23214	MAT 1:1	Diꞌoraz kuwai idaꞌa kakuwaapa-karu Jesus Christ dokozu-daunnao sakadinan ikiꞌo dauꞌanaꞌo. Jesus Christ, uruu King David takaan-daun, naꞌiki David, uruu Abraham takaan-daun.
23219	MAT 1:6	Jesse dani uu King David. Aizii diꞌi Jesus Christ dokozu-daunnao dauꞌanaꞌo King David diꞌikiꞌo, atii patarubanao naꞌakan idaꞌati Israelitenao pawiizi iki Babylon iti: David dani uu Solomon (Solomon daro Uriah daiaro-daun);
23229	MAT 1:16	Jacob dani uu Joseph, uruu Mary daiaruz; Mary dani uu Jesus, Jesus uruu wuruꞌu dakota-kariwaiz Christ nii.
23232	MAT 1:19	Aizii Joseph kaimanaꞌo pidan uruu, ukauꞌan aonaa ubaꞌazootin-kidaꞌazon Mary iribaꞌo pidan bii ii, udiꞌitinpan paꞌidaꞌa sodi naꞌapam nii pamarinaꞌatan pamazidaꞌazon otuma.
23236	MAT 1:23	“Kainaꞌaꞌo nii baudaꞌapa paꞌinaꞌo zun, aonaꞌo zii okiitauzo-kao kaudanin nii daonaiora idi. Uruu Immanuel kii-karu nii udauꞌan, watumaꞌo Tominkaru kiaꞌo wuruꞌu kii-karuz.”
23245	MAT 2:7	Sariapa King Herod dapada-kidan wuruꞌu tawarainao aitapaabainaouz. Aonaa uaitapa-kao ukadakoinpan ĩtuma. Paꞌidiwaru sodi upishautan ĩdyaun, naꞌapaꞌoram naa ukotuꞌan ĩtukapan wuruꞌu wizi aidinan, naobanai shakatan kainaaribanaaz. Ukauꞌan ĩkowaada uꞌatiz.
23247	MAT 2:9	Paabatapaꞌakan daunaꞌan, naꞌapam King Herod kian paꞌati, ĩdobatan naa. Sariapa wuruꞌu ĩtukapauzoniaz wizi aidinan naa ĩꞌati koshan. Uruu idi ukauꞌan ĩkonaukian tuukii. Naꞌiki wuruꞌu wizi makon ĩꞌuaꞌati atii umashaadinan dokoꞌo koraidaonaa mashaapa-kizi kabaun paꞌinamun.
23249	MAT 2:11	Ĩkaawan kabaun idaꞌati, naꞌiki ĩmorotaꞌakan naa. Uruꞌu naa ĩtukapan naꞌii wuruꞌu koraidaonaaz, padaro Mary tuma. Sariapa ĩkodoruꞌukan ukanaapu ati unaobanain idi. Udaunaꞌan ĩsoꞌotaꞌakan naa panaꞌakapanii kida, gold naꞌiki frankincense naꞌiki myrrh, ĩtaan kidaz mawinipinaa-daun uꞌati.
23250	MAT 2:12	Udaunaꞌan ĩkiwan panaꞌanaꞌa naa pawaꞌati-kizi ai, aonaa ĩmakouaꞌakan King Herod idaꞌan. Ĩshaꞌapainapanuz kaikapaꞌa Tominkaru kakinaowan idiꞌo pazandaꞌawun ii ĩdyaun.
23251	MAT 2:13	Tawarainao kiwaꞌakan daunaꞌan, Tominkaru dyuudan angel kakuwaapaꞌanan Joseph ati uzandaꞌawun ii. Ukian uꞌati, “Pumako kai, punaꞌaka wuruꞌu koraidaonaaz padaro tuma, pukidoapa-kida ĩdyaun Egypt iti. Ushaꞌapanum kauꞌan Herod dorotapa-kidaꞌazon naa wuruꞌu koraidaonaaz naꞌiki uzowii-kidaꞌazoonuz. Punaꞌii paꞌi atii õdapada-kidan an zii pugaru powaa ati.”
23256	MAT 2:18	“Ramah ii, pidannao waꞌidan abata-kao, ĩzaadinan naꞌiki ĩmuraapan diiwaꞌo idaꞌan. Rachel zaadinan paudainao dauꞌan, aonaa omishidauan pamashaata-kao paudainao mawakan idi.”
23263	MAT 3:2	Kaikapaꞌa ukakinaopauzonuꞌo: “Utanawatinaꞌa naa uꞌoian ai, ushaꞌapanum kauꞌan ataꞌazoo Tominkaru Naobanai-tinan pidannao ati.”
