23219	MAT 1:6	ꞌBa Isaí, kui xi kuán naꞌenre rey David. ꞌBa David, kui xi kuán naꞌenre Salomón ꞌba nare kui xi kuán chjunre Urías tsakaiñu.
23231	MAT 1:18	ꞌBi= kuán nga kitsin Jesucristo: María xi kuán nare Jesús xi tijñangire kjua Kuse nga kuixanko. Tunga kionga kje tjindukojín xinkjin, María kisꞌeyaꞌmore kiꞌndi, kiꞌndi xi kitsjare Isennixtjintsjere Naꞌenchana.
23233	MAT 1:20	ꞌBa kionga je ꞌbitsaꞌen kitsikjaꞌetsjen Kuse, jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejenre ngaya nijñare ꞌba kitsure: —Kuse xi ntjere David, bi kuin nga kuenikue María chjunri. Ngatꞌa kiꞌndi xi kui tjiyaꞌmore, kui xi kitsjare Isennixtjintsjere Naꞌenchana.
23235	MAT 1:22	ꞌBa kuán ngayéje kibi, tuxi kꞌuetjusunni ngayéje xi kitsu Naꞌenchana nga kitsikinchja nchja chinga profeta:
23236	MAT 1:23	Chjun xungu sꞌe̱yaꞌmore jngu kiꞌndi, jngu kiꞌndi xiꞌin sꞌe̱re, ꞌba Emanuel kꞌuin kiꞌndiu. Jaꞌen xi tsunire: Naꞌenchana tijña ngajinna.
23239	MAT 2:1	Jesús kitsin Belén, naxinanda chi xi tijña ngajinre nangi Judea, nixtjin nga rey Herodes tjinre xa. ꞌBa kui nixtjinbiu jaꞌe naxinanda Jerusalén nchja chjine xi kutꞌaya ngatꞌare niñu xi jendibani ngitutsꞌian.
23240	MAT 2:2	ꞌBa tsiningiya: —¿Ñá=ñu tijña reyre xuta judío xi je kitsin? Ngatꞌa kaꞌnda nangini̱ ña tju tsuꞌbiu, kjiꞌyee̱ niñure ꞌba kjuaꞌenichji_ri̱ kiꞌndiu.
23241	MAT 2:3	ꞌBa kionga rey Herodes kjintꞌe kibi, ꞌñu kuafore ko ngatsiꞌi xuta naxinanda Jerusalén ngayeje.
23242	MAT 2:4	ꞌBa ꞌbatsaꞌen rey Herodes kinchjare ngatsiꞌi xi ngakure naꞌmi ko nchja chjine tseꞌe kjuatexumo, ꞌba tsiningiyare ñá tsin Cristo.
23244	MAT 2:6	ꞌBa ji Belén, naxinanda chi xi tijña ngajinre nangire xuta Judá, bi ichi tetsju ngisai ngajinre naxinanda yaꞌe xi tseꞌe xutaxare xuta Judá. Ngatꞌa ngajinri kꞌuetjujin jngu xutaxa, xi sikuenda xutana̱ xi tseꞌe Israel.
23245	MAT 2:7	ꞌBa ꞌbatsaꞌen Herodes kinchjatꞌaxinre nchja chjinebiu ꞌba tsiningiyare mé fa nixtjin kuatsejen niñu.
23246	MAT 2:8	ꞌBa kionga je jako, kitsikasen Belén ꞌba kitsure: —Tangiun ꞌba nda tinyisjo kiꞌndiu. ꞌBa kionga je ku̱asjainu, ndekꞌenu nijmi, tuxi ko an kuitsichjini_ra̱.
23247	MAT 2:9	ꞌBa kionga nchja chjinebiu je yasen ñojon en xi kitsure rey Herodes, kitsaꞌen ngani ndiya. ꞌBa niñu xi tsabe nangire ña tju tsuꞌbiu, xi janda tjentitjunre kaꞌnda nga tsakasenꞌñu kixire ña kjijña kiꞌndiu.
