23214	MAT 1:1	Eci ndi kitabu ca rikolo ra Insa Almasihi, ujukulu wa Daudi, ujukulu wa Iburahima. Eku ndi kufulatana ka rikolo rake:
23219	MAT 1:6	na Yese kampongola Daudi, ajire akiwa nfalume. Daudi kampongola Selemani, mwana wa muka wa Uriya.
23224	MAT 1:11	Yosiya, wakati wasamisiwe akiperekiwa Babiloniya, kampongola Yekoniya na wanduze.
23229	MAT 1:16	Yankubu kampongola Yusufu, nlume wa Mariyamu, ampongore Insa, etiwa Almasihi.
23230	MAT 1:17	Basi vizazi piya mwanzo wa Iburahima mpaka Daudi vipita vizazi kumi na vine. Mwanzo wa Daudi mpaka kusamisiwa kuperekiwa Babiloniya vipita vizazi kumi na vine. Na tangu ka kusamisiwa kuperekiwa Babiloniya mpaka wakati wa Almasihi vipita vizazi kumi na vine.
23233	MAT 1:20	Falakini iye, paakiwaza kutenda javire, kwa mpunde noure, laika wa Mola kanjira akilota, akimwambira javi: “Yusufu ujukulu wa Daudi! Usofeleye kunlomba Mariyamu nkawako, konta waasaka kupongola‑yo ampongola kwa uwezo wa Roho Takatifu.
23237	MAT 1:24	Paasisimuke usingizi, Yusufu akitenda kamba vyaambiriwe na laika wa Mola ire, akimpokerera nkawake.
23238	MAT 1:25	Fala aamwijiwe mpaka kampongola toto nlume. Na akimwita zina rake Insa.
23241	MAT 2:3	Nfalume Herodi paasikire, kafazaika pakulu sana na wanu piya wa Yerusalemu wafazaika naye.
23245	MAT 2:7	Sambi Herodi akiweta wataalamu ware, akiwadairi kisiiri-siiri wakatini wayilawirire nondwa ire.
23247	MAT 2:9	Pawansikire nfalume ire, wakúka. Ona, noire nondwa yawawonire ikiwala ire, ikiwalongoza mpaka mahala paakiwa toto ire, ikimira.
23248	MAT 2:10	Pawawonire nondwa ire, watenda radi na wafurahi pakulu sana.
23249	MAT 2:11	Nakufika nnyumba, wammona toto ire pamoja na Mariyamu mamaye, wakikokora mbere yake, wakintukuza. Kuno wakifungula mali awo, wakintuzira zawadi: oru, lubani na mafuta a nsandali.
23250	MAT 2:12	Noparepare iwesukira ruhuya wasiludire ka Herodi kure. Basi, kwa njira nyengine, wakiludira kwawo.
23252	MAT 2:14	Iye akilamuka, akintwala toto ire pamoja na mamaye, usiku-usiku akilawa, akuka Miswiri.
23254	MAT 2:16	Sambi, Herodi pejiwe kuwa katenviwa na wataalamu ware, kakimiwa pakulu futi. Akitumiza kuwolaya wasimana walume piya wa Betlehemu na wa kaya piya zíri karibu nawo, kwanza ka hirimu ya myaka miwiri na sawanamba kufika, kwa kutunza muda waawadairire wataalamu ware.
23259	MAT 2:21	Basi, paalamuke, akinsukula toto ire pamoja na mamaye, wakingira inti ya Iziraeli.
23260	MAT 2:22	Fala, paasikire kuwa Arkelau kankumiliki Yudeya, kariti cewo ca Herodi wawaye, akopa kuka noko. Na paakumbusiwe kwa nloto, akilawa akuka makaya a Galileya.
23265	MAT 3:4	Sambi, Yahaya mavazi ake ákiwa a mabururu a ngamiya, ákivalanga ukanda wa sambala nkiuno, na cakurya cake cíkiwa mazorombe na ansali.
