408	GEN 17:10	Maminná ketí yarumata-aine eté abo ení iyápó-annamo, mamin aimmo-yarumatamma kéráwáqá yabíyéro: Máte inamáí árákáráwáqá ibôwáqá-umáyikao.
23233	MAT 1:20	Yótêbima minnáyaba aúyánámmá itáíq-itaiq kéitana uyátárai-nakoni kaqtó-nakoma kainapáq iréna mi-káqtó-nákómá maará-tiraiye: “Yótêbio, Tébitin-annabike-nako, emá enánáakoma Máríaama mayaíyábá ikatîqa íuwo. itaao. min-íyápómá áyáqnobaqo máin-iyapoma minnâ Áánúqtuni Aokaq-Áágómá ámikaiye.
23239	MAT 2:1	Érôtima anó-kinimma mái-kanaaraqa Máríaama Îtumma Béqteremubaqa Yúría-marupaq marákáraiye. ánibo min-íyápómá marákátuwaitata anaaékaqa wiyóqtábá ítaraa-kayukama aabaúmá utaipáké Yérútáárebaq iréta maará-tiraae:
23242	MAT 2:4	Érôtima máqtemma anón-i-wayukama mamá káikuyikena uyáta-maqma anó-monoq-wayukagaraq áíkuyikarena aammá aúmatan-aimma yirááti-wayukaboana wemá ítama aónaraiye: “Metáíya yauwéqma waayúkama yiwiránîn-naqa náakaraq Áánûqtuni amuné-wáyúkámá tiráámma pááq íníyô?” téna ítama yimónaraiye.
23243	MAT 2:5	miráitata yemá timá-ameta: “maakáq Béqteremubaqa Yúría-marupare.” téta timá ámikaae. naayóbáqá Áánúqtuni amuné-wáyúkámá maará téta aúbabi agatááne:
23245	MAT 2:7	miráitana Érôtima aabaú utai-náúkápáké wiyóqtábá ítaraa-kayukama yaákarena aúpáq yááyaraiye. ánibo wemá miráitana mi-káyúkáráq ita-ita umá káonena: “mi-kíyóqá pááq-urai-kanaarakemma náaraq-uma-kanaawaq yáuraiyo?” téna ítama yimónaraiye.
23246	MAT 2:8	yimónatuwena Érôtima mi-káyúkámá timáyíkáitata Béqteremubaqa kégowana tiráiye: “keráwáqá uréraq min-íyápóyábá abáá-uma arútáaro. ánibo keráwáqá aónamareqa ketôpaq yauwéqma má-tima-timero. miráinaq kegáráq uréq wemmá omáqá aónanune.” téna tiráiye.
23251	MAT 2:13	wiyóqtábá ítaraa-kayukama yeqtí naaópaq kówana uyátárai-nakoni kaqtó-nakoma Yótêbinopaq kainapáq kukéna timá ámikaiye: “emá itóé iyápógaraq anóakaraq yiwíqme péqmare Íqtîbibaq kóaao. Érôtima iyápó abáá-uma ikamínénaboana abáá kéibo mibáq Íqtîbibaq márenaq keqnáámmá kemá timáménaa ‘kóaao’.” téna timá ámikaiye.
23253	MAT 2:15	Yótêbima Íqtîbibaq máqe-urai-kanaaraq Érôtima pukái-kanaabima Íqtîbibake yeqtí máápaqa kóuraae. miráitana uyátárai-nakoma amuné-wáyúkátí yóyaukaq tiráimma áraimma pááq uráiye. maará-tiraine: “ketáanikoma Íqtîbibake yíkáae téq wemmá ááyaraune.” téna agamatán-áúbábí tiráine.
23255	MAT 2:17	miráitana naayóbáqá móra-aimma Áánûqtuma tiráimma móra amuné-náqá Yérémáaiani óyaukaq tiráimma áráimma pááq uráiye. maará-tiraine:
23258	MAT 2:20	mi-káqtó-nákómá maará-tiraiye: “emá itóé iyápógaraq anóakaraq yiwíqme Ítíráaeobaq yauwéqme kóaao. wemá min-íyápómá ikamínéna i-náqá áqa pukuráiye.” téna tiráiye.
