1	GEN 1:1	Duap te nunguningkiri Kaem taiti se ali beteram.
2	GEN 1:2	Sor ko ariga mu lilim biya, ulal biya, se ipi anikaso. Yu la sor ira saparam, se sor mu tiromorom biya anikaso, se Kaem ko Bur yu awote nama taiwakaso.
3	GEN 1:3	Se Kaem balam, “Nikim aratukko,” mam. Se nikim aratam.
4	GEN 1:4	Se Kaem nikim aratam mu arigam yawarakala. Aking balam se nikim kigilik nama sanamaram, se tiromorom kigilik nama sanamaram.
5	GEN 1:5	Se nikim mu nup beteram “woremkalal” mam, ale tiromorom mu nup beteram “tirom” mam. Se sor awuru iluwam nama nikim pagam ale baingam mu day l.
6	GEN 1:6	Se Kaem balam, “Yu paga ilagala arukko,” mam, “bo kualala, se bo aliti, se kusumuri mu kuwim yam bo anirukko.”
7	GEN 1:7	Se balam mu uwutata aratam.
8	GEN 1:8	Se kuwim yam kusumuri mu nup beteram “taiti” mam. Se sor awuru iluwam nama nikim pagam ale baingam mu day 2.
9	GEN 1:9	Se Kaem balam, “Yu taiti bowa ningi aliti aniso imi nama kuwim suanta bolala aruk, se sor marakuk ale ali ko aratukko.” Se balam mu uwutata aratam.
10	GEN 1:10	Se sor marakam ale ali aratam mu Kaem nup beteram “ali” mam, se yu nama kuwim suanta bolala aram mu nup beteram “gagi” mam. Ale Kaem mel aratam mu arigam yawarakala.
11	GEN 1:11	Se Kaem balam, “Ali lilim la awote sirsir duap duap, mayang duap duap, se tam duap duap nunguning kapa se sor irokko mu aratamonko,” mam. Se balam mu uwutata aratam.
12	GEN 1:12	Ali awote tammanga nunguning sisik warukko mu ali lilimaram. Se Kaem mel aratam mu arigam yawarakala.
13	GEN 1:13	Se sor awuru iluwam nama nikim pagam ale baingam mu day 3.
14	GEN 1:14	Se Kaem balam, “Nikim duap duap taiti gomang te aratamon ale tirom nikim tumon ale woremkalal nikim tui se, day suan suan, se sige yia suan suan mu ningi ko tom duap duap mu wetang sapamonko.
15	GEN 1:15	Ale nononga nikinang ali lilim la tumonko.” Se balam mu uwutata aratam.
16	GEN 1:16	Kaem nikim bibiya ilagala balam se arataman: biya nunguningkiri mu worem, mu arkalal nikim tuokko, se ko gotek nuam sige mu tirom nikim tuokko. Ale balam se baras agotala arataman.
17	GEN 1:17	Kaem mel imi taiti ningi nunga awuram, mu ali nikim tumonko.
18	GEN 1:18	Ale arkalal tirom nikim kapa se, tirom kigilik bita se woremkalal kigilik betemonko. Se Kaem mel aratam mu arigam yawarakala.
19	GEN 1:19	Se sor awuru iluwam nama nikim pagam ale baingam mu day 4.
20	GEN 1:20	Se Kaem balam, “Yu gagi ningi mu melmasak duap duap aratamon ale yu gagi karogo terong maukko. Se yalek inangnang suen la aratamon ale bengemon geragamonko.”
21	GEN 1:21	Buta se Kaem gagi se yu ningi wal bibiya se wal gotektek se anapeya mel duap duap yu ningi karangasan mu nunga beteram. Ale ali awote inangnang duap duap ago nunga beteram. Ale nu mel aratam mu arigam yawarakala.
22	GEN 1:22	Se marak nungaru se balam, “Gagi ningi ko mel duap duap gue pagamon ale gagi terong maukko. Se ali awote inangnang suen biya tala pagamonko.”