23267	MAT 3:6	newo wakoziwa neye mmuto wa Yordani, kuno wakisema madambi awo.
23269	MAT 3:8	Basi, ipani visumo vyakolota kutubiya.
23270	MAT 3:9	Musiwaze watupu kwamba: ‘Tanawo baba, ndi Iburahima.’ Konta nukwambirani kuwa Mwenyezimungu kanawo uwezo wakupindula eya mawe‑ya kuwa wajukulu wa Iburahima.
23271	MAT 3:10	Nepa katana ituriwa fúti panzipe wa muti. Ndimana, kila muti saupa visumo vyema usinjiwa, ukwefiwa pamoto.
23272	MAT 3:11	Omi‑pa nukozani na maji molote kutubiya. Fala ája bandi ya omi kanawo uwezo pakulu koliko omi, iye omi sifãi kusukula tamango zake. Noyo-noyoni akuja kukozani na Roho Takatifu na moto.
23274	MAT 3:13	Sambi, Insa akilawa Galileya, akuka ka Yahaya muto wa Yordani akoziwe.
23276	MAT 3:15	Insa akinjibu: “Kubali novyo sambi‑pa! Kamana ndi vyavitijuzi ipate titimize piya shariya.” Ndimana, akinkubali.
23277	MAT 3:16	Insa, pesire koziwa, akilawa mmaji. Kwa mpunde nowo, akifunguririwa binguni wanzu, ng'waaa! Akimmona Roho wa Mwenyezimungu akimwisukira kamba pomba.
23279	MAT 4:1	Ikisa, Insa akitwariwa akukisiwa na Roho Takatifu palanga akayereriwe na Ibilisi.
23280	MAT 4:2	Pesire kufunga suku arubaini, usiku na nsana, mwinsho ikinkola njala.
23286	MAT 4:8	Ikisa Ibilisi akinsukula tena, akuka naye mpaka pamwango nrefu sana, akimolotera inti za ulumwengu piya na ubora wa utajiri wawo.
23289	MAT 4:11	Basi Ibilisi akimwasa. Mpunde noure malaika wakinfika karibu, wakintumika.
23290	MAT 4:12	Insa, paasikire kuwa Yahaya kafungiwa, akiludira inti ya Galileya.
23296	MAT 4:18	Insa, paakenenda nanyenje ya tanda ra Galileya, kawawona wanu, munu na nduye: Ansumani etiwa Peduru, pamoja na nduye Andere, wakitaya nyavu ntanda mure konta wákiwa wavuvi.
23298	MAT 4:20	Mpunde noure, nakwasa nyavu zire, wakinfulata.
23299	MAT 4:21	Nakuka mbere, akiwawona wanu wengine, munu na nduye: Yakobu mwana wa Zebedeyu, pamoja na Yahaya, nduye Yakobu. Wákiwa mungalawa na wawa yawo Zebedeyu, wakiwanza nyavu zawo. Insa akiweta,
23300	MAT 4:22	newo mpunde noure wakasa ngalawa na wawa yawo, wakinfulata.
23301	MAT 4:23	Insa akenenda piya inti ya Galileya, mmasinagoga mwawo kupita akifunda. Akereza Habari Ngema ya ufalume wa Mwenyezimungu, na akiponesa ulwere piya na maradi piya a wanu ware.
23302	MAT 4:24	Kusifiwa kwake kusikirikana piya inti ya Siriya. Wakija nawo kwake iye piya walwere wa kila namuna ya malwazo na kopepesiwa, wakuwa na mashetwani, wa visalasala na wakuremala, neye akiwaponesa.
23303	MAT 4:25	Wanu wengi wakinfulata, kulawa Galileya, Dekapoli, Yerusalemu, Yudeya pamoja na ng'ambu nyengine ya Yordani.