23261	MAT 2:23	wemá móra-maruqa Náátárêtibare te-márúpáq ko máqe-uraiye. miráitana naayóbáqá Áánúqtuni amuné-wáyúkámá agatáán-aikoma áraimma pááq uráiye. maará-tiraane: “yemá Náátárêtibake-nare téta tínóe.” téta Metáíyaqtaba tirááne.
23263	MAT 3:2	wemá maará-tiraiye: “keráwáqá tirummá waéráaro. Áánúqtuma yabíkái-kanaama waaqókáq kéiye.” téna tiráiye.
23264	MAT 3:3	maamin-náqá Yóáaneqtaba naayóbáqá Áánúqtuma amuné-náqá Áítáíyan óyaukaq tiráine. minnáma maará-tiraine: “waayúkama íma máa-kaqmaapaqa móra-nakoma anókaq ááyama kétiye. ‘uyátárai-nakoni aammá yokaa oro.’” téna Âítáíya naayóbáqá yirummá waeraíyábá tiráine.
23268	MAT 3:7	Yóáanema aónaimma netuqyaammá Pérati-wayukagaraq Táátûti-wayukagaraq nommá peránátaae téta yewana wemá tiráiye: “keráwáqá iraakabayaakón áráakawaqa mááe. náawaq titaráq keráwáqá Áánûqtuni áyámma anaaékaq ínîqtabama kanaaráq péqmare kóino?
23275	MAT 3:14	miráitana Yóáanema aúyánámmá ítáimma íma kanaaráq umaatarénaboana Îtumma nommá pérakane kéena tiráiye: “kanaaráq emá kemmá nommá pétikanone. nôraq itaawáq ketôpaqa kéyeno?” titana
23276	MAT 3:15	Îtuma yauwéqma tiráiye: “ibáqyuwaao. mi-kánááráqá miráráá óyáae. miráoyanama máqte-qtataaqa Áánûqtuma akáinaiq óyúye.” mirá titana Yóáanema Îtun áama waréna wemmá nommá pérakaraiye.
23278	MAT 3:17	ánibo móra-aikoma Áánûqtunopake tiráiye: “maannáma ketáanikoe. kemá weqtábá ôriq umá kétikaiye. ketí tíyakoma weqtábá íráqôniq kéiye.” téna tiráiye.
23281	MAT 4:3	Îtumma makáqma aónai-naqa Tááqtaama waaqókáq-amakaq iréna tiráiye: “emá Áánûqtuni áanikomo máemoema emá tinata maaráin-oqtakoma waéqma yammá auraíno.” téna áama yaitana naíkáae téna tiráiye.
23282	MAT 4:4	miráimanibo Îtuma yauwéqma tiráiye: “ímiye. Áánûqtun-aama agamatá-kánnáágómá maará kétiye. ‘aáwakoma wenamáa waayúkagomma matúq-matuq umá mái-auwaraimma íaminiye. ímiye. máqten-aimma Áánûqtun óyaupike yínna-aikake waayúkama matúq-matuq umá mái-auwaraimma mayánóe.’ mirá kétiye.” téna
23284	MAT 4:6	ánibo Tááqtaama Îtumma timá ámikaiye: “emá Áánûqtuni áanikomo máema kanaaráq maakáké yaúme memapí metenanamá móra-yataakoma ayáámá íayakaniye. Áánûqtuni agamatá-kánnáágómá mirá kétiye. ‘Áánûqtuma wení kaqtó-wayukama timá-yiminata emmá iyáánapo yáqtokaiyana móra-oqtakoma enaítaupimma íataraniye.’ mirá kétiye.” téna Tááqtaama tiráiye.
23285	MAT 4:7	Îtuma Tááqtaamma yauwéqma timá ámikaiye: “ááqibo Áánûqtuni agamatá-kánnáágógáráq maará kétiye. ‘uyátárai-nakomma íma makáqma aónaao. wemá minnâ ení Áánûqtue.’ máqtemma keqtááyábá mirá kétiye.” téna Îtuma tiráiye.
23287	MAT 4:9	miráitana Tááqtaama Îtumma timá ámikaiye: “emá araayutaúmmá ayé kekáq nunamummá timá tíkénaqa kanaaráq maami-máqté-qtátááqá emmá aménúne.” téna Tááqtaama tiráiye.