23265	MAT 3:4	John kamichan toma-kao camel idi idiꞌo, ukazadawutinpan wuzada-kariwai madai idiꞌo, naꞌiki uwanyukunuu nii manorunao naꞌiki maaba.
23268	MAT 3:7	Iriba Jewnao, ĩdakota-kao Phariseenao naꞌiki Sadduceenao kaawan John chikaawunuuapa-kizi ati. John tukapan ĩdyaun naꞌii, sariapa ukian ĩꞌati, “Unao kowazaznao! Kanom kowaada uꞌati turuu ukazannaatinan Tominkaru patakaꞌutaꞌazon ai unao?
23270	MAT 3:9	Aonaa uzauda-kidaꞌanaꞌa unao Abraham takaan-daunnaoun idaꞌanaꞌo nii mani ukazannaatinan uꞌoian ai. Õkowaadan nii uꞌati aizii, turuu Tominkaru toman Abraham takaan-daunnao nii diꞌoraz kuba kida idiꞌi.
23271	MAT 3:10	Kainaꞌa baro, minziiwapaꞌoraꞌa naa barotaꞌo nii atamun kida. Ipai atamun wuruꞌu aonaꞌoraz ukaakan kaiman naꞌiki wuruꞌu dikauda kidaꞌoraz uꞌaka kida, ipaiꞌo nii ubarota-kao, udaunaꞌan ukaboota-kao nii ipai tikazi wuꞌiti.”
23273	MAT 3:12	Kainaꞌaꞌa naa unaꞌakapan pawidauapa-kinaa papaoriba aka kida. Ipaiꞌo nii uwidauan kaiman kidaꞌo papaoriba aka, naꞌapa zaishi widau-kao kawan pamada ai. Udaunaꞌan usaabaa-kao niꞌi naa kaiman padapunaa iti. Mazan wuruꞌu dikauda kidaꞌoraz, ipaiꞌo nii paꞌan ukaboota-kao tikazi aonaꞌo umakadauzon wuꞌiti.”
23274	MAT 3:13	Uruu dono Jesus kaawan Galilee Baara iki Jordan Waꞌo ati, uchikaawunuu-kidinaꞌanan John ati.
23275	MAT 3:14	Mazan aonaa John kaꞌiitan paabatan pashaꞌapatan naꞌapaꞌo uꞌati, ukauꞌan utiwaan papanaꞌadan Jesus nyukunuu. Ukian uꞌati, “Kanom nii puchikaawunuu-kidinaꞌazon õꞌati? Õgaru mishiꞌoraiman turuu puchikaawunuuan.”
23277	MAT 3:16	Jesus koditaꞌakan daunaꞌan wunu diꞌiki pachikaawunuu-kao dono, sariapa aokazi daꞌata-kao uꞌati, naꞌiki utukapa Tominkaru Doronaa waꞌatin orid kawan, aokazi ikinapu. Taau, upakotan uꞌidaꞌati.
23278	MAT 3:17	Mashaꞌapakiaka parada-karu aokazi ikiꞌo kian, “Diꞌi õDaniꞌi, õmarainapanii manawun, shaꞌapatinaꞌo õnyukunuu kawanaꞌati.”
23279	MAT 4:1	Uruu daunaꞌan Kaimanaꞌo Doronaa naꞌakan Jesus mapidantakaꞌo amazada diꞌiti, Satan tiwaa-kidapa kizi uruu naꞌii.
23282	MAT 4:4	Mazan Jesus kian uꞌati, “Tominkaru Paradan saada-kariwaiz kian, ‘Aonaa pidan mashaapan soo bread idaꞌan mani karikaonan. Mazan aiapa-karu nii Tominkaru diꞌikiꞌoraz parada-karu mashaapa-kinai nii.’”
23283	MAT 4:5	Udaunaꞌan Satan naꞌakan Jesus Jerusalem kaimanaꞌoraz wiizai iti. Ukadishita-kidanuz dokoaꞌo Tominkaru Dapu dokoo-dinpan paawa ii manawun,
23284	MAT 4:6	naꞌiki ukian uꞌati, “Tominkaru Danin an pugaru, puzakaꞌuta diꞌikiꞌi imiꞌi baara iti. Ushaꞌapanum kauꞌan Tominkaru Paradan saadinpaꞌoraz kian, ‘Tominkaru awunuutapa-kidan nii pugaru paꞌangelinnao ati, ĩzaamatapan nii pugaru, aonaꞌo nii pukaziwan pukidiba puwaotan an kuba kida diꞌiti.’”
