23351	MAT 5:48	Rmalc'ari' nbij chewe, cani' rbanon ja Tatixel ewxin ja c'o chila' chicaj ni majun falta tre ja rajoben ri'il c'o tre queri' c'a chewe ixix chakaja' rjawaxic chi ni majun falta tre ja rajoben ri'il c'o chewe.
23353	MAT 6:2	Rmalc'ari' nbij chewe, tok c'o jun ti ayuda nesipaj maxta tewasaj ja rtzijoxic ja cani' nqueban ja winak ja xa caca' quipalaj. Eje'e' pa tak jay xin molbal ri'il nquisipaj wi' ja rayuda in pa tak bey chakaja' utzc'a chi nya̱' quek'ij cumal ja winak ja netz'ato quixin. Anin ni katzij wi' ja nbij chewe ri', eje'e' ja tok nya̱' quek'ij cumal ja winak ni xa ruyon wari' ja rtojbalil nquech'ec trij, mchita nak chi ta.
23356	MAT 6:5	In jun chic, ja tok neban oración maxta queri' teban ja cani' nqueban ja winak ja xa caca' quipalaj. Queri' nbij chewe como eje'e' congana nel quec'u'x trij ja nepe'e pa tak jay xin molbal ri'il chi rbanic oración in pa tak esquina pa bey chakaja'. Queri' nqueban utzc'a chi nya̱' quek'ij cumal ja winak ja netz'ato quixin. Anin ni katzij wi' nbij chewe, ja tok nya̱' quek'ij cumal ja winak ni xa ruyon wari' ja rtojbalil nquech'ec trij, mchita nak chi ta.
23358	MAT 6:7	In jun chic, ja tok neban oración maxta teban ja cani' nqueban ja winak ja ma cotak ta rwach ja Dios. Queri' nbij chewe como eje'e' chaka ja' nquicamuluj rbixic jule' tzij ja mta rc'amonto, ja nquech'ob eje'e' chi rumac ari' ja maxco' chi jule' tzij nquibij chewi' tok nc'axaxi ja coración.
23359	MAT 6:8	Maxta queri' teban ixix ja cani' nqueban eje'e' como ja Tatixel ewxin arja' rotak chic nak ja nc'atzin chewe masqui maja'n tec'utuj tre.
23360	MAT 6:9	Rmalc'ari' nbij chewe, ja tok neban oración quewa' nebij ri': —Katata' Dios ja ratc'o chila' chicaj, lok' ta xtina'i ja rabi' cumal ja winak.
23362	MAT 6:11	Taya'a' chake ja kaway ja nc'atzin chake camic.
23364	MAT 6:13	Atat ta xcatchajin kaxin, maxta kokaji tok nokrtakchi'ij ja diablo, ko'ato'o' pa ruk'a'. Jari' nkac'utuj chawe como pan ak'a' atat c'o wi' nojel gobierno in pan ak'a' c'o wi' nojel poder, noc na ya'bal ak'ij nojelal, in nij at quirwari' camic, chwak in chijutij. Amén. Queri' ta rbanic ja roración neban.
23367	MAT 6:16	In jun chic, ja tok neban ayuno chi ryabexic ruk'ij ja Dios maxta teban ixix ja cani' nqueban ja winak ja xa caca' quipalaj como eje'e' ni quigana wi' nqueban nbisoni ja quipalaj, ni lawulo' nqueban tre utzc'a chi netz'ati cumal ja winak chi ayuno ja quimajon rbanic. Anin ni katzij wi' ja xtinbij chewe ri', ja tok nya̱' quek'ij cumal ja winak tok nqueban ja rayuno ni xa ruyon wari' ja rtojbalil nquech'ec trij, mchita nak chi ta.