23288	MAT 4:10	Îtuma wemmá timá ámikaiye: “Tááqtaao, emá paábaq kóaao. Áánûqtuni watáa agamatá-kánnáágómá kétiye. ‘emá uyátárai-nakokaq nunamummá tiyo. minnâ wemá ení Áánûqtue. wenamáa wení mayaímá mayaao.’ máqtemma keqtááyábá mirá kétiye.” téna Îtuma tiráiye.
23292	MAT 4:14	miráitana móra-aimma Áánûqtuma amuné-náqá Áítáíyani óyaukaq tiráimma áraimma pááq uráiye. maará-tiraiye:
23295	MAT 4:17	mi-kánááráqá Îtuma áaimma átáma átê-wataama Áánûqtuqtaba tiráiye. wemá maará-tiraiye: “Áánûqtuma yabíkái-kanaama waaqókáq kéibo keráwáqá tirummá waéráaro.” téna tiráiye.
23297	MAT 4:19	Îtuma yenákámá timá yímikaiye: “kenákámá ketinaaé wáráakao. miráíya kemá waayúkama yabitimáe ketôpaqa í-ááímmá tiráátenune.” téna tiráiye.
23305	MAT 5:2	ánibo Îtuma mi-káyúkámá watáa timá-yimena tiráiye:
23352	MAT 6:1	óq-aimma Îtuma timá yímikaiye: “keráwáqá atéráaro. keráwáqá Áánûqtukaq móra-yataariq ínéqa íma abarokáq mirá kéiyata máqte-kayukama kanaaráq timónanoe. keráwáqa waayúkayopake anó-meyaqtaba abáá kéiyanama ánibo keráwáqá mirá éqa keráwáqá móra-meyamma Áánûqtuma keqtibomá wení márûpaq máin-nakoma keráwáqá anó-meyamma ítiminiye.
23386	MAT 7:1	Îtuma óq-aimma timá yímikaiye: “keráwáqá yainaí-wáyúkáráá umá káqo-kayukama íma mamá yawááq-umayikaaro. anónnáma keráwáqá mamá yawááq-umatikanoe.
23409	MAT 7:24	waéqma itaí-áímmá Îtuma tiráiye: “kanaaráq móra-nakoma maamin-áímmá iténa waraína-nakoma wemá miráuma áá-íté-wainapoana wení naammá óqtan-amuraaq kéumaraiye.
23416	MAT 8:2	mikáqá móra-naqa kárúyamma ákái-nakoma amakaq iréna araayutaúmmá ayéna tiráiye: “uyátáráana-nako, kanaaráq emmá akáinaama emá kemmá mamá éqtikanone.” titana
23417	MAT 8:3	Îtuma ayáámma árûqmarena tiráiye: “kemmá kétikaitaq miráona kéune. emmá érákaino.” titana mi-kárú-kárígómá ê mikáq ánataguraiye.
23418	MAT 8:4	ánibo Îtuma mi-kárú-náqá timá ámikaiye: “emá atéqma arutaao. móra-nakomma timámenabo ímiye. emá uré enaúma anó-monoq-wayukama mó-yiraate naayóbáqá Mótetima tiráiniq umá Áánûqtukaq amí-yátááqá mó-amiyo. miráinata waayúkama aónéta ení karímá mikáq ánatagiye téta tero.” téna Îtuma timá ámikaiye.
23419	MAT 8:5	Îtuma Kápérana-marupaq uyábéráitana anón ááiq-i-naqa Arómani-marupake Îtunopaq iréna inaa téna timá ámikaiye:
23421	MAT 8:7	Îtuma yauwéqma timá ámikaiye: “wemmá kemá ko mamá érakanune.” téna tiráiye.
23422	MAT 8:8	miráitana ááiq-i-kawaa-nakoma yauwéqma timá ámikaiye: “ummaataráána-nako, kemá íráqôn-naqa íma máupo emá kanaaráq ketí naaúpaqa íma uyáberaao. emá paá aamá tinana ketí mayaí-náqá atóbáíno.
23424	MAT 8:10	Îtuma min-áímmá ítátuwena iyánáaq uráiye. ánibo wení anaaé wáráa-kayukama maará téna Îtuma timá yímikaiye: “keráwáqá áraimma kétima-timune. mórama Aánûqtuni waayúkabike Ítíráaeobake-naqa maan-nákómá maaráuma arummá tímínikaa-naqa íaonaraune.
