23214	MAT 1:1	Eci ndi kitabu ca rikolo ra Insa Almasihi, ujukulu wa Daudi, ujukulu wa Iburahima. Eku ndi kufulatana ka rikolo rake:
23231	MAT 1:18	Sambi, kupongoriwa ka Insa Almasihi kukuna javi: Mariyamu mamaye Insa, kâpofiwa na Yusufu, falakini saanamba kunlomba, Mariyamu kariwonerera emite kwa nguvu ya Roho Takatifu, we!
23233	MAT 1:20	Falakini iye, paakiwaza kutenda javire, kwa mpunde noure, laika wa Mola kanjira akilota, akimwambira javi: “Yusufu ujukulu wa Daudi! Usofeleye kunlomba Mariyamu nkawako, konta waasaka kupongola‑yo ampongola kwa uwezo wa Roho Takatifu.
23235	MAT 1:22	Basi piya vikuna ipate utimiziwe usowezi wasowere Mola julu ya nabii, akamba:
23236	MAT 1:23	“Onani! Mwari mmoja wa bikira akuja kwimita, ampongola mwana nlume, na wamwita zina rake Emanueli, mana ake: ‘Mwenyezimungu kawa pamoja nofwe.’ ”
23239	MAT 2:1	Sambi, paapongoriwe Insa Betlehemu inti ya Yudeya, wakati Herodi wawere nfalume, kwa mpunde noure wafika Yerusalemu wataalamu wakilawa upande wa mashariki, wakamba:
23242	MAT 2:4	Akiwajumanisa piya walongozi wa dini na wanlimu wa shariya wákiwatumikira wanu, akiwadairi: “Almasihi akuja kupongoriwa ndepi?”
23243	MAT 2:5	Ewo wakinjibu: “Betlehemu inti ya Yudeya, konta vyandikiwa na nabii mmoja javi:
23246	MAT 2:8	Ikisa akiwapereka Betlehemu akamba: “Ukani, mukadadishi sana-sana kuhusu toto‑yo. Mukimmonerera, tumizani kunambira ipate nomi nije nintukuze.”
23249	MAT 2:11	Nakufika nnyumba, wammona toto ire pamoja na Mariyamu mamaye, wakikokora mbere yake, wakintukuza. Kuno wakifungula mali awo, wakintuzira zawadi: oru, lubani na mafuta a nsandali.
23251	MAT 2:13	Ewo pawaludire, mpunde laika wa Mola akinjira Yusufu julu ya ruhuya, akimwambira akamba: “Lamuka, nsukure toto‑yo pamoja na mamaye, utire uke Miswiri, ukekare mpaka nukwambire, konta Herodi ansakula toto‑yo amuulaye.”
23253	MAT 2:15	Akikala nokure mpaka Herodi akifwa, ipate vitimiziwe vyaambire Mola julu ya nabii mmoja, akamba: “Kulawa Miswiri nimwita mwanangu.”
23255	MAT 2:17	Basi vikitimiziwa vyaasemire nabii Yeremiya akamba:
23258	MAT 2:20	akamba: “Lamuka, unsukure toto‑yo pamoja na mamaye, uke inti ya Iziraeli, konta wakisakula kumulaya‑wo wafwa.”
23261	MAT 2:23	Paafikire, akikala kaya ulu yakwitiwa Nazareti ipate vitimiziwe visemiwe na minabii kuwa: “Akwitiwa nNazareti.”
23263	MAT 3:2	akamba javi: “Tubiyani, kamana ufalume wa binguni uwa karibu!”
23264	MAT 3:3	Kamana javi ndi vyaambiwe na nabii Izaya, Yahaya paakamba javi: “Shauti ya munu yankufula uto nlanga: Ntengezereni Mola njira yake, molosereni barabara yake yaasaka kupita.”
23268	MAT 3:7	Yahaya paawawonire Mafarizeu na Masaduseu wengi wakija kwake woziwe, akiwambira: “Umwe kabila ya manyoka! Nani akushongezereni kutira kukimiwa kusaka kuja?