23285	MAT 4:7	Jesus kian uꞌati, “Mazan kaikapaꞌo shaꞌatii Tominkaru Paradan saadinpaꞌo kian kapam, ‘Manaꞌa putiwaa-kidapauzoꞌonaꞌa uNaobanaa Tominkaru.’”
23286	MAT 4:8	Udaunaꞌan Satan naꞌakan Jesus dokoaꞌo midukuo paawa iti, naꞌiki uaida-kida Jesus ati ipai umanawun naꞌiki konaunam kidaꞌo donoi, ipai amazada tokon iti.
23288	MAT 4:10	Sariapa Jesus kian uꞌati, “Pumako õꞌai, Satan! Tominkaru Paradan saadauzo-kariwaiz kian, ‘Pukodoruꞌuka soo baudaꞌapaꞌo Naobanai puTominkarun ati. Pushaꞌapatin soo uruu aipan kawanaꞌati.’”
23291	MAT 4:13	Mazan naꞌikiꞌo umakon umashaapaꞌanan Capernaum iti, wiizai maonapaꞌo Galilee Karishiiz ati. Naꞌanaꞌoraz Zebulun naꞌiki Naphtali takaan-daunnao wiizi baara an kidaꞌoraz.
23292	MAT 4:14	Aimaakan shaꞌapanuz naꞌapa, parada-karu mishiinan naa tawuruꞌu prophet Isaiah kianuz pakaaritan idaꞌa:
23293	MAT 4:15	“Pidannao mashaapainao Zebulun amazadati an, naꞌiki Naphtali amazadati an, naꞌiki dobaapa-kizai karishii an, atii tarauka Jordan Waꞌo, Galilee an kidaꞌo Gentilenao mashaapan. Puabata!
23294	MAT 4:16	Puabata pidannao mashaapainao naꞌiiꞌaka marutaꞌo biiꞌi, ĩtukapan nii umanawunuꞌo kanadaꞌo. Mashaapainao naꞌan kichanaꞌiki-kiaꞌo marutaꞌo bii ii, kanada-karu kanadapan nii ĩdyaun.”
23295	MAT 4:17	Naꞌapainiꞌi naa Jesus sakadan pakakuwaapan. Ukian, “Utanawatin uꞌoian ai, ushaꞌapanum kauꞌan ataꞌazoo Tominkaru naobanai-tinan pidannao ati.”
23297	MAT 4:19	Jesus kian ĩꞌati, “Uwaꞌati õtuma, õtominapa-kida kizi unao, uzaamaapan dauꞌu pidannao.”
23299	MAT 4:21	Naꞌikiꞌo udobataꞌakan, utukapa dyaꞌutam pidannao koshan kanawa idaꞌa. Wuruꞌu ĩnaouz Zebedee dainao, James naꞌiki John. Ĩdaru Zebedee naꞌiaꞌo ĩtuma kapam, ĩminziiwatin-kidan pasairon kida. Jesus dapadan ĩdyaun.
23301	MAT 4:23	Jesus makon ipai Galilee Baara an kidaꞌo wiizai kawanaꞌati. Utominapa-kidan pidannao synagogue kida kawanaꞌati. Ukowaadapan Kaimanaꞌo Kuwai Tominkaru naobanai-tinan dauꞌu, naꞌiki ukakuda pidannao karinaapainao ipai pabiꞌinaaka kidaꞌo rinai idi.
23302	MAT 4:24	Uunamunaa abata-kao ipai Syria Baara ii aka. Uruu idi naꞌikinpuinao pidannao naꞌakan pairibannao karinainao pabiꞌinaakaꞌo ĩrinaa kida: kaziwainao, oiaꞌo doronai morotinniinao, mawakaziitapainao, naꞌiki machiꞌika-kainao; ipai Jesus kakudan ĩdyaun.
23303	MAT 4:25	Iriba pidannao daꞌananuzu Galilee Baara ikiinao, naꞌiki Decapolis Baara ikiinao, Jerusalem ikiinao, Judea Baara ikiinao, naꞌiki Jordon-waꞌo baza ikiinao.
23304	MAT 5:1	Aizii Jesus tukapan iriba pidannao kasabaꞌukinan paꞌidaꞌati, sariapa uzaidan naawazi daara iti. Naꞌiaꞌa naa usakanatan. Pidannao, utominapa-kidaniinaouz maonapadinan uꞌidaꞌati.