23427	MAT 8:13	ánibo Îtuma ááiq-kawaa-naqa timá ámikaiye: “emá íbêqa kóaao. emá arummá timénaboana mirá ónaiq umá mi-qtátááqá pááq íniye.” téna Îtuma tiráiye. ánibo ê mi-kágáámá mi-kárí-náqá wení karígómá ayúwáitana atóbaraiye.
23431	MAT 8:17	miráitana móra-aimma naayóbáqá Áánûqtuma móra amuné-náqá Áítáíyaan óyaukaq pááq íniye tiráimma minnâ pááq kéitana min-áíkómá maará-tiraiye: “wemá wenamáárîq ketááí karímá mamá paábaq kéyuwena ókon-okomma ketááí tiyáátáma íkui-yataaqa matukáiye.” téna agamatán-áúbágó tiráiye.
23432	MAT 8:18	netuqyaa-káyúkáma Îtuma ikúyakaraawana yimónawaaena wení iyápó-annama timá yímikaiye: “nokaayúkómmá meranábápáq méwíyataao.”
23433	MAT 8:19	titana mórama ámáan-aimma yirááti-nakoma iréna Îtumma timá ámikaiye: “yirááti-nako, emá náakarabi wíné inabáqá kegáráq waqmé ónúne.” téna tiráiye.
23434	MAT 8:20	Îtuma yauwéqma timá ámikaiye: “abááq-íyákáwákómá yeqtí ánáamma maínarunobaq wáitana numaráwákóní ánáamma wáimanibo Waayúkagoni Áráaqa kemá Îtuma kemá wagéqa tiqnómmá maqmá arage ónúna-namma íma wáiye.” téna Îtuma timá ámikaiye. miráitana Îtuni anaaé waráina-waigoma wení naammá móraiq umá wániyo?
23435	MAT 8:21	ánibo káqomma móra iyápó-annabike-nako Îtumma timá ámikaiye: “ummaataráána-nako, kemá kanaaráq awé uráanana ketibomá puínaq mó-uqtamakatuwerabiyo?” mirá titana
23436	MAT 8:22	Îtuma timá ámikaiye: “ibáqyuwaao. yemá pukáá-kayukama yenamáárîq matúq-matuq umá mái-auwaraiqtaba pukáiya-kayukama mamá arááq-yuma kanaaráq uqtamáyikanoe. emá paá ketinaaé ya waraao.” téna tiráiye.
23439	MAT 8:25	ánibo yemá Îtumma ko awáútureta tirááe: “uyátárai-nako, emá keqtáá tíwáqnaa uwo. ketáámá yubékonataa kéune.” téta tewana
23440	MAT 8:26	Îtuma timá yímikaiye: “nôraq itaráq ikatîqa kéoo? keráwáqtí itáíq-itaiq umá yabi-í-yátááqá pááqyamiye.” timátuwena Îtuma itó-urena uwáágokaraq nokókáráq yiwáágúraiye. ánibo uwáágoma mó-áráwáá itana nokómá ókaraq íma noniyamá metaráiye.
23441	MAT 8:27	minnáyabi iyápó-annama netuq-yúyánámmá kéiteta tirááe: “maaminnáma nóikaa-nare ténaq máitanawaq uwáágogaraq nokógáráqá wenáama kéwaraayo?” téta tirááe.
23443	MAT 8:29	ánibo min-nákórátámá anókaq ááyama wááqa kéyeta tirááye: “Áánûqtuni áaniko, emá kekárátámá nôraq umátikaneq kéono? kanaamá íma pááq-uraitaa keqtáámá tíqa í-yátááqá má-timinetaa kéono?” téta tirááye.
23445	MAT 8:31	ánibo táí-aagoma Îtukaq inaa téta tirááe: “kanaaráq emá keqtáámô tíkamma waréma emá kanaaráq timátíkénataa ketáámá mera-pó-ánnátí yirunóbátáá kobéráano.” téta tirááe.
23446	MAT 8:32	ánibo wemá mi-táí-áágómmá timá yímikaiye: “keráwáqá kóoro.” téna Îtuma titata yemá mi-kááyáq-nákámá iyuwéta pó-annati yirunóbáq uyábékaae. mi-pó-ánnámá máqtepaq péqmareta mórama áítabaq metamá kukááe. ánibo yemá nokaayúpítáá metaréta nommá nawíketa máqtepaq pukááe.