23368	MAT 6:17	Pro ja c'a rixix ja tok neban ja rayuno tejica' ewí' in tech'aja' chi utz ja repalaj
23370	MAT 6:19	Maxta xa ja' tibe ec'u'x ruq'uin ja q'uiyirsan meba'il wawe' chwach'ulew como ja meba'il xin rwach'ulew xa ma c'ayew ta nti̱j cumal chicop owi nk'uxari in ma c'ayew ta chakaja' ja ralak'oma' nquejok' chi'jay in nquilak'ajel.
23371	MAT 6:20	Pro ja neban, tibe ec'u'x trij ja q'uiyirsan meba'il xin chila' chicaj como ja meba'il xin chila' chicaj jari' mta moda xtitij ta cumal chicop owi xtik'uxar ta in mta moda chakaja' ja ralak'oma' xque'ekaj ta tri' xtiquilak'aj ta.
23374	MAT 6:23	Pro ja c'a wi yojtajnak jari' pa k'eku'm c'a c'o wari' ja recuerpo pro ni chi jun. In queri' c'a tre ja luz ja yatajnak chewe pa tak ewanma, ja wi nchupi jari' congana jun nimlaj k'ekumal nixq'ueje' wi'.
23375	MAT 6:24	Jun winak xa nak ta chi winakil ni majun moda xqueq'ueje' ta ca'i' rpatrón, ja queri' jun nrajo' in jun xa itzel nutz'at owi jun nnimaj in jun matinimaj. In queri' c'a tre chakaja' mta moda xtiyuke' ta ec'u'x ruq'uin Dios in xtiyuke' chi ta ec'u'x ruq'uin ja meba'il xin rwach'ulew.
23376	MAT 6:25	Rmalc'ari' ja tok nbij chewe, maxta tek'isaj ewi' tre ja rec'aslemal: —¿Nak nkatij chi c'awa'? maxta quixche'e, in nixtac'a ja nc'atzin tre ja recuerpo chakaja': —¿Nak nkacoj chi c'awa'? maxta quixche'e. Ja Dios arja' nuya' nojelal ja nc'atzin tre ja rec'aslemal in tre ja recuerpo ¿la matuya' c'ari' chewe chakaja' ja netij in ja necoj?
23377	MAT 6:26	¿La maque'etz'at c'a ja tak tz'iquin ja nerupup chicaj? Eje'e' nixtac'a c'o ta tijco'm nquetic in nixtac'a c'o ta cosecha nquec'ol pro ja Tatixel ewxin ja c'o chila' chicaj arja' ntzuku quixin. Pro ¿la ma ixix ta c'a ja más na ix vale chiquewach ja tak tz'iquin?
23381	MAT 6:30	Ja cotz'i'j masqui xa ncami, masqui xa nchakiji chanim in nporox pa k'ak' pro ja Dios arja' nuya' rcoloril. Ja wi queri' nuban ¿la matuya' c'ari' chewe chakaja' ja retziak necoj? Xarwari' nbij chewe, ma kas ta yukul ec'u'x ruq'uin ja Dios.
23382	MAT 6:31	Rmalc'ari' nbij chewe, ma tek'isaj ta ewi': —¿Nak nkatij c'awa'? maxta quixche'e in: —¿Nak nkacoj c'awa'? maxta quixche'e chakaja'.
23383	MAT 6:32	Queri' nbij chewe como ja winak ja ma cotak ta rwach ja Dios eje'e' ri' ja nebano queri'. Ja c'a chewe ixix, ja retata' Dios ja c'o chila' chicaj arja' bien rotak chi nc'atzin chewe nojel awa' wari'.
23385	MAT 6:34	Rmalc'ari' nbij chewe, maxta tek'isaj ewi' rmal ja penak chewach xin chwak cabij. Ja wi c'oli ja problema xin chwak, xin chwak c'ari', maxta tec'am camic. Ja jujun k'ij sobre ja problema chipan.
23389	MAT 7:4	In chakaja' nak moda nebij tre ja rewach'alal: —Wach'alal, taya'a' lugar chake chi nkaya' jun consejo chawe tre ja il mac ja c'o pan ac'aslemal, nixche' tre, pro más na nim ja il mac c'o pan ec'aslemal ixix.
