23233	MAT 1:20	Ngem idi nemnemnemena pay nan ikkana dat menpaila ken siya isnan iitawna nan anghel ay nagapo ken Apo Dios ay mangwani en, “Jose, ay apon Ali David, adika madanagan ay mang-asawa ken Maria tay nan malitonana et gapo isnan kabaelan nan Ispirito Santo.
23234	MAT 1:21	Awnit omanak siya is lalaki dakayot ngadnan siya is Jesus tay siya nan awnit mangisalakan isnan kaipoipogaw ta adida kadosdosa gapo isnan basbasolda.”
23236	MAT 1:23	“Awnit maliton nan babai dapay maid nangiseyseyep ken siya et awnit omanak is lalaki ay mangadanan is Emmanuel. Nan kanan nan naay ay ngadan et wada si Apo Dios ken datako.”
23240	MAT 2:2	“Into nan onga ay naiyanak ay awnit men-ali isnan Judio? Tay isnan kad-anmi isnan balaan di agew et inilami nan talaw ay nangipagtek ken dakami isnan naiyanakana isonga inmali kami ay mangdayaw ken siya.”
23243	MAT 2:5	Dadat ibaga en, “Id Betlehem isnan naay probinsiya ay Judea tay siya na nan insolat din mamadton Apo Dios id sang-adom ay mangwani en,
23244	MAT 2:6	‘Nan ili ay Betlehem isnan probinsiya ay Judea et awnit siya nan kadadayawan isnan am-in ay ili isnan Judea tay isdi nan awnit maiyanakan nan mentolay isnan ipogawko ay Judio et siya nan mang-ay-ayowan ken daida.’”
23246	MAT 2:8	Idi gintek Herod danat ibaa daida id Betlehem danapay ibaga ken daida en, “Anapenyo ay gawis san onga. No das-anyo siya dakayot somagong isna ta ipagtekyo ken sak-en tapno omeyak abes ay mangdayaw ken siya.”
23251	MAT 2:13	Idi kinmaan san mamasilib dat kasin menpaila nan anghel Apo Dios isnan iitaw Jose ay mangwani ken siya en, “Bomangonka ta eyeymo ay dagos nan onga yas inana id Egipto dakayot mentee isdi engganay ibagak en somagong kayo kasin. Tay ipaan-anap Herod nan onga ta ipapateyna.”
23253	MAT 2:15	Dadat mentee isdi engganay natey si Ali Herod et siya nan natongpalan din inpasolat Apo Dios isnan mamadtona en, “Awnit ayagak nan Anakko ay magapo id Egipto.”
23256	MAT 2:18	“Adoado nan men-ag-aga isnan ili id Rama. Men-ag-aga nan iin-a ay aap-on Rakel tay natey nan an-akda. Et adida polos maliwliwa tay epdas natey nan an-akda.”
23258	MAT 2:20	“Bomangonka ta isaam nan onga ya si inana id Israel tay nateyda et nan mangwani en mangpatey isnan onga.”
23261	MAT 2:23	Dadat omey mentee isnan esa ay ili ay makwani en Nazaret. Et siya nan natongpalan nan kinwanin din deeyday mamadto id kasin maipanggep ken Jesus en, “Awnit kananda en siya nan iNazaret.”
23263	MAT 3:2	“Ibabawiyo nan ngawi ay ik-ikkanyo tay nganngani ay omali nan mentolayan Apo Dios.”
23264	MAT 3:3	Si Juan et siya nan inbagan din mamadto id sang-adom ay si Isaias ay mangwani en, “Wada isnan bilbilig nan mangibogbogaw en, ‘Isaganayo nan daanen nan Apo tako ay awnit omali. Pagawisenyo nan daan ay mendaanana.’”
23268	MAT 3:7	Ngem isnan nang-ilaan Juan isnan adoado ay Fariseo ya Saduceo ay omey menpabonyag ken siya danat kanan ken daida en, “Dakayo ay aginsosolot ken Apo Dios, ay kananyo en omanay nan mabonyaganyo is kaisalakananyo isnan awnit mendosaan Apo Dios?
23270	MAT 3:9	Et adiyo kanan en mailisi kayo isnan dosan Apo Dios gapo tay apoyo din si Abraham ay nangtongtongpal ken Apo Dios. Ngem baken di is mangilisi ken dakayo tay olay nan bato ay naay et mabalin ay menbalinen Apo Dios is ap-on Abraham.”
23271	MAT 3:10	Dat itoloy Juan ay mangwani en, “Nan awnit idosan Apo Dios et siya nan kaneg nan wasay ay naisasagana ay mangpoyo isnan kaiw. Am-in ay kaiw ay adi bomgas is gawis et mapoyo dat mapoowan. Et dakayo nan kaneg nan kaiw ay adi bomgas.”
23272	MAT 3:11	Danat itoloy ay mangwani en, “Danom nan ibonyagko ken dakayo ay mangipagtek en inbabawiyo nan basbasolyo. Ngem wada nan wedweda mo sak-en ay omon-onod et gapo isnan kawedwedana et adiyak maibilang ay mangkaan isnan sapatosna. Siya nan awnit mangibonyag ken dakayo isnan Ispirito Santo ya nan apoy.
23273	MAT 3:12	No omali siya awnitna mensiyanen nan mamati ken siya isnan adi mamati et kaneg waday ligao ay mangtap-ana isnan pagey danat idolin isnan agamang nan mabgas danapay igwa nan kipit isnan apoy ay adi katkatkatey.”
23275	MAT 3:14	Ngem kinwanin Juan en, “Ay sak-en nan mangbonyag ken sik-a dapay lebbengna ay sik-a koma nan mangbonyag ken sak-en?”
23276	MAT 3:15	Ngem dat kanan Jesus, “Olay, tay gawis no ikkanta nan layden Apo Dios.” Isonga dat bonyagan Juan si Jesus.
23278	MAT 3:17	Dat wada nan kali ay nagapo id daya ay mangwani en, “Si tona nan Anakko ay laylaydek. Men-galalasingak gapo ken siya.”
23281	MAT 4:3	Dat ilogin Satanas ay mangdolog ken siya ay mangwani en, “No tet-ewa ay Anak Apo Dios sik-a dakan adi kanan ta maboliw nan naayda ay bato is makan?”
23282	MAT 4:4	Dat songbatan Jesus ay mangwani en, “Kanan nan naisolat ay kalin Apo Dios en baken makan et kedeng di katagowan di ipogaw nodi masapol ay patiyenda am-in nan kankanan Apo Dios.”