23304	MAT 5:1	Pawonire makundi a wanu, Insa akikwera pamwango, akikala. Na wanafunzi wake wakuka wakijumana naye.
23306	MAT 5:3	“Heri ndi wenye kuriwona usikini roho zawo kamana ufalume wa binguni ndi wawo.
23307	MAT 5:4	Heri ndi wenye kulalamika, kamana wakuja kunyamaziwa.
23308	MAT 5:5	Heri ndi wenye kurinyenyekeya, kamana wakuja kuwa wenye ardhi.
23309	MAT 5:6	Heri ndi wenye njala na nyotwa ya shariya, kamana wakuja kwikutisiwa.
23310	MAT 5:7	Heri ndi wenye utungu, kamana newo wawoneriwa utungu.
23311	MAT 5:8	Heri ndi wenye moyo swafi, kamana wakuja kummona Mwenyezimungu.
23312	MAT 5:9	Heri ndi wenye kupatanisa wanu, kamana wakwitiwa wana wa Mwenyezimungu.
23313	MAT 5:10	Heri ndi wenye kuhudiwa kwa sababu ya haki, kamana ufalume wa binguni ndi wawo.
23315	MAT 5:12	Furahini na muwe radi pakulu, kamana thawabu yenu ndi ulu mbinguni. Kamana novyo ndi vyawandibiwe minabii wapitire kábula ya umwe.”
23316	MAT 5:13	Insa akizidi kusema javi: “Umwe ndi munyu mulumwengu‑mu! Munyu ukilamwa, cílungiriwa kinani? Auna nguvu tena, ila ukwefiwa kunundu, uluwatiwa na wanu.
23317	MAT 5:14	Umwe ndi nlangaza mulumwengu‑mu. Kaya yakujengiwa pajulu ya mwango aifisiwa.
23318	MAT 5:15	Hapana munu akoréza kandiyeru kufinika na tamboru, ila atula pajulu ya meza, iwamwarikire wanu piya wári nnyumba.
23320	MAT 5:17	Cengine Insa kawambira kaamba: “Musidanizire kamba nija kufuja shariya za Taureti au vyawakifunda minabii. Sijire kuvunja, ila nija kutimiza.
23321	MAT 5:18	Nukwambirani kweli kuwa, mpaka kwisa ka bingu na ardhi, aipo fataha wala shada isaka kulaviwa nTaureti mpaka vinu piya vitimiziwe.
23322	MAT 5:19	Ndimana, munu afúja ezi ámuri‑zi, anta iwe noto moja tu basi, na kuwafunda wenziwe watende novyo, akuja kuwoniwa ntoto futi nkati ya ufalume wa binguni. Falakini afuláta ezi ámuri‑zi kuno akifunda, akuja kuwoniwa nkulu nkati ya ufalume wa binguni.
23325	MAT 5:22	Falakini omi nukwambirani kuwa piya-mwe mwenyé kunkimwira mwenziwe, imbidi ahukumiwe. Mwenyé kunkejeli mwenziwe, imbidi oke kumilandu. Mwenyé kumwita mwenziwe ‘zozo’, imbidi oke motoni.
23327	MAT 5:24	asa nopo swadaka‑yo mbere ya uralu‑wo, uke ukapatane kwanza na mwenziwo. Sambi, ukiludi, lavya swadaka yako.
23328	MAT 5:25	Patana na aduwi wako upesi paúri naye munjira ipate asukupereke ka mwenyé kulamula, neye kukupereka ka amiri wa kalaboshu, wefyeriwe nomo.
23331	MAT 5:28	Falakini omi nukwambirani kuwa kila mwenyé kunnang'aníza mwanamuka ka kumperereza iye, kazinga futi.
23332	MAT 5:29	Basi sambi, kamba rikukosesa riso rako ra nkono nriro, kotopola, wefye baidi yako. Kamana, ndi fadari kwako kwefya kifingo kimoja ca mwiri wako, koliko mwiri wako nzima kwingira motoni.
