23233	MAT 1:20	Lëë xaa lox kwlokyeñ nii singo kuuñtsyey xaa, tsiñee lëë tu xangly Dios kunee lo xaa lo mgaal chëb: —José, lo xtiiy David sëëdoo. Ptsiilña Mariy, por xiñ Kyalbini Ntson kap me.
23240	MAT 2:2	Lëë xaa chak ko kwnabtiits chëb: —¿Ko xrey meñ Israel nii koly? Por lëë noo syoopnaal tu mëly nii kwlañ nëz laa xlyañ ngbidz. Mëly go bluuy loo noo nii lëë xaa koly aan lëë noo syoop ksoxib lo xaa.
23242	MAT 2:4	Tsigo lëë rey Herodes kwnabey koktsyetsy kchësy xaa nii xñabey lo pxosy ni kchësy maestre ley, aan lëë xaa kwnabtiits chëb xaa: —Pa no nii kaly Crist.
23243	MAT 2:5	Lëë xaa go chëb: —Tu kyedzy nii lë Belén nii ngab Judeaw, por lëë profet pkëë sinrii:
23246	MAT 2:8	Tsigo lëë xaa pxaal xaa Belén, aan lëë xaa chëb lo xaa: —Kol tsi siko, aan kol kyub mëëd ko. Aan tsiñee ktsil do xaa, kol kluuy tiits lon parñee kaksoxibaa lo xaa.
23251	MAT 2:13	Tsiñee lëë ksa xaa chak ko bi, lëë tu xangly Dios kunee lo José lo mgaal chëb: —Kuxche, biy mëëd ni biy xñaa mëëd aan pxooñ kwey nëz Egipto. Por lëë Herodes kyub mëëd par kuty xaa mëëd. Kwyo siko axte nii kñen lool stub.
23253	MAT 2:15	Siko kwyo xaa axte nii lëë Herodes kuty. Kchësy nrii ptsyool xaa parñee kak cumplir xtiits Dios nii kwnee profet tsiñee chëb xaa: “Egipto byakxin xiñaa.”
23258	MAT 2:20	—Kuxche, aan byey Israel ksal mëëd ni xñaa mëëd, por lëë kchësy xaa nii kokladzy nyuty mëëd kuty.
23263	MAT 3:2	xñee xaa: —Kol ktikche styoo do lo Dios, porque lëë wor kutsiñ nii lëë Dios kñabey.
23264	MAT 3:3	Lëë Juan nak xaa nii pseety profet Isaías tsiñee chëb xaa: Son meñ tsiy xaa tsiñee lëë xaa kñee lo meñ tu tañ pidzy këb xaa: “Kol kxixkwaa nëz nii tedy xaa nii xñabey. Kol kwii tu nëz tubli.”
23268	MAT 3:7	Per tsiñee kon Juan nii ndaly xaa fariseo ni xaa saduceo ptsiñ chakladzy chobnis, lëë Juan chëb: —¡Nak to sinak mëël! ¿Cho në nii lëë do telaa lo kyalntseeb nii kxaal Dios?
23275	MAT 3:14	Klo kwnëdy Juan nchoobnis Juan xaa, chëb Juan: —Naa no nii nyely lool par kchoobnisoo naa. ¿Penak nii lii sëëd lon?
23276	MAT 3:15	Tsigo lëë Jesús chëb: —Pchoobnis naa, por no nii kuuñ no cumplir nii xñabey Dios. Lëë Juan ptee tiits.
23278	MAT 3:17	Ni lëë xaa biñ tsiy tu xaa nii xñee: —Lëë xiñaa nii xkëstyoon so ske. Xlen lo xaa.
23281	MAT 4:3	lëë xaatox kwey lo xaa chëb: —Deelñee nli Xiñ Dios nakoo, kwnabey nii kyak kyo nii nche ske kyaxtily.
23282	MAT 4:4	Per lëë Jesús chëb: —Leñ kitsy nii kë xtiits Dios xñee: “Lëdy nonsy kyaxtily kaw meñ parñee kpañ meñ, sink no nii kuuñtsyey meñ kchë nii xñabey Dios.”
23284	MAT 4:6	ni lëë xaatox chëb lo xaa: —Deel nli Xiñ Dios nakoo, kwyas nu aan byab lyu, por leñ xkitsy Dios xñee: Lëë Dios kxaal xangly kakni lii. Lëë angly kñaasy lii con ña xaa, parñee lasty kyo niyoo.
23285	MAT 4:7	Tsigo lëë Jesús chëb: —Leñ xkitsyak Dios xñee: “Kuñdyoo Dios nii xñabey lii preb.”
23287	MAT 4:9	aan lëë xaatox chëb lo Jesús: —Snetsyaa kchësyo lool deelñee soxiboo lon.
23288	MAT 4:10	Lëë Jesús chëb: —Bichee nu, xaatox, por leñ kitsy nii kë xtiits Dios xñee: “Psoxib lo Dios nii xñabey lii ni xtiits sye xaa psoob.”
23295	MAT 4:17	Destye wor go lëë Jesús bislo xñee lo meñ: —Kol ktikche styoo do lo Dios, por lëë wor kutsiñ nii lëë xaa kñabey.
23297	MAT 4:19	Aan lëë Jesús chëb lo xaa: —Kol tënal naa parñee jkoostre to mël, sink lëën kluy lo do xa kluuy do xtitsaa lo meñ.