23284	MAT 4:6	danat kanan ken siya, “No tet-ewa ay Anak Apo Dios sik-a kadya lomabtokka isna. Tay kanan nan naisolat ay kalin Apo Dios en bilinena nan aanghelna ta ayowananda ay mangtapaya ken sik-a ta adi masogatan nan dapanmo isnan bato.”
23285	MAT 4:7	Ngem dat songbatan Jesus siya ay mangwani en, “Nan naisolat ay kalin Apo Dios et kanana gedan en adiyo dologen si Apo Dios ay Apoyo.”
23287	MAT 4:9	Danat kanan, “Idyak am-in dana ken sik-a no menpalintomengka ay mangdayaw ken sak-en.”
23288	MAT 4:10	Dat kanan Jesus, “Komaanka Satanas tay kanan nan naisolat ay kalin Apo Dios en sak-en ay Diosyo nan daydayawenyo ya mensilsilbiyanyo et kedeng.”
23293	MAT 4:15	“Id Galilea isnan dagan da Zabulon ken da Neftali isnan benget di baybay ya isnan bas-ang di ginawang ay Jordan et siya gedan nan kad-an di baken Judio.
23294	MAT 4:16	Nan ipogaw isdi et menbolinget nan nemnemda isonga kanegda natey tay adida getken si Apo Dios. Ngem awnit isdi nan mentanggewan nan silaw tay omey nan mangisolo ken daida et awnit matanggewan nan nemnemda.”
23295	MAT 4:17	Natongpal san deey ay kali tay isnan deey ay timpo inlogin Jesus ay men-isolo ay mangmangwani en, “Ibabawiyo nan basbasolyo tay nganngani ay omali nan mentolayan Apo Dios.”
23297	MAT 4:19	Dat kanan Jesus ken daida en, “Akayo ta maitapi kayo ken sak-en. Id kawni ninsidok kayo is ikan ngem id wani isolok abes nan ikkanyo ay mensidok is ipogaw ta maitapida isnan mentolayan Apo Dios.”
23306	MAT 5:3	“Nagasat nan mangtek ay kolang nan kabaelana ay mang-ikkan isnan layden Apo Dios tay daida nan awnit maitapi isnan mentolayana.
23315	MAT 5:12	Men-gasing kayo od tay olay no adoado nan ligatyo id wani et awnit dakkel nan ganabenyo ay idyan Apo Dios ken dakayo ay insaganana id daya. Tay nan ikkanda id wani ken dakayo et siya gedan nan inik-ikkan din alal-apoda id sang-adom isdin mamadton Apo Dios isonga men-galalasing kayo isnan maiyisowanyo ken daida.”
23316	MAT 5:13	Dat itoloy Jesus ay men-isolo et kanana, “Gawis nan asin ay os-osalen tako tay pagawisena nan makan. Et dakayo ay mamati ken sak-en et kaneg dakayo nan asin di kaipoipogaw isnan batawa tay nan mangisolsolowanyo ken daida et pagawisenyo nan ogalida. Ngem no epdas tinmamnay nan asin et adi mabalin ay makaasin ya maid silbina nodi maiwasit ay gatgatinan nan ipogaw.”
23317	MAT 5:14	Dat kasin kanan Jesus, “Nan ili isnan bilig et adi polos maigago. Siya nan kanegyo tay dakayo nan kaneg silaw ay mangtanggew isnan nemnem di ipogaw.
23319	MAT 5:16	Et siya abes nan masapol ay ikkanyo ta adiyo igagago nan mangsolsolotanyo ken Apo Dios nodi ipailayo tapno getken nan kaipoipogaw nan gawis ay ogaliyo dadat mendayaw ken Amayo id daya.”
23320	MAT 5:17	Dat kanan Jesus en, “Adiyo nemnemnemen ay inmaliyak ay mangpamaid isnan linteg Moses ya nan insolsolon nan mamadto nodi inmaliyak tapno tongpalek nan am-in ay inbagbagada.
23323	MAT 5:20	Isonga ibagak ken dakayo en adi kabalin ay maitapi kayo isnan mentolayan Apo Dios no baken napaspasnek nan ikkanyo ay mangtongpal isnan laydena mo nan ik-ikkan nan Fariseo ya nan men-is-isolo is linteg.”
23324	MAT 5:21	Intoloy Jesus ay mangwani, “Getkenyo nan naibaga isnan linteg id sang-adom ay adi kayo menpatpatey tay nan ipogaw ay menpatey et maiyeyda isnan pagbistaan.
23329	MAT 5:26	Et adi kayo makabala isnan pagbalodan engganay bayadanyo am-in nan moltayo.”
23330	MAT 5:27	“Dinngeyo gedan nan kinkinwanida id sang-adom en adi kayo makikamkamolala.
23333	MAT 5:30	Wenno nan ikkan nan esa ay ledengmo di makabasolam et gawis no pokolam ta iwasitmo tay gag-awis no es-esa nan ledengmo mo nan awakmo ay maid kolangna ngem omey isnan apoy ay adi katkatey.”
23334	MAT 5:31	“Kinkinwanida id sang-adom abes en nan lalaki ay makiidang et masapol ay waday kasolatan is mangipagtek ay ninsiyanda.
23335	MAT 5:32	Ngem ibagak ken dakayo en bomasol nan lalaki ay aped makiidang dapay egay makikamkamolala nan babai. Tay no makiasawa kasin san babai et bomasol san asawana tay pinabalina siya ay makilalalaki. Ya nan maikadwa ay asawaena et bomasol gedan tay kanega mamabai.”
23336	MAT 5:33	“Getkenyo gedan nan linteg id sang-adom ay adiyo dokdokogan nan insapatayo tay no waday insapatayo ken Apo Dios et masapol tongpalenyo.
23340	MAT 5:37	Nodi gag-awis no kananyo en owen no tet-ewa wenno adi no baken tay magapgapo ken Satanas nan kompolmi ay itaptapiyo.”
23341	MAT 5:38	“Dinngeyo abes nan kinkinwanida id sang-adom ay no waday mangtedkaw isnan matan nan ib-ana et awnitda tedkawen abes nan matana ya no waday mangpogopog isnan bab-an nan ib-ana et awnitda pogopogen abes nan bab-ana.
