23223	MAT 1:10	Hesekia mu ma Manase, Manase mu ma Amonn, Amonn mu ma Josia,
23228	MAT 1:15	Eliud mu ma Eleasar, Eleasar mu ma Matann, Matann mu ma Jakob,
23229	MAT 1:16	Jakob mu ma Josef, u ye Mari aachal na. Mari mu ma Yesu u bi yin u ke Kristo u ga gaa binib lii na.
23231	MAT 1:18	Baah ga nan ma Yesu Kristo na, le bi nan puu ke bi ga di una Mari ki di tii Josef. Baa nan kee kunn u, le bi kan ke u kpa lipuul Uwumbɔr Aafuur Nyaan pu.
23233	MAT 1:20	Waah dakl tibɔr ngbaan kina na, le u kan Uwumbɔr aatuun ubaa tidaŋ ponn ni. Le Uwumbɔr aatuun ngbaan bui u, “Josef, Ubɔr David aayaabil, taa yii ke saan joo Mari u li ye aapuu; ba pu? Uwumbɔr Aafuur Nyaan le tii u lipuul ngbaan.
23237	MAT 1:24	Le Josef finn ki fii le ki nan ŋa Uwumbɔr aatuun aah tuk u ke u ŋa pu na, le ki yoor Mari di ŋa upuu.
23249	MAT 2:11	Le bi koo lidichal ngbaan ni, ki ti kan ubo ngbaan ni una Mari. Bi nan gbaan kitiŋ ki doon ubo ngbaan, le ki chuu piir baataakɔr ki tii u ipiin. Bi nan tii u salmaa, ni tulalee u bi yin u ke frankinsense, ni tulalee u bi yin u ke mir na.
23253	MAT 2:15	ki ti bi nima le Herod ti kpo. Nimina nan ŋa kina ke ni gbiin Uwumbɔr aah nan cha waabɔnabr len pu na, ke Uwumbɔr bui ke, “M yin Maabo ke u nyan ni Ijipt aatiŋ ni.”
23270	MAT 3:9	ki taa bui ke niyaaja aah ye Abraham na, nima le ga cha ni nyan ntafadaan ni. M tuk nimi la, Uwumbɔr ga ŋmaa di ŋitakpal ŋimina kpaln Abraham aayaabitiib,
23272	MAT 3:11	Mma muini nimi nnyun ni la, ki mɔk ke ni kpeln nimi aabimbin. Unii u paa ni m pu na jer mi. Maa ŋeer m chuu takl waanaatak tii u. Uma le ga nan muin nimi Uwumbɔr Aafuur Nyaan, ni mmii ni.
23316	MAT 5:13	“Nimi maadidiliib le ye dulnyaa wee ni aayaan. N‑yaan yaa bii, ki yaa kaa ki mɔ kan, nibaa aa bi ki ga ki ŋmaa ŋa mu aan mu mɔɔk. Mu aa ki bi tibɔr tibaa ni. Bi ga di mu kpir la. Le binib ga taa mu pu ki jer.
23320	MAT 5:17	“Ni taa dak ke m dan m nan kuln Uwumbɔr aakaal ni Waabɔnabr aabɔr. Maa dan ke m nan kuln ti. M dan ke m nan ŋa taah len pu na mɔmɔk chub la.
23321	MAT 5:18	M tuk nimi mbamɔn la, nkaal ngbaan mubaa aan jer, see mu aah len pu na mɔmɔk ŋa. Buyoonn paacham ni dulnyaa ga li bi na, nkaal ngbaan mɔmɔk ga li beenin bi.
23323	MAT 5:20	M tuk nimi la, nimi aabimbin yaa kaa ŋan ki jer Uwumbɔr aakaal aamɔmɔkb ni Farisii yaab aabimbin kan, naan koo ni Uwumbɔr aanaan ni.”