23305	MAT 5:2	Usakadaꞌakan naa patominapa-kidan ĩdyaun. Kaikapaꞌa ukian ĩꞌatiꞌi:
23309	MAT 5:6	Konaukiaꞌo wunaouꞌu tuukiaꞌoraz ĩtaan panyukunuu ati pashaꞌapataꞌazon Tominkaru aiapanii kida ushaꞌapata-kao, Tominkaru turuuda-kidan nii ĩdyaun kaimanaiman.
23312	MAT 5:9	Konaukiaꞌo wunaouꞌu kaudinainaouz pakaimanaaka-kidan dauꞌu pidannao, Tominkaru daniitan nii ĩdyaun.
23313	MAT 5:10	Konaukiaꞌo wunaouꞌu patakaꞌuta-kariwainaouz kaimanaꞌo mashaapa-karu Tominkaru atiꞌo dauꞌan, ĩnao atiꞌo nii wuruꞌu Tominkaru naobanai-tinapanuz.
23315	MAT 5:12	Ukonaukii tuukii manawun, ushaꞌapanum kauꞌan kainaꞌa umanawunuꞌu uwinipinaa niꞌo aokazi ii. Kotuaꞌa naa naꞌapaꞌo Tominkaru prophetinnao patakaꞌutauzo-kao kapam.
23316	MAT 5:13	“Duwu kawanuꞌo wuruꞌu unaouz daꞌaꞌa pidannao ati. Mazan duwu manaun anaꞌa naa, aonaꞌa naa naꞌapam ukuzuban powaꞌa. Aonaꞌa naa turuu ukaiwaapa-kao, mazan ukabootaꞌaka-kao niꞌi naa amazada iti. Uruꞌu naa dobaapainao naꞌiiꞌaka dakazatanuz.
23317	MAT 5:14	“Kanadaꞌo kawanuꞌo wuruꞌu unaouz daꞌaꞌa pidannao ati. Aonaa naawazi paawaꞌaꞌo donoi toma-kao dizinpan.
23318	MAT 5:15	Aonaa naꞌiam zii pidan suuauzon lamp, udaunaꞌan utaratanuzu boon waranuꞌu. Mishiꞌoraiman lamp muuda-kao nii kaimanaꞌo pawiizi dokoaꞌo idaꞌa. Naꞌikiꞌo nii ukanadapan ipai kabaun nazo ainao.
23319	MAT 5:16	Naꞌapa paꞌi unao lamp kawan, upuꞌukapan kanada pidannao kanaapu ati, ĩtukapa kizi kaimanaꞌo ushaꞌapatanii. Uruu naꞌapaꞌo idaꞌanaꞌo nii ĩkonaukii-kidan uDaru Tominkaru aokazi iaꞌo umanawunun.
23320	MAT 5:17	“Aonaa uzauda-kidaꞌanaꞌa, õmarinaꞌata-kidaꞌanan mani kakinaorii Tominkaru taaniaz Moses idaꞌan kida, naꞌiki kotuaꞌo prophetnao saadanii kida, wuruꞌu õwaꞌatinuz daꞌatiꞌi. Õwaꞌatin aonaa õmarinaꞌata-kidaꞌanan mani ĩdyaun, mazan õmishiaꞌanan naa naꞌiki õshaꞌapataꞌanan naa naꞌapaꞌoram ĩkian kidaz.
23321	MAT 5:18	Õkakuwaapan mishiꞌo uꞌati, atii aokazi naꞌiki diꞌoraꞌa imiꞌi baara naꞌan kawanaꞌati, aonaꞌo nii baudaꞌapa kakinaorii paradannaa sodi marinaꞌata-kao, atii kaiman-daun kakinaorii mishiinan.
23322	MAT 5:19	Ukauꞌan kanom dikintapan an masakaudaꞌu sodiꞌo kakinaorii paradannaa, naꞌiki tominapa-kidaꞌo naꞌapa baokoinao, awutapa sodiꞌo nii umanawunun, Tominkaru naobanai-tinan diꞌii. Mazan kanom izoꞌatiꞌo, shaꞌapatatinaꞌo kakinaorii kawanaꞌati, naꞌiki tominapa-kidaꞌo naꞌapa baokoinao kapam, umanawunuꞌo kii-karu nii udauꞌan, Tominkaru naobanai-tinan diꞌii.
23323	MAT 5:20	Ukauꞌan õkian nii uꞌati, aonaꞌo nii umorotan Tominkaru naobanai-tinan diꞌiti, soo umashaapan an kaiman Tominkaru aipan kawanaꞌati powaꞌa zii wunao aiaꞌa, tiichaapauzonao Moses kakinaori dauꞌu naꞌiki Phariseenao ai.”