23351	MAT 5:48	Si Ama tako id daya et kedeng nan gawis is ik-ikkana isonga masapol ay siya nan solsoloten tako tapno menbalin tako ay kaneg ken siya.”
23352	MAT 6:1	Intoloy Jesus ay men-isolo et kanana, “Makailanyo ta baken kedeng isnan mangiilaan nan ipogaw ken dakayo is mang-ik-ikkananyo is gawis. Tay no siya na nan wada isnan nemnemyo et awnit maid polos ganabenyo is ited Amayo id daya ken dakayo.
23355	MAT 6:4	tapno maid polos makagtek. Et si Apo Dios ay mangtek isnan am-in ay ik-ikkanyo et siya nan mang-ited isnan ganabenyo.”
23356	MAT 6:5	“No menlowalo kayo et adiyo koma toltoladen nan ik-ikkan nan aginsisingpet ay ipogaw. Tay gagalaenda ay tomakdeg ay menlowalo isnan paggimonganda ya isnan tengan nan daan tapno boyaen nan ipogaw. Ibagak ken dakayo en nan tet-ewa et epdasda ginanab nan ligaloda.
23360	MAT 6:9	Isnan menlowalowanyo ngalod ken Apo Dios et siya na nan kananyo, ‘Amami ay wada id daya, Madaydayaw koma nan ngadanmo.
23364	MAT 6:13	Adim ipalobos dakami ay bomasol nodi badangam dakami ta adi kami madoldolog.’”
23365	MAT 6:14	Dat itoloy Jesus ay mangwani, “No pakawanenyo nan makabasol ken dakayo et pakawanen abes Amayo id daya nan basbasolyo.
23366	MAT 6:15	Ngem no adiyo pakawanen daida et adi abes pakawanen Amayo id daya nan basbasolyo.”
23367	MAT 6:16	Dat itoloy Jesus ay mangwani en, “Isnan menteptepeanyo no menlowalo kayo ken Apo Dios et adiyo koma toltoladen nan ik-ikkan nan aginsisingpet. Tay isnan menteptepeanda et laydenda ay getken nan ipogaw nan ik-ikkanda isonga adida mendad-aop ya mensagsagaysay dadapay aginseseg-ang. Ibagak ken dakayo en nan tet-ewa et epdasda dinawat nan ligaloda.
23369	MAT 6:18	tapno adi madlaw ay menteptepe kayo nodi kedeng si Apo Dios ay adi kaila is mangtek tay siya nan mangiila isnan am-in ya siya abes nan mang-ited isnan ganabenyo.”
23370	MAT 6:19	Dat itoloy Jesus ay mangwani en, “Adi kayo nemnemnemen ay men-ol-olnong is bomaknanganyo isnan kad-anyo isnan naay batawa. Tay nan kokwayo isnan batawa et nalaka ay dadaelen nan ataming ya lati ya akewen pay nan mangakew.
23372	MAT 6:21	Tay no id daya nan kad-an nan kinabaknangyo et siya gedan nan kad-an nan nemnemyo ngem no isnan batawa nan kad-ana et siya abes nan kad-an nan nemnemyo.”
23373	MAT 6:22	Dat itoloy Jesus et kanana en, “Nan mata et siya nan kaneg nan silaw nan awak isonga no gawis nan pangiilam isnan ib-am et kaneg menpat-a nan awakmo tay gawis nan wada isnan nemnemmo.
23374	MAT 6:23	Ngem no ngawi nan pangiilam isnan ib-am et kaneg menbolinget nan awakmo tay ngawi nan wada isnan nemnemmo.”
23375	MAT 6:24	Intoloy Jesus ay mangwani en, “Nan baa et adi mabalin ay madodowa nan apona tay awnitna laylayden nan esa danapay aamisen nan esa isonga wada nan paam-amdena ken daida. Kaneg abes ken dakayo ay no nan kinabaknangyo nan nemnemnemenyo et adi kayo et makaikkan isnan layden Apo Dios.
23385	MAT 6:34	Isonga adi kayo madanagan id wani isnan ligat ay waay awnit ommat is wakgat. Awni ta mawakgat. Tay amedyo taptapiyan nan ligatyo id wani no itaptapiyo ay mangnemnemnem isnan ligat ay awnit ommat is wakgat.”
23386	MAT 7:1	Intoloy Jesus ay men-isolo ay mangwani en, “Adiyo pabasbasolen nan ib-ayo tapno adi abes pabasolen Apo Dios dakayo.
23387	MAT 7:2	Tay nan ikkanyo ay mangpabasol isnan ib-ayo et siya abes nan ikkan Apo Dios ay mangpabasol ken dakayo.”
23388	MAT 7:3	Dat menpangngalig si Jesus maipanggep isnan menkalkali is basol di ib-ada et kanana, “Damen delawen nan bota isnan matan nan besatmo dapay adim madlaw nan kega sindomet ay bota isnan matam?
23389	MAT 7:4	Ngan nan ikkam ay mangwani en, ‘Pangaasim besatko ta kaanek nan bota isnan matam,’ dapay wada nan kega domet ay bota isnan matam?
23390	MAT 7:5	Sik-a ay aginsisingpet. Kaanem omon-ona nan dakkel ay bota isnan matam tapno makaila ay gawis esakapay kaanen nan teeteen ay bota isnan matan nan besatmo.”
23391	MAT 7:6	Dat itoloy Jesus, “Adiyo ipapati ay mangisolo isnan kalin Apo Dios isnan adi mangidnge tay kanegda aso ay olay gawis nan itedyo et ketbanda kayet dakayo. Ya kanegda gedan beteg ay mo maitep-a nan napateg ay oway isnan sagangda dadat aped gatigatinan.”
23392	MAT 7:7	Dat kanan Jesus pay, “No waday masapolyo, menlowalo kayo ay mendawat ken Apo Dios et awnitna ited nan masapolyo ta no waday an-anapenyo et awnityo datngan. Kaneg no menkogkog kayo isnan segpan et tokabana ta songgep kayo.
23397	MAT 7:12	Isonga ikkanyo isnan ib-ayo nan kaytenyo ay ikkanda ken dakayo. Tay siya nan osto ay kayat ay kanan nan linteg din si Moses ya siya nan init-itdon din mamadton Apo Dios id sang-adom.”
