23217	MAT 1:4	ꞌBa Aram, kui xi kuán naꞌenre Aminadab. ꞌBa Aminadab, kui xi kuán naꞌenre Naasón. ꞌBa Naasón, kui xi kuán naꞌenre Salmón.
23231	MAT 1:18	ꞌBi= kuán nga kitsin Jesucristo: María xi kuán nare Jesús xi tijñangire kjua Kuse nga kuixanko. Tunga kionga kje tjindukojín xinkjin, María kisꞌeyaꞌmore kiꞌndi, kiꞌndi xi kitsjare Isennixtjintsjere Naꞌenchana.
23232	MAT 1:19	ꞌBa Kuse xi xiꞌinre ku̱an, jngu xuta xi tsje tijña inimare. Ngatꞌa bi mejénre sikꞌaxki chjunre, tusa kuamejénre nga tafi sikꞌejña ngani.
23233	MAT 1:20	ꞌBa kionga je ꞌbitsaꞌen kitsikjaꞌetsjen Kuse, jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejenre ngaya nijñare ꞌba kitsure: —Kuse xi ntjere David, bi kuin nga kuenikue María chjunri. Ngatꞌa kiꞌndi xi kui tjiyaꞌmore, kui xi kitsjare Isennixtjintsjere Naꞌenchana.
23234	MAT 1:21	ꞌBa sꞌe̱re jngu kiꞌndi xiꞌin, ꞌba Jesús kꞌuin_ri kiꞌndiu. Ngatꞌa kui= xi sikꞌangi naxinandare ngatꞌare jere.
23235	MAT 1:22	ꞌBa kuán ngayéje kibi, tuxi kꞌuetjusunni ngayéje xi kitsu Naꞌenchana nga kitsikinchja nchja chinga profeta:
23236	MAT 1:23	Chjun xungu sꞌe̱yaꞌmore jngu kiꞌndi, jngu kiꞌndi xiꞌin sꞌe̱re, ꞌba Emanuel kꞌuin kiꞌndiu. Jaꞌen xi tsunire: Naꞌenchana tijña ngajinna.
23237	MAT 1:24	ꞌBa kionga je jaꞌare Kuse nga kitsaꞌe chinire, ꞌba kitsaꞌen jo kitsure ankjere Naꞌenchana ꞌba tsikꞌejñako chjunre.
23240	MAT 2:2	ꞌBa tsiningiya: —¿Ñá=ñu tijña reyre xuta judío xi je kitsin? Ngatꞌa kaꞌnda nangini̱ ña tju tsuꞌbiu, kjiꞌyee̱ niñure ꞌba kjuaꞌenichji_ri̱ kiꞌndiu.
23243	MAT 2:5	ꞌBa nchjabiu kitsure: —Ngajin Belén, naxinanda chi xi tijña ngajinre nangi Judea. Ngatꞌa xuta chinga profeta ꞌba=tsaꞌen kitsiꞌindu enre Naꞌenchana:
23244	MAT 2:6	ꞌBa ji Belén, naxinanda chi xi tijña ngajinre nangire xuta Judá, bi ichi tetsju ngisai ngajinre naxinanda yaꞌe xi tseꞌe xutaxare xuta Judá. Ngatꞌa ngajinri kꞌuetjujin jngu xutaxa, xi sikuenda xutana̱ xi tseꞌe Israel.
23251	MAT 2:13	ꞌBa kionga je kiji nchja chjinebiu, jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejenre Kuse ngaya nijñare ꞌba kitsure: —Tisetjen ꞌba chjube kiꞌndiu ko nare ꞌba tiyukue nangi Egipto. ꞌBa kio teni kaꞌnda nga an xin nganira̱ nga kjuendibai, ngatꞌa Herodes kuangisjai kiꞌndiu, tuxi sikꞌenni.
23253	MAT 2:15	ꞌBa kio tsikꞌejña kaꞌnda nga kꞌen Herodes. ꞌBa kuán tuxi kꞌuetjusunni enre Naꞌenchana xi kitsu nga kitsikinchja xuta chinga profeta: “Nangi Egipto kinchjani_ra̱ Kiꞌndina̱.”