23306	MAT 5:3	—Dichos meñ nii xyeñ no xtol, por lëë meñ go kyey laañee xñabey Dios.
23307	MAT 5:4	’Dichos meñ nii no kyalnë, por lëë Dios kchoobladzy styoo meñ go.
23308	MAT 5:5	’Dichos meñ ndoladzy, por lo meñ go ktee Dios kislyu.
23309	MAT 5:6	’Dichos meñ nii choxko kuuñtsyey nii chakladzy Dios por stee Dios kchësy nii kñab meñ go.
23310	MAT 5:7	’Dichos meñ nii xkëstyoo xcombañer, por skëstyoo Dios meñ go.
23311	MAT 5:8	’Dichos meñ nii tubli no styoo, por lëë meñ go kan Dios.
23312	MAT 5:9	’Dichos meñ nii xkwëës tily, porque lëë meñ go kak xiñ Dios.
23313	MAT 5:10	’Dichos meñ nii xtyedy kyalnë por xtiits Dios, por lëë meñ go kyey laañee xñabey Dios.
23314	MAT 5:11	’Dichos to, tsiñee kutsyetsy meñ do ni ksaksi meñ do ni tsiñee por xtitsaa jkots tiitskizh meñ do.
23316	MAT 5:13	’Lëë do nak sinak sedy lo kislyu re. Per deelñee ksaan sedy xinxiyo, ¿xa kyak nxiyo stub? Lëëw ksyëëb porñee pa xkiiñtrew aan lëëw subniy kchë meñ nii xtyedy nëz.
23317	MAT 5:14	’Lëë do nak sinak bini nii xsaani lo kislyu. Nak to sinak tu kyedzy nii nche tu kik kiy. Chilody tsolano.
23320	MAT 5:17	Chëb Jesús lo meñ: —Këbty to tsaaplaa lëën syely parñee knilastre to xley Moisés ni kchë nii bluuy profet nii pxaal Dios penaadle. Lëdyo gon, sink lëën syely parñee kuñno cumplir.
23324	MAT 5:21	’Pe lëdy kayonle gaa to nii chëb Dios lo pxusykoltoo do: “Kujtyoo, por lëë meñ nii kuty saa bñech tsi lo xtisy.”
23325	MAT 5:22	Per naa nii xcuentaa, lëën xñe nii kchë meñ nii klëë lo xcombañer, lëë Dios ksaksi meñ go. Lëë kchë gaa meñ nii kxiñ tiits lo xcombañer, lëë xaa nii xñabey ksaksi meñ go. Per lëë meñ nii këb lo xcombañer: “Pa xkiiñdyoo”, lëë Dios kxaal meñ go lo ki nii chek linfiern.
23326	MAT 5:23	’Por ngo, deelñee sol lo pkoog aan ksaladzyoo nii ngol falt lo xcombañeeroo,
23328	MAT 5:25	’Deelñee xkëëkiy tu xaa lii aan chakladzy xaa tsikso xaa lii lo xtisy, kunee lo xaa lëë ka bii xteedyo tiits, porque deelñee kyaaboo ña xtisy, lëë xtisy këb lo mayor: “Kol ko xaa gue skiib”, aan lëë xaa ko lii skiib.
23330	MAT 5:27	’Pe lëdy kayonle gaa to nii chëb Dios: “Tsonidyoo tsiil stu meñ.”
23332	MAT 5:29	’Singo tsigo busy, deelñee mëlool nii sob nëzli chuñ xtoloo, kwliiw aan psëëbo. Porque penakty nii kindy tu mëlool, lëjty nii chop mëlool sob aan kyeyoo linfiern.
23334	MAT 5:31	’Ni kayonle gaa to nii chëb Dios: “Cualquiersye xaa nii ksëëb tsiil no nii ktee xaa tublë kitsy lo me nii lëë xaa blaa me.”
23336	MAT 5:33	’Ni kayonle gaa to nii chëb Dios lo pxusykoltoo do: “Tu cos nii pkonoo beeñtsyeyo.”
23341	MAT 5:38	’Kayonle gaa to nii chëb Dios: “Deelñee kwii tu meñ mëlool, kwlii gak mëlo meñ go, o deelñee kwii tu meñ tu laayoo, kwlii gak tu lay meñ go.”
23346	MAT 5:43	’Ni kayonle gaa to nii lëë pxusykoltoo do kwnee: “Pkëstyoo meñ nii ngui xñee lool, per ptilyni meñ nii xtilyni lii.”
23350	MAT 5:47	Deelñee xaktyee meñ nii xyuumbey do xkëëptyux to, pe nano. ¿Pe lëdy singo nayak chuuñtsyey meñ nii xnilasty Dios?
23352	MAT 6:1	’Kuñdy to kyalbuen laañee nche meñ parñee kanpee meño. Por ni tu pe kneesty Dios lo do singo mod.
23356	MAT 6:5	’Tsiñee kutiitsni do Dios, kaktyoo sinak kchë meñ nii xsyoli leñ ktoo toon pere xñee, ni kakty to sinak meñ nii xsyo pal nëz parñee kanpee meñ meñ go. Por lëën xñe kazh nii ni tu pe kteejtre Dios lo meñ go.
23358	MAT 6:7	’Tsiñee kutiitsnil Dios, kseejtyoo tiits nii pa xkiiñdy. Kuuñtsyeydyoo sinak chuuñtsyey meñ nii xnilasty xtiits Dios. Xsyak meñ go nii por kchë nii xñee meñ go lëë Dios ksal meñ go.
23365	MAT 6:14	’Deelñee xnityladzy to falt nii xko xcombañer do lo do, snityladzy Dios xtol do.
23367	MAT 6:16	’Tsiñee kawdy to par kuuñ ksak to Dios, ksaa mbandy to lo do parñee kanpee meñ nii noyawdy to par kuuñ ksak to Dios. Por singo chuuñtsyey grol meñ ni lëën xñe kaazhkaa nii ni tu pe kteejty Dios lo meñ go.