23270	MAT 3:9	Musiwaze watupu kwamba: ‘Tanawo baba, ndi Iburahima.’ Konta nukwambirani kuwa Mwenyezimungu kanawo uwezo wakupindula eya mawe‑ya kuwa wajukulu wa Iburahima.
23275	MAT 3:14	Fala Yahaya akinkataza, akamba: “Omi ndi nisakula koziwa nowe, sambi ujaja nukoze omi?”
23276	MAT 3:15	Insa akinjibu: “Kubali novyo sambi‑pa! Kamana ndi vyavitijuzi ipate titimize piya shariya.” Ndimana, akinkubali.
23278	MAT 3:17	Apa! Na shauti ya kulawa binguni ikisema: “Eyu ndi Mwanangu wanimpenda, niwa radi naye.”
23281	MAT 4:3	Cakúyerera ire akinfika karibu, akimwambira: “Kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu, sowerera mawe‑ya ataduke mikate.”
23282	MAT 4:4	Fala iye akinjibu, akamba: “Vyandikiwa javi: ‘Binadamu aainshi julu ya mikate basi, fala ainshi julu ya kila masemo a Mwenyezimungu.’ ”
23284	MAT 4:6	akimwambira: “Kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu, refye pansi, kamana yandikiwa: ‘Awamuru malaika wake kuhusu uwe, wakupokerera mmakono mwawo, mawe asukulumize anta aba mulu wako.’ ”
23285	MAT 4:7	Insa akimwambira: “Vyandikiwa novyo javi: ‘Usimyerere Mola, Nlungu wako.’ ”
23287	MAT 4:9	Akimwambira: “Ukisujudi ukinitukuza omi, vinu‑vi piya nukupa.”
23288	MAT 4:10	Insa akimwambira akamba: “Lawa‑pa, uka vyako, uwe Shetwani, konta yandikiwa javi: ‘Mola Nlungu wako, iye ndi waujuzi kuntukuza, kuntumika iye yeka yake tu basi.’ ”
23292	MAT 4:14	ipate vitimiziwe visemiwe na nabii Izaya, akamba:
23295	MAT 4:17	Kulawa noure wakati ure, Insa akanza kwereza, akamba: “Tubiyani, kamana ufalume wa binguni uwa karibu.”
23296	MAT 4:18	Insa, paakenenda nanyenje ya tanda ra Galileya, kawawona wanu, munu na nduye: Ansumani etiwa Peduru, pamoja na nduye Andere, wakitaya nyavu ntanda mure konta wákiwa wavuvi.
23297	MAT 4:19	Akiwambira: “Nifulateni omi, nukutendani kuwa wavuwi-wanu.”
23299	MAT 4:21	Nakuka mbere, akiwawona wanu wengine, munu na nduye: Yakobu mwana wa Zebedeyu, pamoja na Yahaya, nduye Yakobu. Wákiwa mungalawa na wawa yawo Zebedeyu, wakiwanza nyavu zawo. Insa akiweta,
23305	MAT 5:2	Akifungula kanywa, akanza kuwafunda akamba:
23316	MAT 5:13	Insa akizidi kusema javi: “Umwe ndi munyu mulumwengu‑mu! Munyu ukilamwa, cílungiriwa kinani? Auna nguvu tena, ila ukwefiwa kunundu, uluwatiwa na wanu.
23320	MAT 5:17	Cengine Insa kawambira kaamba: “Musidanizire kamba nija kufuja shariya za Taureti au vyawakifunda minabii. Sijire kuvunja, ila nija kutimiza.
23324	MAT 5:21	Kawambira tena javi: “Musikira vyawambiriwe wámida, ‘Usiulaye. Olaya onse, imbidi ahukumiwe.’
23330	MAT 5:27	Insa kawafunda tena javi: “Musikira vyayâmbiwe, ‘Usizinge’.
23336	MAT 5:33	Insa akizidi kuwambira: “Musikira tena vyawâmbiriwe wámida: ‘Usilapire ulongo ila mutimize mbere ya Mola kulapa kwenu.’
