Wildebeest analysis examples for:   xbi-xbi-y   '    February 11, 2023 at 19:58    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

2  GEN 1:2  Aser kitapm karokn ar ntapie ant aser arel, karokn. Yemp ka ar kuserel, ka mpep suwainkel aikol, pe nenkitie nenkitie ankilel karokn, eti mpep ka atit nkirnkerip, antempel yemp 'a nimpiemp yatip. Pe Pirpm Wulapm Weinkel ankil ka mpimpi lala sil mpep keipm nuarep wolpmel.
4  GEN 1:4  Wulapm Weink aser yemp'a mpililel ka akolikekn yatip. Kapepe kil awor kitiekitieelim, mpililel ar yakitie pe nimpiempelel ar yakitie.
5  GEN 1:5  Yemp'a mpililel ka kil aiyimp awun, pe yemp'a nimpiempel ka kil aiyimp nomp. Nomp a antun i rien nkankir, i kapepe awun sukur karep miniat.
12  GEN 1:12  Niepm irpm lo mua simi titep ka rukopm sepm'uret naker namporpm. Wulapm Weink aser mpuampua irpm epe akolikekn yatip.
15  GEN 1:15  Kil nakimp nti yite irpm pe ar na keipmelel ntape na, “Niokn aiyipmel yipm'o yukorp le kitapm mpilil sawupm, ntinkirai mpimpink sepm.” Eti ka ntapepe.
20  GEN 1:20  Kil apul ntalepe niatel, i Wulapm Weink akei sankmai sepmel ka niawurpmelel apulp mpepniopm na yokn sukn ako sepm'uret na nukur no i ko nkanka mpimpi lala yupmuei mpepniopm yekipmin. Pe aipm irpm pe nukurno lilil yikeipe yikeipe yer no mporkeipm.
21  GEN 1:21  Kapepe yokn sukn muanumporel, antempel yokn suknako sepm'uret na nukur no yupmuei mpepniopm antempel mpuampua simi titep kana yer mpepniopmel, antempel aipm simi simi ko lilil yer no mpor keipm. Wulapm Weink aser mpuampua irpm epeel ka akolikekn yatip.
26  GEN 1:26  Kil apul ntalepe niatel, i Wulapm Weink napmok na, “Kapepe ant'a ko yumpul moule nako yer sop ntunkatu antilelel. Pe arai ant mper nti yer niorknel nti yokn irpm aipm wus antempel mpuampua wanto sukurel pie ar kitapm epieel, i ko nti yupmuei nta antuel mouleel.”
28  GEN 1:28  I Wulapm Weink akei sankmai sepmel niawurpmel ar nti amuk nti mintenk. Kil nakimp nti na, “Yipm'o ra ninkilapm mitinkel nako mpi nkis wampwamp yer kitapm sukurel epie nako yuwulmp mpuampua wantosukurel pie arel. Apm mper yokn irpm aipm antempel wus mpeiknel wankel pie ar kitapmel ar nta aiyipmel, ko yipm yuwulmp nti.”
57  GEN 3:1  Wulapm Weink ka apul aipm wus akeiwanto, aser saklok ka yapmunemp ntupmu ntiesoelip. Nti aipm wus mpuampua Wulapm Weink apulel karokn sankork kil. I saklok amiyimp maken na, “Mi Wulapm Weink ka nakantup yipmwuye na korokn yel lorukopm akeiwanto sukurel pie tnei nioknel pe, a?” I maken ampu nak na, “Lorukopm mitinkel irpm pie tnei nioknel arai ant yel. Aser lo likekn po tnei niokn niumon niumonel ka Wulapm Weink nakantup antie, ka ant'orokn yel. Wulapm Weink nakimp antie na, Yipmwie korokn yel, korokn ntasomp rukopm lo ekilelel, yipm ko yuwur.” Kapepe saklok namikimp maken na, “Karokn. Yipmwuye kapukorokn yuwur. Kona yipmwuye yel rukopm lo ekilelel, arai nkiyirp yipmwuye niampepm i yapmunemp yipmwuye ko yukor yumpulp simi ka kuretelel, simi ka sepmelel. Pe yipmwuye arai yer ntaka Wulapm Weinkel. Yapmunemp Wulapm Weinkel ka akor ampulp, eti pe kil nakantup yipmwuye na korokn yel rukopm lo ekilelel iii.” (Sank ka ar Stat 3:1-5)
70  GEN 3:14  Maken epe nak ntakilelel i, Wulapm Weink nankimp saklok na, “Yikn aim yapmunemp'uretel i yikn apulel i, ekeielel apm'a yikei mai yumor yikn. Yikn oko ninkem wankepm suknel. Wankepm yikn'a yirkosel kapuko sukn sankork nti aipm wus wanto sukurel. Yekipie mpiel yintempel araiaraielel, yikn oko yikei lunko yuwei yet wunamp, pe yikn oko yel nimpiliekn niurkuekn. Pe arai apm yupul yikn yintemp maken nkisemp wurokn, pe maken yintemp yikn nkisemp wurokn. Pe arai apm yupul nti wurepm'itie aiyiknel yintemp nti wurepm'itie makenel nkisemp wurokn. Nti oko nkaik ntemp yikn mamp, pe yikn ko yump nti tnei nkaik nikitei.” (Sank ka ar Stat 3:14-15)