23370	MAT 6:19	’Ktobty to tub yox cos lo kislyu, por lëëw kyëmëël ni lëë ngbaan gaa no.
23373	MAT 6:22	’Nak mëlo do sinak tu bini nii xsaani leñ styoo do. Deelñee nxiñdy mëlo do tyub leñ styoo do nyaani.
23374	MAT 6:23	Per deelñee nxiñ mëlo do, tyub leñ styoo do nguey. Aan deelñee xsaanidy bini nii no leñ styoo do, ¿pe toodyxe nguey poo yeesy nak tyub leñ styoo do?
23375	MAT 6:24	’Ni tu cho chilody kyë tsiiñ chop lo patrón. Por neñdy sle xaa lo tu xpatrón xaa, lëë stu lo xaa klëë xaa, o neñdy kaa ngui kuñ xaa xtsiiñ tu lo xpatrón xaa, aan ksaldy xaa stu xaa. Por ngo chilody ksoob to xtiits Dios tyub styoo do deelñee tumi tugak sini kik to.
23376	MAT 6:25	’Ni lëën xñe gaa nii tsoxkody to nii dyon pe cos kaw do o ki gaa to parñee kpañ do o pe cos kakw kaa to. ¿Pe lëdy nayak mastre non kyalmbañ que nii xtyaaw, ni pe lëdy kaa nayaknan do nii mastre non xcuerp to que ladx nii chakw to?
23377	MAT 6:26	Kol kan kchë mguiñ gaanoo. Chandy ma ni xkyëdy ma kwlaap, ni xkotseydy ma nii ktyaaw. Lëë Tat Tios nii sob kpaa xyaan ma. ¡Aan mastre non do lo kchë mguiñ!
23379	MAT 6:28	’¿Penak nii choxko do por ladx nii kakw to? Kol kuy gaanoo xa xroob kyoo tañ aan xkyëdyo tsiiñ ni xkibtyo ladx.
23381	MAT 6:30	Deelñee Dios tsigo busy xkakw xab kchë kizhyë nii no tañ aan xlyëëdyak lëëw chek lo ki, ¿penak tsigo nii xnilasty to nii lëë Dios jkakw xab to?
23386	MAT 7:1	’Jkëëkiydy to xcombañer do tsiin jkëëkiydy Dios to.
23388	MAT 7:3	¿Penak nii xseel chanoo kizh wiñ nii no lo xcombañeeroo aan xyeñdyoo nii mastre ngol tublë yag nii no lool?
23389	MAT 7:4	¿Xa nanoo këëboo lo xcombañeeroo: “Kwlës dyon kwin kizh wiñ nii no lool”, aan xkwiidyoo yag ngol nii no lool?
23390	MAT 7:5	¡Maaloo! Klo kwlii yag ngol nii no lool tsiin kchilo kanoo par kwiil kizh wiñ nii no lo xcombañeeroo.
23391	MAT 7:6	’Kluuydy to xtiits Dios lo meñ nii chaklasty kono, por toontlaa klëë meñ go aan kxiix meñ go lëë do sinak chuuñtsyey mëkw. Ni jkaydy to kyalnsaak nii xneetsy Dios lo do cholsye lo meñ, por toontlaa subniy meño sinak xsyubniy ngutsy nii xyaan meñ ma.
23392	MAT 7:7	’Kol nab nii jkiiñ do lo Dios tsiin kneetsy xaaw, kol kyub cos tsiin ktsyool dow, ni kol jkëëptyux chu yu tsiin kyalyo.
23394	MAT 7:9	’¿Pe no tu do dyon kyax ktee tu kyo lo xiñ tsiñee kñab xiñ do tu kyaxtily?
23395	MAT 7:10	¿Pe no gaa tu do kyax ktee tu mëël lo xiñ do tsiñee kñab xiñ do tu mël lo do?
23396	MAT 7:11	Kol kyeñ gaanoo nii nikxe mal do, per xtee do cos buen lo xiñ do. ¿Pe lëëdyxe Tat Tios nii sob kpaa tsigo kteejty cos buen lo meñ nii kñabo?
23397	MAT 7:12	’Kol kan meñ sinak nii chakladzy to kan meñ do. Por singo kë leñ kitsy nii pkëë Moisés ni kchësy profet.
23398	MAT 7:13	’Kol sëëb nëz laa kë puert nii nxeñdy. Por nxeñ puert ni nxeñ nëz nii xkëëtañ meñ, aan ndaly meñ xsyëëb nëz chu puert ko ni xsyeñ nëz ko.
23400	MAT 7:15	’Kol kap cuent kchë lo xaa wnee xuuy nii chakladzy kluuy xtiits Dios. Porque xpig xaa lo do sinak tu mëkwxiily, per lëë leñ styoo xaa go nak xaa sinak tu mëëtsy.
23406	MAT 7:21	’Lëdy kchë meñ nii xñee lon nii naa nak xaa nii xñabey sëëb laañee xñabey Tat Tios, sink xaktyee meñ nii nli xsoob xtiits Tat Tios sëëb.
23407	MAT 7:22	Tse nii lëë Dios kuñ kyalxtisy ndaly meñ kñë lon: “Xsoob noo xtiitsoo. Con xtiitspeyoo blii noo kyalbini mal, ni con xtiitspeyoo beeñtsyeey noo kyalntson.”
23408	MAT 7:23	Per lëën këp lo meñ go: “Nandyaa cho do. Kol kpichee nu, por ngoptol do.”
23409	MAT 7:24	’Kchë meñ nii xkëëtyag xtitsaa ni chuuñtsyeyo nak sinak tu xaa nyaani nii psaa lidzy lady kyo.
23412	MAT 7:27	Tsiñee lëë kyo bislo ni lëë nis kok naal kiigwpee ni lëë me bi, lëë lidzy xaa byablyu, ¡aan kaazhkaa kwnitylow!
23416	MAT 8:2	Kok xtsedyak byety Jesús kiy tsiñee lëë tu xaa xsyaknë nii xyodz lady biid ksoxib lo xaa chëb: —Xey, pe nëëdyoo beeñ kyak naa.