23398	MAT 7:13	Kinwanin Jesus gedan en, “Masapol ay songgep kayo isnan nalipit ay segpan tay siya nan omey isnan kad-an di biyag ay maid patenggana. Nan segpan ay omey isnan apoy ay adi katkatey et nalawa dapay nalaklaka nan daan isonga adoado nan ipogaw ay om-omey isdi.
23399	MAT 7:14	Ngem nan segpan ay omey isnan kad-an di biyag ay maid patenggana et nalipit dapay naligat ay masolotan nan daan isonga at-atik nan makaey.”
23400	MAT 7:15	Intoloy Jesus ay mangwani en, “Makailanyo nan baken tet-ewa ay mamadton Apo Dios ay omali ken dakayo. Tay naanos nan kaiilaanda ay kaneg nan kalnilo ngem nan tet-ewa et kanegda naangnganga ay aso.
23405	MAT 7:20	Isonga mabalin ay mailasinanyo nan baken tet-ewa ay mamadton Apo Dios gapo isnan ik-ikkanda.”
23406	MAT 7:21	“Baken am-in nan mangwani en sak-en nan Apoda is maitapi isnan mentolayan Apo Dios nodi kedkedeng nan mang-ik-ikkan isnan layden Ama id daya nan awnit maitapi.
23407	MAT 7:22	Isnan awnit mangbanagan Apo Dios isnan kaipoipogaw et ado nan awnit mangmangwani en, ‘Apo, itapim dakami isnan mentolayam tay insolsolomi nan maipanggep ken sik-a ya inosalmi nan ngadanmo ay nang-ikkan isnan ado ay kaskasdaaw ya nangpakak-aan isnan anito ay kinmapet isnan ipogaw.’
23408	MAT 7:23	Ngem awnit kanak ken daida en, ‘Adiyak getgetken dakayo. Komaan kayo ay managbasol.’”
23409	MAT 7:24	Dat itoloy Jesus ay mangwani en, “Am-in ay mangidnge ya mangpati isnan ibagbagak et kanegda nan masilib ay ipogaw ay ninsaad ay nangikaob ay gawis isnan tokodna enggana ay maipegnad isnan bato esanapay saaden nan baeyna.
23412	MAT 7:27	Isonga no lomemlem ya men-inewang et makibet ay matokang san baeyna tay egayna pegnadan ay gawis.”
23416	MAT 8:2	Dat somag-en nan am-ama ay nakolit isnan kad-an Jesus dat menpalintomeng ay mangwani en, “Apo, getkek ay kabaelam ay mangkaan isnan sakitko no kayatmo.”
23417	MAT 8:3	Dat gen-an Jesus siya danapay kanan, “Kayatko ay maagasanka.” Dat dagos ay makaan nan kolitna.
23418	MAT 8:4	Danat kanan ken siya, “Adim ibagbaga nan inikkak ken sik-a. Basta idadawesmo ta enka menpaila isnan padi damet idya nan limosmo ay mapalti ay kaneg din inbilin Moses ta pangtekan nan ipogaw ay ginmawiska.”
23420	MAT 8:6	“Apo, wada nan baak id baey ay pilmi nan sakitna et adi makakiwi.”
23421	MAT 8:7	Dat kanan Jesus ken siya, “Owen, omaliyak ta pagawisek siya.”
23422	MAT 8:8	Ngem dat kanan san kapitan, “Olay adika omali tay adi maibagay ay songgepka isnan baeyko tay bakenak Judio. Omanay nan kalim ay mangipagawis ken siya.
23423	MAT 8:9	Tay olay sak-en et wada nan nangatngato ay opisyal ay mangbab-aa ken sak-en. Et wada gedan nan sosoldado ay bab-aaek et patiyenda nan kankanak. No ibagak isnan esa en, ‘Omeyka,’ dat omey ay dagos ya no ibagak isnan esang en, ‘Omalika,’ dat omali ya no ibagak isnan esa en, ‘Ikkam na,’ danat ikkan tet-ewa. Isonga getkek ay omanay nan kalim is mangpagawis ken siya.”
23424	MAT 8:10	Nasdaaw si Jesus isnan dinngena danat kanan isnan ipogaw ay omon-onod ken siya en, “Ibagak ken dakayo en maid polos dinasdas-ak is napigpigsa ay talek isnan Judio ay kaneg nan talek nan naay kapitan.
23426	MAT 8:12	Ngem nan bebsatko ay Judio ay maitapi koma isnan mentolayan Apo Dios et awnitda maitep-a isnan kad-an nan menbolinget et men-ag-ag-agada dadapay men-owakis isdi tay pilmi nan ligatda.”
23427	MAT 8:13	Dat kanan Jesus isnan kapitan en, “Somaaka tay gapo isnan talekmo et matongpal nan dawdawatem.” Et tinmet-ewa tay issan menkalkaliyan Jesus et ginmawis ay dagos nan sakit san baa.
23431	MAT 8:17	Nan inikkana ay naayda et siya nan natongpalan din insolat di mamadto ay si Isaias ay mangwani en, “Siya ay mismo nan manglak-am isnan ligat tako ya mangkaan isnan sakit tako.”
23433	MAT 8:19	Ngem sadapay menlobwat dat somag-en ken siya nan esay men-is-isolo isnan linteg et kanana, “Apo, omon-onodak ken sik-a olay intoy omay-ayam.”
23434	MAT 8:20	Dat kanan Jesus ken siya en, “Owen, ngem nemnemem ay gawis tay naligat nan ik-ikkak. Tay nan motit ya nan koyat et wada nan baeyda dapay sak-en ay Iyon-an Am-in di Ipogaw et maiwed osto is baeyko is omil-illengak.”
23435	MAT 8:21	Dat kanan nan esay pasolot Jesus en, “Apo, awnika od ta makilebenak ken Ama sakpay omonod ken sik-a.”
23436	MAT 8:22	Ngem dat kanan Jesus ken siya, “Gag-awis no id wani nan mang-onodam ken sak-en. Tay nan iib-an amam ay adi mamati ken Apo Dios et kanegda natey isonga olay daida nan mangileben isnan ib-ada.”
23439	MAT 8:25	Dat omegyat nan papasolot Jesus et gidowenda siya dadapay kanan en, “Apo, isalakam dakami tay naay malimon tako.”
23440	MAT 8:26	Dat kanan Jesus, “Dakayon omegyat? Atiatik obpay nan talekyo.” Dat tomakdeg et ipakin-ena nan dagem ya nan danom et omnengda.