23	GEN 1:23	Se sor awuru iluwam nama nikim pagam ale baingam mu day 5.
24	GEN 1:24	Se Kaem balam, “Ali ko mel duap duap aratamonko, wonong ko mel lila mu ta se giarum ko mel diwang dugu karo geragasan mu aratu namamonko.” Se butata aratam.
25	GEN 1:25	Se Kaem mel suen biya imi nunga beteram mu arigam yawarakala.
26	GEN 1:26	Se Kaem balam, “Ana nangata nanga nanimi nadera te kariimet nunga nungurnakko. Nuna yu gagi ko mel suen la se, anapeya luman karogo kualala bengesan geragasan mu se, anapeya mel ali awote aolak ilu geragasan, mu suen la nunga bitarmonko.”
27	GEN 1:27	Se Kaem kariimet nunga nungam, kota ko numi dora te nunga nungam. Nu kari nungam, imet nungam.
28	GEN 1:28	Ale marak nungaru se balam, “Nina kuriang iluwal, se gue kaparuk sor magaruk, ale sor suen biya te dagi namamon ale mel suen biya mu bitarmonko. Nina yu gagi ko mel suen la se, anapeya luman karogo kualala bengesan geragasan mu se, anapeya mel ali awote aolak ilu geragasan, mu suen la nunga bitualko.”
29	GEN 1:29	Nu iwita nunga maonam, “Ikialko. Ani ali imi te tam muguri sisik karogo mu se, tam nunguning kaposo mu suen biya nenenga na ko nalko ningarsam.
30	GEN 1:30	Ale melmasak suen biya marak bagasan, mel bibiya se gotektek ali awote aolak ilu geragasan mu se, inangnang mel kualala bengesan, mu tam gawa sirsir mel mu nunga inang ko nungarsam.” Se butata aratam.
31	GEN 1:31	Se Kaem mel suen la balam se aratu aratu namaram mu arigam, mu am yawarakala nunguningkiri se karogo amilmilaram. Se sor awuru iluwam nama nikim pagam ale baingam mu day 6.
32	GEN 2:1	Butatala Kaem taiti, ali, se ko mel duap duap koma koma suen la bita saparam.
33	GEN 2:2	Nu day 7 ningi ura bo me beteram, nu ura nukum kaolam ale noman saparam.
34	GEN 2:3	Ale nu day 7 mu marak tuam, ale balam day imi laili mam. Mu awuk, nu mel suen biya bita saparam ale kam mu te noman saparam.
35	GEN 2:4	Imi ali se taiti Kaem Yawe aguwaya kiwolaram wore ko dugu duap. Tom iru la nu taiti se ali nungam mu,
36	GEN 2:5	tuwik kaparukko me balukaso, aitak, se tam agi sirsir mel bo awote me aragakaso. Se kariimet bo awote ura iluwokko mu mena tala.
37	GEN 2:6	Bare baras nuwi kusat, lawung ko biyala kapakaso ale ali yu tuikaso.
38	GEN 2:7	Se Kaem Yawe ali gege giam, ale kari te nungam, ale noko marir marak karogo mu kuamuru ningi itugumam se kari marak barasu sanamaram.
39	GEN 2:8	Kaem Yawe ningam bo koma worem bausa mu te Eden beteram, umu te kari nungam mu ningi beteram.
40	GEN 2:9	Ale balam se tam duap duap yawara yawara, namotam barasa karogo se inang ningo karogo, mu ningam ningi barasaman. Ningam mu ko kusumuri tam ilagala bangawakasan. Bo mu no ale marak ningo toko. Se bo mu no ale ikia sinararuk se munan ningo se memek mu ko ikiko.
41	GEN 2:10	Se Eden ningi la yu bo aratukaso ale ningam umu yu tuikaso. Se yu umu pagam ale suring ilagala ilagala aratam.
42	GEN 2:11	Se yu suring bo gira mu Pishon masan; mu ko luan sor nup Havilah mu ningi geragam dalelaram.
43	GEN 2:12	Sor mu gold yawara karogo. Se ko tam bo karogotala, mu ko liliki siring yawara, nup bdellium. Se ko manga bo agotala, nup onyx, se ko ariga nikinang garagar.