23325	MAT 5:22	Min le tuk nimi ke unii umɔk gee liŋuul una aabo pu na, bi ga ji u tibɔr. Unii umɔk tuk una aabo, ‘Saa bi tibɔr tibaa ni,’ bibɔjirb aaninkpiib ga ji u tibɔr. Unii umɔk tuk una aabo ke, ‘Si ujɔr’ na, u ŋeer u koo mmii mu kaan junn na ni.
23329	MAT 5:26	M tuk si mbamɔn la, saan nyan nima ki nan saa buyoonn aa ga pa kooti ni aamombil mɔmɔk doo na.”
23331	MAT 5:28	Min le tuk nimi ke unii umɔk kan upii aan usui koo u ni kan, u kpaan gɔr kidagook usui ni la.
23335	MAT 5:32	Min le tuk nimi ke upii yaa kaa gɔr kidagook kan, uchal yaa jenn u lii kan, u ŋa u upiidagoor le na. Uja u yoor baah jenn upii u lii na mu ye udagoor la.”
23337	MAT 5:34	Min le tuk nimi: ni taa puu Uwumbɔr. Ni taa puu paacham mu; ba pu? paacham ye Uwumbɔr aabɔrjal la.
23342	MAT 5:39	Min le tuk nimi: unii yaa ŋa si bakaa kan, taa giin u waah ŋa si pu na. Unii yaa faa si aaŋangii aataapak kan, aa cha u faa aaŋangan aataapak mu.
23347	MAT 5:44	Min le tuk nimi: ni li gee nimi aadim man, [ki bui binib bi seei nimi na ke, ‘Uwumbɔr ŋa tinyoor ŋa ni pu;’ ki ŋa binib bi nan nimi na tiŋann,] ki mee Uwumbɔr ki tii binib bi ŋani nimi falaa ki muk nimi na.
23353	MAT 6:2	“Aa yaa tii ugiin tiwan kan, taa joo kiloŋ gbaa ke biŋmaŋmannim aah ŋani pu mmeen aadir ni, ni kitiŋ ponn ni, ke binib pak bi na. M tuk nimi mbamɔn la, bi kan baapal le na.
23356	MAT 6:5	“Ni yaa mee Uwumbɔr kan, ni taa mee u ke biŋmaŋmannim na aah mee u pu na. Bi gee ke bi sil mmeen aadir ni, ni kitiŋ ponn ni ki mee Uwumbɔr, aan binib kan bi. M tuk nimi mbamɔn la, bi kan baapal le na.
23367	MAT 6:16	“Ni yaa lul bumɔb kan, ni taa bii ninimbil wɔb ke biŋmaŋmannim aah ŋani pu na; bi bii binimbil wɔb ke binib bee ke bi lul bumɔb. M tuk nimi mbamɔn la, bi kan baapal la.
23379	MAT 6:28	“Ba pu ni cha ilandak muk nimi tiwanpeenkaan pu? Dakl lik mmopuun aah bi pu na man. Mu aa tun lituln, ki mu aa fik tikokonn.
23380	MAT 6:29	M tuk nimi la, Ubɔr Solomonn u nan peeni tiwanpeenkaan nyaan na aawanpeenkaan aa nan ŋan ke mmopuun aah ŋan pu na.
23417	MAT 8:3	Le Yesu taln uŋaal, ki meeh u, le ki bui u, “M gee. Aa pɔɔk a.” Libuul ngbaan ni le u pɔɔk.
23418	MAT 8:4	Le Yesu bui u, “Li nyi, ki taa tuk unii ubaa. Li cha Uwumbɔr aatotoor chee ki ti di aabaa mɔk u, ki toor kitork tii Uwumbɔr, Moses aakaal aah len pu na. Nima le ga mɔk binib ke aa pɔɔk a.”