23391	MAT 7:6	Ja xin Dios maxta teya' chiquewach winak ja xa e cani' tz'i'. Ja rtzobal Dios cani' jule' abaj ja congana nimak rjil maxta teya' chiquewach winak ja xa e cani' ak, matzij xa tiqueban tre ni mta, ja queri' cani' nquepak' chi cakan, matzij nebe chewij cani' nqueban tz'i' natqueti'.
23395	MAT 7:10	Owi nc'utux jun ch'u' tre ¿la nuya' jun cumatz tre?
23398	MAT 7:13	C'o jun pa rchi'jay ja congana ti latz' xarwari' nixerya'a' chipan ja utzlaj c'aslemal ja mta q'uisic trij, jari' pa rchi'jay chipan quixoc wi'. Queri' nbij chewe como c'o chi na jun ja pa rchi'jay congana nim in natruya' chipan jun bey congana nim rwach chakaja', ma c'ayew ta natoc chipan xarwari' nixerya'a' chijutij chipan ja nimlaj rpokonal, jari' pa rchi'jay e q'uiy ja winak ja ne'oc chipan.
23399	MAT 7:14	Queri' nbij chewe como ja pa rchi'jay ja nixerya'a' chipan ja utzlaj c'aslemal jari' congana ti latz' in natruya' chipan jun bey congana c'ayew in xa ma e q'uiy ta ja newilowi.
23400	MAT 7:15	Tebana' cuenta ewi' chiquewach ja winak ja profeta neche'xi, pro ma katzij ta chi e profeta. Eje'e' tok ne'ekaj ewq'uin nquik'alasaj qui' chewach chi majun nak ta itzel nqueban chewe, e cani' tak carnelo netz'ati pro ja pa tak canma e cani' utiwa' ja maxco' chi camíc nqueban.
23406	MAT 7:21	Ja winak ja nebin chwe: —Kajaw, Kajaw, neche' chwe, eje'e' ma canojel ta nyataj chique chi ne'oc chipan ja gobierno xin chila' chicaj pro ja nyataj chique chi ne'oqui eje'e' ri' ja netajini nquinimaj ja Nata' ja c'o chila' chicaj.
23409	MAT 7:24	Xa nak ta ja nec'axani ja nmajon rbixic in wi nquinimaj ja nbij chique chi nqueban, eje'e' quewa' quibanic ri', e junan ruq'uin jun achi congana rna'oj, xuban jun rochoch in parwi' abaj xtz'uba' wi'.
23411	MAT 7:26	In xa nak ta nec'axani ja nmajon rbixic in wi matiquinimaj ja nbij, eje'e' quewa' quibanic ri', e junan ruq'uin jun achi xa ma ch'obolic achi ta, xuban jun rochoch in xa parwi' snayi' xtz'uba' wi'.
23418	MAT 8:4	In xbij chic tre: —Majun bar ta tri' nabij wi' ja xinban chawe. Xar ja naban, jat, jac'utu' awi' chwach ja sacerdote in jaya'a' ja rofrenda ja cani' rbin can ja Moisés chipan ja ley xin Dios chi naban. Ja c'a rofrenda naya' jari' noc testimonio chiquewach ja sacerdote chi naban cumplir ja rbin can ja Moisés, ne' tre.
23423	MAT 8:9	Queri' nbij chawe como anin bien wotak nak rbanic ja tok natban mandar. Ec'oli ja nebano mandar wxin in chakaja' ec'oli soldado pa nuk'a' anin chi nenuban mandar. Ja tok nbij tre jun chi: —Cateli, ninche' tre, jari' ni nel wari'. Ja c'a wi nbij chi: —Catajo', ninche' tre jun chic, jari' ni npi wari'. Ja c'a wi nbij tre ja nmoso chi: —Tabana' ja wari', ninche' tre, jari' ni nuban wi'. Queri' xbij ja capitán.