23450	MAT 9:2	mibáq yaímma-wayukama móra-kari-naqa Îtunopaqa awíqmeta iráama mi-kárí-nákóní ayáátákoma pukuráitana kúkutaaraq waguráitata yaagumé irááe. ánibo Îtuma mi-káyúkámá yimónaimma wekáq itáíq-itaiq kéowanaboana Îtuma mi-kárí-nákómmá timá ámikaiye: “iyápógo, enáyakoma kaayoné íno. ení kúmiq-yataaqa kemá paábaq kématuwaune.” téna Îtuma titata
23452	MAT 9:4	miráitana mi-káyúkátí yúyánánóbáqá Îtuma yimónatuwena wemá tiráiye: “keráwáqá nôraq itaráq keráwáqtí túyánánóbáqá ítama táíq kéoo?
23454	MAT 9:6	Waayúkagoni Áráaqa náápaamma maa-márábímmá kanaaráq kúmiq-yataaqa mamá paábaq yuwánîqtaba yiráátenune.” téna tiráiye. miráitana Îtuma ayáátámma puki-nákómmá timá ámikaiye: “emá itó-ure ení kúkutaama mamé ení naaópaq kóaao.” téna tiráiye.
23457	MAT 9:9	Îtuma mibáké kéwena aónaimma móra-naqa táákiti-moneqa mayaí-náúpáq máqe-uraimma min-nákóní áwîqa Máátiyuma mi-kátáámá agatái-nare. ánibo Îtuma Máátiyumma timá ámikaiye: “emá ketinaaé ya waraao.” titana wemá itó-uma Îtun anaaé wakáiye.
23459	MAT 9:11	yemá Pérati-wayukama miráomma aónawaaeta yemá Îtuni iyápó-annama maará téta ítama aónaraae: “nôraq itanawáq keráwáqtí yirááti-nakoma kúmiq-wayukagaraq táákiti-moneqa máyáa-kayukatema aáwaqa kénaiyo?” téta ítama aónaraae.
23460	MAT 9:12	Îtuma min-áímmá ítátuwena wemá maará téna aúpáq-áímmá tiráiye: “waayúkama karímá ímo máyáa-kayukama tótaa-wayukayopaq íma kéoe. ímiye. paá karí-wáyúkámá tótaa-wayukayopaqa kéoe.
23461	MAT 9:13	keráwáqá uréraq Áánûqtuni watáama agamatá-kánnáábíkén-áímmá ko ítáaro. ‘naí-wámmá ikáma kekáq timíyábá kemá íkétikaibo kaayoné-yátááqtábá kemmá kétikaiye.’ téna agamatá-kánnáágómá kétiye.” téna Îtu timátuwena tiráiye: “arupú-wáyúkámúne tíya-kayukama yááyanaaq íkukaune. ímiye. kemá paá kúmiq-wayukayaba yááyanaa kukáune.” téna Îtuma tiráiye.
23462	MAT 9:14	mi-kánááráqá Yóáanema nommá peraí-nákóní iyápó-annama Îtunopaq iréta tirááe: “nôraq itataawáq ketáágáráq Pérati-wayukagaraqa nunamummô ténátaama aáwaqa awetá kéunatataa ení iyápó-annama nunamummá tí-kánááráqá aáwaqa íma awetá kéoo?”
23463	MAT 9:15	téta mirá tewana Îtuma timá yímikaiye: “móra-nakoma aaramá mayáné kéenama omákáqá paá wení aanábó-wáyúkáté máenama kanaaráq áyakoma táíq íníyô? íma aokarîq kéiye. anaaékaqa mi aaramô mayáné i-náqá paábaq matuwaíyanama min-nákómá ókaraq wení aanábó-wáyúkátêma íma mániye. miráuma aaramá mayánéna i-nákóráá umá mi-kánáámá ínaqa kemá kónatama íyakoma táíq ínipoata yemá aáwaqa awetá-inoe.
