300	GEN 12:1	Yawe Îtogo Abaramtaba téna, “Enamááqa, ení wayukagara, enaponi wayukagara yuwéya kemó emmó arátenna mararaqa wao.
301	GEN 12:2	Kemá emma mamá ení márúqa anómma aurakeqa emmá atimua uyakanune. Ení awîqa mama anóni ona, abo emá yeráwápímmá atimuka inone.
302	GEN 12:3	Náyumo atimuqó uyakainomma kemá atimu umayike, abo náyumo taiáimo umakaiyamma kemá taiáima umayikanune. Abo máte kayuka mamárábímmá ekáké kemá atimuqá umayikanune.”
303	GEN 12:4	Abaramma tébéniqa tenikara móra tiyapa (75) auqa keena, Yawe Îtogo timamiteni-umá Abaramma Áráni maruqa yuwéna witana Rotima Abaramte uraiye.
304	GEN 12:5	Abaram wení áanáqa Táraigara, wení ábákoni áanine, máten-otamo yemó aikumarakaraq abo Árániqo aikuyikara mayai wayukagaraq yiwiqmena Keinen mararaq marena uraiye. Abo yeráwáqá mareta Keinen koyarae.
305	GEN 12:6	Mikánábímá Keinen marabimma wayuka maawata, Abaramya mareta Keinen marabi wéqéta Tekem maruqa anón tayaipi Móre aukapa koyarae.
306	GEN 12:7	Yawe Îtogo Abaramka páquma weka téna, “Ení iyápórawaqa kemá ma-márá yimenune.” Miráitana, Abaramma Yawe Îtogoka yaare mika tarouraiye.
307	GEN 12:8	Mikákémmá, Abaramma maréna Beter aabaumo utai aitabaqa uraiye. Aabaumo kuperaibaqa Beteriye, aabaumo utaibaqa Ááiye. Mami kaya marukoni aukapimma wení yuwaiq-namma uraiye. Mika Abaramma Yawe Îtogoka yaare tarourena monoqá timakaraiye.
308	GEN 12:9	Abaramma mikáké kómarena Négébé wiwiuraiye.
309	GEN 12:10	Mitupaa Keinen marabi koyaimmá aayawa maeuraiye, aayawagómá anónikeitaba, Abaramma maréna paaqyakanabi Ítípiq mainena kukaiye.
310	GEN 12:11	Ítípiq wemá koyanekeena aanakomma Taraitaba tena, “Kemó aonaunama emá kateko ínímmá maane.
311	GEN 12:12	Ítípiq wayukama emmó aoneta, yerawáqá miráitinoe, ‘mami nínímmá wenánáre.’ teta yeráwáqá kemmá tikameta emmá paa-ayuwaiya mainone.
312	GEN 12:13	Kemá wení amanaqune tinata, abo kema enauyawataba iraqoniqu matiketa tiyuwaiya enáitaba maeno.”
313	GEN 12:14	Aanibo Abaramma Ítípiqo witana, Ítípi wayuka wení aanaqa aonama aara-urane tirae.
314	GEN 12:15	Abo miráitana, Peroni anókayuka wemmá aonama aara-urane téta Peromma timamituweta awiqmeta Peroni naaupa urae.
315	GEN 12:16	Mamin-initaba Peroma Abaramma iraqoni keuyakena anaégáráq awai típítípíráóqá, mémeraoqa, purumakakáwáqá, pááqya ótirawaqa kémórórawakaraq, mayai wayuka, aaragáráq waagaraq amikaiye.
316	GEN 12:17	Peroma Abaramni aanaqa mayai aitaba Yawe Îtogo tawi gari yuwaitana Perogara wení wayuka-annabi kukaiye.
319	GEN 12:20	Abo Peroma wení anó kayuka timayimitata yerawáqá Abaramma wakuyakawana wení aanakara máten otakaraq kemayena kouraiye.
320	GEN 13:1	Abo Abaram maréna Ítípike Négíbi utaiye, wenánákara mátetataqo wemó makai-kara, abo Roti wete utaiye.
321	GEN 13:2	Abaram anón otanaqa aukaiye, wanitibi wakara, yaugara.
322	GEN 13:3	Mi maruqa Négibikemma wemá maréna marutaba marutaba wéqéna Betel kaya (2) marukóni aukapi (Bétérikaraq Ái) emó-urai nakumorakaraq, yaaremo tarourai marukaq.