23425	MAT 8:11	Camic nbij chewe chi e q'uiy ja winak ja ma e aj Israel ta nepi na nojel nat nakaj, ne'oc na chipan ja gobierno xin chila' chicaj in netz'abe' chi mesa, junan newa' cuq'uin ja rAbraham, ja rIsaac in ja Jacob.
23426	MAT 8:12	Pro ja c'a ralc'walaxela' ja tzujux chique ja gobierno xin chila' chicaj nabey eje'e' xa neq'uia̱kel chipan ja nimlaj k'ekumal. Ja c'a winak janila chi ok'ej xtiqueban chipan ari' lugar in xtiquicach'ach'ej cak'. Queri' xbij ja Jesús chique ja winak ja retran trij.
23428	MAT 8:14	C'ac'ari' be ja Jesús chi rochoch ja Pedro. Ja c'a tok xekaji xoc pa jay in xutz'at ja rji'te' ja Pedro c'o chwa ch'at yawa', majtajnak rmal c'atan.
23429	MAT 8:15	Xuchap chi ruk'a' in xeli ja c'atan. Yictaji ja rixok in xumaj quilixic ja Jesús.
23430	MAT 8:16	Ja c'a tok xoc ak'a' e q'uiy ja winak xec'amarel ruq'uin ja Jesús, ec'ol itzel tak espíritu e'ocnak pa tak canma. Ja c'a Jesús xa jun ja tzij xbij in jari' tzij xerlasbej ja ritzel tak espíritu pa tak canma in xertzursaj canojel ja yawa'i' chakaja'.
23435	MAT 8:21	In pi chic jun chique ja rdiscípulo, quewa' xbij tre ri': —Wajaw, taya'a' lugar chwe chi nenmuku' can paki na ja nata' nabey, ne' tre.
23436	MAT 8:22	In bix tre rmal ja Jesús: —Jo' cattre' chwij, ja c'a re camnaki' chwach Dios eje'e' na quemuku quixin ja necam je'e chique, ne'xi.
23441	MAT 8:27	Ja c'a rdiscípulo congana c'asc'o'i quetz'at ja bantaji in quemaj rbixic chibil tak qui': —¿Nak rbanic c'ala' ja rachi le'? nnimax taka'an rmal ja ik', nnimax taka'an rmal ja ya' chakaja', xeche'e.
23442	MAT 8:28	Ja c'a Jesús tok xekaji chajuparaj chic ya' tri' xekaj wi' chipan jun lugar ja c'o pa quicuenta ja raj Gadara. Ec'o c'a ca'i' winak, eje'e' e'ocnak itzel tak espíritu pa tak canma, xe'elto pa comsanto, xurquic'ulu' ja Jesús. Eje'e' e xbebel tak ri'il, ni majun winak nk'ax ta tri' ja bar ec'o wi'.
23443	MAT 8:29	Chaka jalal tok quemaj rakic quechi' trij ja Jesús: —Atat ja rat Ralc'wal Dios ¿nak nawajo' chake? ¿La maxta atpenak chi nokarya'a' chipan ja nimlaj rpokonal? pro maja'n wa'an turila' tiempo rxin, xeche' tre ja Jesús.
23445	MAT 8:31	Ja c'a ritzel tak espíritu eje'e' congana quecoj ja Jesús pa ch'a'oj in quewa' quibij tre ri': —Ja wi nokawasajel taya'a' lugar chake chi nokoc pa quicuerpo ja jule' ak le', xeche' tre.
23446	MAT 8:32	—Jix, xeche'xi rmal ja Jesús. Queri' queban xe'eli, xe'oc pa quicuerpo ja ak. Ja c'a ak chaka maril xe'oqui ja ritzel tak espíritu chique, eje'e' quemaj c'amc'oj canim, xebe, xexule' chwach jun jayu' congana tiquitic, xebe c'a pa ya' in tri' xejik' wi' canojelal.