23324	MAT 5:21	Jesus kian koshan, “Uaitapanii shaꞌatii naꞌapam kiauzo-karu pidannao ati kotuaꞌa naa, ‘Manaꞌa puzowiaꞌanaꞌa pidan. Naꞌiaꞌoram pidan zowiaꞌo pidan, patakaꞌuta-karu niizu udikin ii.’
23325	MAT 5:22	Mazan aizii õkian nii uꞌati, naꞌiaꞌoram pidan toꞌoran an paꞌinawuzu ati, patakaꞌuta-karu niizu udikin ii. Naꞌiaꞌoram pidan kiaꞌo paꞌinawuzu ati ‘pugaru maturuaukaꞌo,’ naꞌaka-karu niizu kazowautapainao kanaapu ati, marii kizi upatakaꞌuta-kao naꞌii. Naꞌiki naꞌiaꞌoram dakoopaꞌo paꞌinawuzu, ‘yaakaru, maaitapin-kaꞌo!’ kii, kaboota-karu niizu Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti.
23326	MAT 5:23	“Ukauꞌan putaainaꞌanan dono Tominkaru ati, punaꞌakan idaꞌan aimaakan uꞌati altar uzai kawaodapa-kizinao diꞌiti, naꞌiki punyukunuiankan an kainaꞌaꞌo daꞌi pukasharutan puꞌinawuzu nyukunuu,
23327	MAT 5:24	puwaꞌakaꞌa naa zii wuruꞌu putaaꞌazooniaz altar dazabaꞌa, pumako puꞌinawuzu diꞌiti, pusaabaa-kidanaka punyukunuu utuma. Udaunaꞌan putaaꞌanan niꞌi naa wuruꞌu putaaꞌazooniaz Tominkaru ati.
23328	MAT 5:25	“Aizii pukasharutaakapan an pidan tuma. Uruu dikin ii unaꞌakan pugaru kootowapa-kizai iti. Mazan ukaawa-kidan uaꞌii pugaru naꞌiti, putiwaa pusaabaa-kidan puparadan utuma. Aonaan an pushaꞌapatinan naꞌapa, mishiꞌo nii unaꞌakan pugaru kootowapa-kizai iti, naꞌiki utaan nii pugaru kootowapa-kidauzo pidan ati. Udaunaꞌan kootowapa-kidauzo taan niꞌi naa pugaru police kaꞌu iti, uruꞌo niꞌi naa kaboota pugaru taraa-kizai diꞌiti.
23329	MAT 5:26	Õkian puꞌati, punaꞌian nii, aonaꞌo nii pukodita-kida-kao atii pukawinipinaatan anaꞌo nii zii ipai daunuudaꞌu aiapa-kariwai pukodita-kinaa nii.
23332	MAT 5:29	Ukauꞌan pudiwaꞌora antanpuꞌo puawun shaꞌapata-kidan dono puꞌati oiaꞌo, pusoꞌota naꞌiki pukaboota puꞌaiaz. Kaimanaꞌo nii zii puwaziwaan baudaꞌapa karikaonan pushaꞌapauzin punanaa diꞌikiꞌo, pukaboota-kidan ai ipai daunuudaꞌu punanaa manawun Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti.
23333	MAT 5:30	Pudiwaꞌora antanpuꞌo pukaꞌu shaꞌapata-kidan dono puꞌati oiaꞌo, pudukuta naꞌiki pukaboota puꞌaiaz. Kaimanaꞌo nii zii puwaziwaan baudaꞌapaꞌo pukaꞌu karikaonan, pukaboota-kidan ai ipai daunuudaꞌu punanaa manawun Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti.”
23334	MAT 5:31	Jesus kian koshan, “Uaitapanii shaꞌatii naꞌapam Tominkaru kakinaori kian, ‘Naꞌiaꞌoram pidan muudan an paudaiaro, marii utaan oꞌati saada-kariwai muudaaka-karu kaaritannaa.’
23335	MAT 5:32	Mazan aizii õkian nii uꞌati, daonaiora muudan dono paudaiaro omashaapan puꞌu kaiman padamata utuma, ukauꞌan ubaꞌorantapa-kidan naa oroo wuruꞌu baꞌoran daonaiora tuma omazidan anaꞌa naa koshan. Naꞌiki arawuꞌu daonaiora mazidaꞌoraz naa otuma, utoman naa oiaꞌo kapam ubaꞌoran-daiarotapan idi.
23336	MAT 5:33	“Uaitapanii shaꞌatii kapam naꞌapam kiauzo-karu pidannao ati kotuaꞌa naa, ‘Manaꞌa pumarinaꞌataꞌanaꞌa putaanii puparadan pumishiaꞌazoonii, mazan pushaꞌapata puparadan Tominkaru ati wuruꞌu pushaꞌapataꞌazooniaz.’