23417	MAT 8:3	Tsigo lëë Jesús pxob ña kik xaa chëb: —Chakladzyaa nii kyakoo. Byak. Aan wor go kazh lëë xaa nii xyodz lady ko byak.
23418	MAT 8:4	Per lëë Jesús chëb lo xaa: —Ni tu cho lo këëbtyoo xa byakoo, sink byey aan kwey lo pxosy. Kuksakon nii xñabey xley Moisés parñee kan kchë meñ nii lëël byak.
23420	MAT 8:6	chëb: —Xey, lëë xmosaa xsyaknë. Lëë xaa nix chu yu, kutoo xaa ni mban xkyë xaa yoob.
23421	MAT 8:7	Lëë Jesús kwëb chëb: —Naa kuuñ kyakaa xmoosoo.
23422	MAT 8:8	Tsigo lëë xaa xñabey go chëb: —Xey, cho nakaa nii tsil lidzyaa. Destye nu pxaal tiits nii kyak xmosaa aan lëë xaa kyak.
23424	MAT 8:10	Axte psee Jesús biñ xaa nii kwnee xaa xñabey go, aan lëë xaa chëb lo meñ nii sinal: —Nli gaa na karty kanaa tu meñ Israel nii kniladzy Dios tyub styoo sinak xniladzy xaa xñabey re.
23427	MAT 8:13	Loxsye ngo lëë Jesús chëb lo xaa nii xñabey lo soldad: —Byey liidzyoo. Lëë nii bniladzyoo tyub styool kak. Aan wor go kazh lëë xmos xaa xñabey go byak.
23431	MAT 8:17	Lëë Jesús beeñtsyey ngo parñee kuñ xaa cumplir tiits nii kwnee profet Isaías tsiñee chëb xaa: “Lëë xaa biy kchë xkyalkits no.”
23432	MAT 8:18	Tsiñee kon Jesús nii singootyee ndaly meñ ptyop, lëë xaa chëb lo xpëëdscuel xaa: —Kol tsoo stublad chu nistoo.
23433	MAT 8:19	Aan lëë tu maestre ley big chëb lo xaa: —Maestre, chakladzyaa sënalaa lii laañee tsityoo.
23434	MAT 8:20	Tsigo lëë Jesús kwëb chëb: —Chap mëz kyoplyoo ni chap mguiñ pchoos, per lëë naa nii nakaa mguiy nii pxaal Dios ni laañee kxiladzyaa xisy wiñ chaaptyaa.
23435	MAT 8:21	Loxsye ngo lëë tu xpëëdscuel xaa chëb: —Xey, blaa kajkeetsy kaazhaa pxosyaa, tsigo kyely nalaa lii laañee tsityoo.
23436	MAT 8:22	Lëë Jesús chëb: —Tënal naa. Lëë meñ nii nak sinak meñ kuty jkeetsy meñ kuty.
23439	MAT 8:25	Lëë xpëëdscuel xaa beeñ kna xaa chëb: —¡Pteelaa lëë noo, por lëë barkw nonity leñ nis!
23440	MAT 8:26	Tsigo lëë Jesús kwëb chëb: —¿Penak nii xtsyeb to? ¿Penak nii kopty to Dios confians? Aan loxsye chëb xaa singo lëë xaa kwnabey nii kwës me ni kwe tse nistoo, aan nli gaa tsesy byak.
23441	MAT 8:27	Kchësy xpëëdscuel xaa psee xñee: —¿Cho nak xaa re nii axte wi me ni nistoo xsoob xtiits xaa?
23443	MAT 8:29	Aan lëë xaa kwchuptsyë chëb xaa lo Jesús: —Jkaaldyoo lëë noo, Jesús. Ndon noo nii Xiñ Dios nakoo. ¿Penak sëëd ksaksil lëë noo? Karty ktsiñ xtsee noo.
23445	MAT 8:31	Lëë kyalbini mal go chëb lo Jesús: —Deelñee kwiil lëë noo, bneetsy tiitspey syëëb noo leñ ngutsy nii nche ske.
23446	MAT 8:32	Lëë Jesús chëb: —Kol sëëb. Tsigo lëë kyalbini mal go pchoo chop leñ styoo xaa go, aan lëëw kwsëëb leñ ngutsy. Aan kchë ngutsy ko kwloo corr kukyab lo nis aan lëë ma kuty.
23448	MAT 8:34	Aan lëë meñ kyedzy kwey laañee so Jesús, chëb meñ lo xaa: “Beeñ favor, bi nu.”
23450	MAT 9:2	Siko lëë meñ ptsiñni tu xaa xsyaknë nii kë yag. Tyub lady xaa kutoo. Tsiñee kon Jesús nii xniladzy xaa nii ptsiñni xaa nii lëësy Jesús chuuñ kyak meñ xsyaknë, lëë Jesús chëb lo xaa xsyaknë: —Ndaan kwloo styool. Lëë kchë xtoloo bily.
23451	MAT 9:3	Tsigo nladzy bla maestre ley nii nche siko: “Falt no ko xaa gue lo Dios.”
23452	MAT 9:4	Per como xyeñ Jesús pe cos xsya styoo xaa, lëë Jesús chëb: —¿Penak nii singueetyee xsya tol do?
23453	MAT 9:5	Schilo këpaa lo meñ xsyaknë: “Lëë kchësy xtoloo bily”, ni schilo këpaa: “Kuxche aan kwsë”, per ¿chow dyon mastre ngan?
23454	MAT 9:6	Lëën kluy lo do gaanoo nii lëë mguiy nii pxaal Dios lo kislyu kwaa tiitspey parñee ktsily xaa xtol meñ. Loxsye ngo lëë Jesús chëb lo xaa nii nëtoo go: —Kuxche, blis xtal aan byey liidzyoo.