23466	MAT 9:18	téna Îtuma maamin-áímmá kétima-yimikaq mórama anó-kawaa-naqa Îtun-amakaq iréna araayutaúmmá ayéna timá ámikaiye: “ketiyáámûmma paá íbêq pukuráiye. ánibo emá kanaaráq iré ayáámma aneq mó márénana atóbama yauwéqma paá maíno.” téna anó-kawaa-nako tiráiye.
23469	MAT 9:21	min-íníkómá wenamáárîq wení aúyánánóbáqá maará-tiraiye: “Îtuni wáqtôraq tiyáámo ánékuyonanama túnobaq kanaaráq umátikaniye.” téna ánékukaiye.
23470	MAT 9:22	Îtuma waéqma wemmá aónatuwena tiráiye: “ketiyáámuko, enáyakoma kaayoné íno. ení itáíq-itaiq umá yabi-í-yátáákómá emmá miráuma mamá érákáraiye. mi táoqa min-íníkóní karímá ánataguraiye.
23472	MAT 9:24	ánibo Îtuma tiráiye: “keráwáqá maí abátíkáaro. pááqyan-inaaruma íma pukáiye. wemá paá aúmá waguráiye.” téna Îtuma mirá-tiraimma áraimma pukuráitataboata mi-káyúkáma wíráa umákaraae.
23475	MAT 9:27	Îtuma mi-márúqá yuwéna kóuraiye. ánibo kaayaqá yúramma karoparái-nakorata Îtun anaaé waqmé kéweta anókaq ááyama tirááye: “áe, naayóbáqá ketááí kínima Tébitin-annabike-nako, emá kekárátá arummá umátikaao.”
23476	MAT 9:28	téyana Îtuma naaúpaq uyábéráitata yúrammo karopági-nakama wenôpaq utááye. Îtuma min-nákámá timá yímikaiye: “kenákámá itáíq-itaiq kéoyaqtaba kemá kenákámá kanaaráq mamá atóbatikanuno?” téna ítáitata yenákámá Îtumma yauwéqma timá ámikaaye: “owé. uyátáráana-nako.” téta tirááye.
23477	MAT 9:29	ánibo Îtuma min-nákátí yúrapi ayáámma kánekuyena tiráiye: “kenákámá itáíq-itaiq óya-qtataaqtaba kemá kanaaráq miráona-yataakoma pááq íno.” téna Îtuma timá yímikaiye.
23478	MAT 9:30	ánibo yenákátí yúrakoma tágaraiye. Îtuma akoqnáá-aimma timá-yimena min-nákáyábá tiráiye: “atéráakao. móra-nakoma maamináyabama itaínabotekao.” téna tiráiye.
23481	MAT 9:33	ánibo Îtuma táí-aagomma matúwáitana min-nákómá aamá áaimma átáma tiráiye. minnáyaba aarawaamá iyánáaq uréta netuq-yúyánámmá kéiteta tirááe: “naayóbáqá maakáqá Ítíráaeobaqa maamirá-qtátááqá íma pááq uráine.” téta tirááe.
23482	MAT 9:34	miráimanibo yaímma Pérati-wayukama maará-tiraae: “wemá táí-aagoni kawáá-nákómá wemmá akoqnááma ámikaitana wemá táí-aagomma kanaaráq kématuwaiye.” téta tirááe.
23485	MAT 9:37	miráitana Îtuma wení iyápó-annama aúpáq-áímmá timá yímikaiye: “netuqyaammá aáwaqa yópímmá wáimanibo mamá áíkuyaba íma netuqyaammá mayaí-wáyúkámá mááe.
23493	MAT 10:7	keráwáqá uréraq aamá maará téraq mó tero: “Áánûqtuma yabíkái-kanaama waaqókáq kéiye.
23531	MAT 11:3	ánibo yemá Îtunopaq uréta ítama aónaraae: “emá maamin-nátábáwáq Yóáanema anaaékaq móra-naqa yíniye tiráinaraq máa káqo-natabataaq awé ónúnataabiyo?” tewana
23532	MAT 11:4	Îtuma yauwéqma tiráiye: “keráwáqá uréraq Yóáanemma máqten-aimma itéq máqte-qtataaqa aónaamma mó-timamero.
23535	MAT 11:7	Yóáaneni iyápó-annama kówana Îtuma Yóáaneqtaba taíbaq aarawaamá timá yímikaiye: “naayóbáqá waayúka íma máa-kaqmaapaq keráwáqá urááma nói-qtataaraq ko aónaneraq uráánabiyo? keráwáqá móra-naqa kaayaq-áúyánákáráq ókáráákáá uwáágoma yaropamátúwáimma aónaneraq uráánabiyo? ímiye.