323	GEN 13:4	Abo mikáqá wemá Yawe Îtogoka monoqá tiyakaraiye.
324	GEN 13:5	Abo Roti Abaramtemo uréré-émaimma wegáráq, poiyamma, wení nétuya yuwaiq-namma makaiye.
325	GEN 13:6	Abo yenákámó mi-mórábímmó maiyoyamma íma marago kanaraq umayikaraiye, yenákátí kurubi wákáwáqá anó powata íma mimorabi mae-waniq uráye.
326	GEN 13:7	Abo uniti áiqaimma Abaramte Rotini mayai wayukati aukapi páquraiye. Mi kánábímmá Kénánni wayukagaraq, Pérégít wayuka yeráwákáráq mi marabi máqe-urae.
327	GEN 13:8	Abo Abaram Rotitaba tiráiye, “Kerátámá morá-naemuye, kerátátí aukapikaraq, kerátátí mayai kayukabimma, keta uniti áiqaimma íma ténátae.
328	GEN 13:9	Anó maranamma kerátáyábá paa-maiye. Miráipowaka kerátá ókaoka-óyúye. Emá ayáánepaq winaqá kemá ayáánurapaq wonune. Emó áyáánurapaqo winaqá, kemá ayáánepaq wonune.”
329	GEN 13:10	Roti múte aonama Yótén máte aruma nonárári-uráitana abo aonaraiye. Yawe Îtogoni yoka (Ítén yomma) éna Ítípíq Naer arura itana aonama Yówa aukapa-yukaiye. (Minna-íma Yawe Îtogoma Totomkaraq Komoraqa yikamma tawitawa urai-tupae.)
330	GEN 13:11	Abo Rotima wetábá mátemma Yotenni aruma auyatuwena abo maréna aabaumo utai ááyápáq uraiye. Mikáké kaya (2) naka kúyotoqo émáyámma yatáqma ókaoka-uraye.
331	GEN 13:12	Abaram Kénánni marara maitana, abo Rotima aru marukarawa-koni aukapi Yóten arugomma Tótom waqoka mainena wení nétuya terinamma uraiye.
332	GEN 13:13	Totom wayuka anómma Yawe Îtogoka tawi aaima ke-eta kumiq aaima uyakarae.
333	GEN 13:14	Rotima ayuwéna Abarammo kégoimma, Yawe Îtogo Abaramtaba tiráiye, “Múte auramma aonama áubáqá, anaaépaqa, aayánepaqa, aayánurapaqa, máte aukapaqa máánarakemma aonao.
334	GEN 13:15	Mi-máte márámó emó aonanna kemá, ení iyápórawakaraq emá ákapaq aménúne.
335	GEN 13:16	Kemá ení íyápó-anna mama taíbariq-ona maragoni káitora íyáta abo íma wayuka yorautinoe.
336	GEN 13:17	Kómare-keewe maragoni ayátákaraq wení awaraqa kemó îbeqo emmó amunna marama aonao.”
337	GEN 13:18	Miráitana Abaram wení netuya térínámmá yawítímena maréna Mamrini anó owak yarawakoni waqoka Íbáróni mainena uraiye. Mikaq Yawe Îtogoka yaare tarouraiye.