77  GEN 3:21  Ar mpinkeielel i, Wulapm Weink akei wusaikn ampul elmpuapmel, i kil amuk Adam nti maken ankilel i ntiwuye amutnu. I Wulapm Weink napmok na, “Moule ka aser amorel mpuampua simi ka akosepmelel simi ka kuretelel, pe kil ka minta ka antel. Eti ka ant'orokn yikei niampepm ser kil na kil mpi kitnan lo epe ka apul moule kana nkis keipmelel. Kil ko ampu yiki yel lorukopm epe yintempelel, kil kapuko nkis yupmueiel. Kona ntakilelel, kako kuretim.” Kapepe i, Wulapm Weink nkiyir moule apmuei niokn Iden, i wankesil mpi na yupul niokn yupmuei kitapm po ka Wulapm Weink akei apul kilel. Ar kitapm ekeielel, kil ko yikei kitapm epe yupul niokn mputnank ankilel. Wulapm Weink karep nkimiyir ntiwuye ntitmakenel, i kil nkamump nti ensel ka niawurpmelel na nti na yet wakerp niokn Iden yer yakitie awun naelel. Pe nonkel kil mper skal nimpilieel ka yite tnalel ar, i ka nimpilemp nimpilemp akeipe akeipe. Aninkanink nti ensel antempel skal nimpilieel ka arip wakerp apeielel, apulp na mouleel ko mpi kitnan lo epe kana yupul moule nkis keipm yerelel. (Sank ka ar Stat 3:21-24)
200  GEN 8:16  Kapepe Wulapm Weink ampu aiki nakimp Moses na, “Nikimp Aron na kil yikei mpu ankilel yuntup'itapm yupulp nako watunkup ka ar kitapm sukurel Isipel ampu nisam muanmipmiknel.”
990  GEN 34:9  I Moses napmok na, “Sepmel, kona yikn aser apm akosepmel, i apm apulp na yikn na yo yintemp ant yer. Ka yikn apiserel pe, nti mentitmaken epe ka yapmunemp ntupmuelip. Aser apm aiyimp yikn, nako yikn yikei nankerp ant, pe yikn'orokn wunempwaiyimp yapmunemp'uretel antilel. Pe yikn ampu ntasomp ant ntaka mentitmaken aiyiknel likeknelel.”
7141  RUT 1:12  Apm ka tnioknim, apm kapukorokn yintemp minkan nkis. Pe kona nomp epe apm yintemp minkan nkis mi, apm ra ninkilapm irpmel, ka yipmwuye kapukorokn yer kuserel yirip nti, nako nti sepmwulapmel i ko yipm yintemp nti nkisel. Yipmwuye kapukorokn yirip nti karokn. Wulapm Weink ka apul apm 'uret, eti apm wunempapulp yipmwuye yatip. Yipm ampu mpim wompitne weink aiyipmel.”
7145  RUT 1:16  Aser Rut ampu nak na, “Yikn 'orokn niek nkiyir apm na yuwomp yikn, pe yikn korokn niek yuntup apm, yupulp apm 'a yintemp yikn yetel. Pe yikn'a yet yikeipe yikeipeel, apm arai yintemp yikn mpi. Pe wampwamp kona yikn 'a mpi yerel, apm arai mpi yintemp yikn yer. Nti moule ka aiyiknelel, arai nti apmilel yintempel, pe Wulapm Weink kona yikn yepel, arai apm yepil soplikekn.
7146  RUT 1:17  Pe yemp yikn 'a yuwur yoel, arai apm yuwur yo yintempel i ko nti yuntup apm yupmuei yemp epe. Apm kapukorokn yikei wule mperp sitel na yuwor antwuye. Ka awurel likekn ko yuwor antwuyeel. Sank pe apm nakel ka apm nak nuarel, kona apm 'orokn yupul sop sank irpm pie apm nakelel, i arai Wulapm Weink yupul apm milminel yep.”
7149  RUT 1:20  Kapepe Naomi napmok na, “Yipm orokn yimp apm Naomi, nuarep maken ka yapmunem niuluknunelel. Karokn. Wulapm Weink ka niawurpmelip, kil apul apm 'uret, eti kako yipm yimp apm Mara, maken ka wosol wulimpel son woelel.
7150  RUT 1:21  Apm nkarp yek wompitne epie mpiel, apm'a wankepmelip, aser pie Wulapm Weink ampu apul apm lael, ka apm akei ntayelel nklai ankil. Minkan apmilel kua ninkilapm wuyeel ka wuntuim. Yipm ampu aiyimp apm maken yapmunemp niuluknunel apulpi? Sepmel antilel Wulapm Weink kil ka niawurpmelip, ka kil ankil napek pe i, apm pe niminkem 'uretel.”
7161  RUT 2:10  Kil nak niatel, i Rut waker nkaikyumpo eip kitapm aikel a, i kil nakimp Boas na, “Apm ka maken 'useluselel ka yek wampwamp mpilael. Apulntaku pe yikn niampepm kakirp apm, mi pe yikn apul apm sepmelel
7162  RUT 2:11  Boas ampu nakimpil na, “Sank apulp simisimi ka yikn apulp yanikno aiyiknel ka minkan aiyiknel awurel ka apm yupmueipm. Pe apm 'a nimpriepmel apulp nti waiekmantiek aiyiknel antempel wompitne aiyiknel ka yikn amomp nti. Pe yikn pie la antemp nti mentitmake Israelel ampueik yikn arokn aser ntiel apmuei.