23249	MAT 2:11	ꞌBa ꞌbatsaꞌen jaꞌasꞌen niꞌyo ꞌba tsabe kiꞌndiu ko María xi nare mani. Tsikinyakunchꞌintꞌare kiꞌndiu nga kitsichjire, ꞌba kiskjexꞌa kaxare nga kitsjare kjuatjo kiꞌndiu. Kitsjare oro ko tjingusja xi ꞌñu chjire ꞌba ko ngijngu tsajmi xi nda jen xi mirra ꞌmi.
23250	MAT 2:12	ꞌBa ngatꞌa ngaya nijñare je kikꞌinyatitjunre nga bi nde kjuaꞌani ña tijña Herodes, kui kjua kjaꞌe ndiya kiskjebeni nchja chjinebiu nga kiji ngani nangire.
23251	MAT 2:13	ꞌBa kionga je kiji nchja chjinebiu, jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejenre Kuse ngaya nijñare ꞌba kitsure: —Tisetjen ꞌba chjube kiꞌndiu ko nare ꞌba tiyukue nangi Egipto. ꞌBa kio teni kaꞌnda nga an xin nganira̱ nga kjuendibai, ngatꞌa Herodes kuangisjai kiꞌndiu, tuxi sikꞌenni.
23256	MAT 2:18	Kjinuꞌyare nangi Ramá jndare jngu chjun, xi tikjiꞌndaya ꞌba ꞌñu titsine. Raquel= xi tikjiꞌndatꞌa kiꞌndi nistire, ꞌba bi nde mejénnire nga kjuinije kakun, ngatꞌa je jesun kiꞌndi nistire.
23257	MAT 2:19	ꞌBa kionga je kꞌen Herodes, jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejenre Kuse ngaya nijñare nangi Egipto ꞌba kitsure:
23260	MAT 2:22	Tunga kionga Kuse kjintꞌe en nga Arquelao tibatexuma nangi Judea ngaꞌndere Herodes xi naꞌenre mani, kitsakjun nga kuaje kio. Tunga kitsaꞌe chini titjúnre nga kikꞌinyare nga kuaje nangi Galilea.
23262	MAT 3:1	ꞌBa kui nixtjinbiu, Juan Bautista jaꞌetsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana ngaꞌnde tꞌaxin xi tjin Judea.
23263	MAT 3:2	ꞌBa kitsu: —Tikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba ndiba ngañu ngixkun Naꞌenchana, ngatꞌa je tjimatiña nixtjin kionga kui kuatexuma.
23264	MAT 3:3	Ngatꞌare Juan kinchja xuta chinga profeta Isaías nga ꞌbitsaꞌen kitsiꞌindu: Tjinuꞌyare jndare jngu xuta xi ꞌñu nchja ngaꞌnde tꞌaxin: “Tꞌenda_ru ꞌba kixi chjuꞌi_ru ndiyare Naꞌenchana.”
23265	MAT 3:4	ꞌBa Juan yaja najñu xi kuandakoni ntsjare chakameyu ꞌba ko jngu tjiuxinjnde tikjakonire. ꞌBa naxkajndi ko ntsjenre tjiuchusera xi tjin ngijña kjine.
23267	MAT 3:6	ꞌBa kisatenda ngajin ndaje Jordán, kionga je yeꞌe nijmi je xi tjinre.
23268	MAT 3:7	Tunga kionga Juan tsabe nga ne nkjin xuta fariseo ko nchja saduceo inyafaꞌe nga mejénre nga satenda, kitsure: —Jun ntjere tjiuye, ¿ꞌyá= xi ꞌba kitsunu nga kuiyu ngatꞌare kjuastire Naꞌenchana xi je tijña tiña?
23269	MAT 3:8	Tusa ngatꞌare xi siꞌon takutsijion nga je kjinikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba nga je jaꞌe ngañu ngixkun Naꞌenchana.
23270	MAT 3:9	Bi yojonu ꞌbejñujin_ru nga kuixiun: “Ña= xi ntjere Abraham.” Ngatꞌa ꞌba xinkixi_nuu̱ nga kaꞌnda kui ndiojobi Naꞌenchana ku̱anre saꞌen ntjere Abraham.
23271	MAT 3:10	Je tijñanda hachare Naꞌenchana nga kuate jamare yo. Meni ngayéje ya xi bi nda tu tsja, stisun ꞌba xanikjaꞌajin ndiꞌu.