23255	MAT 2:17	ꞌBa ꞌba=tsaꞌen ꞌetjusunni enre Naꞌenchana xi kitsiꞌindu xuta chinga profeta Jeremías nga kitsu:
23257	MAT 2:19	ꞌBa kionga je kꞌen Herodes, jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejenre Kuse ngaya nijñare nangi Egipto ꞌba kitsure:
23261	MAT 2:23	ꞌBa ꞌbatsaꞌen kikꞌejña naxinanda xi Nazaret ꞌmi. ꞌBa kuán tuxi kꞌuetjusunni enre Naꞌenchana xi kinchja nchja chinga profeta, nga Jesús xi kꞌuin xuta tseꞌe Nazaret.
23262	MAT 3:1	ꞌBa kui nixtjinbiu, Juan Bautista jaꞌetsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana ngaꞌnde tꞌaxin xi tjin Judea.
23263	MAT 3:2	ꞌBa kitsu: —Tikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba ndiba ngañu ngixkun Naꞌenchana, ngatꞌa je tjimatiña nixtjin kionga kui kuatexuma.
23264	MAT 3:3	Ngatꞌare Juan kinchja xuta chinga profeta Isaías nga ꞌbitsaꞌen kitsiꞌindu: Tjinuꞌyare jndare jngu xuta xi ꞌñu nchja ngaꞌnde tꞌaxin: “Tꞌenda_ru ꞌba kixi chjuꞌi_ru ndiyare Naꞌenchana.”
23268	MAT 3:7	Tunga kionga Juan tsabe nga ne nkjin xuta fariseo ko nchja saduceo inyafaꞌe nga mejénre nga satenda, kitsure: —Jun ntjere tjiuye, ¿ꞌyá= xi ꞌba kitsunu nga kuiyu ngatꞌare kjuastire Naꞌenchana xi je tijña tiña?
23269	MAT 3:8	Tusa ngatꞌare xi siꞌon takutsijion nga je kjinikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba nga je jaꞌe ngañu ngixkun Naꞌenchana.
23270	MAT 3:9	Bi yojonu ꞌbejñujin_ru nga kuixiun: “Ña= xi ntjere Abraham.” Ngatꞌa ꞌba xinkixi_nuu̱ nga kaꞌnda kui ndiojobi Naꞌenchana ku̱anre saꞌen ntjere Abraham.
23271	MAT 3:10	Je tijñanda hachare Naꞌenchana nga kuate jamare yo. Meni ngayéje ya xi bi nda tu tsja, stisun ꞌba xanikjaꞌajin ndiꞌu.
23272	MAT 3:11	An ko nanda batenda_nuu̱ tuxi xianire nga je kjinikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba nga je jendiba ngañu ngixkun Naꞌenchana. Tunga xi ndiba jaskanre an, kui= xi ngisa tjinre kjuaꞌñu, kaꞌnda an bi bakinna̱ kuaꞌatuntsjaa̱ jndere. Kui ko Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba ko ndiꞌi kuatendaninu.
23276	MAT 3:15	ꞌBa Jesús kitsingojore: —Tu ꞌbara ngatꞌe ngandaꞌe, ngatꞌa nda= tjin nga sikꞌetjusan ngayéje xi mejénre Naꞌenchana. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikjain Juan.
23277	MAT 3:16	Kionga je kisatenda Jesús, nga ꞌetjujin nando, kitjuꞌi ngankꞌa ꞌba tsabe Isennixtjintsjere Naꞌenchana joni jngu nise tiba nga jendibajennere.
23279	MAT 4:1	ꞌBa jaskan Isennixtjintsjere Naꞌenchana kiko Jesús ngaꞌnde tꞌaxin, tuxi xutꞌayakoni ngatꞌare chanayiu.
23281	MAT 4:3	ꞌBa ꞌbatsaꞌen chanayiu jaꞌekutꞌayako ꞌba kitsure: —Tsa kjuakixi nga Kiꞌndire Naꞌenchana kuáin, ꞌba sji nga ndiojobi ngatjama niñuxtila.
23282	MAT 4:4	Tunga Jesús kitsure: —ꞌBa=tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: “Bi tu niñuxtila xi kꞌuendukunnire xuta, tusa ngayéje enre Naꞌenchana.”