7166  RUT 2:15  Rut al niepm niatel, i kil ampu nkarp numuanti bali wainkilel wainkilel irpm ka atit nkisel. I Boas namikimp nti moule nioknel ankilel na, “Kona Rut na nuanti bali wainkilel wainkilel mpi kitnan po yipm kitin waimpwaimp mperarel, yipm 'orokn yupul kil wule maiaknel, ka yipm yikei niampepm ser kil.
7167  RUT 2:16  Pe yipm yurko bali wainkilel mpurel mper yer, nako kil nuantiel. Ka yipm 'orokn niekil yep.”
7170  RUT 2:19  Kapepe Naomi amiyimp Rut na, “Pe yikn nkamp ar oku bali epe? Niokn moule miniel yikn apul elmp arel. Moule epe ka aser yikn mi kil wunempwaiyimp yiknel, ka ko Wulapm Weink yupul kil sepm.” Kapepe Rut ampu nak na, “Apm 'a apul niokn ar mputnank moule el, nia ankilel ka nti aiyimp Boas.”
7173  RUT 2:22  Kapepe Naomi napmok na, “Yanikno, ka mpinta pepe. Kona yikn ampu mpi yupul elmp yer niokn mewelel, nti moule nioknel moule epeel arai yupul yikn 'uret. Akospemel ka yikn yintemp nti maken nioknel Boasel likekn yupul.”
7177  RUT 3:3  Eti yikn mpi niserk mpep, yikei sanda yuwa moule, pe yikn somp mintirokn akosepmel ntri. Kapepe ko yikn mpim yemp po kil apul niokn arel, aser ka yikn orokn mpi niampepm ankilel na kil ser yikn. Pe yikn 'o yukuweimil mpi ser niepm irpm mpep ka kil alel ko miniatim.”
7178  RUT 3:4  Kona kil na yer niumpuel, ko yikn niampepm yukol yemp po kil arel aipopel. Kapepe yikn mpi i, elmpuapm mpeiknel ka kil akei awulmp wolpmel, ko yikn yiki wainki ka awulmpil nkaikel. Pe yikn 'o yer kitnan nantipil nkaik. Pe arai kil nikimp yikn yupul simi ko yikn yupulel.”
7183  RUT 3:9  Kapepe kil amiyimp na, “Pe yikn mini?” I Rut nak na, “Apm ka Rut, maken ka apulp yikn nioknel. Yikn ka ntieyarkup Elimelekel. Yikn yikei elmpuapm wainki aiyiknel yuwulmp apm, nako ntremp ntape na, apm 'a nako yintemp yikn nkupmus. Ka niokn aiyiknel na yuwulmp ant makenarenk wopmweinkelel.”
7185  RUT 3:11  Eti, mantiek niupukn apmilel ka yikn orokn nkinkiyekn, yupulp na yikn 'a maken wuselwuselel ka yek wampwamp la nkisel, pe yikn 'orokn niek na nti mentitmaken Betlehemel ko yikei niampepm mitael ser yikn. Nti ka nimpriepmel, yikn ka maken akosepmel, pe simisimi ka yikn nakel arai apm yupul.
7186  RUT 3:12  Ka yikn nak wat a ntunk, apm 'a moule ntieyarkup kitnanel, kana sop ntunkatu minkan aiyiknelel pe apm 'a na niumuayikei yikn. Aser ntieyarkup kitnanel ankilel yitne pminel, kana yupul niokn epeel kape ar, kil ka es apmilel.
7191  RUT 3:17  I Rut napmok na, “Boas 'arokn apulp na apm'a yikei kuserel mpi ser yanikno apmilelel, eti kil antup apm bali mpurel.”
7194  RUT 4:2  Kapepe Boas nkamp nti 10-pela moule mamp wompitneel la, i kil nakimp nti na, “Yipmarko yo nkis kitapm,” i nti 'a nkupmus.
7196  RUT 4:4  Apm'a nak na mpuampua ntakilelel kako yikn eipm mpiniorkn. Eti apm 'a nikimp yikn, kona yikn puiknel yikn ampu somp kitapm epe yer niampepm antuel moule mamp antilelel, yintempel nti moule pie nkis epieel. Kona yikn 'a somp kitapm okorelel, yikn 'a ar niorknel apm. Pe kona yikn nkarkel, i yikn nikimp apm nuworpel.” Kapepe moule epe napmok na, “Arai apm somp.”
7197  RUT 4:5  I Boas nankimpil na, “Kona yikn 'a yintempank kitapm Naomi nti Rutel, i maken Moapel opo Rut, kako yikn sompil yintemp yikn nkupmus. Pe kitapm irpm epe kako yupmei nta antuel wopmweink moule po awurelel.”
7198  RUT 4:6  Aser moule epe napmok na, “Ka yikn nak yuwa, mpuampua irpm epe ka apmilel. Aser mpuampua irpm apmilel, apm 'arokn mpuaimpuai apulp na mperp walimp nti ninkilapm yatel yintempel ninkilapm apmilel nti. Eti apm kapukorokn somp kitapm epe, ka elmp aiyiknelip.”
7202  RUT 4:10  Pe apm ampu na nikimp yipm sank nonkel yintempel. Rut makenarenk Malonel, pie apm'a sompil yintemp apm nkupmus, pe kil ka maken apmilelim. Apm 'a somp Rut yupulp nako kitapm wainki antuel ko yirip ntiel. Pe nti wompitne weink moule ka awurel, antempel wopmweink ankilel ko wunempwaiyimp nia ankilel yer yeklikeknel. Simi pie apm apulel, karep yipm aser amikorp.”