44	GEN 2:13	Se yu suring bo mu Gihon masan; mu ko luan sor Cush ningi geragam dalelaram.
45	GEN 2:14	Se yu suring bo tala mu Tigris masan; mu ko luan Assyria ko koma worem bausa te mu ningi geragam dalelaram. Se yu suring bo mu Euphrates masan.
46	GEN 2:15	Buta se Kaem Yawe nu kari mu tam ale ningam Eden ningi beteram, nu te ura to se ko sinar taukko.
47	GEN 2:16	Ale kari mu maonam, “Ni tam nunguning suen la ningam imi ningi am noko.
48	GEN 2:17	Bare tam bo sanamiwoso, ko nunguning nasan ale ikia sinarso se ningo memek ko ikisan, umutang ko nunguning me ta noko. Ni no mu ni kuarko, nunguning.”
49	GEN 2:18	Asele Kaem Yawe balam, “Kari kota mu me terong. Ani ko bo, nu turantala, bitirik se ilak wete baga se sangukko.”
50	GEN 2:19	Kaem Yawe ali gege giam ale melmasak ali awote aolak ilusan mu se, inangnang kualala bengesan mu suen biya nunga nungam. Ale nongorak kari kote nunup nungarukko namaram. Se kari aguwaya nunga nunup balam mu nononga nunup aram.
51	GEN 2:20	Nu wonong ko anapeya bibiya lila mu se, inangnang kualala bengesan mu se, giarum ko mel diwang suen la nunup nungaram. Bare Adam mu kumik ko bo nu turantala ilak bagarukko mu mena.
52	GEN 2:21	Buta se Kaem Yawe negeram se kari mu aniram kueram. Aniwaram se ko worogorak sokel bo kutuwuram, ale aking ko kuwim mu nungam se sisiram.
53	GEN 2:22	Asele nu kari mu ko worogorak tam mu te imet nungam. Ale ilak nama kari mu tuam.
54	GEN 2:23	Se kari mu balam, “Ese! Aitak imi asele aninga angimik sokel te aratam, ale aninga angimik nunguning te aratam; buta se ani aurik ‘imet’ maikko, mu awuk, nu aninga angimik sokel te aratam,” mam.
55	GEN 2:24	Duap bore te se, kari nuamnuet bitiruk ale imet ilak wete bagara suanta bagamonko.
56	GEN 2:25	Se imet kari ilagala mu guang mel nungumik te mena, bare dolara me ikikasan.
57	GEN 3:1	Kaem Yawe melmasak giarum ningi aolak ilu geragasan mu suen biya nunga beteram, bare mot mu ko ikia kawel te suen la nunga kiaram. Se mot mu imet isuam, “Nunguningta Kaem iwita balam, nina tam suen la ningam ningi mu ko nunguning me nalko mam e?”
58	GEN 3:2	Se imet mot maonam, “Ana tam suen biya ningam ningi anisan mu ko nunguning am nanakko.
59	GEN 3:3	Bare tam suanta kusumuri sanamiwoso mu Kaem balam ana ko nunguning me nanakko mam. Nu balam ana tam mu ko nunguning nanak agi ilu tanak, mu ana kuenakko mam.”
60	GEN 3:4	Se mot aking imet maonam, “Mena, nina me kueralko.
61	GEN 3:5	Kaem ko ikiam, nina nal mu ninga ikia sinararuk se munan ningo se munan memek mu ko ikial ale nu turantala bagaralko. Duap owore te se nigiring kaolam.”
62	GEN 3:6	Se imet tam nunguning mu arigam, mu nana ko yawara, se ko ariga mu namotam barasa karogo, se ikia sinar ningo te ta ko yawara tala. Se nu tam mu ko nunguning bo tam ale nam. Ale sang kuari ilak bagaram mu tuam se nu agotala nam.
63	GEN 3:7	Asele nunga ikia nama sinararam, se nunumi arigiman mu nuna nunguning la bagasan, buta se tam fig ko gawa giman ale nunumi te ereman.