23457	MAT 9:9	Tsiñee lëë Jesús bi siko, lëë xaa kon nii lëë tu xaa nii lë Mateo sob laañee chikni meñ tumi nii kyey lo xtisy nii sob Roma. Lëë xaa chëb lo Mateo: —Tënal naa. Lëë Mateo kuso aan lëë xaa sinal Jesús.
23459	MAT 9:11	Tsiñee lëë xaa fariseo kono, lëë xaa kwnabtiits lo xpëëdscuel Jesús, chëb xaa: —¿Pe mod nak nii chawni xmaestre to xaa nii xtop tumi par kyeyo Roma ni penak nii chawni xaa kchë meñ ngoptol gue?
23460	MAT 9:12	Lëë Jesús biño aan lëë xaa chëb: —Xkiiñdy meñ nii ndaan xaa nii chuñ rmedy, sink meñ xsyaknë xkiiñ xaa nii chuñ rmedy.
23461	MAT 9:13	Kol kyey aan kol kseedy xtiits Dios nii xñee: “Chakladzyaa nii jkëstyoo meñ xcombañer, chaklastyaa nii kiidlookon meñ cos lon.” Syely kyubtyaa meñ buen, sink lëën syely kyub meñ ngoptol.
23462	MAT 9:14	Lëë xpëëdscuel Juan Bautist big lo Jesús, aan lëë xaa chëb: —Kety kety xtyaawdy noo par kuuñ ksak noo Dios ksa noo xaa fariseo. Lëë xpëëdscueeloo, ¿penak nii xsaandy xaa wagw par kuuñ ksak xaa Dios?
23463	MAT 9:15	Tsigo lëë Jesús chëb: —¿Pe lika nayak tso kyalnë meñ nii chi tu kyalwtsiilña deelñee bii nche meñ nii ptsiilña? Per sitsiñ wor gon nii lëë meñ nii ptsiilña kchoo, tsigolye nagon schilo tso kyalnë meñ ni ksaan meñ wagw.
23464	MAT 9:16	’Ni tu cho xkëëtëdy tu ladx yoox con tublë ladx kub, porque tsi lëëw tsadx, lëë ladx kub kpe aan lëëw lox kchos ladx yoox, aan lëë laa nchos ko kak nroobre.
23466	MAT 9:18	Lëë Jesús nonee lo meñ, tsiñee lëë tu xaa xñabey ptsiñ. Lëë xaa psoxib lo Jesús aan lëë xaa chëb: —Lëë xiñtsyaapaa kuty, per deel sëël kyo no lidzyaa kxoboo ñal lady me, spañ me.
23469	MAT 9:21	Nladzy me: “Comñee jkaa seeñaa xab Jesús lëën kyak.”
23470	MAT 9:22	Per lëë Jesús byoogw buy lo kwnaa go aan lëë xaa chëb: —Ndaan, xiñ, kwloo styool. Por lëël byak porñee bniladzyoo nii schilo kuuñ kyakaa lii. Aan wor go kazh lëë me byak.
23472	MAT 9:24	Lëë xaa chëb: —Kol kchoo nu. Por kujty me, sink lëë me nixyesy. Pxidzy meñ biñ xtiits Jesús,
23475	MAT 9:27	Tsiñee lëë Jesús bi siko, lëë chop xaa nii xñady lo sinal xitsy xaa, xñee: —¡Lii nii sëëdoo lo xtiiy rey David, pkëstyoo lëë noo!
23476	MAT 9:28	Tsiñee lëë Jesús ptsiñ lidzy, lëë chop xaa nii xñady lo big lo Jesús aan lëë Jesús chëb lo xaa: —¿Pe xniladzy to nii suuñ kyakaa to? Lëë chop xaa nii xñady lo chëb: —Xniladzy noo nii suuñ kyakoo lëë noo.
23477	MAT 9:29	Tsigo lëë Jesús kwseñ lo chop xaa nii chandy ko aan lëë xaa chëb: —Lëë do kyak porñee bniladzy to nii suuñ kyakaa to.
23478	MAT 9:30	Lëë chop lo xaa go byak. Per lëë Jesús chëb lo xaa: —Ni tu cho lo këbty to xa byak to.
23481	MAT 9:33	Lëë Jesús kwlii kyalbini mal go, aan lëë ngop ko bislo kwnee. Kchësy meñ psee kono aan lëë meñ bislo xñee: —Karty kaa nagon tyon no nii kuuñtsyey tu meñ ngue leñ kyedzy Israel.
23485	MAT 9:37	Aan lëë xaa chëb lo xpëëdscuel xaa: —Nak kchë meñ re sinak tsiñee lëë kwlaap mer kislo aan kindy ndaly mos.
23491	MAT 10:5	Lëë Jesús pxaal ksa tsiipchop xpëëdscuel, per lëë xaa chëb kazh lo xaa: —Tsidy to tañ nii no meñ sit, ni sëëbty to leñ xkyedzy meñ Samaria.
23495	MAT 10:9	’Koydy to tumi,
23497	MAT 10:11	’Tsiñee ktsiñ do tu kyedzy wiñ o tu kyedzy ngol gaa, kol kyub tu xaa nii knee lidzy kwës to aan siko kol kwës axte nii kpi do kyedzy ko.
23502	MAT 10:16	’Lëën kxal lëë do laañee no meñ ntseeb nii ntseeb si ntseeb kchë ma tox nii chuty mëkwxiily. Per nsiñ kol kak sinak nsiñ mëël, ni kol kak ndoo sinak tu palom.
23507	MAT 10:21	’Ni so gaa tse nii lëë meñ kñabey kety betsy ni so tse nii misme pxosy meñ kñabey kety meñ, ni so tse nii lëë xaa wiñ kakniladzy pxosy aan lëë xaa kñabey kety xaa.