23441	MAT 8:27	Nasdanasdaawda am-in et kananda en, “Manakabalin obpay nan ipogaw ay naay tay olay nan dagem ya nan danom et tongpalenda siya.”
23443	MAT 8:29	Dadat ibobogaw ay mangwani ken Jesus en, “Sik-a nan Anak Apo Dios, ay ngan di ngotom ken dakami isna? Ay inmalika ta dosaem dakami id wani dapay egay omdan nan osto ay timpo?” Siya nan inpakalin nan anito ken daida.
23445	MAT 8:31	isonga dat menseg-ang san anito ken Jesus et kananda en, “No pakaanem dakami et ipalobosmo ngalod ta nan deeyday beteg nan kaptenmi.”
23446	MAT 8:32	Dat kanan Jesus en, “Enkayo.” Dadat taynan san lalalaki et kaptenda san deeyday beteg. Dat kanega naong-ong san kabetebeteg et kasida tatagtag ay omey isnan deppas dadat matekdag isnan baybay et malimonda.
23450	MAT 9:2	Idi omdanda isdi dat domateng nan mangaatangay isnan lalaki ay napalalais. Gintek Jesus ay talkenda siya isonga danat kanan issan napalalais en, “Adika omegyat tay napakawan et nan basolmo.”
23451	MAT 9:3	Dat kankanan nan men-is-isolo isnan linteg isnan nemnemda en, “Aytay dan iyiison tona nan awakna ken Apo Dios?”
23452	MAT 9:4	Gintek Jesus nan wada isnan nemnemda danat kanan en, “Dayon nenemnemen nan ngawi?
23453	MAT 9:5	Ay ngan nan nalaklaka ay kanan, nan ‘Mapakawan nan basolmo,’ wenno nan ‘Ibangonmo ta mendaanka?’
23454	MAT 9:6	Ngem gapo tay adiyo patiyen et paneknekak ngalod ken dakayo ay wada nan kalebbengak isnan batawa ay mangpakawan is basol tay sak-en nan makwani en Iyon-an Am-in di Ipogaw.” Isonga danat kanan issan napalalais en, “Ibangonmo. Alaem nan dayonmo ta somaaka.”
23457	MAT 9:9	Kinmaan si Jesus isdi et issan mendad-aanana et inilana si Mateo ay esay mensingsingil is bowis ay mangitotokdo isnan kabaybayadan di bowis. Dat kanan Jesus ken siya en, “Omalika ta maitapika ken sak-en.” Daet tet-ewa omonod et maitapi ken siya.
23459	MAT 9:11	Idi inilan nan Fariseo daida dadat kanan isnan papasolot Jesus en, “Dan makikikan nan apoyo isnan sanada ay mensos-owitik ay mensingsingil is bowis ya nan managbasol?”
23460	MAT 9:12	Dinngen Jesus nan kankananda danat songbatan isnan pangngalig et kanana en, “Nan ipogaw ay maid sakitda et adida masapol nan doktol ngem nan ipogaw ay mensakit et daida nan makasapol isnan doktol.
23461	MAT 9:13	Isonga inmaliyak isnan batawa tapno badangak nan mangtek ay nakabasolda ngem baken nan mangnenemnem en gawisda. Nemnenemnemenyo tapno maawatanyo nan inpasolat Apo Dios en, ‘Nan mangseg-anganyo isnan iib-ayo nan laylaydek mo nan apedyo menpalpaltiyan ta tongpalenyo nan linteg.’”
23462	MAT 9:14	Nakwas di dat omey nan papasolot Juan ay Menbonbonyag ken Jesus dadat sooten ken siya en, “Dan wada nan mentepeanmi ya nan Fariseo dapay nan papasolotmo et adida mentepe?”
23463	MAT 9:15	Dat menpangngalig si Jesus ta ilawlawagna nan gapo ay adi menteptepe nan papasolotna et kanana, “Ay kananyo en adi makikan nan nadkat no daan nan nadawak ken daida? Adi mabalin. Ngem no omdan nan agew ay maapitan nan lalaki ay nadawak et siya di nan mentepeanda gapo isnan seg-angda.”
23464	MAT 9:16	Intoloy Jesus ay mensodok ta ipagtekna ken daida en adi kabalin ay maitapi nan nabayag ay sinoloda isnan isolsolona. Kanana, “Maid mangitakop is balo ay galot isnan logak ay bado tay no malabaan dat komsen nan takop et am-amed mabisngat nan natakopan.
23465	MAT 9:17	Siya gedan isnan tapey. Maid mang-igwa is kabobobod ay tapey isnan naosal ay kodil tay epdas kinmenteg dapay no menlowag nan tapey et bomtak nan kodil et makawas nan tapey ya nan kodil gedan. Nan balo ay tapey et masapol ay maigwa isnan balo abes ay kodil tay mabinbinat et maid makawas.”
23466	MAT 9:18	Daan ay menkalkali si Jesus dat omey nan esay apon di Judio ken siya. Dat menpalintomeng isnan sagang Jesus et kanana en, “Katkatey nan anakko ay babai ngem omalika kad Apo, ta gen-am siya ta matago.”
23469	MAT 9:21	tay kanana isnan nemnemna en, “Olay no apedak sikgaden nan badona et gomawisak.”
23470	MAT 9:22	Ngem gintek Jesus ay wada nan nangsikgad ken siya isonga dat menligos et ilaena san in-ina. Danat kanan en, “Laton sa. Gomawiska gapo isnan pammatim ken sak-en.” Dat maganawis siya.
23472	MAT 9:24	Danat kanan ken daida en, “Komaan kayo tay egay katey nan onga ay sana nodi maseseyep et kedeng.” Dadat sayoten siya.
23475	MAT 9:27	Kinmaan si Jesus isdi dat issan mendad-aanana et inmonod nan dowa ay kowap ay lalaki ay mangibogbogaw en, “Sik-a ay apon din si Ali David, seg-angam kad dakami.”
23476	MAT 9:28	Ngem dat itoltoloy kayet Jesus ay mendaan engganay inomdan isnan baey dat songgep dat makisgep nan dowa ay kowap gedan. Dat sooten Jesus ken daida, “Ay mamati kayo ay makaipagawisak ken dakayo?” Dadat kanan, “Owen Apo.”