23549	MAT 11:21	maará-tiraiye: “Tiyórátiniq-wayukao, náaraq-tai-yataaraq keráwápímmá pááq íníyô! Beqtáirapaq-wayukao, náaraq-tai-yataaraq keráwákáq pááq íníyô! anón-awaameq-yataariqa kemá keráwáqtí márûkaq únnaiq umá Tááyanabakaraq Tááíranapakaraq énama kanaaráq naayóbáqá Tááyanabaq-wayukagaraq Tááíranapaq-wayukagaraq yeqtí kúmiq-yataapike waeráunatae téta tiráá-tiraapoata yemá unáákáréq on-unapi yenamáárîq áítumatuweta káín ayáátóbí máeta yáaqa kaitata yirummá waékáae.
23553	MAT 11:25	mi-kánááráqá Îtuma maará-tiraiye: “ketiboó, emá yabíkáana-marupakaraq maa-márágáráq uyátáráana-nakoe. emá aamá íma ítaraa-kayukama aúyánápí wáin-aaimma aamá kéyiraatenamanibo ítaraa-kayukayopakemma mamá káuyoraane. minnáyataba kemá ‘tíkáiye’ kétune.
23560	MAT 12:2	ánibo Pérati-wayukama minnâ aónatuweta Îtuma timá ámikaae: “aónaao. maamirán-ááímmô tarôq kéeq mayaímá kémayaamma Tabaatiráqá aammá aúmakaae.”
23561	MAT 12:3	téta tewana Îtuma yauwéqma timá yímikaiye: “keráwáqá Tébitima miráurain-aimma íyaq yoráútaao? naayóbáqá Tébitigaraq wení waayúkagaraq yááyaba uráátaba kétune.
23568	MAT 12:10	móra-naqa mibáqá máqe-uraimma ayáákoma aayámmá káguraiye. yaímma-wayukama Îtumma aabi mayakánétaboata wemmá ítama aónaraae: “Tabaatiráqá mayaímá kémayeta karí-wáyúkamá mamá atóbama-yikanunataabiyo?” téta ítama aónaraae.
23569	MAT 12:11	ánibo Îtuma yauwéqma timá yímikaiye: “keráwápíké móra-nakoma tipi-típima makáitana mi-típí-típígómá Tabaatiráqá móra-maiqnobaq kumábékitanama kanaaráq min-nákómá íyaq paábaq múte kéyabitimatuwaiyo? owé.
23571	MAT 12:13	miráitana Îtuma min-áyáámmá aayá-kagurai-naqa timá ámikaiye: “ayáámma mamá arutaao.” téna titana min-nákómá ayááma mamá arupú itana ayáákoma keqnáámmá mamá íráqôniq umá móra-aukapaq-ayaakaa uráiye.
23574	MAT 12:16	akoqnáá umá Îtuma timá yímikaiye: “keqtábá íma mamá abarokáq umátíkáaro.” téna tiráiye.
23575	MAT 12:17	miráitana Áánûqtuma móra-amune-naqa Áítáíyani óyaukaq naayóbáqá tiráimma íbêqa abarokáq kéiye. miráitana tiráin-aikoma maará-tiraiye:
23581	MAT 12:23	minnáyaba netuqyaa-káyúkámá aónama iyánáaq éta tirááe: “maannáma Tébitimma áanikowabi Metáíya íyabiyo?” téta
23582	MAT 12:24	tewata Pérati-wayukama min-áímmá ítátuweta tirááe: “táí-aagoni uyátárai-naqa Píétebuma Îtumma akoqnááma ámikaipoana táí-aagomma kématuwaiye.”
23583	MAT 12:25	téta kétewana Îtuma yeqtí yúyánámmá iténa tiráiye: “móra-marukaq-wayukama yatákaaq umá kaayaq-ánnáíq uréta ááiqa íyana mi-márúkómá táíq umáginiye. ánibo móra-marukaq-annawabi móra-naupaq-annama keqnáámmá yáíkaaq umá kaayaq-ánnáíq umá ááiqa íyana naammá yawítíginikaa umáginoe.