23510	MAT 10:24	’Mastre non maestre lo mëëdscuel ni mastre non patrón lo mos.
23511	MAT 10:25	No nii tsoxko mëëdscuel kak sinak maestre, ni no nii tsoxko mos kak sinak xpatrón. Deelñee xñee meñ nii xaatox nakni xpixwan yu, ¿pe toodyxe ntseebre nii kñee meñ lo meñ lidzy xpixwan yu?
23512	MAT 10:26	’Ktsyebty to meñ, por nody tu cos ngueetsy nii kchukëdy, ni nody tu cos tsilaan nii kak ndoondy.
23515	MAT 10:29	’¿Pe karty kaa nayak kan do nii xtyo chop mguiñ wiñ con bla pes? Per ni tu ma chejty deelñee xteejty Tat Tios tiits.
23518	MAT 10:32	’Kchësy meñ nii xchoo xfavoraa lo kislyu re, schon xfavor meñ go tsiñee lëë meñ go klyañ lo Tat Tios.
23520	MAT 10:34	’Këbty to tsaaplaa syelyaa lo kislyu re parñee tsodre tily. Lëdyo gon, sink lëën syelyni tily.
23523	MAT 10:37	’Kchë meñ nii xkëstyoo pxosy ni xñaa aan xkëstyoody naa nonguialdy kak meñ go xpëëdscuelaa, ni meñ nii xkëstyoo xiñgan o xiñtsyaap kaa aan xkëstyoody naa nonguialdy kak xpëëdscuelaa.
23526	MAT 10:40	’Kchë meñ nii chantsi lëë do, chantsi naa. Ni kchësy meñ nii chantsi naa, chantsi Tat Tios nii pxaal naa.
23532	MAT 11:4	Lëë Jesús chëb lo xpëëdscuel Juan: —Kol kyey aan kol kutiits lo Juan kchësy nii chan do ni chon do.
23535	MAT 11:7	Tsiñee lëë xpëëdscuel Juan Bautist bi, lëë Jesús bitiits lo meñ cho nak Juan, chëb xaa: —¿Pe cos kukuy do dyon worñee kwey do tañ? ¿Pe kukuy do tublë kizh nii nëz re nëz rek xni me?
23536	MAT 11:8	Deelñee kukuydy to kizh nii xni me, ¿pe cos kukuy do? Ote ¿kukuy do tu xaa nii nakw ladx non yak? Por nan do gon nii lidzy rey ncheno kchë xaa nii nakw ladx non.
23539	MAT 11:11	’Lo kchë meñ nii noyaly lo kislyu re xsobaa nii ni tu meñ karty tsitsib sinak Juan Bautist, per lëë laa xñabey Dios kchë xaa nii xisy non chuñ gan lo Juan.
23540	MAT 11:12	’Destye nii biid Juan Bautist axte nina, lëë laa xñabey Dios chak tily, aan lëë meñ ntseeb chakladzy knitylow.
23544	MAT 11:16	’¿Cho nak sinak meñ nii no natiemp? Nak meñ nii no natiemp gon sinak chol xaa wiñ nii xkwe laañee chak kiy aan xñee xaa lo xcombañer xaa:
23545	MAT 11:17	“Ptsyool noo flaut aan byëëdy to, ni ptsyool noo ti nii së mban aan biiñdyak to.”
23549	MAT 11:21	—¡Chooksye lëë doy meñ Corazín ni chooksye lëë do meñ Betsaida! Por deelñee nyan meñ Tiro ni meñ Sidón kchë kyalntson nii kon do, tselye kokw meñ go ladx nchog ni tselye pchoop meñ go xkiti lo kik parñee kluuy meñ go nii ptikche meñ go styoo lo Dios.
23551	MAT 11:23	Lëë lii nii nol leñ kyedzy Capernaum, ¿pe nladzyoo nayak nii sle Dios lool? Kledy xaa gon, sink lëë xaa kxaal lii linfiern. Porque deelñee nyak kchë kyalntson nii konoo leñ kyedzy Sodoma, bii ndyon no kyedzy ko natiemp.
23553	MAT 11:25	Tsigo lëë Jesús chëb: —Tat Tios, lii xñabey kpaa ni lii xñabey kislyu. Skizhoo porñee kwloolanoo xtiitsoo lo meñ nyaani ni lo meñ chak parñee kluuylo lo meñ ndoladzy nii nak sinak mëëd wiñ.
23555	MAT 11:27	Ni lëë Jesús chëb lo meñ: —Lëë Tat Tios bneetsy kchë nii chap xaa lon ni ni tu cho xyuumbeydy kaa xiñ Tat Tios, xaktyee Tat Tios sye xyuumbey xaa. Singo gak kaa Tat Tios, xaktyee xiñ xaa ni meñ nii kwe xiñ xaa schilo kyuumbey xaa.
23560	MAT 12:2	Lëë meñ fariseo kon nii noyuuñtsyey xpëëdscuel Jesús, aan lëë xaa chëb lo Jesús: —Buy gaanoo, lëë xpëëdscueeloo noyuuñtsyey nii nonguialdy kak tse nii xiladzy meñ lo tsiiñ.
23561	MAT 12:3	Tsigo lëë Jesús chëb: —¿Pe karty klab to laañee xñee xa beeñtsyey rey David worñee kwlaañ xaa ksa xcombañer xaa?
23563	MAT 12:5	¿Ni pe karty kaa klab to xley Moisés laañee xñee nii lëdy tol chuñ pxosy nii no leñ lidzy Dios nikxe xilasty xaa tse nii xiladzy meñ lo tsiiñ?
23565	MAT 12:7	Por xyeñaa nii karty kyeñ do xtiits Dios nii xñee: “Chakladzyaa nii jkëstyoo do xcombañer do, chaklastyaa nii ksakon do ma.” Deelñee nyeñ do tiits ko, nguëëkiydy to meñ nii nody xtol.