64	GEN 3:8	Sor baingam ale ipiram, se kari ko imet ilak Kaem Yawe ningam ningi aolak iluwam taikaso mu ko kumik nirung ikiman, ale nama tam duap ningi yumuman.
65	GEN 3:9	Bare Kaem Yawe kari mu auram, “Ni apalak bagasam a?” mam.
66	GEN 3:10	Se kari koma balam, “Ani ni ningam ningi aolak iluwem se kimik nirung ikiem, ale ani nunguning la, se nguangerem ale yumuwasam,” mam.
67	GEN 3:11	Se Yawe isuam, “Ni awuk ko ikiem ni nunguning la bagasam? Agi ni tam nunguning ani me noko balem wore ni naem agila?” mam.
68	GEN 3:12	Se kari balam, “Imet ni keta ani aisem ewere, nu ani tam nunguning aisam se naem.”
69	GEN 3:13	Se Yawe imet isuam, “Ni anape ko munan sowore beterem?” Se imet balam, “Mot aninga kulam se naem.”
70	GEN 3:14	Se Kaem Yawe mot iwita maonam, “Ni munan memek beterem; buta se giarum ningi melmasak suen la geragawasan mu nunga ningi ni ikup memek giko. Ni tom suen biya tagu luan te geraga se, kupkup no se lagerko.
71	GEN 3:15	Ni se imet mu ilak ninga kusumuri nengemang motam suanta me ta anirukko; nika gue te, se imet ko tuagu te, mu uwutata lagaralko. Imet ko tuagu te mu nu nika sipiling ita parusuwurokko, se ni noko suwik durum usirko.”
72	GEN 3:16	Yawe aking imet iwita maonam, “Tom ni tagu ago se kuriang ilupko mu ni ikup yaman biyala toko. Bare ka kari mu ninguru ko kua lagerko; se nu nika pulawura iwita baga se ka bituokko.”
73	GEN 3:17	Se aking Yawe Adam iwita maonam, “Ni ka niwus ko kuring karem ale tam nunguning ani me noko balem wore ni naem. Buta se, ali imi na inang ninguru me te kaparukko; ni ura kowar bita se kimik sail yaman ikiok asele na aratuk se no se lagerko.
74	GEN 3:18	Tam kore ago mu se, sum sirsir memek mu barasuk ka ningam irok, se ni giarum ningi tam gawa gurek mu no se lagerko.
75	GEN 3:19	Nika ura kowar te inang aratuk se to noko, se ura kowar la bita laga ali ningi namarko. Ani ali gege te nika nungem; buta se ni piler ali ningi namarko.”
76	GEN 3:20	Adam ko nuwus nup beteram Eve mam, mu awuk, nu kariimet suen la nunga nunam gira nunguningkiri bagarukko.
77	GEN 3:21	Se Kaem Yawe sipsip mel saki nunga guang te guang sang nungam, ale Adam Eve ilak mu nungaram se kataman.
78	GEN 3:22	Asele balam, “Aitak kari ko ikia sinararam se ningo memek mu ko ikiam, ale ana iwitatala aratam. Buta se nu tam ko nunguning nasan ale marak pempem bagasan mu me tauk ale naukko,” mam.
79	GEN 3:23	Ale Yawe kariimet ilagala ningam Eden ningi bagaman mu nunga kaoram se arataman. Yawe ali gege te kari nungam, ale aitak kari kaoram se ali mu te ura to naukko namaram.
80	GEN 3:24	Tom kaoram se aratam mu engel cherubim mu ningam Eden mu ko koma worem bausa mu te nunga awuram se bagakasan. Ale kariimet bo marak nungara ko tam wore duap ningi namaruk bore ko, baenat bo, tama kuamili ago, koma mu te karogo beteram se nama pilawakaso.
81	GEN 4:1	Adam nuwus Eve ilak bagaram se tuagu aratam se kuriang Cain iluwam. Ale balam, “Yawe aninga saongam se kuriang kari iluwem,” mam.