23596	MAT 12:38	mi-kánááráqá yaímma ámáan-aimma yirááti-wayukagaraq yaímma Pérati-wayukagaraq Îtumma timá ámikaae: “yirááti-nako, emá móra anón-awaameq-yataariq inataa aónatuwetaa ketáámá ekáq tirutáá áméno.” téta tirááe.
23597	MAT 12:39	miráitana Îtuma yauwéqma timá yímikaiye: “táí-ini-naukaqa Áánûqtuqtaba íma ítaraan-ini-naukaqa anón-awaameq-yataaqtaba ítama káonaae. miráimanibo kemá móra anón-awaameq-yataaqa íyiraatenune. Áánûqtuni amuné-náqá Yónaani anón-awaameq-yataaqa wenamáa yiráátenune.” téna Îtuma tiráiye.
23599	MAT 12:41	ókaraq Îtuma tiráiye: “anaaékaqa Áánûqtuma aarawaamá yainániye. mi-kánááráqá Níníbeq-wayukama ítama yainaí-yátáápí itó-ureta keráwáqtí táí-taaiqtaba táí-tubi maránóe. minnâ Níníbeq-wayukama Yónaama tin-áímmá itéta yemá kúmiq-yataapike waékáae. maakáq mórama mái-waigoma wemá Yónaamma uyátáraunaqanibo keráwáqá tirummá íma kéwaeraae.
23601	MAT 12:43	Îtuma maará téna tiráiye: “móra-nakoma táí-aagoma ayúwáitanama wemá kokoq-márábáq uréire kéena móra-aukapaq aagánî-maruqtaba abáá kéiye. aagánî-maruqa íaonenama
23605	MAT 12:47	ánibo móra-nakoma Îtumma timá ámikaiye: “itaao. enanógaraq enábâqawaayuma máápaq ya awé uréta etê watáá-wataa tínéta kéoe.” téna Îtumma timá ámikaiye.
23606	MAT 12:48	miráitana Îtuma yauwéqma min-náqá timá ámikaiye: “ketinógaraq ketíbâqawaagaraq yeqtábá kéteno?” timátuwena
23607	MAT 12:49	Îtuma wení iyápó-annama ayáánapo awaaméqá umátuwena tiráiye: “aónaaro. maannáma ketinógaraq ketíbâqawaayue.
23611	MAT 13:3	ánibo Îtuma netuq-ááimmá téna waéqma itaí-áímmá téna waéqma itaí-áípí maqmá timá yímikaimma wemá maará-tiraiye: “ítáaro. móra-nakoma ánáyumma yópí móyukaiye.
23618	MAT 13:10	wení iyápó-annama Îtunopaq iréta timá ámikaae: “nôraq itaawáq waéqma itaí-áípímmá aamá kétima-yimeno?” téta Îtumma ítama aónaraae.
23619	MAT 13:11	Îtuma yauwéqma timá yímikaiye: “Áánûqtuma yabíkái-qtataakoni aúpáq-áíkón áaimma Áánûqtuma keráwáqá tirááti-matukaiye. miráimanibo maa-káyúkámá ímiye.” téna tiráiye.
23624	MAT 13:16	Îtuma ókaraq tiráiye: “miráimanibo keráwáqá íráqôniq umá mááe. keráwáqtí túrakoma móra-yataaqa káonaiye. ánibo keráwáqtí taákoma ketáama kéitaiye.
23632	MAT 13:24	Îtuma káqomma waéqma itaí-áímmá timá-yimena tiráiye: “Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma móra-nakoma íráqôn-anayumma wení yópí yúwáinikaa uráiye.
23641	MAT 13:33	keqnáámmá Îtuma káqomma waéqma itaí-áímmá timá-yimena tiráiye: “Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráuma yíqtiraa uráiye. móra-inikoma maami yíqtima maténa anó-taapepi makéna yakaráq yíqtigaraq waékáiye. ánibo anaaékaqa yakómá itóqma anómma aúkáiye.” téna Îtuma tiráiye. mórama yakaráq waéqma agayaíyana itoraí-kánámá yíqtiboana Áánûqtuma yabíkái-qtataakoma miráráá kéiye.