23337	MAT 5:34	Mazan aizii õkian nii uꞌati, manaꞌa pudakotaꞌanaꞌa aimaakan uu puparadan mishida-kinao nii. Manaꞌa pudakotaꞌanaꞌa aokazi uu puparadan mishida-kinao nii, ushaꞌapanum kauꞌan Tominkaru naobanai-tinapa-kizi wuruꞌu.
23340	MAT 5:37	Ukauꞌan, turuu pukian ‘Oo’, umishiin dono, naꞌiki ‘Aonaa’, uꞌaonaan dono. Pudobata-kidan an powaꞌa zii puparadan, oiaꞌo diꞌikiꞌo wuruꞌu.
23342	MAT 5:39	Mazan aizii õkian nii uꞌati, aonaa pukaunaatinaꞌanaꞌa pushaꞌapata-kao an dikaudaꞌo idaꞌan. Pidan taꞌikan an pudiwaꞌora antanpuꞌo pukaozoo, marii putaꞌika-kidan puꞌashabaron antanpuꞌo pukaozoo kapam.
23343	MAT 5:40	Pidan kootowapa-kidaꞌanan dono pugaru naꞌiki uzaamatan pushooton, putaaꞌaka puchaakitan kapam.
23344	MAT 5:41	Aizii umanawunuꞌo pidan dyuudan dono pudowautan padopao baudaꞌapaꞌo naawazi diꞌiti, pudobata-kida udopao baudaꞌapaꞌa naa naawazi diꞌiti.
23346	MAT 5:43	“Uaitapanii shaꞌatii naꞌapam Tominkaru kakinaori kian, ‘Pumarainapa puiriban, mazan putoꞌora-kizaitapa putarubaitapaniinao.’
23348	MAT 5:45	Naꞌapaꞌo idaꞌanaꞌo nii utukapa-kao mishiꞌo uDaru Tominkaru aokazi iaꞌo dainao unao. Ushaꞌapanum kauꞌan uruu kanada-kida kamoo ipai pidannao ati, kaimanainao naꞌiki dikaudainao ati kapam. Naꞌiki ukaawa-kida wunu pidannao ati, kaimanainao ĩshaꞌapainpan naꞌiki dikaudainao ĩshaꞌapainpan ati kapam.
23350	MAT 5:47	Ukauꞌan ukaimanan dono soo marainpainao ati unao karikaonan, naꞌapa dii upanaꞌan baokoinao pidannao ai? Naꞌapa pidannao mashaapan kapam mamishida-kainaouz Tominkaru.
23351	MAT 5:48	Ukauꞌan aonaa ukasharutinaꞌanaꞌa ukaimanan ai, uDaru aokazi iaꞌo makasharutin-kan kawan pakaimanan ai.
23352	MAT 6:1	“Ushaꞌapatan an kaimanaꞌo aimaakan, manaꞌa ushaꞌapataꞌanaꞌazu iribaꞌo pidan bii ii, utukapa-kidaꞌazon idi ukaduz ukaimanan karikaonan. Ushaꞌapainpan an naꞌapa, aonaꞌo nii uwinipinaa nii uDaru aokazi iaꞌo diꞌiki.
23353	MAT 6:2	Ukauꞌan utaan dono aimaakan patakaꞌutinainao ati, aonaa ukainaabataꞌanaꞌazu diꞌiiꞌaka kidaꞌa tawunao kawanuꞌu taapinpauzonao kaimanainao nii kaikiniꞌi. Ĩnao, paaipan idi pashaꞌapataniaz patakaꞌutinainao ati atadapa-kao, ukauꞌan ĩaidautan pashaꞌapatanii ipai diꞌiiꞌaka kidaꞌa pidannao ati, choochiapa-kizai ii, naꞌiki ipai dunapota pidannao iriba-kizi an. Mishiꞌo õkian uꞌati, wuruꞌu ĩnaouz kaimanaimanaꞌoraꞌa naa ĩkawinipinaatinaꞌakan paꞌatadapa-kao idi.
23355	MAT 6:4	Utaaꞌazon an aimaakan, aonaa kainaabaꞌo-karuꞌu mani utaanuzu, uDaru tukapan nii ushaꞌapatanii aonaꞌoraz pidan tukapan, naꞌiki ukawinipinaatan nii unao.