23333	MAT 5:30	Na kamba ukukosesa nkono nriro wako, tupula nowo, wefye baidi yako. Basi, ndi fadari kwako kwasika kifingo cako kimojawapo, koliko mwiri wako nzima kwingira motoni.
23335	MAT 5:32	Falakini omi nukwambirani kuwa kila mwenyé kumwasa nkawake saíri kwa sababu ya uzinzi, muka‑yo antenza kuzinga. Na mwenyé kunlomba muka wakwasiwa, kankuzinga.”
23339	MAT 5:36	wala usilapire kiswa cako kamana auna uwezo wa kubadili nywiri zako kuwa nyelupa au nyerufi.
23342	MAT 5:39	Fala omi nukwambirani kuwa musishindane na wenye kukutendani ubaya. Kwasa javyo, ikiwa munu kakwibiya langu ra nkono nriro, zungunuka umpe langu ra upande mwengine.
23343	MAT 5:40	Ikiwa munu kakukeshari atware anzu yako, kazaku rako nero mwasire.
23344	MAT 5:41	Munu akukulazimisha kusukula kinu kilometuru moja, uka naye mpaka mbiri.
23348	MAT 5:45	ipate muwe wana wa Baba wenu ári binguni. Kamana awarisa juwa rake ka wema na wabaya, anyesa nvula ka wenye shariya na sawana shariya.
23352	MAT 6:1	Insa kasowera tena javi: “Onani! Musitende shariya yenu mbere ya wanu kuwóniwa. Mukitenda javyo, amupata thawabu ka Baba wenu ári binguni.
23353	MAT 6:2	Ndimana, paulavya zaka, mbere yako usibiye umambi, kamba wanafiki vyawatenda kusinagoga na munjira, wasifiwe na wanu. Nukwambirani kweli kuwa wesa kupata futi thawabu zawo.
23355	MAT 6:4	zaka yako iwe kwa siiri. Na Baba wako, awona siiri, akujanliya.”
23356	MAT 6:5	Insa kazidi kuwambira kaamba: “Pamulebela duwa, musitende kamba vyawatenda wanafiki. Kamana ewo kuwajibu kwimira kulebela duwa mmasinagoga na mmamembe ipate wawoniwe na wanu. Nukwambirani kweli kuwa wapata futi thawabu zawo.
23357	MAT 6:6	Fala uwe, ukilebela duwa, ingira nkisusi mwako, nakufunga nryango, ulebela duwa ka Baba wako arípo kwa siiri. Na Baba wako, awóna kwa siiri, akujanliya.
23358	MAT 6:7	Pamulebela duwa, musisowere novyo-novyo masemo mengi saana mana, kamba vyawatenda sawamwijiwa Mwenyezimungu. Ewo wawaza kuwa, kwa sababu ya usowezi mwingi, wasikiriwa.
23359	MAT 6:8	Basi musiwalandanise, konta Baba wenu akwijiwa camusakula kábula samunlebele.
23361	MAT 6:10	uje ufalume wako, vitendiwe vyausaka kamba vitendiwa mbinguni, na mulumwengu‑mu vitendiwe novyo.
23362	MAT 6:11	Tipe luziki rero ratisakula kila suku.
23363	MAT 6:12	Tiswamii makosa etu, kamba ofwe novyo vyatiwaswamii watikosa.
23365	MAT 6:14	Sambi, mukiwaswamii wanu makosa awo, na Baba wenu mbinguni akuswamiini novyo.
23367	MAT 6:16	Ikisa kawambira javi: “Pamufunga, musiwalande manafiki wafunga wajii, kamana wanyatisa kumaso kwawo ipate wawoniwe na wanu kuwa wafunga. Omi nukwambirani kweli kuwa ewo wesa kupokerera thawabu zawo.
23369	MAT 6:18	ipate usiwoniwe na wanu kuwa kufunga, ila wijiwiwe na Baba wako arípo kwa siiri. Na Baba wako, awóna kwa siiri, akujanliya.”