7205  RUT 4:13  Kapepe Boas nkamp Rut antempil nkupmus, i Wulapm Weink niumuaamikei ntiwuye ampulp'a Boas rap Rut ninkilapm mi ka kil ninkilapmelel. I kapepe kil mira ninkilapm ntit nonkel.
14734  PSA 51:11  Apm aiyimp yikn na yikei mampupmompel ser yapmunemp'uretel apmilel. Pe yikn asil apm yapmunemp'uretel yikei ntinkirai ntinkiraiel, sukn pitekn korokn ampu yer. Wulapm Weink, yikn nimpilemp yapmunemp yekipminel apmilel. Pe yikn yek apm yapmunemp niupueiel ntalepeel nako yapmunemp yapelel apmilel ko yintemp yikn yer yeklikeknelel, i apm korokn ampu yumop yipm yapmunemp wuyeel.
14742  PSA 51:19  Wulapm Weink, ekeielel apm ka armuai yapmunemp apmilel ampu ka ar nkumur yikn. Moule apmilel ka maiyaknel apulp yapmunemp'uretel apmilel, eti apm ka nimpilemp yapmunemp ntakilelel. Yapmunemp apmilel nimpilemp ntakilelel ka wompwuyepm apmilel ka apm ak yiknel. Pe apm ka nimpiriepmel apulp yikn, moule ka apul nta keielel, yikn'arokn yimpil pmomp ar kilel.
14994  PSA 69:6  Wulapm Weink, ka yikn apiser apmel pe, yapmunemp apmilel ka sukukurelim ka kitip amu likekn. Apm kapukorokn nkuwepm yapmunemp'uretel irpm apmilel, yupul na yikn korokn serel. Karokn.
15461  PSA 91:1  Wulapm Weink ka niawurpmel, mpunkol ankilel ka sukn yatip, kil ka ar niorknel. Kona mouleel yimpilel, kil ko yer nantipil, arai kil niek na “Apm'a nkarkwa yikn. Yikn ka niumuaakei apm, apm nkamp niawurpm yuwa yikn. Apm akei yikn nkael, yikn likekn ka Wulapm Weink apmilel (or: Wulapm Weink ko apm yiki yiknel??).”
15465  PSA 91:5  Nompel, yikn'orokn sirkemp muati yupulp setel. Pe awunel, mpuampua ka la na pokel yupul milminel yiknel, yikn'orokn nkinkiekn yupulp.
23234  MAT 1:21  Kil arai ra ninkilapm ntit, pe nia ankilel ko yikn yimpil Jisas. Niupukn nia Jisasel ka nak na kil arai nantip mua yirkomp nti mentitmaken ankilel, nti ka nkis wunamp'uretelel.
23240  MAT 2:2  “Ninkilapm niuwaiknel kana yer ntaka moule mamp aiyipmel Judael, ka mantiek ankilel ra kil ar oku? Ant'a apei yemp antilel, yemp awun nael okor, aser ant amiser nkuaimantump ka ntremp ant apulpil ka nininkel. Eti ant la na nirempil, yiki nia ankilel.”
23250  MAT 2:12  Niatel i, Wulapm Weink akei ninkiniepmel nankimp nti na, “Yipm'orokn ampu mpi ser Herot.” Eti nti ampu ka sop yayapel yatelel mpim yemp antuel.
23262  MAT 3:1  Ampueikampueikel Wulapm Weink ka nak sank ar niepm mouleel ka nakaworp yapmunemp Wulapm Weinkelel, nia ankilel ka Aisaia. Kil nak na, Ar yemp kuserel moule karokn arel, mewel oko yikei sank suknel niek na, Sepmel aiyipmel pewipm, yipm ntimpramp yapmunemp, nkrak yayapel na kil yetel. (Aisaia 40:3) Sank ekeielel ka nak apulp Jon Baptaisel ka niminink. Jon ka atnu elmpuapm niurkutupel, ka kil akei niol kamelel apulel. Pe wusaikn ka nkunkurarel ka kil antun i akei antup mintompel. Niepm ankilel ka kil alel, ka kil al milmp niupukn wurun soel antemp wusol. Aninkel, Jon Baptaisel la i kil ar yemp kuserel moule karoknelel ka ar kitapm Judiael, i kil wat sank namikimp nti mentitmaken ka sopil la opo. Kil nak na, “Yipm nisep sankwunamp'uretel, yipm nimplemp yapmunemp, pitepiteknim Wulapm Weink oko yumulmp ant.”
23267  MAT 3:6  I nti nak amorp yapmunemp'uretel ka nti apulel i Jon rup nti amu mpep apmuei pukn Jordan.
23268  MAT 3:7  Jon aser nti Farisi antempel nti Sadyusi mitinkel pe la na ser kil na rup nti yo mpepel, i kil nakimp nti na, “Yipm aser apmel, ka yipm akei wuleaikn ninkai apmel. Yapmunemp aiyipmel ka wieel. Ka mini nakimp yipm, pe yipm na la epieel? Yipm'a waiyimp yapmunemp ntinkiliempel Wulapm Weinkel mi?
23269  MAT 3:8  Kona yipm'a nimplemp yapmunemp likeknelel, ka akosepm. Aser yipm kapuko yupul wunamp sepmel nako ntremp ant miser nana yipm ka nimimpilemp yapmunemp.