23421	MAT 8:7	Le Yesu bui u, “M ga dan ki nan cha waaween sɔŋ.”
23423	MAT 8:9	Min mbaa kii maaninkpel aamɔb, ki mu ye butɔb aajab aaninkpel la, le ki bui ubaa, ‘Li cha,’ le u buen; ki bui ubaa mu, ‘Dan,’ le u dan; ki bui maanaagbiija, ‘Ŋa kina,’ le u ŋa.”
23424	MAT 8:10	Yesu aah ŋun waah len pu na, le ni gar u pam. Le u bui binib bi dii u na ke, “M tuk nimi mbamɔn la, maa kee kan unii ubaa bi Israel yaab ponn ni ki gaa mi ki kii mbamɔm kina.
23425	MAT 8:11	M tuk nimi la, binib pam ga nya ni liwipuul wɔb, ni liwilir wɔb, ki nan kal, ki ji Abraham, ni Aisak, ni Jakob chee tijikaar Uwumbɔr aanaan ni.
23434	MAT 8:20	Le Yesu bui u, “Iŋɔk kpa yaah koo ibuu i ponn ni na. Inyoon i laani paacham na mu kpa yaadil. Min Unibɔn Aabo ma aa kpa maah ga doon nin chee na.”
23450	MAT 9:2	Le bijab bibaa luln ni uja u aawon faan na likekeln ni Yesu chee. Le Yesu kan baah gaa u ki kii mbamɔm pu na, le ki bui uja u aawon faan na, “Maabo, chuu aabaa, m di cha saatunwanbir pinn si.”
23453	MAT 9:5	Maah len ke m di cha waatunwanbir pinn u na le pɔɔ aan m yaa len ke ‘Fii ki li chuun’ le pɔɔ?
23454	MAT 9:6	M ga mɔk nimi ke min Unibɔn Aabo kpa mpɔɔn dulnyaa wee ni ke m di cha pinn titunwanbir.” Waah len kina na, le u bui uja u aawon faan na ke, “Fiin ki yoor saawandookaan ki li chaa kun.”
23457	MAT 9:9	Le Yesu siir nima ki buen. Waah cha na, le u kan ulampoogaar ubaa bi yin u ke Matiu. U ka baah gaal lampoo nin chee na. Le Yesu bui u, “Li dii mi.” Le u fii ki dii u.
23458	MAT 9:10	Le Yesu ni waadidiliib nan kal Matiu do ki jin tijikaar. Le bilampoogaab ni titunwanbirdam bi wiir na dan nan jin bi chee tijikaar.
23461	MAT 9:13	Uwumbɔr Aagbaŋ len ke waa ban ke binib toor kitork baanja ki tii u. U ban ke bi li san tɔb kinimbaak la. Li cha ki ti bae tibɔr ngbaan aatataa. Maa dan ke m nan yin bininyaam. M dan ke m nan yin titunwanbirdam [ke bi nan kpeln baabimbin.”]
23466	MAT 9:18	Yesu aah bi len kina na, le uninkpel ubaa dan nan gbaan unimbiin ni ki doon u, le ki bui u, “Mbisal kpo a. Dan nan di aaŋaal paan u pu, le u ga fikr.”
23470	MAT 9:22	Le Yesu fenn ki kan u, le ki bui u, “Mbisal, chuu aabaa. Saah gaa mi ki kii mbamɔm pu na, nima le cha aa pɔɔk.” Libuul ngbaan ni le u pɔɔk.
23489	MAT 10:3	Filip, ni Batolomiu; Tomas, ni Matiu u nan gaal lampoo na; Jems u ye Alfeus aajapɔɔn na, ni Tadeus;
23501	MAT 10:15	M tuk nimi mbamɔn la, bundaln Uwumbɔr ga nan ji binib tibɔr na, binib ngbaan aatafadaan ga jer Sodom ni Gomora aatim aanib aatafadaan.”