23568	MAT 12:10	Lëë tu xaa xsyaknë nii mbañdy tu ña no leñ ktoo go, aan como wi bla meñ nii chakladzy jkëëkiy Jesús nche siko, lëë xaa chëb lo Jesús: —¿Pe nonguial dyon kak meñ xsyaknë rmedy tse nii xiladzy no lo tsiiñ?
23569	MAT 12:11	Tsigo lëë Jesús chëb: —Deelñee chap to tu mëkwxiily aan xyab ma leñ tu kyeech nxity tse nii xiladzy meñ lo tsiiñ, ¿pe xkwiidy to ma nayak?
23570	MAT 12:12	¡Ni mastre gaa non tu meñ lo mëkwxiily! Por ngo lëën xñe nii schilo kuñ ñe kyalbuen tse nii xiladzy meñ lo tsiiñ.
23571	MAT 12:13	Loxsye ngo lëë Jesús chëb lo xaa xsyaknë go: —Biskaa ñal. Lëë xaa go biskaa ña, aan lëëw byaktsey.
23581	MAT 12:23	Kchësy meñ nii kon nii beeñtsyey Jesús psee chëb: —¿Pe lëdy kaa lo xtiiy rey David sëëd xaa gue?
23582	MAT 12:24	Tsiñee lëë xaa fariseo biñ nii nchenee meñ, lëë xaa chëb: —Beelzebú, xaa nii xñabey lo kyalbini mal ptee tiitspey lo xaa gue parñee kwii xaa kyalbini mal leñ styoo meñ.
23583	MAT 12:25	Per como nan Jesús pe cos xsya styoo xaa fariseo, lëë xaa chëb: —Ni tu kyedzy nii nak chop tiiy gon chilody ktiiy. Lëëw xnitylo. Singo gak kaa meñ wlidzy nii nak chop tiiy chilody ktiiy meñ go.
23585	MAT 12:27	Deelñee lëë Beelzebú, xaa nii xñabey lo kchë kyalbini mal, xneetsy tiitspey lon parñee kwin kyalbini mal leñ styoo meñ, ¿cho xtee tiitspey lo xaa nii nak ksa do tsigo parñee kwii xaa kyalbini mal leñ styoo meñ? Sikokesy nagon xluuy nii nandy to pe xñee do.
23587	MAT 12:29	’¿Xa lë nii kwan meñ cos nii no lidzy tu xaa ntseeb na dyon deelñee kxituu kazhty meñ xaa?
23588	MAT 12:30	’Kchë xaa nii nody xfavoraa chiidnidy xaa meñ lon, sink lëë xaa xsëëbtañ meñ porñee xlëë xaa lon.
23589	MAT 12:31	’Nli xñen nii stsily Dios xtol meñ ni kchë tiits yox nii kñee meñ, per ktsildy xaa xtol meñ nii ko falt lo Kyalbini Ntson.
23591	MAT 12:33	’Deelñee xtyoontsi yag, buen nex nii xkyë low. Deelñee xtyoontsidyo, buendy nex nii xkyë low. Singo gak kaa lëë do.
23592	MAT 12:34	¡Nak to sinak mëël! Chilody kñee do tiits buen por mal do. Ni nan gaa to nii tiits nii no leñ styoo meñ xchoo chuw meñ.
23596	MAT 12:38	Loxsye ngo lëë bla xaa fariseo ni lëë bla maestre ley chëb lo Jesús: —Maestre, beeñtsyey tu kyalntson nii karty kuuñtsyeyoo parñee kniladzy noo nii Dios nakni lii.
23597	MAT 12:39	Tsigo lëë Jesús chëb: —Lëë meñ mal re me chakladzy kan tu kyalntson, aan xsoobty meñ re xtiits Dios, per ni stu kyalntson kantre meñ re. No nii ksaladzy meñ nii ptsyool profet Jonás.
23601	MAT 12:43	’Tsiñee lëë tu kyalbini mal xchoo leñ styoo tu meñ, lëëw xkyënsë tañ xyubo dyon pa kwëso. Aan deelñee xtsyoldy pa kwëso, lëëw xñee:
23602	MAT 12:44	“Lëën kpikche kyan laañee pchon.” Tsiñee lëë kyalbini mal go xtsiñ, chano nii lëë leñ styoo meñ nii pchow tse nak sinak tu yu nii kal lik blyoob ni kwxixkwaa.
23605	MAT 12:47	lëë meñ kuni tiits lo Jesús chëb: —Lëë xñaal ni betsyoo nche ley chakladzy kñee lool.
23606	MAT 12:48	Per lëë Jesús chëb lo meñ nii kuni tiits: —¿Cho nak kaa tnan ni cho nak betsyaa?
23607	MAT 12:49	Loxsye ngo lëë Jesús bluuy xpëëdscuel aan lëë xaa chëb: —Lëë xaa gue nak tnan ni nak betsyaa.
23611	MAT 13:3	Tsigo lëë xaa bislo beeñ kseedy xaa meñ nonsyke con cuent, xñee xaa: —Tu ngon name pchoo si kon.
23617	MAT 13:9	Deelñee chakladzy to kyeñ do, ¡kol jkëëtyag!
23618	MAT 13:10	Loxsye ngo lëë xpëëdscuel Jesús big, aan lëë xaa kwnabtiits lo Jesús, chëb xaa: —¿Penak nii nonsyke con cuent chuuñ kseedyoo meñ?
23619	MAT 13:11	Tsigo lëë Jesús chëb: —Lëë Dios gon xluuy xa nak xkyalwnabey xaa lo do, per xluuydy xaaw lo meñ nii nche tublad.
23624	MAT 13:16	’Per dichos to, porñee xña lo do ni chon do.
23626	MAT 13:18	Lëë Jesús chëb: —Lëën kniy lo do xa nak xcuent ngon.
23632	MAT 13:24	Lëë Jesús pso stu cuent lo meñ, chëb xaa: —Nak laañee xñabey Dios sinak tu xaa nii kon xobxtily lo xkwaa.