23477	MAT 9:29	Dat kapposen Jesus nan matada et kanana en, “Gapo isnan pammatiyo et matongpal nan laydenyo.”
23478	MAT 9:30	Dadat makaila. Dat bilinen Jesus daida et kanana, “Adiyo ibagbaga isnan iib-ayo nan inikkak ken dakayo.”
23481	MAT 9:33	Dat pakaanen Jesus san anito et dadlo makakali san am-ama. Nasdaaw san nangiila isdi et kananda en, “Maid polos inilami isnan am-in ay iyIsrael is kaneg nan inikkana.”
23482	MAT 9:34	Ngem kanan nan Fariseo ay wada isdi en, “Nan kabaelana ay mangipakaan isnan dimonyo et nagapo ken Satanas ay apon di dimonyo.”
23485	MAT 9:37	Dat kanan Jesus isnan papasolotna en, “Adoado nan egay pay laeng namati ken Apo Dios et kanegda nan pagey ay maani. Dakayo ay mangisolsolo isnan kalin Apo Dios et kanegyo nan men-ani ngem atiatik kayo.
23486	MAT 9:38	Isonga dawatenyo ken Apo Dios ay kakwa isnan maani ta omibaa is mangbadang ken dakayo.”
23491	MAT 10:5	Inbaan Jesus daida et kanana en, “Enkayo ngem adi kayo om-omey isnan il-ili id Samaria ya isnan tap-in di ili ay kad-an di baken Judio
23498	MAT 10:12	No songgep kayo isnan esa ay baey dakayot kanan en, ‘Si Apo Dios nan mangbadang ken dakayo.’
23501	MAT 10:15	Ibagak ken dakayo nan tet-ewa, isnan mangbanagan Apo Dios isnan ipogaw et am-amed nan dosan nan mang-adi isnan insoloyo mo nan iSodoma ya iGomora ay pinoowan Apo Dios id sang-adom gapo isnan dadama ay basolda.”
23502	MAT 10:16	Intoloy Jesus ay mangwani, “Dengngenyo na. Ibaak dakayo ay kaneg nan naanos ay kalnilo ngem nan omayanyo et kanegda nan makedse ay aso isonga masapol ay makailanyo dayopay gagawisen nan ikkanyo.
23509	MAT 10:23	No wada nan mangpaligat ken dakayo isnan esa ay ili dakayot men-aton isnan teken. Tay ibagak ken dakayo et tet-ewa ay adiyo lepasen nan inbagak ay ikkanyo isnan am-in ay ili id Israel engganay omali nan Iyon-an Am-in di Ipogaw.”
23510	MAT 10:24	Dat itoloy Jesus ay men-isolo maipanggep isnan awnit ommat ken daida et kanana en, “Maid maisolsolowan is nangatngato mo nan men-is-isolo ken siya ya maid baa is nangatngato mo nan apona.
23517	MAT 10:31	Isonga adi kayo omegyat tay am-amed kayo is ipatpateg Apo Dios mo nan adoado ay biding.”
23518	MAT 10:32	Intoloy Jesus ay mangwani en, “Nan mangibagbaga isnan kaipoipogaw en mamati ken sak-en et awnitko ibaga abes ken Ama id daya en ipogawko daida.
23525	MAT 10:39	Nan ipogaw ay kedeng nan awakna is nemnemnemena et awnit matey met laeng. Ngem nan ipogaw ay adi mangnemnemnem isnan awakna gapo ken sak-en et awnit matey ngem matagotago ken Apo Dios ay eng-enggana.”
23526	MAT 10:40	Intoloy Jesus ay mangwani en, “Am-in ay mangsangaili ken dakayo et kaneg sak-en nan sinangailida ya nan nangibaa ken sak-en.
23528	MAT 10:42	Ibagak ken dakayo en olay nan aped mangpainom is danom isnan kababaan ay pasolotko gapo tay pasolotko et awnit wada nan ganabena.”
23531	MAT 11:3	“Ay sik-a nan masmas-ed ay magapo ken Apo Dios wenno waday teken is sedsed-enmi?”
23532	MAT 11:4	Dat kanan Jesus ken daida, “Somagong kayo ken Juan ta ibagayo nan dinngeyo ya nan inilayo ay ik-ikkak.
23534	MAT 11:6	Kananyo gedan ken siya en mabindisyonan nan ipogaw ay adi mendowadowa ay mamati ken sak-en.”
23535	MAT 11:7	Issan kinmaanan san papasolot Juan dat kanan Jesus isnan kaipoipogaw, “Isdin inmayanyo isdin kad-an Juan isnan bilig ay ngan nan kaytenyo ay ilaen? Ay ninemnemyo ay si Juan et kanegna nan goon ay pakiwkiwiyen di dagem?
23538	MAT 11:10	Tay si Juan nan kakwaniyan nan naisolat ay kalin Apo Dios id kasin en, ‘Wada nan ibaak ay omon-ona ay mangisagana isnan daanem.’”
23539	MAT 11:11	Dat itoloy Jesus, “Ibagak ken dakayo en isnan am-in ay ipogaw et maid nangatngato mo si Juan. Ngem nan kababaan isnan mentolayan Apo Dios et nangatngato mo si Juan.
23543	MAT 11:15	Isonga dakayo ay mangdedenge et nenemnemenyo nan dinngeyo.”
23544	MAT 11:16	Intoloy Jesus en, “Ay ngan nan mangidiligak ken dakayo ay ipogaw id wani? Men-ap-apos et kedeng nan getkenyo. Kaneg kayo nan oongong-a ay adi polos mapnek. Tay no men-ay-ayamda isnan malkitan et kankanan nan ib-ada ken daida en,
23545	MAT 11:17	‘Nin-ganggangsa kami ngem egay kayo ninsala. Nin-ag-aga kami ngem egay kayo nakiaga.’
23546	MAT 11:18	Kanak en kanegyo daida tay adi kayo polos mapnek. Inmali si Juan et at-atik nan kinkinana ya egay polos inmin-inom is bomoteng ay mainom dakayot kanan en, ‘Matawtawaw siya.’
23547	MAT 11:19	Inmaliyak abes et nakikikanak ya nakiin-inomak ken dakayo. Dakayot kanan en, ‘Ilaenyo kod nan ipogaw ay naay. Bokatot ya men-inom danapay gayyem nan mensos-owitik ay mensingsingil is bowis ya nan managbasol.’ No siya ngalod sa is kankananyo et maid mabalin is ikkanmi ken Juan ay mangpagasing ken dakayo. Ngem olay no adyanyo nan initdok ya nan init-itdon Juan et mailanto isnan ogalin nan mamati ken Apo Dios ay nan it-itdomi et siya nan silib Apo Dios.”