23272  MAT 3:11  Apm'a rup yipm yo mpepel, ka muati apulp nako nti ser yipm ntape na yipm ka nimimpilemp yapmunemp. Aser moule sepmel ko sop apmel, kil arai yupul niokn yikei Pirpm Sepmel Wulapm Weinkel yintempel yite, nako sukul yipm nuarep kil rup yipm a mpepel. Niawurpm ankilel ka sankork apm. Niokn apm apulel, nia kapukorokn somp apm apulp na apm ka moule kuserel, pe nia arai sompil no keipm.
23279  MAT 4:1  Ekilelel i, Pirpm Wulapm Weinkel apul Jisas mpim yemp kuserel moule karokn arel, apulp na Satan na waker kil yapmunemp na kuapil na yupul yapmunemp'uretelel.
23292  MAT 4:14  Ka sop sank ampueik Wulapm Weink akei niepm Aisaiael nakel, kil nak na, Nti Sebulun antempel nti Naptali, kitapm antuel ka ar Galili ar yipek yakitie pukn Jordanel. Nti ka sil sop yayapel suknel ka mpi mpepniopmel, pe nti moule wampwamp mitinkelel ka nkis pepe. Nti mentitmaken Sebulun nti Naptaliel ka ar nkis kukokukoel. Aser Wulapm Weink arai yupul yapmunemp antuel na yer mpilil ntinkiraiel (Aisaia 9:1-2) Jisas ka apei Kaperneam, kil ka nakimp nti mentitmaken sank Wulapm Weinkel. Kil nak na, “Kona yipm'a yer nta Wulapm Weinkelel ka piepe, yipm nimimpilemp yapmunemp nisep sankwunamp'uretel apulpaser Wulapm Weink pe kitnanim, kil kana yumulmp yipm.” Kil apul ntakilelel i, Wulapm Weink apul sank Aisaiel pie niminink.
23320  MAT 5:17  Jisas ampu aiki nak na, “Sank niawurpmel Wulapm Weinkelel ka Moses ak yipmel, antempel sank ampueik ka nti moule Wulapm Weinkel nakaworpel, yipm korokn niek na apm la nakimp yuwap yipm nako antarko yikei pmompel sank irpm opo na yikei nisepel. Karokn. Ka apm'a niek simpop sank niawurpmel sukurel nako yer mintenkel. Apm ankil ko yupul niupukn sank niawurpmelel ko niepm ankilel nikerel.
23323  MAT 5:20  Apm nakimp yipm, kona yipm wunempwaiyimp na yipm'a war yer nta Wulapm Weinkelel, sankwunamp aiyipmel kako sankork nti moule wupm raiel antempel nti Farisi. Na koroknel, yipm'orokn war.”
23324  MAT 5:21  Jisas ampu aiki nak na, “Sank niawurpmel Wulapm Weinkel ka Moses nakimp nti manmakn aiyipmelel ka yipm yupmueipm. Ka nak na, Yipm'orokn yer mewel wuntu. (Kisim Bek 20:13) Nti manmakn nak na kona yikn yer mewel wuntuel, yikn ko yet niampepm antuel moule lowulaelel.
23325  MAT 5:22  Wupm Wulapm Weinkel ka nak ntapepe, aser apm'a nikimp yipm walimp na, Kona yikn yintemp mamintomp aiyiknel nukuapmel, kako soplikekn, arai yikn yet niampepm antuel moule lowulaelel. Pe kona yikn niek mamintomp aiyiknel sank kuretelel, yikn ko yet niampepm moule mamp antuel nti lowulaelel. Pe kona yikn nikimp mamintomp aiyiknel na kil ka nipel munuelel, yikn'o yikei wunempel. Kona yikn yupul yupulel, yikn arai mpi yemp yiteel.
23326  MAT 5:23  Kapepe, kona yikn'a yupul mpuampua aiyiknel mpi na yek Wulapm Weink sil lowaimp wompwuyepmelel, aser yikn wunempwamiyimp wankepm aiyiknel ka nkis antemp mewelel,
23329  MAT 5:26  Apm nakimp yipm, yikn ko yer yitne kuretelel, kapuko yikn yer sop wuntokn muati ka nti nak apulp na yikn'a yikei yupulp wankepm ka nkis yiknel.”
23330  MAT 5:27  Jisas ampu nak na, “Sank niawurpmel Wulapm Weinkel ampueik ka Moses ak yipmel ka yipm yupmueipm. Ka nak na, Yipmntitmaken'orokn yupul tniompreimp. (Kisim Bek 20:14)
23331  MAT 5:28  Wupm Wulapm Weinkel ka nak ntapepe, aser apm'a nikimp yipm walimp na, kona yikn ser makenel i yikn yikei yapmunemp aiyiknel waiyimp na yikn'a sompilel, ka ntaka yikn akei moule apul tniompreimp amintemp maken epe.
23332  MAT 5:29  Kapepe, kona niampepm yapelel aiyiknel kuap yikn'a yupul setel kuretelel i, ko yikn ye sompwat. Yikn yikei niampepm likeknel yer nako yikn yer sepmelel. Koroknel, yikn arai yupul moule aiyiknel sukur yintempel niampepm wuye mpi yemp yiteel.
23333  MAT 5:30  Pe kona ntayapelel aiyiknel kuap yikn'a yupul setel kuretelel, yikn yuntun sompwat. Yikn yikei nta likeknel yer nako yikn yer sepmelel. Koroknel, arai yikn yupul moule aiyiknel sukur yintemp nta wuye mpi yemp yiteel.”