23356	MAT 6:5	“Utoriinpan dono, manaꞌa paꞌi utoriinpaꞌanaꞌa tawunao kawanuꞌu taapinpauzonao kaimanainao nii kaikiniꞌi. Ĩnaudapa pakadishitaꞌanan naꞌiki patoriinpan choochiapa-kizai ii, naꞌiki dunapota pidannao iriba-kizi an, ĩaipan karikaonan pakaduz tukapa-kao. Õkian mishiꞌo uꞌati, kaimanaimanaꞌoraꞌa naa ĩkawinipinaatinaꞌakan paꞌatadapa-kao idaꞌan.
23357	MAT 6:6	Mazan unao paꞌan, utoriinpaꞌazon dono, umorota udapu nazo iti, utaratinaꞌaka, uruꞌu naa utoriinpan uDaru aonaꞌoraz tukapa-kao ati. UDaru tukapaꞌoraz utoriinpan aonaꞌoraz pidan tukapan, utaan nii uwinipinaa nii.
23358	MAT 6:7	“Utoriinpan dono, aonaa ukiwaꞌanapa-kidaꞌanaꞌa mazanuiman kidaꞌo parada-karu, maaitapa-kainao Tominkaru kawan. Ĩtoriinpan dawuu, naꞌapa ĩzauda-kidan patominkarun abatan nii patoriinpan.
23361	MAT 6:10	Marii kizi punaobanai-tinan. Marii kizi shaꞌapatin-karu puaipan kawanaꞌati daꞌaꞌa imiꞌi baaraꞌa, naꞌapa aokazi iainao shaꞌapatinan kawanaꞌati.
23363	MAT 6:12	Pumarinaꞌata ipai wuruꞌu oiaꞌo washaꞌapatanii kidaz, naꞌapa wamarinaꞌatan kawan ipai oii kidaꞌo shaꞌapata-kariwaiz waꞌati.
23367	MAT 6:16	“Usanadinpan an Tominkaru ati, aonaa utaapinpaꞌanaꞌa kashaꞌoraꞌa kawan, tawunao kawanuꞌu taapinpauzonaouz kaimanainao nii kaikiniꞌi. Ĩnao ĩpanaꞌadaꞌakan naꞌapam paaidinpan pataapinpaꞌakan idaꞌan manaunam kashaꞌoraꞌa kawan, ĩaipan karikaonan paaitapa-kao pasanadinpan. Õkowaadan nii mishiꞌo uꞌati, ĩnao naꞌapainpainaouz ĩshaꞌapainpan, kawinipinaatinaꞌa kainaouꞌu naa wuruꞌu paꞌatadapa-kao idaꞌan.
23369	MAT 6:18	Aonaa kizi baokoinao aitapan usanadinpan Tominkaru ati, soo uDaru aonaꞌoraz utukapa-kao aitapan nii paꞌan, naꞌiki uDaru tukapaꞌoraz ushaꞌapatan aimaakan aonaꞌoraz baokoinao aitapan, ukawinipinaatan nii unao.
23370	MAT 6:19	“Manaꞌa ukashaꞌapauzi-tinaꞌanaꞌa daꞌaꞌa imiꞌi baaraꞌa, ushaꞌapauz kainin nii, naꞌiki uwuzaaritan nii, naꞌiki koidimikinao koidapan niizu.
23372	MAT 6:21	Aizii naꞌiam pidan saabaan pashaꞌapauz, karikaonanuꞌo nii utaapan panyukunuu, wuru diꞌitiꞌi utaapa-kiziz pashaꞌapauz.
23375	MAT 6:24	“Aonaa turuu pidan poitoruitapa-kidinan dyaꞌutamaꞌo naobanainao ati. Panaadon utoꞌora-kizaitapan nii baudaꞌapaꞌo, naꞌiki umarainpan nii baꞌoran; kaimanaꞌo nii uizoꞌatin baudaꞌapaꞌo, naꞌiki ukashadapan nii baꞌoran. Ukauꞌan aonaa turuu pidan naobanaitapan Tominkaru naꞌiki puraata.
23376	MAT 6:25	“Uruu idi õkian uꞌati. Aonaa ukaziwadapaꞌanaꞌa unyukunuu udiꞌitinpan idaꞌan kanomaꞌo nii unika naꞌiki utuzan niꞌo dauꞌu ukakupa-kinaa nii, oo kamicha ukaiwadan nii dauꞌan. Mishiꞌoraiman kakupa-karu, powaꞌaꞌo umanawunun wanyukunui ai, naꞌiki nanai, powaꞌaꞌo umanawunun kamicha ai.