23549	MAT 11:21	Kanana en, “Kaseseg-ang kayo ay iCorazin ya iBetsaida tay egayyo inbabawi nan basbasolyo. Id sang-adom et palalo nan dosan Apo Dios isnan iTiro ya isnan iSidon ngem no daida koma nan nang-ila isnan kaskasdaaw ay inik-ikkak isna waay nabayag ay ninbadoda is mensampet ay sako dadapay itotokdo isnan dapo ay mangipaila en inbabawida nan basbasolda.
23552	MAT 11:24	Ibagak ken dakayo nan tet-ewa en no omdan nan mangbanagan Apo Dios isnan ipogaw et awnit am-amed nan dosayo mo nan iSodoma.”
23553	MAT 11:25	Dat menlowalo si Jesus et kanana en, “Ama, sik-a nan Apo id daya ya isnan batawa. Men-iyamanak ken sik-a tay inpagtekmo isnan egay nakaadal nan tet-ewa ay maipanggep ken sak-en ngem egaymo inpagtek isnan mangwani en nalaing ya masilib tapno adida maawatan.
23554	MAT 11:26	Owen Ama, tay siya nan kayatmo ay maikkan.”
23555	MAT 11:27	Nakalowalo si Jesus danat kanan isnan papasolotna en, “Inyalin Ama nan am-in ay wada ken sak-en. Maid ipogaw is mangtek isnan am-in ay maipanggep ken sak-en nodi kedeng si Ama ya maid gedan mangtek isnan am-in ken Ama nodi kedengak ay Anakna ya nan pinilik ay mangipagtek isnan maipanggep ken siya.”
23556	MAT 11:28	Danat kanan en, “Dakayo ay nabbay ya mapalpaligatan et omali kayo ken sak-en ta paibbayek dakayo.
23558	MAT 11:30	Et nalaka ay tongpalenyo nan ibagbagak tay adiyak palpaligaten dakayo.”
23560	MAT 12:2	Idi inilan nan Fariseo dadat kanan ken Jesus en, “Ilam pod nan ik-ikkan nan papasolotmo. Dadan menlosing is kotimenda dapay law-en nan linteg tako nan men-ani isnan obaya?”
23561	MAT 12:3	Dat kanan Jesus, “Aytay dayon pabasolen daida? Ay egayyo polos binasa din inikkan da David isdin linmayawanda? Naowaowatda
23565	MAT 12:7	Naisolat isnan kalin Apo Dios en, ‘Nan managseg-anganyo isnan iib-ayo nan laylaydek mo nan menpalpaltiyanyo ay mangtongpal isnan linteg.’ No maawatanyo nan kayat tona ay kaliyen et egayyo idalom nan maid basolda.
23566	MAT 12:8	Tay sak-en ay Iyon-an Am-in di Ipogaw nan kalebbeng isnan mabalin ay maik-ikkan isnan obaya.”
23568	MAT 12:10	Wada isdi nan am-ama ay nabingoy ya wada isdi gedan nan mangkayat ay mangidalom ken Jesus isonga dadat kanan, “Ay law-en nan linteg tako nan men-agas is sakit isnan obaya?”
23569	MAT 12:11	Dat kanan Jesus, “Ngan nan ikkanyo no waday talakenyo is natekdag isnan tengey isnan obaya? Ay adiyo en alaen?
23570	MAT 12:12	Napatpateg nan ipogaw mo nan talaken isonga ipalobos nan linteg tako ay badangan tako nan ib-a tako ay olay no obaya.”
23571	MAT 12:13	Danat kanan isnan nabingoy en, “Oyadem nan ledengmo.” Inoyadna dat maoyad tet-ewa ay kaneg nan esa ay ledengna.
23576	MAT 12:18	“Ilaenyo nan naay ay pinilik ay inbaak. Siya nan laylaydek ya siya nan mangipagasgasing ken sak-en. Itedko ken siya nan Ispiritok ta siya nan mangipadamag isnan tet-ewa ay maipanggep ken sak-en isnan baken Judio abes.
23579	MAT 12:21	Et siya et kedeng nan namnamaen nan am-in ay ipogaw ay mangisalakan ken daida.”
23581	MAT 12:23	Nasdaaw san nangiila isnan inikkan Jesus dadat kanan en, “Ay siya ngen nan apon David ay sedsed-en tako?”
23582	MAT 12:24	Ngem idi dinngen nan Fariseo san kinwanida dadat kanan, “Baken, tay si Beelzebub ay Satanas ay apon di dimonyo nan nang-idya ken tosa isnan kabaelana ay mangipakpakaan isnan dimonyo.”
23583	MAT 12:25	Gintek Jesus nan nemnemda isonga danat kanan, “Iyalig tako isnan sinpangbon. No mensaspe nan sinpangbon et adi mentoloy nan om-ombonanda. Kaneg abes nan sinbaey ya nan kakailiyan ay no maid olnosda et mabokada.
23586	MAT 12:28	Siya nan kagtekana ay si Apo Dios nan nangiyali isnan kabaelak ay mangipakpakaan is anito. Et siya gedan nan mangipagtek ay inmali nan mentolayan Apo Dios.”
23587	MAT 12:29	Dat mensodok si Jesus ta ipagtekna en napigpigsa nan panakabalina mo si Satanas. Kanana, “Nan mangakew et adi mabalin ay songgep isnan baey nan napigsa ay ipogaw ay mang-ala isnan napateg ay kowana no adina omon-ona galotan dat mabalin et ay alaena nan kayatna.
23590	MAT 12:32	Olay nan mangmangwani is ngawi maipanggep ken sak-en ay Iyon-an Am-in di Ipogaw et mabalin ay mapakawan nan basolna ngem nan menkalkali is ngawi maipanggep isnan Ispirito Santo et adi mabalin ay mapakawan tay basolna ay eng-enggana.”
23591	MAT 12:33	Dat menpangngalig si Jesus ay mangwani en, “Nan gawis ay kaiw et gawis nan ibgasna ngem no ngawi nan kaiw et ngawi abes nan ibgasna. Tay nan begasna nan mangipaila isnan kakaiwna.