338	GEN 14:1	Mi-kánábímmá tiyaakagaraq kaya (12) aukomma Kinirawakaraq yetí wayuka Ketoraomani aménápá maqe-urammanibo tiyaakagaraq kaumo (13) auqo keimma yeráwáqá Ketoraomama aaiqa uyakaneta-urae. Móra-tiyapa (5) kinirawaqa yetí áái-wayukate yagarotareta Títími arubi aikutae, (Mipimma karakébarai unokoni arubine). Tiyaakagaraq kayaté kayate aukomma (1) Ketoraomagaraq kinirawaqa kaumo (3) ano maruka kíníráwáté yagarotareta aaiqa-umá móra tiyapa kini-rawaqa kótárae, repaim kayuka Átíróti Kanaim-kene, Yutim kayuka Amkene, Imini kayuka Kíríatam arubikékáráq. Orim kayuka Tiya aita marukake abo maréta yeráwáqá Eriparani kammáq-makoni awaba waqókáq áwátáq-urae. Mikákémó yemó yauwékámmá maréta tiyánepaq En-Mitiba yirae (mimaruqa îbeqa Katetire kete) abo yeráwáqá Áméréki kayukati máte-maragaraq abo mirauma Ámóri kayukamo Ayayona Tamaqo máqe-mamma yikama-táwitawa-urae. Abo Tótómqo, Kómóraqo, Ámaqo, Yiboikaraq, Berati kinirawaqa yetí aiwayukate yakarotareta Títími arubi aaiqa yokauma yitauqa-yuqmeta yaurae, Érémqo, Koimiqo, Tinakaraq Éráti kinirawaqa aaiqa umáyikaneta, móra tiyapa (5) kinirawaqa kayaté-kayate (4) kinirawaqa umayikaneta. Amurapema Tína waykatí kinie, Ariokima Éráti kayukati kinie, Ketoraoma Éréma kayukatí kinie, abo Titarima Kóími kayukatí kinie, Mami káyáté-káyáté (4) kíníráwáqá maréta-wurae móra-tiyapa (5) kinirawaqa aaiqa umayikaneta. Mi kíníráwáqá, Berae Tótom kayukatí kinie, Timepae Yíboi kayukati kinie, abo Berae Yowa kayukatí kinie.
347	GEN 14:10	Títim arubimma ano kaaweq maikaraoko óriq uraitana abo minnamo Tótomkaraq Kómóra kinirawaqo kówata mátemma péqmareta anubata-owata, abo yaaima wayukarawaqa kaaweq maiqnobata metéqéta-ureta minnobaq pukae.
348	GEN 14:11	Kayaté-kayate (4) kinirawaqa Tótómkara Kómóra kayukatí máte-otakaraq, máte-awaqa maméta kourae.
349	GEN 14:12	Yeráwáqá Rotimma Abaramni anówaiko-powata wení ótakaraq wemma awíkae Tótom máqe-emaitata.
350	GEN 14:13	Móramo (1) peqmarena yiwaigomma, Íbaru naaqa Abaramma timamikaiye máte-naimo paqima. Mikánábímmá Abaram Mámrini anó owaka yarawakoni waqoka máqe-uraiye (Mamri Amori nare). Mámri aunabakarata kayaqá (2) yikaraiye, Etikorogaraq Ana. Mami kaumo (3) watanonnama Abaramte yakarotáráe.
351	GEN 14:14	Abo Abaramma wení anabaomma awíqma yetí anna-naka urae, mami-naimo keitena wemá kaumo ateretikaraq tiyaakagaraq eitiqa (318) aaiqa-iwayuka mátemma wení naaupaqo páquramma yááyama aikutena, abo Téni waoka uréta yetí namuro kayaté-kayate (4) kinirawaqa wakae.
352	GEN 14:15	Noka-nawataqa Abaramma wení aai wayuka yaika-umá-yíkárena yíkaminena-itata kayaté-kayate (4) kinirawakaraq yetí aai wayuka péráwana Abaramma waqmena mirauma Ópa tiyánepaq aukapaq Támátikati koyarae.
353	GEN 14:16	Abaramma yauweqma máte notakaraq, Rotigaraq, wení ótakarate, aararaókáráq, yaimma wayukagaraq, yiwikaiye.
354	GEN 14:17	Abarammo aaiqo-umámo Ketoraomakaraq wetémo yakarotará kinirawaqa kégotamatuwaimma, Tótomuke kinigo Abaramma Taba arubi yiréna aonaraiye (minna kinirawati aruwe).
355	GEN 14:18	Miráitana Tárem kayukatí kinigo Metiterekimma aawakaraq wáénigaraq Abaramma mamá-ámíkaiye. Métítérékima uyátámaqma Îtogoni mono-naaupaq mayai-naare.
356	GEN 14:19	Métítéréki Abaramma atimuqá-uyakena tiraiye, “Uyátámaqma Îtogo maragárá wîyomo taroqurai Îtogo Abaramma iráqoni-uyakaniye.