82	GEN 4:2	Udagi te kuriang bo tala iluwam, Abel. Udagi Abel mu nu sipsip nunga bitarukaso, se Cain mu nu ningam ura ilukaso ale na inang asurukaso.
83	GEN 4:3	Tom bo Cain na inang sang giam ale ago nama nup sapa Yawe tuam.
84	GEN 4:4	Se Abel betela mu sipsip gotek gira bilangara mu sikina nunga giam ale nunga moram se kueman, se nunguning welang ago mu la giam ale ago nama nup sapa Yawe tuam. Se Yawe Abel ko amilmilaram, ale ko munan beteram mu ago ko amilmilaram.
85	GEN 4:5	Bare nu Cain ko me amilmilaram, ale ko munan beteram mu ko me amilmilaram tala. Se Cain ninguru gomang motam magaram se koma motam tiromorom kelagam.
87	GEN 4:7	Ni ningo bitar, mu ani ni ko ko amilmilarik se ni karogo amilmilerko. Bare ni memek bitar bore ko la sinar toko, mu awuk, memek mu barasam ale nika maguwurokko negawoso, se ni ko sokel ira se kaparuk se nu kierko,” mam.
88	GEN 4:8	Udagi te Cain ko uria Abel maonam, “Tair se namanak geraganakko,” mam. Se nuna ilagala namaman geragawa, Cain barasam ko uria moram se kueram.
89	GEN 4:9	Kam me maiyam se Yawe Cain isuam, “Nika uria Abel apoko ya?” mam. Se Cain balam, “Ani me ko ikisam,” mam. “Awuk, ani aga uria ko bitua kari e?”
91	GEN 4:11	Ni keta ka kiting te ka uria morem se kueram se kumik gue ali ningi kaparam. Buta se aitak ani ni memek te ka bitirikko den aora biya balsam. Ni ali imi bitar ale tagi toko.
92	GEN 4:12	Ni ningam ura ilup ale na inang asuru, bare nunguning me kaparukko. Ale keta ka kiwim nunguning bo mena, se am ngual ngual geraga se lagerko,” mam.
93	GEN 4:13	Se Cain Yawe maonam, “Ikup ni ani aisem mu aromemek nunguningkiri, ani giekko me terong.
94	GEN 4:14	Ni ani ali imi te aga karosam, ka kema te agotala aga karosam. Se ani agiwim mena se am ngual ngual geraga se lagarikko. Se kari bo agarkuk, mu aga moruk se kuerikko.”
95	GEN 4:15	Bare Yawe iwita nu maonam, “Mena. Kari bo ka moruk se kuar, mu ani koma biyala nu tuekko.” Ale nu Cain kumik te kawilis bo beteram, se kari awiriya Cain arigimon, bare kawilis mu arigimon ale me momonko.
96	GEN 4:16	Se Cain Yawe koma motam ko numi kaluwu namaram, ale sor nup Nod wore te bagakaso. Sor mu ningam Eden ko koma worem bausa mu te anikaso.
97	GEN 4:17	Cain ko nuwus ilak bagaram se tuagu aratam se kuriang Enoch iluwam. Tom mu te Cain wonong bo nunguruwakaso, se wonong mu ko namar nup te beteram Enoch mam.
98	GEN 4:18	Udagi Enoch tuagu te mu Irad aratam. Se Irad tuagu te mu Mehujael. Se Mehujael tuagu te mu Methushael. Se Methushael tuagu te mu Lamech aratam.
99	GEN 4:19	Lamech imet ilagala nunga giam, bo Adah, se bo Zillah.
100	GEN 4:20	Se nuwus Adah tuagu te mu Jabal aratam. Jabal mu kariimet sel sapara ale ningi baga se bulmakau nunga bitua ko kariimet nunga girigir.
101	GEN 4:21	Jabal ko uria mu Jubal. Jubal mu kariimet gita elesan ale birak ituwusan wore nunga girigir.
102	GEN 4:22	Se nuwus Zillah tuagu te mu Tubal-Cain aratam. Tubal-Cain mu ain brass te melmasak nunga ko kari. Se ko koras mu ko nup Naamah.