23337	MAT 5:34	Falakini omi nukwambirani kuwa usilapire kinu ciwa conse: wala binguni kamana ndi kiti ca Mwenyezimungu,
23341	MAT 5:38	Cengine kawambira kaamba: “Musikira vyayâmbiwe kuwa: ‘Riso kwa riso, rino kwa rino.’
23346	MAT 5:43	Ikisa kawambira javi: “Musikira vyayâmbiwe, ‘Mpende mwenziwo, mwine aduwi wako.’
23347	MAT 5:44	Fala omi nukwambirani javi: Wapendeni maaduwi wenu, na watendereni duwa wenye kukulumbatani,
23352	MAT 6:1	Insa kasowera tena javi: “Onani! Musitende shariya yenu mbere ya wanu kuwóniwa. Mukitenda javyo, amupata thawabu ka Baba wenu ári binguni.
23356	MAT 6:5	Insa kazidi kuwambira kaamba: “Pamulebela duwa, musitende kamba vyawatenda wanafiki. Kamana ewo kuwajibu kwimira kulebela duwa mmasinagoga na mmamembe ipate wawoniwe na wanu. Nukwambirani kweli kuwa wapata futi thawabu zawo.
23360	MAT 6:9	Kwa javyo, pamulebela duwa, ambani javi: ‘Baba wetu uri binguni, rikurisiwe zina rako,
23367	MAT 6:16	Ikisa kawambira javi: “Pamufunga, musiwalande manafiki wafunga wajii, kamana wanyatisa kumaso kwawo ipate wawoniwe na wanu kuwa wafunga. Omi nukwambirani kweli kuwa ewo wesa kupokerera thawabu zawo.
23370	MAT 6:19	Cengine tena Insa kasema javi: “Musiriturire mali mulumwengu‑mu múri uswa na ange yaribungi piya vinu, na wevi wavunjanga miryango wakwiwa.
23376	MAT 6:25	Ndimana omi nukwambirani javi: Musishugulike na mainsha enu, camusaka kurya wala kunywa wala mwiri wenu camusaka kuvala. Mainsha sibora zaida ya cakurya? Na mwiri sibora zaida ya mavazi?
23377	MAT 6:26	Wanang'anizeni wanyuni julu: sawavyala wala sawavuna wala sawariturira nkikuti, fala Baba wenu ári binguni awarisa. Umwe sibora koliko ewo‑po?
23382	MAT 6:31	Basi, musishugulike kwamba: ‘Tiryani?’ au ‘Tinywani?’ au ‘Tivalani?’
23386	MAT 7:1	Na tena kawambira kaamba javi: “Musilaumu, nomwe musilaumiwe,
23389	MAT 7:4	Umwambiraja mwenziwo kuwa: ‘Asa nilavye kizolo mmaso mwako’, na kumbe mmaso mwako muwa kibawo? We!
23392	MAT 7:7	Kawambira tena javi: “Lebelani, múpewa. Sakulani, múpata. Lombani hodi, mufunguririwa.
23398	MAT 7:13	Akizidi tena kuwambira javi: “Ingirani nryango mpusu, kamana mpana ndi nryango wa njira ya ando yakumpereka munu motoni. Na wengi ndi wengira nowo nryango‑wo.
23400	MAT 7:15	Insa kasowera tena kawambira javi: “More-moreni na minabii walongo, wakujírani wakilanda kamba makondoo, kumbe mmyoyo yawo iwa kamba miwinzi mikali.
23406	MAT 7:21	Insa kawambira kaamba javi: “Siyo kila aníta onse ‘Mwenye! Mwenye!’ akwingira muufalume wa binguni, ila ire aténda caasaka Baba ári mbinguni.
23407	MAT 7:22	Suku ya Kiyama, wanu wengi wakuja kwamba: ‘Mwenye, Mwenye, sikweli atibushurire kwa zina rako? Na kwa zina rako, atiwatuwise mashetwani? Na kwa zina rako, atitendire maajuza mengi awenye?’
23408	MAT 7:23	Basi omi nukuja kuwambira: ‘Tangu sukwijiweni, lawani kumaso kwangu, umwe mutenda ubaya!’ ”
23409	MAT 7:24	Insa kesiriza kwamba javi: “Basi sambi, kila asikíra usowezi wangu‑wu akitímiza, alandanisiwa na munu mwerevu ajengire nyumba yake pariwe.