23334  MAT 5:31  Jisas ampu nak na, “Sank niawurpmel Wulapm Weinkel ampueik Moses ak yipmel ka yipm yupmueipm. Ka nak na, Kona yikn'a nkiyir makenel, yikn ko yek kil wupm ka nak apulp maken karep yikn nkiyir kilel. (Lo 24:1-4)
23335  MAT 5:32  Wupm Wulapm Weinkel ka nak ntapepe, aser apm'a nikimp yipm walimp na, kona maken aiyiknel, ampueikel kil karokn antemp mewel apul tniompreimpelel aser yikn nkiyir kil puikn aiyiknel, ka yikn ankil ka waker sank niawurpmel Wulapm Weinkel. Yikn nkiyir kil niatel, nako maken epe yintemp minkan niumpueielel, kil ka antemp moule epe apul tniompreimp. Weink ka ar minkan niorknel ankilel karep nkiyir kilel. Pe kona mentit somp maken ampueik mewel nkiyirel ka soplikekn. Kil ka waker sank niawurpmel, apulp maken ka antemp minkan nkisel. Pe kil ka antemp maken epe apul tniompreimp.”
23337  MAT 5:34  Wupm Wulapm Weinkel ka nak ntapepe, aser apm'a nikimp yipm walimp na, yipm'orokn somp setel niek niawurpm yuwa sank aiyiknelel. Karokn. Yipm korokn yikei nia yemp sepmelel niek likeknel niawurpm yuwa sank aiyiknel. Apulpaser yemp sepmel ka lontulnko sepmel Wulapm Weinkel.
23342  MAT 5:39  A Wupm Wulapm Weinkel ka nak ntapepe, aser apm'a nikimp yipm walimp na, kona mewel na yupul yipm kuretel, ka yipm korokn yupulpil waperel. Karokn. Kona mewel na mutump nkuntomp niampepm yimpil yipmel, ko yipm ser yikei yuwompel, yer nkis niuluknunel.
23347  MAT 5:44  Nti ka nak ntapepe, aser apm'a nikimp yipm ntinkirai na, yipm ko yikei nta niupuknel nkrawomp nti moule wuroknel aiyipmel, pe yipm ko yintemp Wulapm Weink niek sank yimpil yupulp na kil wunempyupulp nti moule ka apul yipm kuretelel.
23353  MAT 6:2  Kona yipm'a yek nti kuretako mpuampuael, yipm korokn yiki nia aiyipmel yikei mampel niek sank nuarep nti moule ka akei wule kurieknel ninkai ntiel. Nti ka atorp sank at yayapel antempel yank Wulapm Weinkelel apulp na ntremp nti wanto wunamp sepmel antuel, nako nti ntitmaken yuntun nia sepmel yimp ntiel. Apm nakimp yipm likeknel, nti moule epe nia suknel nti apulpel karep nti nkamp wamperel. Araiel Wulapm Weink kapukorokn ampu yupulp nti sepm waperel.
23354  MAT 6:3  Yikn'a yupulp nti kuretako ntakilelel, ko yikn yupul nkuwepm, nti moule korokn ser ka yikn apulel.
23356  MAT 6:5  Jisas ampu nak na, “Kona yipm'a yintemp Wulapm Weink niek sankel, yipm korokn yupul nuarep ka nti moule ka akei wule kurieknel apulel. Nti ka puikn na kona nti yintemp Wulapm Weink yikei mampel niek sank yer yayapel nakurepm yintempel yank Wulapm Weinkelel, i ko nti moule ser ntiel. Apm nakimp yipm likeknel, nia sepmel nti puikn nako somp ntiel, karep nti nkamp apmuei niampepm antuel mouleel. Wulapm Weink korokn ampu yupulp nti.
23357  MAT 6:6  Aser kona yikn'a niek sank yintemp Wulapm Weinkel, yikn likekn war yitne yael ka ar yitne aiyiknel pminel i, ko yikn likekn yintemp Waiek Keipmel niek sank nkimepm. Waiek Keipmel ka aser niokn sepmel ka yikn apul nkuwepmelel, arai kil yupulp yikn waperel.
23358  MAT 6:7  Pe kona yipm'a yintemp Wulapm Weink niek sankel, ka yipm korokn kuap sank mpeikn nkis yikei niek niekel nuarep nti moule ka tupualimp wulapm kitapmel antuelel apulel. Nti ka nak na kona nti niek sank kuap mpeikn mpeiknel, wulapm antuel oko yupmueipm nti.
23360  MAT 6:9  Kona yipm'a yintemp Wulapm Weink niek sankel ko ntalekil. Waiek antilel ka ar na yemp keipmelel, nia ntinkiraiel aiyiknel ko yer niorknel.
23363  MAT 6:12  Pe yapmunemp'uretel antilel ko yikn wunempiskel sop ka ant wunempiskel yapmunemp'uretel antuel wantoel ka nti apulp antel.
23365  MAT 6:14  Yipm eipm, kona yipm wunempiskel yapmunemp'uretel antuel ka nti apulp yipmel, Waiek aiyipmel ka ar na yemp keipmelel ko wunempiskel yapmunemp'uretel aiyipmel soplikekn.
23366  MAT 6:15  Aser kona yipm korokn wunempiskel yapmunemp'uretel antuel mentitmakenelel, Waiek Keipmel kapukorokn wunempiskel yapmunemp'uretel aiyipmel.”