357	GEN 14:20	Amuramu-uyákao uyátámaqma Îtogoma noitababiyabo wemó aawaqna-ita abo aaiqo-umá ení namuro kótámakonna-aitaba.” Miráitana Abaramma máte-tatapikemma, móramora (1) máte-tiyaakabikemma Métítérékimma amikaiye.
358	GEN 14:21	Tótomke kinigo Abaramtaba tiráiye, “Wayukarawaqa ketime mátetataqa etábá mayao”.
360	GEN 14:23	Kemá íma-mórayataqa (1) ketábá mayánúne, íma móraqamma (1) keboqya tatagarare, kemá óta-naaqa aurakaune wemá timáti-kaiyaba.
361	GEN 14:24	Kemá kimmora ketí aaiq wayukamo nátúwá nawaka kanaráré-ténúne. Abo náwamo ketémo uraiyamma Ánamo, Étíkoragaraq Mamri paa yiyuwaiyata yeráwátí ótamma-máyátao.”
362	GEN 15:1	Aaiqa umá ánátatuwena Abaram yitana, Yawe Îtogo kainapaq wekáq páquma tiráiye. “Íma ikatí-uwo kemá ení weyure abo ení amuyataqa anón-uramma aménúne.”
364	GEN 15:3	Abo Abaram téna, “Emá íma iyápó timikanabowana ketí mayái naako ótamma abowání-iniye.”
365	GEN 15:4	Miráitana Yawe Îtogo Abaramtaba tiráiye, “Minaaqa íma abowání inibo enarupiké ení iyápógo máte notama abowání iniye.”
366	GEN 15:5	Yawe Îtogo Abaramma awiqmena máápa Abaramma yaubarena abo timámíkaiye, “Mute aabayápáq wîyokarawaqa aonama abo yorautuo, kanarárá yorautínónópo.” Abo wemá timámíkaiye, “Ení iyápó-anna mirárá-ínóe.”
367	GEN 15:6	Abaram Yawe Îtogotaba araine-tiyákáitana, mináítábá Îtogo Abaramtaba arupúnáre tiraiye.
368	GEN 15:7	Yawe Îtogo ókaraq Abaramtaba tiráiye, “Kemá Yawe Îtogomo Úúqo Kárítián-kayukabike mami márá áména abowání-ikaeteq awiqme-iraune.”
370	GEN 15:9	Yawe Îtogo anónná-uráiye, “Nateqá purumakakáráq, mémekaraq, awai típítípíkáráq mátemma kaummo (3) áúqó-uráiyamma mamé-iyo. Óqa máágárá, paaya numa mamé-iyo.”
371	GEN 15:10	Abaram mimátémmá maména wekaq-iráiye, abo Abaramma máte kamma aukapike ataqma ókaoka-uráiye. Numarátámá paa-yukaiye.
372	GEN 15:11	Abo akikíráókómá arabéna kúmókumo mami áráq wákátábá itana Abaram yikamma wáréwara-uráiye.
373	GEN 15:12	Minnámo aabaumo kuqperaitana Abaram púkímma-waguráitana mikákékámmá anó kumayuyatako wemmá yawaq-uyakaraiye.
374	GEN 15:13	Mikaq Yawe Îtogo Abaramka tiráiye, “Ení iyápó-anna óq marabi namu-wayukara ínówe, mi-marabi kayukati kakobe maiyata kayaté-kayate antreti (400) auqa tai aaima-umáyikainowe.
375	GEN 15:14	Miráíyaq kemá mi káyúkámó kákóbérammo náyumo umáyikaiyamma meyámma ánná-yíménata abo mikákémmá ení iyápó-anna anó notakaraq mi márúqá yuwéta yawinowe.
376	GEN 15:15	Abo emá (Abaramtaba téna) amurámuyatapi ayátágana matuwé emá púyínata abo utayákainowe.
377	GEN 15:16	Kayaté-kayate antareti (400) auqa yáwínata ení iyápó-annama yauwéqme Kéinan yinowe mina Amoraiti kayukati kumi-aaimmo yemo-uramma íma ari-uráiye.”
378	GEN 15:17	Minnámo aabaumo kupéráimma kumayuqá áúráitana Abaram aonaimma úmúpi iragó-tinibike irá-kamá yupayo-umáena kéqókéq wámmó Abarammo karama yáíka-umárái aukapi yáuraiye.