23272	MAT 3:11	An ko nanda batenda_nuu̱ tuxi xianire nga je kjinikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba nga je jendiba ngañu ngixkun Naꞌenchana. Tunga xi ndiba jaskanre an, kui= xi ngisa tjinre kjuaꞌñu, kaꞌnda an bi bakinna̱ kuaꞌatuntsjaa̱ jndere. Kui ko Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba ko ndiꞌi kuatendaninu.
23273	MAT 3:12	Kui jo=ni xuta xi tsitsje trigo. Kitjunre ntsja tsajmi xi basen ntjokoni, tuxi kꞌuejñatꞌaxinni trigo ꞌba kꞌuejñatꞌaxin xtjere. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kuinyatjo trigo niꞌyare ña minyatjo, ꞌba kuaka xtjere ngajin ndiꞌi xi bi ꞌboya —kitsu Juan.
23276	MAT 3:15	ꞌBa Jesús kitsingojore: —Tu ꞌbara ngatꞌe ngandaꞌe, ngatꞌa nda= tjin nga sikꞌetjusan ngayéje xi mejénre Naꞌenchana. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikjain Juan.
23278	MAT 3:17	ꞌBa kjinuꞌyare jngu jnda ngankꞌa xi kitsu: —Kui=bi xi Kiꞌndina̱ xi ꞌñu tsimijia̱n, xi ꞌñu tsja mana̱ ngatꞌare.
23279	MAT 4:1	ꞌBa jaskan Isennixtjintsjere Naꞌenchana kiko Jesús ngaꞌnde tꞌaxin, tuxi xutꞌayakoni ngatꞌare chanayiu.
23280	MAT 4:2	ꞌBa kio tsikꞌejña kjindia yachan nixtjin ꞌba yachan nistjen, ꞌba jaskan kuabojore.
23281	MAT 4:3	ꞌBa ꞌbatsaꞌen chanayiu jaꞌekutꞌayako ꞌba kitsure: —Tsa kjuakixi nga Kiꞌndire Naꞌenchana kuáin, ꞌba sji nga ndiojobi ngatjama niñuxtila.
23282	MAT 4:4	Tunga Jesús kitsure: —ꞌBa=tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: “Bi tu niñuxtila xi kꞌuendukunnire xuta, tusa ngayéje enre Naꞌenchana.”
23283	MAT 4:5	ꞌBa ꞌbatsaꞌen chanayiu kiko Jesús naxinanda tsje Jerusalén ꞌba kitsikasensun ngaꞌndere ningu ña ngisa nkꞌa.
23284	MAT 4:6	ꞌBa kitsure: —Tsa kjuakixi nga Kiꞌndire Naꞌenchana kuáin, tikintjaingi yojori ngaꞌe. Ngatꞌa ꞌba=tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: Naꞌenchana kꞌuexare ankjelere nga sikuendari. Ko ntsja subanginiri, tuxi nijnguú ndiojo satengini ndsakui.
23285	MAT 4:7	ꞌBa Jesús kitsure: —ꞌBa nde tsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: “Bi chutꞌayakuai Naꞌenchana xi Nairi.”
23286	MAT 4:8	ꞌBa ꞌbatsaꞌen chanayiu kiko ngani ngijñacha xi ꞌñu nkꞌa. Kio yakure ngayéje naxinanda xi tjin ngasunꞌndio ꞌba kjuaje xi tjinre nga jngu jngu naxinando.
23287	MAT 4:9	ꞌBa kitsure: —Sja yejera̱ kibi tsa kuisenkunchꞌintꞌanaa̱ nga sichjinaa̱.
23289	MAT 4:11	ꞌBa ꞌbatsaꞌen chanayiu tsakasentꞌaxinre Jesús. ꞌBa jaꞌe ankjelere Naꞌenchana nga jaꞌekatesinre kui.
23290	MAT 4:12	Kionga Jesús kjintꞌe nga Juan kjiya nduya, kiji ngani nangi Galilea.
23294	MAT 4:16	Xi tjindu ña jñu, kui= xi je tsabe jngu ndiꞌi je. Xi tjindungi nkꞌianre kjuabeya, kui= xi je kuatsejenre jngu ndiꞌi.