23502	MAT 10:16	“M ga tun nimi, ni ti moon Uwumbɔr aabɔr. Ni ga li bi ke ipiih i bi ŋisapol aakaasisik ni na la. Ni li kpa nlan ke iwaa aah kpa nlan pu na, ki li bi suuna ke ŋinanjel aah bi pu na.
23504	MAT 10:18	M pu, le ntim aaninkpiib ni bibɔrb ga ji nimi tibɔr. Le ni ga tuk Juu yaab, ni bi kaa ye Juu yaab na tibɔnyaan tee.
23509	MAT 10:23	Bi yaa ŋa nimi falaa kitiŋ kibaa ni kan, ni san buen kitiŋ kiken ni. M tuk nimi mbamɔn la, buyoonn min Unibɔn Aabo ga nan gir ni na, naan kee bɔ dii Israel yaab aatim mɔmɔk ni, ki doo.
23513	MAT 10:27	Maah tuk nimi tibɔr ti libɔɔl ni na, ni li mooni ti binib ni. Maah loon tibɔr ti nitafal ni na, ni li mooni ti lipaal.
23520	MAT 10:34	“Maah dan dulnyaa wee ni na, ni taa dak ke nima le ga cha binib mɔmɔk li kpaa kimɔbaan. M pu, le butɔb ga li bi.
23521	MAT 10:35	M pu, uja ga kpak ute kinikpakpak, usapɔɔn mu ga kpak una, upii mu ga kpak uchapii.
23528	MAT 10:42	M tuk nimi mbamɔn la, unii umɔk tii maadidiir waatiir ubaa nnyunyunkoo baanja na kan, waah ye maadidiir pu na le cha u tii u, nima na, u ga kan tiyaapar.”
23537	MAT 11:9	Ni nan buen ni ti kan ba? Uwumbɔr aabɔnabr aa? Mbamɔn, m tuk nimi la, ni nan kan unii u jer Uwumbɔr aabɔnabr na.
23538	MAT 11:10	Ni ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni ke Uwumbɔr bui ke, ‘Maatutunn sɔ. M tun ni u ke u loln ni nsan ki nan toor nsan ki siin si.’ Jɔnn le ye ututunn ngbaan.
23539	MAT 11:11	M tuk nimi mbamɔn la, baa kee ma unii ubaa u jer Jɔnn u muini binib nnyun ni na. Le unii u ye uwaatiir Uwumbɔr aanaan ni na jer Jɔnn.
23544	MAT 11:16	“M ga di ba ŋaŋ dandana aanib ngbaan? Bi bi ke mbim mu ka kinyaŋ ni ki bui biŋeen aatɔtiib,
23547	MAT 11:19	Min Unibɔn Aabo dan le ki ji ki nyu, le bi len ke m ye upusakpiindaan ki ye udanyur, ki jɔnni bilampoogaab ni titunwanbirdam. Tɔ, nlan aah tun pu na le mɔk ke mu ŋan.”
23550	MAT 11:22	M tuk nimi la, bundaln Uwumbɔr ga ji binib tibɔr na, nimi aatafadaan ga jer Taya ni Saidonn aatim aanib aatafadaan.
23552	MAT 11:24	M tuk nimi la, bundaln Uwumbɔr ga ji binib tibɔr na, nimi aatafadaan ga jer Sodom aatiŋ aanib aatafadaan.”
23558	MAT 11:30	ba pu? maamɔkm aa pɔɔ. Maatuln mu aa nyuun.”
23562	MAT 12:4	Le u koo Uwumbɔr Aadichal ni. Le u ni bi ŋman Uwumbɔr aaboroboro. Baah ŋman boroboro ngbaan na, le bi bii Moses aakaal mu len ke Uwumbɔr aatotoorb baanja le ga ŋmɔ boroboro ngbaan na.
23564	MAT 12:6	M tuk nimi la, unii u jer Uwumbɔr Aadichal na bi do.
23576	MAT 12:18	“Maatutunn u m lee u na sɔ. M gee u, le u gbiin nnimbil. M ga di Maafuur Nyaan gbiin u. Le u ga tuk ŋinibol mɔmɔk maah ga ji binib tibɔr pu na.