23416	MAT 8:2	Mpunde noure camagundula akinfika karibu, akinkokorera, akamba: “Mwenye, ukisaka, kwanawo uwezo wa kuniswafi!”
23417	MAT 8:3	Insa, nakolosa nkono, akinkumbula, akisema: “Nisaka, uwe swafi.” Na wakati noure, magundula ake are akiswafika!
23418	MAT 8:4	Insa akimwambira: “Ona, usimwambire munu, ila uka ukarolote ka nkulungwa wa dini, ukapitise nadiri kamba vyaalaizire nabii Musa, ukawape ushahidi.”
23420	MAT 8:6	akamba: “Mwenye! Ntumisi wangu kalala ukaya nlwere karemala, kankutabika pakulu futi.”
23421	MAT 8:7	Iye akimwambira: “Omi nikúka, nímponesa.”
23422	MAT 8:8	Nfalume wa masurudadu ire akinjibu, akamba: “Mwenye, siri bora uwe kwinama lupenu rangu! Ila, sowera usowezi wako tu basi, ntumisi wangu apona.
23424	MAT 8:10	Insa paasikire javire, akitajabu, akiwambira wanu wakinfúlata ware, akamba: “Nukwambirani kweli kuwa, nkati ya wanu wa Iziraeli, sinamba kunsingana wakwamini pakulu kamba eyu!
23427	MAT 8:13	Ikisa Insa akimwambira nfalume wa masurudadu ire: “Uka, vikuwere novyo kamba vyawaminire.” Noure wakati ure, ntumisi wake ire akipona!
23431	MAT 8:17	ipate vitimu vyâmbiwe na nabii Izaya, âkamba: “Iye mwanyewe kasukula udainfu wetu, kapinga ulwere wetu.”
23433	MAT 8:19	Nakunfika karibu mwanlimu mmoja wa shariya, akimwambira: “Mwanlimu, nukufulata kauka konse.”
23434	MAT 8:20	Insa akinjibu akamba: “Marikule wanawo mapondo, wanyuni wakwirúka julu wanawo vitundu, fala Binadamu wa Binguni aana mahala pakutula kiswa kupumuzika.”
23435	MAT 8:21	Nakisa, mwanafunzi wake mmoja akimwambira: “Mwenye, nipe rihusa kwanza nilawe, nikanzike wawa.”
23436	MAT 8:22	Fala Insa akinjibu akamba: “Nifulate, wase wafwi wawazike wafwi wawo.”
23439	MAT 8:25	Wanafunzi wake wakinfika karibu, wakinlamusa, wakamba: “Mwenye, tivushe, epa tipoteya!”
23440	MAT 8:26	Iye akiwambira javi: “Mbana muwa wofi? Umwe kwamini kwenu aba!” Basi, akilamuka, akisowerera mepo na bahari ka kwinyuka, kukitenda shuwari dembwe.
23441	MAT 8:27	Wanu ware wakishanga, wakamba javi: “Eyu munu‑yu kawa namunani, mpaka mepo na bahari vinsikiriza?”
23443	MAT 8:29	Mpunde noure wakinyangula, kuno wakindairi: “Mwana wa Mwenyezimungu, mbana kwankutandibu? Kuja kuno kutopepesa wakati saunafika?”
23445	MAT 8:31	Mashetwani ware wakinlebela Insa, wakamba: “Basi kamba utituwisa, tipe nafasi tingire nkonjo wa nguluwe zire.”
23446	MAT 8:32	Iye akiwambira: “Aya, ukani!” Mashetwani ware, nakuwalawa wanu ware, wakuka wakiwengíra nguluwe zire. Basi, nkonjo wa nguluwe zire wakituwa pakulu wakifika pangulu, piya wakiteremukira mmaji wakifwa! Mama!
23450	MAT 9:2	Onani, wakija naye kitewe apingiwe mmashila. Insa paawonire kwamini kwawo, akimwambira kitewe ire, akamba: “Mwanangu, rimbisa moyo! Madambi ako aswamíiwa.”