23295	MAT 4:17	ꞌBa tsakaꞌanire kui nixtjinbiu Jesús kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana. ꞌBa kitsu nga jako xuta: —Tikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba ndiba ngañu ngixkun Naꞌenchana, ngatꞌa je tjimatiña nixtjin kionga Kui kuatexuma.
23296	MAT 4:18	Kionga Jesús tsuꞌba ndai ndachikun Galilea, tsabe jó nchja xi ntsꞌe mani, kui xi Simón xi ꞌba nde Pedro ꞌmi ꞌba ko Andrés. Xi inyakanikjaꞌa naꞌya tire ngajin nando, ngatꞌa kui tsuba tjiuti.
23298	MAT 4:20	ꞌBa ndekuini chubabiu nchjabiu ꞌendu naꞌya tire ꞌba kitjenngi Jesús.
23299	MAT 4:21	ꞌBa ngubachire Jesús tsabe ngani jó nchja xi ꞌba nde ntsꞌe mani xi Santiago ko Juan xi kiꞌndire Zebedeo. Tjinduyako ngaya barku naꞌenre nga inyakjuya naꞌya tire. ꞌBa Jesús kinchjare nchjabiu.
23301	MAT 4:23	ꞌBa Jesús tsakꞌajme ngayéje naxinanda xi tjin nangi Galilea. Yakuya ngaya niꞌya sinagoga xi tjin kio, ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya en ndare Naꞌenchana nga Naꞌenchana xi batexuma, ꞌba kitsinda ngayéje chiꞌin xi kunre xuta ko ña kjinere.
23302	MAT 4:24	ꞌBa ꞌbatsaꞌen kjintꞌe en ngatꞌare Jesús ngatsiꞌi xuta xi tjin nangi Siria. ꞌBa jaꞌeko ngatsiꞌi xuta xi inyafesun ngajinre, xi sefesun ngatꞌare nkjin kuya chiꞌin, xi kjine yojore, xi tjindujinre isennixtjin xi bi nda, xi inyafatse, ꞌba ko xi bi ma fi. ꞌBa Jesús kitsinda ngatsiꞌi xutabiu.
23304	MAT 5:1	Kionga Jesús tsabe nga tjimañajan nkjin xuta, tsijin jngu ngijñacha ꞌba kio tsekꞌejña tuxi kuakuyanire. ꞌBa kuañajantꞌare xutare.
23305	MAT 5:2	ꞌBa ꞌbatsaꞌen Jesús kitsu nga yakuyare:
23306	MAT 5:3	—Ndaxure xuta xi xꞌan mare yojore, ngatꞌa ña batexuma Naꞌenchana kui= tseꞌe ku̱an.
23308	MAT 5:5	’Ndaxure xuta xi ni̱ma̱ ꞌbaxje yojore, ngatꞌa kui= tseꞌe ku̱an ngasunꞌndio.
23313	MAT 5:10	’Ndaxure xuta xi tsjengicha tu kjuare nga kixi tjin xi inyatsaꞌen, ngatꞌa ña batexuma Naꞌenchana kui= tseꞌe ku̱an.
23315	MAT 5:12	Tusa tsja ngatjasꞌenu ꞌba ꞌñu titsja_ru yojonu, ngatꞌa ne je chji xi xuntsjo ngankꞌaa. Ngatꞌa ꞌba=nde kuataꞌen nchja chinga profeta xi tjun kisꞌe nga ku̱anre jun.
23316	MAT 5:13	’Jun jo=ni naxare ngasunꞌndio. Tunga tsa xaja jndare naxo, ¿jótsaꞌen ku̱axtia ngani? Ngu je ku̱an tsajmi xi tume chjire. Tu ngandetsian xanikjaꞌa ngisa ꞌba kio kuinyane xuta.
23318	MAT 5:15	ꞌBa kionga baka ndiꞌi xuta, bi ngi kaxa ꞌbejñangi. Tusa ꞌbejñankꞌa, tuxi tsitsejennire ndiꞌu xuta xi tjindu ngaya niꞌyo.
23320	MAT 5:17	’Bi nikjaꞌetsjion tsa an jaꞌekꞌejñatꞌaxia̱n kjuatexumo ko xi yakuya nchja chinga profeta. Bi jaꞌekꞌejñatꞌaxia̱n, tusa jaꞌetsikꞌetjusaa̱n.