23589	MAT 12:31	M tuk nimi la, Uwumbɔr ga di cha pinn binib aatunwanbir ni baasiibil mɔmɔk. Tɔ, unii yaa sii Uwumbɔr Aafuur Nyaan ma kan, Uwumbɔr aan di cha pinn udaan ngbaan.
23594	MAT 12:36	“M tuk nimi la, bundaln Uwumbɔr ga ji binib tibɔr na, liyaadaal ngbaan le bi ga kpiir baah nan len tibɔr yɔl yɔl ti na mɔmɔk ki tuk Uwumbɔr.
23599	MAT 12:41	Jona nan tuk Ninefa aatiŋ aanib Uwumbɔr aabɔr. Le bi kpeln baabimbin. Min, u jer Jona na, le tuk nimi Uwumbɔr aabɔr, le naa kpeln nimi aabimbin. Bundaln Uwumbɔr ga ji binib tibɔr na, Ninefa aatiŋ aanib aah nan kpeln baabimbin pu na, nima le ga mɔk ke nimi aabɔr bii.
23600	MAT 12:42	Seba aapiibɔr nan nyan ni dandar ke u nan ŋun Ubɔr Solomonn aalan aaliin. Min u jer Solomonn na bi do la, le naa ŋun maaliin. Bundaln Uwumbɔr ga ji binib tibɔr na, upiibɔr ngbaan aah nan ŋa pu na, nima le ga mɔk ke nimi aabɔr bii.”
23614	MAT 13:6	Le nwiin puu, ki ton, ki see mu. Mu aah kaa kpa inyaan mbamɔm na, le mu yɔl.
23625	MAT 13:17	M tuk nimi mbamɔn la, Uwumbɔr aabɔnabtiib pam ni bininyaam pam nan ban bi kan naah kan tiwan ni na, kaa kan. Bi nan ban bi ŋun naah ŋun tibɔr ti na, kaa ŋun ti.”
23636	MAT 13:28	Le u bui bi, ‘Maadin ubaa le ŋa kina.’ Le bi baa u, ‘Aa ban ke ti buen ti ŋɔi nyan timoor ngbaan aa?’
23643	MAT 13:35	Waah ŋa kina na, le ni gbiin Uwumbɔr aabɔnabr aah nan len pu na ke, “M ga waar mmɔb ki ŋakl ŋiyataŋak, ki len tibɔbɔrkaan ti nan bɔr buyoonn Uwumbɔr nan naan dulnyaa wee ki nan saa dandana wee na.”
23649	MAT 13:41	Min Unibɔn Aabo ga tun ni maatuuntiib dulnyaa wee ni, bi nan chuu titunwanbirdam, ni bitɔtɔŋ mɔmɔk, aan ki nyan bi maanaan ni,
23663	MAT 13:55	Waa ye kapenta na aabo la aa? Una aa ye Mari la aa? Unaatiib aa ye Jems, ni Josef, ni Simonn, ni Judas la aa?
23693	MAT 14:27	Libuul ngbaan ni le Yesu bui bi, “Chuu nibaa man. Min ye. Ni taa san ijawaan man.”
23699	MAT 14:33	Le binib bi bi buŋɔb ponn ni na gbaan Yesu aanimbiin ni, ki dooni u, le ki len ke, “Mbamɔn, aa sil ye Uwumbɔr Aajapɔɔn la.”
23707	MAT 15:5	Tɔ, nimi le len ke unii yaa bui ute, bee una, ‘Maah ba ga tii si ni na, maan ki ŋmaa tii si. M di tii Uwumbɔr a,’
23734	MAT 15:32	Yesu nan yin waadidiliib ke bi dan u chee, le ki bui bi, “M san kinipaak ngbaan kinimbaak la; bi bi m chee iwiin itaa, kaa kpa nibaa bi ji. Maa ban m tuk bi ke bi li chaa kun, kaa puen tii bi tijikaar ke bi ji. Nibaakan, bi ga ti fik nsan ponn ni.”