23377	MAT 6:26	“Utukapa mooko kotuꞌuznao, aonaa ĩpaowinan. Udaunaꞌan ĩsoꞌotan mani papaoriba aka naꞌiki ĩkasabaꞌuan maniz padapunaa iti. Mazan upuꞌaꞌo uDaru aokazi iaꞌo paan ĩdyaun. Aizii mani unao, aonaa umarainapa-kao mooko powaꞌa zii kotuꞌuznao ai?
23383	MAT 6:32	Naꞌapa kidaꞌo dauꞌanaꞌa maaitapa-kainao Tominkaru kaziwadapauzon panyukunuu. Aokazi iaꞌoraz uDaru aitapanii uaipan aimaakan naꞌapa kidaꞌoraz umashaapa-kinaa nii.
23384	MAT 6:33	Mishiꞌoraiman utaa unyukunuu kiwiitapa zii Tominkaru naobanai-tinan dauꞌan, naꞌiki umashaapa naꞌiki ushaꞌapatin Tominkaru aipan kawanaꞌati. Utaan nii ipai naꞌapa kidaꞌoraz unao idiwau nii.
23392	MAT 7:7	Jesus kian koshan, “Upishaa aimaakan, taa-karu nii uꞌatiz; udorota aimaakan, uikodan nii wuruꞌu udorotapaniaz; udau-dauapa paniinom, daꞌata-karu nii paniinom uꞌati.
23393	MAT 7:8	Ushaꞌapanum idi ipai pidan pishaaꞌo aimaakan, taa-karu nii uꞌatiz; naꞌiki naꞌiaꞌoram pidan dorotaꞌo aimaakan, uikodan niiz; naꞌiki dau-daupaꞌo paniinom daꞌata-karu nii paniinom uꞌati.
23397	MAT 7:12	Pushaꞌapata kaimanaꞌo aimaakan baꞌoran pidannao ati, naꞌapa puaipan kawan aimaakan shaꞌapata-kao puꞌati kapam. Naꞌapaꞌo dauaꞌo wuruꞌu Moses naꞌiki Tominkaru prophetinnao kakinaori kidaz.
23398	MAT 7:13	“Umorota mazowaꞌo dobaapa-kizai paniinom idaꞌan, ushaꞌapanum kauꞌan kazowaꞌo dobaapa-kizai paniinom Tuubaruꞌo Tikazi patakaꞌutin-kizai diꞌitiꞌo wuruꞌu. Naꞌiki mashaꞌapannaa mako-karu naꞌan, ukauꞌan iriba pidannao makon naꞌan.
23399	MAT 7:14	Mazan dobaapa-kizai paniinom karikaonanuꞌo kakupa-karu diꞌitiꞌo, mazowaꞌo naꞌiki kashaꞌapannaa kapam mako-karu naꞌan. Ukauꞌan aonaa iribaꞌo nii mani pidannao ikodanuzu.
23400	MAT 7:15	“Uzaudinpauzo paꞌi wunao aiaꞌa dakotinpainaouz prophetnao nii. Ĩwaꞌatin nii uꞌidaꞌati, naꞌapa mashaꞌapatanuꞌu kaznizo kawan ĩaidinpan, mazan kichanaꞌiki-kiaꞌo ĩkaduz wuruꞌu, naꞌapa baudokoru kawan.
23401	MAT 7:16	Uaitapan nii ĩdyaun naꞌapaꞌoram ĩshaꞌapatanii idaꞌan, naꞌapa paoribai aitapa-kao kawan paꞌaka idaꞌan. Aonaa naꞌapainim puikodan kaiwada-karu idaꞌa grape oo fig aka.
23404	MAT 7:19	Naꞌiaꞌoram paoribai dikauda kidaꞌo uꞌaka barota-karu niizu, naꞌiki kaboota-karu niizu tikazi wuꞌiti.
23410	MAT 7:25	Wunu tuukiaꞌo kaawan donoꞌo naa, uwaꞌozi kida paidan naa, utuubarun paida baara ii aka, naꞌiki maꞌozakaꞌo awaru kaawaꞌakan naa kabaun idaꞌati, mazan aonaa kabaun dorautan, utoma-kao idi dadaraꞌo baaraꞌa.
23411	MAT 7:26	“Aizii naꞌiaꞌoram pidan abataꞌo diꞌoraz õparadan kida, naꞌiki aonaa ushaꞌapatinan õparadan kawanaꞌati, naꞌapaꞌo uruu tawuru kawanuꞌo maaitapin-kaꞌoraz pidan, tomaꞌoraz padapu kaatu baaraꞌa.
23413	MAT 7:28	Aizii Jesus ipaian patominapa-kidan naꞌapa kidaꞌo dauꞌan, tuukii pidannao diꞌitinpan naꞌapam utominapa-kidan dauꞌu.