23284	MAT 4:6	ꞌBa kitsure: —Tsa kjuakixi nga Kiꞌndire Naꞌenchana kuáin, tikintjaingi yojori ngaꞌe. Ngatꞌa ꞌba=tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: Naꞌenchana kꞌuexare ankjelere nga sikuendari. Ko ntsja subanginiri, tuxi nijnguú ndiojo satengini ndsakui.
23285	MAT 4:7	ꞌBa Jesús kitsure: —ꞌBa nde tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: “Bi chutꞌayakuai Naꞌenchana xi Nairi.”
23288	MAT 4:10	Tunga Jesús kitsure: —Tisentꞌaxinnaa̱, Satanás, ngatꞌa ꞌba=tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: “Tichji_ri Naꞌenchana xi Nairi, ꞌba tu kui tajngu tiꞌaxatꞌa_ri.”
23289	MAT 4:11	ꞌBa ꞌbatsaꞌen chanayiu tsakasentꞌaxinre Jesús. ꞌBa jaꞌe ankjelere Naꞌenchana nga jaꞌekatesinre kui.
23291	MAT 4:13	ꞌBa Nazaret ꞌetjuni nga kikꞌejña Capernaum, naxinanda xi tijñandai ndachikun ña tsikꞌendu xuta xi ntjere Zabulón ko xi ntjere Neftalí.
23292	MAT 4:14	ꞌBa kuán tuxi ꞌetjusunni enre Naꞌenchana xi kitsiꞌindu xuta chinga profeta Isaías:
23293	MAT 4:15	Nangire xuta xi ntjere Zabulón, ko nangire xuta xi ntjere Neftalí, nangi xi tiñare ngandai ndachikun, xi tijña xingunda ndaje Jordán, nangi Galilea, ña ꞌba nde tjindu xuta xi bi tseꞌe Israel.
23295	MAT 4:17	ꞌBa tsakaꞌanire kui nixtjinbiu Jesús kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana. ꞌBa kitsu nga jako xuta: —Tikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba ndiba ngañu ngixkun Naꞌenchana, ngatꞌa je tjimatiña nixtjin kionga Kui kuatexuma.
23301	MAT 4:23	ꞌBa Jesús tsakꞌajme ngayéje naxinanda xi tjin nangi Galilea. Yakuya ngaya niꞌya sinagoga xi tjin kio, ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya en ndare Naꞌenchana nga Naꞌenchana xi batexuma, ꞌba kitsinda ngayéje chiꞌin xi kunre xuta ko ña kjinere.
23306	MAT 5:3	—Ndaxure xuta xi xꞌan mare yojore, ngatꞌa ña batexuma Naꞌenchana kui= tseꞌe ku̱an.
23307	MAT 5:4	’Ndaxure xuta xi kjiꞌnda, ngatꞌa kui= xi sakure kjuaje kakun.
23308	MAT 5:5	’Ndaxure xuta xi ni̱ma̱ ꞌbaxje yojore, ngatꞌa kui= tseꞌe ku̱an ngasunꞌndio.
23309	MAT 5:6	’Ndaxure xuta xi ꞌñu mejénre nga kixi ku̱an ngixkun Naꞌenchana joni tsa bojore ꞌba xindare, ngatꞌa kui= xi ku̱aski.
23310	MAT 5:7	’Ndaxure xuta xi faꞌanimare xuta xi kjaꞌere, ngatꞌa kui= xi ꞌba nde xanima kakun.
23311	MAT 5:8	’Ndaxure xuta xi tsje tijña inimare, ngatꞌa kui= xi skue Naꞌenchana.
23312	MAT 5:9	’Ndaxure xuta xi baseko nga sꞌe̱re kjuaxiu ña tjin kjuachan, ngatꞌa kui= xi kiꞌndire Naꞌenchana kꞌuinre.
23313	MAT 5:10	’Ndaxure xuta xi tsjengicha tu kjuare nga kixi tjin xi inyatsaꞌen, ngatꞌa ña batexuma Naꞌenchana kui= tseꞌe ku̱an.
23314	MAT 5:11	’Ndaxunu jun kionga chꞌo kuetsunu xuta ꞌba tsjenngikenu ꞌba kuetsujun kuetsutꞌanu en ndesu nga tu kjuana̱= nini.
23315	MAT 5:12	Tusa tsja ngatjasꞌenu ꞌba ꞌñu titsja_ru yojonu, ngatꞌa ne je chji xi xuntsjo ngankꞌaa. Ngatꞌa ꞌba=nde kuataꞌen nchja chinga profeta xi tjun kisꞌe nga ku̱anre jun.