23741	MAT 15:39	Le u bui kinipaak ngbaan, “Li chaa kun man,” le ki koo buŋɔb ni, ki buen Magadann aatiŋ ni.
23745	MAT 16:4	Nimi dandana aanib, ni ye titunwanbirdam la, kaa dii Uwumbɔr, nima le ni ban lijinjiir aatuln. Uwumbɔr aah nan ŋa lijinjiir aatuln ki ŋa waabɔnabr Jona pu na, lituln limina aaboln le ni ga kan. Maan mɔk nimi lijinjiir aawan niken kpee.” Waah len kina na, le u siir nima ki cha bi.
23752	MAT 16:11	Ba pu naa bee ke maa len boroboro aabɔr? M len ke ni li nyi Farisii yaab ni Sajusii yaab aaboroboro aanyɔk aabɔr la.”
23760	MAT 16:19	M ga tii si mpɔɔn Uwumbɔr aanaan ni. Tiwan ni aa ga buu dulnyaa wee ni na, nima le buu paacham mu. Tiwan ni aa ga buur lii dulnyaa wee ni na, nima le buur lii paacham mu.”
23768	MAT 16:27	Min Unibɔn Aabo ga fuu ni ki ga li kpa Nte Uwumbɔr aapɔɔn. Le Uwumbɔr aatuuntiib ga li dii mi. N‑yoonn ngbaan le m ga tii binib mɔmɔk lipal, baatuln aah ŋeer pu na.
23769	MAT 16:28	M tuk nimi mbamɔn la, binib bi si do na ponn ni bibaa aan kpo see bi puen kan min Unibɔn Aabo jin maanaan waahr.”
23772	MAT 17:3	Le bi kan n‑yaayoonn na aabɔnabtiib Moses ni Elaija bi len u chee tibɔr.
23773	MAT 17:4	Le Piita bui u, “Ndindaan, taah bi do na, ni ŋan. Aa yaa gee kan, cha m ŋa ŋiboo ŋitaa, ki di libaa tii si, ki di liken tii Moses, ki di liken tii Elaija.”
23780	MAT 17:11	Le u bui bi, “Mbamɔn, see Elaija fuu ni, ki nan toor tiwan mɔmɔk.
23781	MAT 17:12	M tuk nimi la, Elaija puun fuu ni a. Le baa nyi u, ki ŋa u baah ban pu na. Baah ŋa u falaa pu na, kina le bi ga ŋa min Unibɔn Aabo mu falaa.”
23785	MAT 17:16	M joo ni u saadidiliib chee, le baa ŋmaa nyan libimbikl na u ni.”
23789	MAT 17:20	Le u bui bi, “Naa gaa Uwumbɔr ki kii mbamɔm. Nima le naa ŋmaa nyan li. M tuk nimi mbamɔn la, ni yaa gaa Uwumbɔr ki kii siib kina kan, ni ga bui lijool limina ke, ‘Fii nima chee,’ le li ga fii. Nibaa aan li pɔɔ ni chee. [
23799	MAT 18:3	le ki bui bi, “M tuk nimi mbamɔn la, ni yaa kaa kpeln ki bi ke bibilb waatiir aah bi pu na kan, naan koo Uwumbɔr aanaan ni.
23806	MAT 18:10	“Li nyi man ki taa lik bibilb ponn ni ubaa fam. M tuk nimi la, baatuuntiib bi paacham Nte Uwumbɔr aanimbiin ni n‑yoonn mɔmɔk. [
23807	MAT 18:11	Min Unibɔn Aabo dan dulnyaa wee ni ke binib bi wɔŋ na ŋmar la.]