23369  MAT 6:18  nako nti moule korokn ser yuworel na yikn'a nkis nailepel. Yikn ko asil wule yikei yetel. Waiek aiyiknel ka ar nkuwepmel, kil likekn ko ser yukorpelel. Niokn sepmel ka yikn apul nkuwepmel, Waiek aiyiknel ka ar na yemp keipmel karep amiser. Kil arai yupulp yikn waperel.”
23376  MAT 6:25  Jisas ampu nak na, “Eti apm'a nikimp yipm, yipm korokn wunempwaiyimp ninkopnilmp aiyipmel i mper niepm yer niorknel yer yapmunemp aiyipmel. Niepm likekn kapukorokn yupul yipm ko yer sepmelel. Pe yipm korokn wunempiserp wule aiyipmel i niek na, Elmpuapm simi ko ant yutnu sukurp mouleel? Wule aiyipmel ka si suknel ar niampepm Wulapm Weinkel; elmpuapm irpm ka si akopitekn.
23384  MAT 6:33  Aser niokn sukur kona yipm'a yupulel, ka ntalekil. Yipm somp Wulapm Weink yer yapmunemp aiyipmel ntaka moule mamp aiyipmelel, pe eipm sank ankilel nkis wunamp sepmel. Kona yipm yupul ntakilelel, Waiek Keipmel ko yumuk yipm elmpuapm irpm niepm ka yipm numpulpel.
23389  MAT 7:4  Apulntaku! Kona nimpilie kitielel ka ar yikn niampepmel, ka yikn korokn nikimp mamintomp aiyiknel na, Mamintomp, apm'a ye niakep pe ar yikn niampepmel. Karokn.
23390  MAT 7:5  Yikn ka moule sank mpulmpulel. Ko yikn nor nimpilie kitielel suknel ka ar yikn niampepmel niorkn. I yikn ko ser ntinkirai nako yikn miye niakep akopiteknel ka ar niampepm mamintomp aiyiknelel. Sankmuati epie ka ntremp yikn apulp sank wankepmel yikn'orokn pokel mperp mewel.
23391  MAT 7:6  Pe sankmuati nonkel ka ntalekil. Kona yipm'a somp sank yapmunemp sepmel Wulapm Weinkel mi na nikimp nti moule ka ntaka niumpua kuretelel, nti kako mintaka niumpuael, arai ampu nimplemp yump yikn. Kona ntakilelel, karokn sepm. Pe sankmuati nonkel ka soplikekn. Yipm korokn somp lipan sepmel aiyipmel i mperp nti moule ka nuarep wurokn yankerel. Apulp na ka nti karokn nimpriepmel apulp mpuampua mi ka sepmelel, ka nti kako nkaik ntemp wantemp'itapm.”
23396  MAT 7:11  Yipm waiek antuel ninkilapmel, yipm ka ar nkis wunamp'uretel suwaink, aser mpuampua sepmel ka yipm nkis akei ampuk ampuk nti ninkilapm aiyipmel. Eti yipm ser yuworel, Waiek aiyipmel po ar na yemp keipmelel, kil ka mpuaimpuai na yek yipm mpuampua sepmel ka yipm aiyimpil apulpel.
23398  MAT 7:13  Jisas ampu nak na, “Lomp tukuakn ka wuyeel, nonkel ka sukn, pe nonkel ka ninonel. Yayapel ka mpi yemp'uretelel i ko nti moule yer kuret aninkaninkelel, yayapel epe ka sukn, nako yetel ka sarel. Lomp tukuakn ankilel ka mpuntier, pe nti mitimitink kako sop yayapel epe war. Aser lomp tukuakn nonkel ka war yemp sepmelel ka ninonel. Yayapel ankilel ka ntinkiliemp, nti moule kana sop yayapel na war lomp tukuakn ekilelel kapuko likekn wuye ako. Yipm ankil ko war lomp tukuakn ninonelel pepe.”
23400  MAT 7:15  Jisas ampu nak na, “Yipm'o yikei wunempel nkis niampepm ntankuel yupulp nti moule ninkaielel kana niek yuworp sank Wulapm Weinkel kuserel. Nti ka nakimp yipm sank aikn akosepmsepmel na kuap yipmel, aser yapmunemp yekipminel antuel, nti kana ninkai yipmel na yupul yipm milminelel. Nti kona nikimp yipm sankel, nti ka nar wulienk mimper, nkamp marknimp minar i napmok sank.
23401  MAT 7:16  Wunamp antuel arai ntremp yipm ntinkirai yupulp na nti ka moule mielel. Kako mpintaka sankmuati piepe. Kona yikn'a sin rukopm ka sinkenelel, yipm kapukorokn sin yer mpuas ka yenkelel. Pe kona yipm apulp na yipm'a yel waiel, yipm kapukorokn yuwup yer yemp ainkel. Karokn.
23408  MAT 7:23  Pe awun ekilelel apm arai nikimp nti likeknel na, Yipm'arokn sop yapmunemp apmilel, ka yipm akei nia apmilel kuserelel, akei yapmunemp'uretel apupul. Eti apm ka antemwunemp yipm. Yipm nisipm apm.”