382	GEN 15:21	Ámóri anna-kayukae, Kéinan anna-kayukae, Kírígati anna-kayukagaraq Yébuti anna-kayukatí maramá kemá aménúne.”
383	GEN 16:1	Anyie-téna, Abaramma aanako Tárái íma iyápó aakama amewani-uráiye. Miráitana Tárái wení mayai inaru Ítípike aawiqa Aagamma makaiye.
384	GEN 16:2	Abo wemá Abaram-taba téna, “Yawe Îtogo iyápómo akáímó anamoriq umatikaiye. Uréya ketí mayai inarukote waténana iyápó ákáma timíno.” Abaram kanaráré téna, Táráitaba tiráiye.
385	GEN 16:3	Abo Abaram Kéinan tiyááka (10) auqa umátúwaitana wení aanako Tárái Ítípike wení mayai inaruma Aagamma awíqma awaikomma amikaiye.
386	GEN 16:4	Abaram Ágate wataitana, Ága amukarari uráiye. Minnámo Ágamo amukarariqo kéena wení ánákomma Taraimma aonama wemá mémápáq-yukaiye.
387	GEN 16:5	Miráitana, Tarai Abaramtaba tiraiye, “Emá mami úqmá abowání inone, kemó mamirámó Ágamo umatikaimma kemá ketí mayai inaruma enayápi makaunana, abo íbêqa wemá aonaimma amukarariqo ikakemma aumamé-uyéna kemmá aonama wemá mémápá yuwaiye. Yawe Îtogo eqkáráq keqkaraq aukapi yainaniye.
388	GEN 16:6	“Ení mayai inaruma enayáápi maiye,” Abaram tiráiye. “Nóra-áaimmo auyanammo íténanamo kanaaraqo ína-áaimma umákao.” Tarai tai áainuramma taroqumákáítana, Ága ayuwéna kouraiye.
389	GEN 16:7	Yawe Îtogoní énítóré (30) Ágamma kaqmáápa poqnokóní waqókaq aonaraiye. Mi póqnómmá, Túwa wí-áákóní aukapaq waiye.
390	GEN 16:8	Énítóreko téna, “Ágao, Tarainí mayai inarugo emá nákakena iréya, nákaraq kewono?” “Kemá ketí kawaa inimma Táráinopake péqmare kégoune,” Ága anónná-uraiye.
391	GEN 16:9	Mirá-titana, Yawe Îtogoní énítóreko wemmá timámíkaiye, “Yauwéqma Táráinopaq uréya abo wení aamá waraao.”
392	GEN 16:10	Ókaraqa Yawe Îtogoní énítóreko tiráiye, “Kemá ení iyápó-anna mama néturiq umáyíkánata íma wayuka yorautinoe.”
393	GEN 16:11	Yawe Îtogoní énítóreko keqnámmá Ágataba tiráiye, “Amukaraq emá íbêqa mannabowa emá inamaí akainone. Emá Ítímairiye-te áwîqa yamamiyo, mináaitaba Yawe Îtogo ení uqmamá ítáyamena emmá áwáqnaiye.
394	GEN 16:12	Wemá Ítímairi abáq íyáká umá maniye, wemá máteq kayuka aaiqa umáyikainata abo máqte kayuka wemmá aaiqa uyákainoe, wemá nékaq ataaramá wení arainibike maniye.
395	GEN 16:13	“Yawe Îtogoma Aaga Er Roi awiqa amikaiye, minná miráténa, emá Îtogo kemmá timóné, abo yabitikane,” Agaa tiráiye. “Kemá íbêqa puqkónáq-únapike páá-maune, kemó timónai Îtogomma aónatuwaune.”
396	GEN 16:14	Min áítábá, mi póqnókómmá Bíyá Ráqá Rói áwîqa keyae, Kátétikaraq Báréti marukoni aukapi íbêqa páá maiye.
397	GEN 16:15	Miráitana, Aaga inámáí Abaramma ákáyamikaiye, abo Abaramma Ítímáiriye áwîqa miníyápógómmá yaamámikaiye.
398	GEN 16:16	Abaram éítiqa tenigaraq móra tiyapakaraq móra (86) auqa keitana Aaga Ítímáirimma ákáyamikaiye.
399	GEN 17:1	Ánibo Abarammo náinia tenigaraq náinia (99) auqo kéitana Yawe Îtogo wekáq páquréna tiráiye, “Kemá Îtogo Wenóqyae, máte-tataqó taroq-innapímmá kekáq amakakí-uréyá íráqó-maiyatapi máo.