23595	MAT 12:37	Tay am-in ay kinkinwaniyo et siya nan mangipaila no awnit madosa kayo wenno adi.”
23596	MAT 12:38	Et wada isdi nan men-is-isolo isnan linteg ya nan Fariseo ay mangwani en, “Apo, kadya omipailaka is kaskasdaaw tapno getkenmi ay tet-eway nagapoka ken Apo Dios.”
23597	MAT 12:39	Ngem dat kanan Jesus, “Palalo nan kangawin nan ipogaw id wani tay dinokoganda si Apo Dios. Kaytenyo ay omipailaak is kaskasdaaw sakayopay mamati ken sak-en ngem maid polos ipailak nodi kedeng nan kaneg din kaskasdaaw ay inommat isdin si Jonas.
23600	MAT 12:42	Et isnan mangbanagan Apo Dios isnan ipogaw et wada abes nan in-ina ay reyna id Seba ay mangpabasol ken dakayo tay id sang-adom et nagapo siya isnan addaaddawi ay ili ngem inmey kayet ay mangdenge isnan insolsolon nan kasiliban ay ali ay din si Solomon. Isonga pabasolena dakayo tay adiyo polos idnge ya patiyen nan inmali ken dakayo dapay nangatngato mo din si Solomon.”
23601	MAT 12:43	Dat itoloy Jesus ay mensodok ay mangwani en, “Wada nan ipogaw ay kinapet di anito dat taynan san anito san ipogaw et omey isnan bilbilig ay maid polos danom et men-an-an-anap is omillengana ngem maid dinatngana.
23602	MAT 12:44	Isonga kanana en, ‘Somagongak isnan ipogaw ay nagapowak.’ Dat somagong et datngana san nagapowana ay maid mentetee dapay nadalos.
23603	MAT 12:45	Dat omey kasin men-ayag is pito ay anito ay makedkedse mo siya et komapetda issan ipogaw ay tinaynana. Dat am-amed ngawi et nan ommat issan ipogaw mo san damo. Et kaneg todi gedan ken dakayo ay ngawi ay ipogaw id wani tay awnit am-amed nan kangawiyanyo mo adiyo dawaten nan gawis.”
23605	MAT 12:47	Dat wada nan mangwani ken siya en, “Wada da inam ya nan bebsatmo isnan pantew ay mangpaay-ayag ken sik-a.”
23606	MAT 12:48	Dat kanan Jesus en, “Owen, ngem sinoda pay nan inak ya bebsatko?”
23607	MAT 12:49	Danat tamaangen nan papasolotna et kanana en, “Ilaenyo naayda nan kanegko ina ya bebsat.
23608	MAT 12:50	Tay am-in nan mamati ay mang-ikkan isnan layden Ama id daya et kanegko gedan ina ya bebsat.”
23611	MAT 13:3	Dat menpangngalig si Jesus ay men-isolo et kanana en, “Wada nan am-ama ay en ninbonobon isnan om-a.
23617	MAT 13:9	Dakayo ay mangdedenge isnan sodokko et dengngenyo no waday ingayo.”
23618	MAT 13:10	Nakasodok pay si Jesus dat sooten nan papasolotna en, “Daen pangngalig nan osalem ay men-isolo isnan ipogaw?”
23619	MAT 13:11	Dat kanan Jesus, “Owen, tay naipagtek ken dakayo nan egay naipagtek id kasin ay maipanggep isnan mentolayan Apo Dios ngem egay naipagtek isnan tap-in di ipogaw.
23622	MAT 13:14	Isonga natongpal din inpasolat Apo Dios ken Isaias ay mamadtona ay mangwani en, ‘Olay no dengedengenda et adida maawatan. Ya ilailaenda ngem adida makaimaton isnan tet-ewa.
23623	MAT 13:15	Owen, tay adida layden ay mangnemnem isnan tet-ewa isonga totowengenda dadapay bobolagen. Tay no adida ikkan dadi modiyet makailada ya makadengeda adi pay maawatanda nan tet-ewa dadat menbabawi et pakawanek nan basolda.’”
23624	MAT 13:16	Dat itoloy Jesus ay mangwani, “Ngem dakayo et nagasat kayo tay makaila kayo ya makadnge kayo isnan tet-ewa.
23625	MAT 13:17	Ibagak ken dakayo ay adoado din mamadton Apo Dios ya nan tap-in di ipogaw id sang-adom ay nangtongtongpal isnan laydena et kakakayatda ay mang-ila isnan il-ilaenyo id wani ngem egayda naila ya kaytenda gedan ay mangdenge isnan dengdengenyo ngem egayda nakadnge.”
23626	MAT 13:18	Danat itoloy ay mangwani, “Dengngenyo tay siya na nan kayat ay kanan san sinodokko ay ninbonobon.
23631	MAT 13:23	Ngem nan gawis ay lota ay natekdagan di bonobon et kanegna nan ipogaw ay mangdedenge isnan kalin Apo Dios danat is-ek ay gawis isnan nemnemna danapay itotoloy ay mangpatpati engganay bomgas isonga nan kaad-adon nan gawis ay ik-ikkana et siya nan kaneg nan begasna.”
23632	MAT 13:24	Dat kasin menpangngalig si Jesus isnan kaipoipogaw et kanana en, “Nan ommat isnan mentolayan Apo Dios et kanegna nan inommat isnan gawis ay padog ay intoned nan esa ay am-ama isnan payewna.
23635	MAT 13:27	Isonga dat omey nan baa isnan apoda et kananda en, ‘Apo, ay baken gawis nan padog ay intoned tako isnan payewmo? Into pay nan nagapowan nan tinmobo ay logam?’
23636	MAT 13:28	Dat kanan san apoda, ‘Wada nan men-apos ay nang-ikkan issa.’ Dat kanan san baana, ‘Ay omey kami menlogam?’
23637	MAT 13:29	Ngem kanan san apoda en, ‘Adi, ta maid magabot isnan tinoned
23638	MAT 13:30	isonga bay-anyo nan logam ay makisiken isnan pagey engganay maani. Awnitko ibaga isnan men-ani ta nan logam di omon-ona is gabotenda dadat bedbeden ta poowanda esadapay aniyen nan pagey et kapinenda isnan agamangko.’”
23639	MAT 13:31	Dat kasin menpangngalig si Jesus et kanana en, “Naay pay di esay sodok ay mangibaga isnan kaneg nan mentolayan Apo Dios ya nan adoado ay awnit maitapi ken siya. Nan kanegna et nan masikenan nan teeteen ay bowa ay inis-ek nan am-ama isnan om-ana.