23451	MAT 9:3	Na kweli, wanlimu wa shariya wamojawapo wakanza kuwaza kimoyomoyo: “Eyu kankukufuru!”
23452	MAT 9:4	Insa pejiwe mawazo awo, akamba: “Mbana mwankuwaza vinu vibaya mmyoyo mwenu?
23454	MAT 9:6	Fala, nukoloterani kuwa Binadamu wa Binguni kanawo mamulaka a kuswamii madambi duniya.” Noparepare, iye kamwambira kitewe ire: “Lamuka usukure kinanda cako, uke vyako kwenu.”
23457	MAT 9:9	Insa, nakupita mahala pare, kammona mwananlume mmoja wakwitiwa Matwaya, ekáre mahala pakuripiwa nsoko. Akimwambira: “Nifulate!” Nakulamuka, akinfulata.
23459	MAT 9:11	Mafarizeu, nakuwona javire, wakiwadairi wanafunzi wake ware: “Warípisi nsoko pamoja na wamádambi, mwanlimu wenu akurya nawo! Sababuni?”
23460	MAT 9:12	Falakini iye, nakusikira javire, kaamba: “Wanu wakomu awapita wakinsakula dotoru, ila walwere.”
23462	MAT 9:14	Sambi, wanafunzi wa Yahaya mwenyé Koza wakifika karibu ya Insa, wakamba: “Ofwe na Mafarizeu mara nyingi tifunganga, ila wanafunzi wako awafunga. Sababuni?”
23463	MAT 9:15	Insa akiwajibu: “Mudaniza kuwa warifiwe kuharusi wajuzi kukimiwa wari na mwenyé harusi? Fala suku yakutwariwa mwenyé harusi kati yawo, wakati‑wo wakuja kufunga.
23466	MAT 9:18	Insa, paawambire javyo, mpunde noure akifika nlongozi mmoja, akinkokorera, akamba: “Mwanangu mwari kafwa sambi‑pa. Fala ukúka, untula nkono wako julu yake, akuwa hai.”
23469	MAT 9:21	kamana akiwaza javi: “Nikikumbula nguwo yake tu basi, nipona.”
23470	MAT 9:22	Insa akizungunuka, akinnang'aníza, akimwambira javi: “Mwanangu, rimbisa moyo! Kwamini kwako kukuponesa.” Na mwanamuka ire, noure wakati ure, akiponesiwa.
23472	MAT 9:24	akiwambira javi: “Aya, lawani‑pa! Mwari‑yu aafwire, kalala tu basi!” Falakini ware wakola kunseka.
23475	MAT 9:27	Insa nakulawa pare, wanu sawawona wawiri wanfulata, kuno wakinyangula wakamba: “Mwana wa Daudi, titendere huruma!”
23476	MAT 9:28	Iye nakufika ukaya, vipofu ware wakimukira karibu yake. Insa akiwadairi: “Mukwamini kuwa nanawo uwezo wakukuponesani?” Wakinjibu, “He, tukwamini, Mwenye!”
23477	MAT 9:29	Basi, akiwakumbula mmaso mwawo, akamba: “Patani kadiri ya kwamini kwenu!”
23478	MAT 9:30	Maso awo akiwafunguka, ngwee! Fala Insa akiwalaizira pakulu, akamba: “Onani, anta munu mmoja asijiwe!”
23481	MAT 9:33	Nakutuwisiwa shetwani, bubu ire akanza kusowera. Wanu wengi wakishanga, wakamba: “Tangu acinakuna kinu kamba eci inti ya Iziraeli!”
23482	MAT 9:34	Fala Mafarizeu wakamba javi: “Awatuwisa mashetwani kwa nguvu za Nkulu wa mashetwani!”
23485	MAT 9:37	Kwa javyo, akiwambira wanafunzi wake javi: “Awapo mavuno mengi, falakini wakolakazi ndi aba!
23488	MAT 10:2	Mazina a mawalii kumi na wawiri ndiya: wakwanza ndi Ansumani atapiriwe zina ra Peduru, Andere nduye Peduru, Yakobu na Yahaya, munu na nduye wana wa Zebedeyu,