400	GEN 17:2	Kemá eté ketí aama-yarutuweka abo emá nétu íyápó-ánná aménúne.”
402	GEN 17:4	“Kemó-itaqá pórómáti eté kemá umátuwaune. Emá nétuqya maruti yibowá máinone.
403	GEN 17:5	Íma ókaraq Abaramue áwîqa yainowe, íbêqa ení augen áwîqa Abara-ámue. Kemá emmá nétuqya maruti yibowámó áúrákáúná áitaba,
404	GEN 17:6	kemá emmá maamá iyápó-anna néturiq uyákána mayáínóne, ení iyápó-annarawaqa anó maruqa áúráíyata abo kínirawaqa epíké páqinowe.
405	GEN 17:7	Kemá ketí pórómáti yabíyénana matúmatu-íníye, eté ení iyápó-annaraokaraq abo yetí iyápórawate, kemá ekáráq ení iyápó-annarawatí Îto mánune.
406	GEN 17:8	Máte Kéinan marabimmo íbêqo namuq nákáq-umá mánna kemá aménúne. Mi márá egáráq ení iyápó-annatí mara ákáqpaq aukiniye, abo kemá yeráwátí Îto mánune.”
407	GEN 17:9	Abo Abara-ámma ókaraq Îtogo timámíkaiye, “Emá aamó-tima-yarumakaunnamo timámunna waraó, ekáráq ení iyápó-anna mikáqo páquqteta wínómma miráoro.
408	GEN 17:10	Maminná ketí yarumata-aine eté abo ení iyápó-annamo, mamin aimmo-yarumatamma kéráwáqá yabíyéro: Máte inamáí árákáráwáqá ibôwáqá-umáyikao.
409	GEN 17:11	Emá ení aukoni kebó-áúwárátí káráma awaméká-maraó abo mami áwáméqá kerátátí áúkápimmo timá-yarúmakauyane.
410	GEN 17:12	Minnámo epikémmó máte inamái árákáráwáqó páquqteta-yínómma ibôwáqá-umáyikao náwamo éítiqa (8) kanamo-kéinna, náyumo ení náupaqo páquráiyammo, yaurákémmó ópaq nakake mayaniq-urénagaraq nayumo ímo epíkémmó páquráínae.
411	GEN 17:13	Emá ibôwáqá-umáyikao nayumo ení náupaqo páquráinnakaraq, emó ení yaurakémmó meyání-uránae. Ketí yarumatan-naiko eté awaméká matúmatu-íníye.
412	GEN 17:14	Náwamo ibôwáqó ímo-uráinna waraowaqa timákáíyata ketí wayukabike kóíno, wemá ketí yarumatan-aima arátuwaiye.”
413	GEN 17:15	Îtogo ókaraq Abara-ámma timámíkaiye, “Íma emá ókaraq enánáqa Táráiye tiyó, íbêqa wenáwîqa Térae maniye.
414	GEN 17:16	Kemá atimûqá-uyákánana abo wemá iyápó ákáma amíníye. Kemá atimûqá uyákánana abo minná wemá anó-marukarawatí yinówa mániye, kínirawaqa wení iyápó-annaraopike páqinowe.”
417	GEN 17:19	Mirátitana Îtogo téna, “Ímiye, Téra inamáí akama amíníye, abo emá Áítíkiye-te yamáminone. Kemá weté ketí yarumakaunna-aimma maamá-páqonune, mami yarumata-aimma ekáráq ení iyápó-annabi matúmatu keráwáté iniye.
418	GEN 17:20	Abo kemó Ítímaeritabamo itáúnama emmá ítáyamenune. Kemá áráimma íráqóni uyákanune. Kemá táíbaq améqa abo kemá ókaraq táíbaq iyápó anna aménúne. Wení tiyákagaraq kaya (12) íyápóráwáqá móramora ááiti-anómma auráíyana abo kemá maamá anó maruqa áúrakanune.