23370	MAT 6:19	Cengine tena Insa kasema javi: “Musiriturire mali mulumwengu‑mu múri uswa na ange yaribungi piya vinu, na wevi wavunjanga miryango wakwiwa.
23372	MAT 6:21	kamana paari mali ako, na moyo wako ndi pauwa nopo.
23373	MAT 6:22	Sambi, kandiyeru ya mwiri ndi riso rako‑ro. Ikiwa maso ako meema, mwiri wako piya ukuwa nuru.
23374	MAT 6:23	Fala ikiwa riso rako ribaya, mwiri wako piya ukuwa nkisi. Kwa javyo, ikiwa nlangaza kwako uwe kisi, kisi cako kikulu pakulu.
23375	MAT 6:24	Hapana munu akidiri kuwatumikira mamwenye wawiri, kamana mmoja amwina, mwengine ampenda. Au aryaminisa ka mmoja, mwengine ankejeli. Basi, avikidirika kuntumika Mwenyezimungu pamoja na mali.
23376	MAT 6:25	Ndimana omi nukwambirani javi: Musishugulike na mainsha enu, camusaka kurya wala kunywa wala mwiri wenu camusaka kuvala. Mainsha sibora zaida ya cakurya? Na mwiri sibora zaida ya mavazi?
23377	MAT 6:26	Wanang'anizeni wanyuni julu: sawavyala wala sawavuna wala sawariturira nkikuti, fala Baba wenu ári binguni awarisa. Umwe sibora koliko ewo‑po?
23379	MAT 6:28	Na mavazi, sababuni umwe kushugulikira? Tunzani maluwa a nnundu, namuna vyaakula. Aakola kazi wala aapakasa nguwo.
23380	MAT 6:29	Nukwambirani kuwa anta Selemani na ubora wake piya aavarire kamba luwa rimojawapo.
23383	MAT 6:32	Kamana piya-vyo wanu sawamwijiwa Mwenyezimungu wasakula. Falakini ijiwani kuwa Baba wenu ári mbinguni akwijiwa kuwa musakula piya-vyo.
23384	MAT 6:33	Basi, sakulani kwanza ufalume wa Mwenyezimungu na shariya yake, nevyo vinu-vyo piya vikongeziwa kwenu.
23385	MAT 6:34	Musishugulike na makeshamungu, konta makeshamungu‑yo irishugulikira wanyewe. Vitosha kila suku na ubaya wake.”
23387	MAT 7:2	konta kamba vyamulaumu, mulaumiwa novyo. Na namuna ya kipimo camupimira, mupimiriwa noco novyo.
23390	MAT 7:5	Uwe nafiki! Lavya kwanza kibawo mmaso mwako, uwone sana-sana, ndipo unlavye kizolo mwenziwo.
23391	MAT 7:6	Musiwape vinu takatifu waumbwa, wakukuzungunukirani wakupanyangulani. Wala musefye vifure vyenu mbere ya nguluwe, wasije kuluwata na maulu awo.”
23392	MAT 7:7	Kawambira tena javi: “Lebelani, múpewa. Sakulani, múpata. Lombani hodi, mufunguririwa.
23393	MAT 7:8	Kamana kila alebéla, ápewa. Asakúla, ápata. Na alómba hodi, afunguririwa.
23396	MAT 7:11	Umwe, ingawa muwa wabaya, mukwijiwa kuwapa wanenu vinu vyema. Futi Baba wenu ári mbinguni aawapa vinu vyema ware wenye kunlebela?
23397	MAT 7:12	Basi, piya vyamusaka kuwa wenzenu wakutendereni, nomwe watendereni novyo. Eya ndi mana a shariya ya Taureti pamoja na minabii.”
23398	MAT 7:13	Akizidi tena kuwambira javi: “Ingirani nryango mpusu, kamana mpana ndi nryango wa njira ya ando yakumpereka munu motoni. Na wengi ndi wengira nowo nryango‑wo.