23635	MAT 13:27	Tsigo lëë mos kukëb lo xpixwan kwaa: “Xey, con nonsy xobxtily konoo, ¿pa pchoo kizh nii kwlañ lady xobxtily?”
23636	MAT 13:28	Lëë xpixwan kwaa chëb: “No cho tu xaa nii xlëë lon kukan kizh ko lady tu xobxtiilyaa.” Lëë mos chëb: “¿Pe syo klaats noo kizh ko?”
23637	MAT 13:29	Per lëë xpixwan kwaa chëb: “Tsidy to, por toontlaa tsiñee klaats to kizh ko, klaats to wi xobxtily.
23638	MAT 13:30	Masy kol ksaan kroobo ksaw axte kal lo kwlaap. Tsigolye kxalaa mos tsiktop klo kizh ko ni këpaa kxituu xaaw por manoj parñee tseko. Loxsye ngo lëë xaa kotsey tu xobxtiilyaa.”
23639	MAT 13:31	Lëë Jesús pso stu cuent re lo meñ, chëb xaa: —Nak laañee xñabey Dios sinak tu medzy martas nii xlyañ lo kwaa.
23641	MAT 13:33	Pso gak xaa stu cuent re, chëb xaa: —Nak xkyalwnabey Dios sinak levadur nii xkots tu kwnaa tson lmud riñ tsiñee xkweek me kobyi.
23644	MAT 13:36	Tsiñee lëë meñ lox bi, lëë Jesús byo leñ yu, aan lëë xpëëdscuel xaa chëb lo xaa: —Bluuy loo noo dyon xa nak xcuent kizh nii kwlañ lady xobxtily.
23645	MAT 13:37	Tsigo lëë Jesús chëb: —Lëë mguiy nii pxaal Dios nak xaa nii chan xobxtily.
23651	MAT 13:43	Loxsye ngo lëë kchësy meñ nii xsoob xtiits Dios ksaani laañee xñabey Dios sinak nii xsaani ngbidz. Deelñee chakladzy to kyeñ do, ¡kol jkëëtyag!
23652	MAT 13:44	’Nak laañee xñabey Dios sinak tu xaa nii xtsyol tu cos non nii no lyu. Aan xle xaa, lëëw xkolyu xaa stub, ni lëë xaa xto kchësy nii chap xaa parñee si xaa lyu go.
23653	MAT 13:45	’Nak laañee xñabey Dios sinak tu xaa nii xkyëkyub kyo non nii lë perle.
23655	MAT 13:47	’Nikle laañee xñabey Dios nako sinak tu kyex nii xyab lo nistoo aan xtopo kchë clasy mël.
23659	MAT 13:51	Lëë Jesús kwnabtiits lo xpëëdscuel chëb: —¿Pe xyeñ do kchë nii xñen lo do? —Xyeeñ noow —kwëb xaa.
23660	MAT 13:52	Tsigo lëë Jesús chëb: —Tsiñee xseedy maestre ley xa nak xkyalwnabey Dios, nak xaa sinak tu xaa nii xkwii cos kub ni cos yoox nii no leñ lidzy.
23662	MAT 13:54	aan lëë xaa kwey xkyedzy xaa. Beeñ kseedy xaa meñ leñ ktoo aan psee meñ biñ xiwseedy xaa, xñee meñ: —¿Pa pseedy xaa kchë cos ke ni pa pseedy xaa kuuñtsyey xaa kchë kyalntson gue?
23663	MAT 13:55	¿Pe lëdy lëë xiñ carpinter ngue nayak? ¿Ni pe lëdy xñaa xaa nayak nak Mariy, ni betsy xaa nak Jacob, José, Simoñ ni Judas?
23664	MAT 13:56	¿Ni pe lëdy kaa nayak lady no no psyañ xaa? ¿Pa pseedy xaa kchë cos nii chuuñtsyey xaa?
23665	MAT 13:57	Por ngo koklasty meñ nsal meñ xaa. Per lëë Jesús chëb: —Laañee xkaatyee xsal meñ tu profet, per deelñee meñ xkyedzy meñ nak profet, xsaldy meñ xaa.
23668	MAT 14:2	aan lëë xaa chëb lo meñ nii xkyë tsiiñ lo xaa: —Lëë Juan Bautist ngue pañ. Por ngo nii chuñ xaa kchë kyalntson gue.
23670	MAT 14:4	Porñee chëb Juan lo xaa: —Buendy nii tsol chopoo me.
23674	MAT 14:8	Lëë me kunabtiits lo xñaa me. Tsi lëë me bikche, chëb me lo Herodes: —Pxob kik Juan Bautist leñ tu plat aan bneetsyo lon.
23681	MAT 14:15	Tsiñee lëë tse ptsye lëë xpëëdscuel Jesús big aan lëë xaa chëb lo Jesús: —Lëë tse gon ptsye, aan ni tu kyedzy nchedy nu. Psonëz meñ parñee tsikyub meñ nii kaw.
23682	MAT 14:16	Lëë Jesús chëb: —Xkiiñdy nii kyey meñ. Lëë do kol ktee nii kaw meñ.
23683	MAT 14:17	Lëë xpëëdscuel xaa chëb: —¿Per pe cos kyaan noo kchësy meñ gue? Xaktyee kaayak kyaxtily ni chopak mël nooy noo.
23684	MAT 14:18	Lëë Jesús chëb: —Kol të niw nu dyon.
23693	MAT 14:27	Per lëë Jesús kwnee chëb: —¡Ktsyebty to. Naaw!
23694	MAT 14:28	Tsigo lëë Pedre chëb: —Deel lii busy nak Jesús, blaa nii sën lo nis parñee kyelyaa axte laañee sol.