23422  MAT 8:8  Aser moule mamp ampu nakimp Jisas na, “Sepmel, yikn ka moule mpunti pisilel, apm'arokn moule akosepmel i ko yikn war yitne apmilel. Ka yikn yer piepe yikei sank niek nkiyir wule ankilel. Pie apm nak ntakeielel ka apulpaser mpunkol aiyiknel ka suknelip. Moule ka mpunti silel nuarep yiknel ko niek sank miel nako nti eipm yupul sopel. Ka mpintaka kona moule mamp apmilel nikimp apm sank mi, ko apm yupulel. Pe kona apm wankes mewel antuel nti moule napolel apmilel na mpi okorelel, kil arai mpi. Pe kona apm yimp mewel na, Yikn la, kil arai la. Pe kona apm nikimp moule ka apulp apm nioknelel na, Yikn yupul niokn ntalepe ntalepeel, kil ka ampul. Pie apm aiyimp yiknel, ko yikn yupul soplikekn nako moule nioknel apmilel ampu sepmelel.
23435  MAT 8:21  Pe moule nonkel ka mewel antuel ka sop Jisasel, kil ampu nakimp Jisas na, “Mesepmel, apm'a yimp yikn. Ko sepm mi rokn, ko apm mpi wompitne apmilel na yuntup waiek apmilel niorknel i, ko apm ampu la sop yiknel?”
23443  MAT 8:29  Kapepe ntiwuye nak Jisas nkirnkerelim na, “Ai! Ninkilapm Wulapm Weinkel! Pe yikn'a la yupulp ant ntakulel? Epie karokn awun aiyiknel na yikn'a yek ant yakop nako yuntunel antel!”
23450  MAT 9:2  I nti arkos mouleel ka ntankaik awur silmpenkel sil lowaimp la amiser kil. Jisas amiser yapmunemp antuel aser ka mintenk apulpil na yupul moule epe sepmelel. I kil nakimp moule ka ntankaik silmpenkelel na, “Mamintomp, yapmunemp aiyiknel ampu yer pipilakn. Yapmunemp'uretel aiyiknel karep apm nkiyir armikomp yikn.”
23451  MAT 9:3  Nti moule wupm raiel mpurel, nti eipm kuret sank pe Jisas nakel, i nti anti nak na, “Moule epe ka nkamp yemp Wulapm Weinkel na nkiyir yapmunemp'uretel mouleel.”
23453  MAT 9:5  Sank simi ka sarel ko apm niekel? Ko apm niek na, Yapmunemp'uretel aiyiknel karep apm nkiyir armikomp yikn? Oroknel, ko apm niek na, Yikn serp yet wunamp? Sank wuyeel epie ka soplikekn, ntiwuye ka sarel kona apm yikei niawurpm apmilel yupulel.
23454  MAT 9:6  Aser apm ka apulp na yipm ser yuworel yupulp mpunti apmilel Es Ntitmaken Akeiwantoelel. Apm ka niawurpmel ar kitapm ekeielel, nako nkiyir yapmunemp'uretel irpmel yer kitapmel.” Kapepe Jisas nak sank irpm epe niatel i, kil niampepm amuntup moule epe ka ntankaik awur silmpenkelel i, Jisas nankimpil na, “Yikn serp, yiki waimp aiyiknel, yikn ampu mpim yitne aiyiknel.”
23458  MAT 9:10  Kapepe Jisas kua nti moule ka sopilel war nkis al niepm apmuei yitne Matyuel, i nti moule mpurel ka nkampop nti Juda wuntoknel antempel nti moule yatel mpurel ka aim yapmunemp'uretelel, nti mila i ntiarko nkis al niepm amintempel.
23459  MAT 9:11  Nti Farisi aser Jisas nkis antemp nti moule yapmunemp'uretel epe i nti namiyim nti moule ka sop Jisasel na, “Apulntaku pe sepmel aiyipmel al niepm nkis antemp nti moule ka nkampop ant wuntoknel amposel nti moule yatel ka aim yapmunemp'uretelel?”
23461  MAT 9:13  Sank ka sil wupm suknel Wulapm Weinkelel, yipm mpi somp ser aipopel. Sank ka nak ntape na, Puikn suknel apmilel ka apulp na yipm ko wunempyupulp nti yikeiwanto yupul nti sepm. Kona yipm korokn yum yapmunemp sepmel ntakilelel, apm kapuko sirkemp wompwuyepm aiyipmel kona yipm wulel.” (Hosea 6:6) I Jisas ampu nak na, “Apm karokn a apulp nti moule ka nak na nti ka aim yapmunemp sepmelel. Karokn. Apm ka a apulp nti moule ka aim yapmunemp'uretelel, yimp nti na nimplemp yapmunemp na sop apmel.”
23464  MAT 9:16  Sanklomp nonkel ka ntalekil. Elmpuapm rankel ka akorel, ko yikn somp elmpuapm niumpueiel yuwomp nantip, mi rokn? Karokn. Kona yikn yupul ntakilelel, yikn'a sukulel, arai mpep la nkuei elmpuapm niumpueiel ka soel, kuap elmpuapm rankel ka nimirknelel i, ko yukor kuretim.
23477  MAT 9:29  I kapepe kil akei nta wul ntiwuye niampepm i kil nak na, “Yapmunemp mintenkel yipmwuyeel ka ar apmel, i kapepe apm'a yupul misop sank pe yipmwuye nakel.”
23481  MAT 9:33  I kapepe Jisas nkimiyir muanumpor yanker epe apmuei kil moule i kil ampu napmok sank. Kapepe nti moule mentitmaken yapmunemp nti ka pupurur i nti nak na, “Ka niokn niawurpmelip epe, ampueikampueikel ant'arokn ampu aser ntalekil ar kitapm antilel Israelel.”