23316	MAT 5:13	’Jun jo=ni naxare ngasunꞌndio. Tunga tsa xaja jndare naxo, ¿jótsaꞌen ku̱axtia ngani? Ngu je ku̱an tsajmi xi tume chjire. Tu ngandetsian xanikjaꞌa ngisa ꞌba kio kuinyane xuta.
23319	MAT 5:16	ꞌBa jun, ꞌba tsaꞌen ngatatsitsejen ndiꞌinu ngixkun xuta, tuxi skueni mé= xi nda teñoꞌon ꞌba sichjire Naꞌennu xi tijña ngankꞌaa.
23321	MAT 5:18	Ngatꞌa ꞌba xinkixi_nuu̱. Yejerañu tjin ngisa ngankꞌaa ko tꞌanangiu nijnguú letra ꞌba nijnguú punto xi kuaꞌindutꞌa kjuatexumo xjaꞌaxinre kaꞌnda nga ku̱ajngu yeje.
23322	MAT 5:19	ꞌBa mani, tsa tjin xi bi sikꞌetjusun ninga tu jngu kjuatexumachi xi kuaꞌindutꞌa kjuatexumo ꞌba tsa ꞌba tsaꞌen kuakuyare xuta xi yakꞌa ngayeje, kui= xi ꞌba nde ngisa ichi ku̱an ña batexuma Naꞌenchana. Tunga tsa tjin xi saꞌen jo tsu kjuatexumo ꞌba tsa ꞌba tsaꞌen kuakuyare xuta xi yakꞌa ngayeje, kui= xi ꞌba nde je ku̱an ña batexuma Naꞌenchana.
23323	MAT 5:20	Ngatꞌa ꞌba texin_nuu̱. Tjinnere nga ngisa nda sikꞌetjusun ngiso mé= xi Naꞌenchana mejénre nga ko mare chjine kjuatexuma ko xuta fariseo. Tsa bi ꞌba siꞌon, niñajanni kjuitjasꞌion ña batexuma Naꞌenchana.
23326	MAT 5:23	’ꞌBa mani, tsa chjeri tebaꞌe altare Naꞌenchana ꞌba tsa kio kjuaꞌetsjenri nga tjinre kjua ntsꞌé ngatꞌa tsiji,
23328	MAT 5:25	’Taꞌa fani tꞌendakuai kjua xi tifikꞌendakori kjua yejerañu nga tjenko ngisai ngaya ndiyo, tuxi bi singantsjaniri ngaya ntsja juez. Ngatꞌa tsa singantsjari ngaya ntsja juez, xi juez singantsja nganiri ngaya ntsja xi tsikuenda nduyo ꞌba kui xi kuayari nduyo.
23332	MAT 5:29	’ꞌBa mani tsa xkuin xi kixi xi titsaꞌen nga siꞌen je, tusa ꞌna̱xje ꞌba chanikjaꞌatꞌaxin. Ngatꞌa ngisa= nda ni ngatꞌari tsa chaja jngu kaꞌa yojori, tu ꞌba= ni tsa ngayéje yojori xanikjaꞌajin ngajin ndiꞌi ngaꞌnde ña faꞌa kjuanima xuta.
23333	MAT 5:30	ꞌBa tsa ndsai xi kixi xi titsaꞌen nga siꞌen je, tusa tichatjin ꞌba chanikjaꞌatꞌaxin. Ngatꞌa ngisa= nda ni ngatꞌari tsa cha̱ja jngu kaꞌa yojori, tu ꞌba= ni ni tsa ngayéje yojori xanikjaꞌajin ngajin ndiꞌi ngaꞌnde ña faꞌa kjuanima xuta.
23336	MAT 5:33	’ꞌBa ꞌba nde je kjinuꞌyo nga kikꞌinre xuta xi kisꞌe nixtjin kuatse jan: “Bi tu chu̱ba̱ nikꞌaxki ngatꞌa tseꞌe Naꞌenchana ꞌba tusa kuiyunengai en xi kꞌuin_ri. Tusa tikꞌetjusin mé= xi kꞌuin_ri Naꞌenchana.”
23337	MAT 5:34	Tunga an xin_nuu̱ niñajanni nikꞌaxkiu ngatꞌare Naꞌenchana. Ninga bi nikꞌaxkiu ngatꞌare ngankꞌaa, ngatꞌa kio= yaxile ña batexuma kui.
23339	MAT 5:36	Ninga bi nikꞌaxkiu ngatꞌare nindakú, ngatꞌa nijnguú ntsja ku manu nijmo asa nitibo.
23340	MAT 5:37	ꞌBa nga xiubo, “jun” tixun tsa ꞌba tjin, ꞌba “junjun” tixun tsa bi ꞌba tjin. Ngatꞌa en xi sꞌejun sꞌetꞌa, kui= xi ndibanire chanayiu.
23347	MAT 5:44	Tunga an xin_nuu̱ nga tusa timijon kaꞌnda xi stikenu. Chjaꞌa_ru Naꞌenchana nga ngatatsichikuntaꞌen ngatꞌare xi nchjabojonu, nda tiko xi stikenu, ꞌba chjaꞌa_ru Naꞌenchana ngatꞌare xi chꞌo tsikonu ꞌba xi tjenngikenu.
23348	MAT 5:45	ꞌBa tiꞌon tuxi ku̱anñu kiꞌndire Naꞌennu xi tijña ngankꞌaa. Ngatꞌa kui= xi tsikasenre tsuꞌbire ngatsiꞌi xuta ninga tsa nda xuta asa bi nda xuta. ꞌBa tsikaꞌare tsi ngatsiꞌi xuta ninga tsa kixi asa bi kixi.
23349	MAT 5:46	Ngatꞌa tsa tu kui sa simijíon xi tsimejénnu, ¿ngu mé= xi kuejennu? Kaꞌnda xi kjebechjintjai tsajmi ngatꞌare Roma ꞌba tsaꞌen.
23351	MAT 5:48	Niki xuta kixi fani ngatjamo, jotsaꞌen kixi Naꞌennu xi tijña ngankꞌaa.
23352	MAT 6:1	’Chutsejen_ru yojonu jo teñoꞌon ngixkun Naꞌenchana. Bi tu ngixkun xuta nda ñoꞌon, tsa tuxi skueninu. Ngatꞌa tsa ꞌba siꞌon, tume chji sjanu Naꞌennu xi tijña ngankꞌaa.
23355	MAT 6:4	Tusa tisekoꞌmai. ꞌBa Naꞌenri xi be ngayéje xi teñaꞌanꞌmai, kui sjangojo nganiri chjiri.
23356	MAT 6:5	’ꞌBa kionga xuko Naꞌenchana, bi ꞌba ñoꞌon joni xuta jó nkjain xi matsjare minya nduju ngaya niꞌya sinagoga ꞌba ko ña bakjanki ndiyo kionga fako Naꞌenchana, tuxi skueni xuta. Kjuakixi= xi xin_nuu̱ nga kui je kisakure chjire.
23357	MAT 6:6	Tunga ji, kionga xukuai Naꞌenchana, tjasꞌen ña ꞌmo chun ꞌba tꞌechje xuntjari, ꞌba chukoꞌmai Naꞌenri. ꞌBa Naꞌenri xi be mé= xi teñaꞌanꞌmai, kui sjangojo nganiri chjiri.
23358	MAT 6:7	’ꞌBa kionga xukuai Naꞌenchana, bi nichjen ndekui nde mani en xi tsajain ndiyare jotsaꞌen xuta xi bi judío xi tsikjaꞌetsjen nga ꞌbatsaꞌen ngisa nda kjuintꞌe naire tu ngatꞌare nga ꞌñu tsé nchja.
23359	MAT 6:8	Ngu bi ꞌba ñoꞌon jun jotsaꞌen xutabiu. Ngatꞌa Naꞌennu je kui tjun be mé= xi machjennu kionga kje chjaꞌajín_ru.
23360	MAT 6:9	ꞌBa mani, ꞌbitsaꞌen chuko Naꞌenchana: Naꞌenni xi teni ngankꞌaa, ngatjaꞌyakun jaꞌenri.
23361	MAT 6:10	Ngatjama ngaꞌe jngu ngaꞌnde xi batexumai. Ngatjama ngasun tꞌanangiu jotsaꞌen ji mejénri, jo tjima ngankꞌaa.